Tài liệu ôn tập cấp THCS môn học: Ngữ văn - Lớp 9

TÀI LIỆU ÔN TẬP CẤP THCS
MÔN: NGỮ VĂN - LỚP 9
–µ—
A. PHẦN THỨ NHẤT: VĂN HỌC.
I. CỤM TRUYỆN, THƠ TRUNG ĐẠI:
KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM THỜI TRUNG ĐẠI
A. Tóm tắt kiến thức cơ bản.
*. Khái niệm về văn học trung đại.
 Văn học trung đại là một cách gọi tên mang tính qui ước, đó là một giai đoạn mà văn học hình thành và phát triển trong khuôn khổ của nhà nước phong kiến Việt Nam (Văn học thời phong kiến, văn học cổ) được xác định từ thế kỷ X (dấu mốc cho sự ra đời của nhà nước phong kiến Việt Nam đầu tiên) đến hết thế kỷ XIX.
Đề 1: Nêu vai trò vị trí của văn học trung đại trong nền văn học Việt Nam.
 * Gợi ý: 
- Văn học trung đại có vai trò vị trí rất quan trọng bởi đây là mốc đầu tiên, chặng đường đầu tiên của văn học. Về sau này các đặc tính của văn học hiện đại đều bắt nguồn từ văn học trung đại
- Nội dung tư tưởng của văn học trung đại có tính chất bao trùm nên nền văn học dân tộc như phản ánh lòng yêu nước, lòng căm thù giặc, đòi quyền sống quyền làm người...Sau này văn học hiện đại đều phản ánh rất sâu sắc những nôi dung trên, tuy nhiên do tư duy của hai thời kỳ khác nhau, nhu cầu phản ánh khác nhau nên phương thức biểu đạt cũng khác nhau.
 Đề 2: Văn học trung đại có mấy giai đoạn? Kể tên tác phẩm tiêu biểu cho từng giai đoạn qua đó đưa ra nhận xét về sự phát triển của từng giai đoạn văn học.
*Gợi ý:
 Văn học trung đại có 4 giai đoạn:
 a. Giai đoạn 1: Từ thế kỷ X --> thế kỷ XV.
 - Tác phẩm tiêu biểu: Nam Quốc Sơn Hà, Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ, Bình ngô đại cáo.
- Văn học thời kỳ này phần lớn hướng về tư tưởng trung quân ái quốc, phục vụ cho các cuộc kháng nhiến và xây dựng đất nước vì vậy mang đậm tình yêu nước, khí phách hào hùng và lòng tự hào dân tộc.
b. Giai đoạn 2: Từ thế kỷ XVI--> nửa đầu thế kỷ XVIII
- Tác phẩm tiêu biểu: Truyền kỳ mạn lục( Nguyễn Dữ), Luận pháp học ( Nguyễn Thiếp)
- Các tác phẩm vẫn chịu ảnh hưởng của văn học Trung Quốc, tuy chưa có lối đi riêng nhưng cũng đã đề cao được ý thức dân tộc, bắt đầu ca ngợi cuộc sống, đạo lý con người.
c. Giai đoạn 3: Từ nửa cuối thế kỷ XVIII đến hết thế kỷ XIX. 
- Tác phẩm tiêu biểu:Truyện Kiều (Nguyễn Du), thơ Hồ Xuân Hương...
 d. Giai đoạn 4: Lục Vân Tiên( Nguyễn Đình Chiểu)
- VH phát triển mạnh mẽ, có nhiều sự chuyển bến lớn nhằm thoát ra khỏi sự ảnh hưởng của văn họcTrung Quốc tạo nên đặc trưng riêng của văn học dân tộc. Hầu hết các tác phẩm thời kỳ này được viết bằng chữ Nôm và phong phú hơn về thể loại.
C. bµi tËp vÒ nhµ:
Đề 1: Hệ thống các tác phẩm văn học trung đại đã được học trong chương trình Ngữ văn 9 theo mẫu sau:
STT
Tác phẩm
Tác giả
Nội dung chính
Nghệ thuật
* Gợi ý: HS dựa vào SGK và những kiến thức đã học để làm bài tập này.
Đề 2: Nêu nội dung chính của văn học trung đại.
*Gợi ý: 
-VHTĐ được hình thành và phát triển trong khuôn khổ của nhà nước phong kiến vì vậy chịu sự chi phối lớn của đạo Nho với những Tam cương, Ngũ thường nên giai đoạn đầu nội dung văn học đã hoàn toàn thủ tiêu cái tôi cá nhân, đòi hỏi bổn phận trách nhiệm của con người, đặc biệt là bổn phận của người đàn ông đối với “ Quân- Sư -Phụ” đồng thời phải quên đi bản thân.
- Sang đến giai đoạn 2 nội dung văn học vẫn đề cao chuẩn mực của Tam cương, Ngũ thường song đã bắt đầu phản ánh cuộc sống đời thường, đề cao cái “tôi”
- Giai đoạn 3 nội dung văn học đã phát huy và phản ánh cùng một lúc nhiều đề tài khác nhau:
+ Các biến cố lịch sử xã hội.
+Tố cáo vạch trần bộ mặt thối nát của chế độ phong kiến.
+Phản ánh số phận con người, đặc biệt là thân phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
+ Bày tỏ kín đáo tâm sự yêu nước, đề cao đạo lý làm người, ca ngợi cuộc sống...
 .....................................................................................................
 CHUYỆN NGƯỜI CON GÁI NAM XƯƠNG
-Nguyễn Dữ-
A. TÓM TẮT KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Tác giả:
- Nguyễn Dữ sống ở thế kỷ XVI, giai đoạn chế độ xã hội phong kiến đang từ đỉnh cao của sự phát triển, bắt đầu rơi vào tình trạng suy yếu.
- Nguyễn Dữ chỉ làm quan một năm rồi về ở ẩn, giữ cách sống thanh cao đến trọn đời, dù vậy qua tác phẩm, ông vẫn tỏ ra quan tâm đến xã hội và con người.
2. Tác phẩm:
Vị trí đoạn trích: "Chuyện người con gái Nam Xương" là truyện thứ 16 trong số 20 truyện của Truyền kỳ mạn lục.
a. Nội dung:
- Chuyện kể về cuộc đời và cái chết thương tâm của Vũ Nương.
- Chuyện thể hiện niềm cảm thương đối với số phận oan nghiệt của người phụ nữ Việt Nam dưới chế độ phong kiến, đồng thời khẳng định vẻ đẹp truyền thống của họ.
 + Vẻ đẹp của Vũ Nương: Hết lòng vì gia đình, hiếu thảo, thủy chung với chồng, chu đáo tận tình và hết lòng thương yêu con. Có tấm lòng vị tham bao dung
 + Thái độ của tác giả: phê phán sự ghen tuông mù quán, ngợi ca người phụ nữ tiết hạnh.
b. Nghệ thuật:
- Khai thác vốn văn học dân gian
- Nghệ thuật dựng truyện : Sáng tạo về nhân vật, sáng tạo cách kể chuyện, sử dụng yếu tố truyền kì. Sáng tạo một kết thúc tác phẩm không mòn sáo.
- Miêu tả nhận vật.
- Sử dụng yếu tố tự sự kết hợp với trữ tình.
c. Chủ đề.- Số phận oan nghiệt của người phụ nữ có nhan sắc, đức hạnh dưới chế độ phong kiến.
B. luyÖn tËp:
Đề 1: Ý nghĩa của các yếu tố kỳ ảo trong "Chuyện người con gái Nam Xương".
Gợi ý:
a. Mở đoạn:
- Giới thiệu khái quát về đoạn trích.
b. Thân đoạn:
- Các yếu tố kỳ ảo trong truyện:
+ Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa.
+ Phan Lang gặp nạn, lạc vào động rùa, gặp Linh Phi, được cứu giúp, gặp lại Vũ Nương, được xứ giả của Linh Phi rẽ đường nước đưa về dương thế.
+ Vũ Nương hiện về trong lễ giải oan trên bến Hoàng Giang giữa lung linh, huyền ảo rồi lại biến đi mất.
- Ý nghĩa của các chi tiết kỳ ảo.
+ Làm hoàn chỉnh thêm nét đẹp vốn có của nhân vật Vũ Nương: Nặng tình, nặng nghĩa, quan tâm đến chồng con, phần mộ tổ tiên, khao khát được phục hồi danh dự.
+ Tạo nên một kết thúc phần nào có hậu cho câu chuyện.
+ Thể hiện ước mơ về lẽ công bằng ở đời của nhân dân ta.
c. Kết đoạn:
- Khẳng định ý nghĩa của yếu tố kỳ ảo đối với truyện.
Đề 2 : Cảm nhận của em về văn bản "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ.
*Gợi ý
a. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Nêu giá trị nhân đạo, hiện thực và nghệ thuật đặc sắc của truyện.
b. Thân bài:
1. Giá trị hiện thực:
- Tố cáo xã hội phong kiến bất công, thối nát ...
+ Chàng Trương đang sống bên gia đình hạnh phúc phải đi lính.
+ Mẹ già nhớ thương, sầu não, lâm bệnh qua đời.
+ Người vợ phải gánh vác công việc gia đình.
- Người phụ nữ là nạn nhân của lễ giáo phong kiến bất công.
+ Vũ Thị Thiết là một người thuỷ chung, yêu thương chồng con, có hiếu với mẹ ...
+ Trương Sinh là người đa nghi, hồ đồ, độc đoán -> đẩy Vũ Nương đến cái chết thảm thương.
+ Hiểu ra sự thật Trương Sinh ân hận thì đã muộn.
2. Giá trị nhân đạo
- Đề cao, ca ngợi phẩm hạnh cao quý của người phụ nữ qua hình ảnh Vũ Nương.
+ Đảm đang: Thay chồng gánh vác việc nhà...
+ Hiếu thảo, tôn kính mẹ chồng ...
+ Chung thuỷ: Một lòng, một dạ chờ chồng ...
3. Giá trị nghệ thuật:
- Ngôn ngữ, nhân vật.
- Kịch tính trong truyện bất ngờ.
- Yếu tố hoang đường kỳ ảo.
c. Kết bài:
- Khẳng định lại giá trị nội dung của truyện.
- Truyện là bài học nhân sinh sâu sắc về hạnh phúc gia đình.
C. BÀI TẬP VỀ NHÀ:
Đề 1: Viết một đoạn văn ngắn (8 đến 10 dòng) tóm tắt lại "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ.
* Gợi ý:
	- Vũ Nương là người con gái thuỳ mị, nết na. Chàng Trương là con gia đình hào phú vì cảm mến đã cưới nàng làm vợ. Cuộc sống gia đình đang xum họp đầm ấm, xảy ra binh đao, Trương Sinh phải đăng lính, nàng ở nhà phụng dưỡng mẹ già, nuôi con. Khi Trương Sinh về thì con đã biết nói, đứa trẻ ngây thơ kể với Trương Sinh về người đêm đêm đến với mẹ nó. Chàng nổi máu ghen, mắng nhiệc vợ thậm tệ, rồi đánh đuổi đi, khiến nàng phẫn uất, chạy ra bến Hoàng Giang tự vẫn. Khi hiểu ra nỗi oan của vợ, Trương Sinh đã lập đàn giải oan cho nàng.
Đề 2: Cảm nhận của em về nhân vật Vũ Nương trong tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ.
* Gợi ý:
a. Mở bài:
- Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Vẻ đẹp, đức hạnh và số phận của Vũ Nương.
b. Thân bài:
- Vũ Nương là người phụ nữ đẹp.
- Phẩm hạnh của Vũ Nương:
+ Thuỷ chung, yêu thương chồng (khi xa chồng ...)
+ Mẹ hiền (một mình nuôi con nhỏ ...)
+ Dâu thảo (tận tình chăm sóc mẹ già lúc yếu đau, lo thuốc thang ...)
- Những nguyên nhân dẫn đến bi kịch của Vũ Nương.
+ Cuộc hôn nhân bất bình đẳng.
+ Tính cách và cách cư sử hồ đồ, độc đoán của Trương Sinh.
+ Tình huống bất ngờ (lời của đứa trẻ thơ ...)
- Kết cục của bi kịch là cái chết oan nghiệt của Vũ Nương.
- Ý nghĩa của bi kịch: Tố cáo xã hội phong kiến.
- Giá trị nhân đạo của tác phẩm.
b. Kết bài:
- Khẳng định lại phẩm chất, vẻ đẹp của Vũ Nương.
- Khẳng định lại giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm.
3. Tính cách của nhân vật Vũ Nương trong “Chuyện người con gái Nam Xương” ?
Tính cách của nhân vật Vũ Nương trong “Chuyện người con gái Nam Xương”
+ Là một người phụ nữ xinh đẹp, nết na, hiền thục, hết lòng vun đắp hạnh phúc gia đình: giữ gìn khuôn phép trước người chồng hay ghen, không từng để lúc nào vợ chồng phải thất hòa.
+ Đảm đang, tháo vát: ân cần dặn dò chồng, lo lắng cho gia đình thay chồng.
+ Là người mẹ hiền, dâu thảo: vừa nuôi con nhỏ, vừa lo cho mẹ chồng; lời trăng trối của mẹ chồng đã ca ngợi và ghi nhận công lao của nàng.
+ Là người vợ yêu chồng, hết lòng thủy chung với chồng: thương nhớ chồng theo tháng năm dài, không trang điểm, 
4. Vì sao nhân vật Vũ Nương trong “Chuyện người con gái Nam Xương” phải chịu nỗi oan khuất?
Nhân vật Vũ Nương trong “Chuyện người con gái Nam Xương” phải chịu nỗi oan khuất vì:
 + Cuộc hôn nhân giữa Trương Sinh và Vũ Nương có phần không bình đẳng: Trương Sinh “Xin với mẹ đem trăm lạng vàng cưới về”. Sự cách bức này tạo cái thế cho Trương Sinh bên cạnh cái thế của người chồng, người đàn ông trong chế độ gia trưởng phong kiến.
 + Tình huống bất ngờ: lời con trẻ chứa đầy những điều đáng ngờ.
 + Tính cách của Trương Sinh: đa nghi; lại thêm tâm trạng khi đi lính về nặng nề, không vui vì mẹ mất.
 + Cách cư xử hồ đồ và độc đoán của Trương Sinh: không bình tĩnh để phán đoán, phân tích, không nghe vợ phân trần, không tin cả những người hàng xóm nàng.
5. Diễn biến tâm trạng của Vũ Nương khi bị chồng nghi oan.
Tâm trạng của Vũ Nương khi bị chồng nghi oan:
- Phân trần để chồng hiểu rõ, khẳng định tấm lòng thủy chung, trong trắng; tìm cách để hàn gắn hạnh phúc gia đình đang có nguy cơ tan vỡ.
- Đau đớn, thất vọng khi không hiểu vì sao bị đối xử bất công; thấy hạnh phúc tan vỡ, tình yêu không còn.
- Tuyệt vọng, đắng cay, tự trẫm mình để bảo toàn danh dự.
6. Trong “Chuyện người con gái Nam Xương”, tác giả đưa vào nhiều yếu tố kì ảo nhằm thể hiện điều gì?
Tác giả đưa vào nhiều yếu tố kì ảo nhằm: 
+ Hoàn chỉnh thêm những nét đẹp vốn có của Vũ Nương.
+ Tạo nên một kết thúc phần nào có hậu cho tác phẩ ... Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”: thánh 8 năm 1986, nguyên thủ sáu nước ấn Độ, Mê-hi-cô, Thụy Điển, Ác-hen-ti-na, Hi Lạp, Tan-da-ni-a họp lần thứ hai tại Mê-hi-cô, đã ra một bản tuyên bố kêu gọi chấm dứt chạy đua vũ trang, thủ tiêu vũ khí hạt nhân để đảm bảo an ninh và hòa bình cho thế giới.
6. Vì sao chiến tranh hạt nhân là một hiểm họa khủng khiếp đang đe dọa toàn thể loài người và mọi sự sống trên trái đất?
Chiến tranh hạt nhân là một hiểm họa khủng khiếp đang đe dọa toàn thể loài người và mọi sự sống trên trái đất vì:
+ Kho vũ khí hạt nhân đang được tàng trữ có khả năng hũy diệt cả trái đất và các hành tinh khác trong hệ mặt trời.
+ Chi phí cuộc chạy đua vũ trang đã làm mất đi khả năng cải thiện đời sống cho hàng tỉ người; cho thấy tính chất phi lí của nó.
+ Chiến tranh hạt nhân không chỉ đi ngược lại lí trí của loài người mà còn ngược lại với lí trí tự nhiên, phản lại sự tiến hóa.
+ Vì vậy, tất cả chúng ta phải có nhiệm vụ ngăn chặn cuộc chiến tranh hạt nhân, đấu tranh cho một thế giới hòa bình.
7. Qua văn bản “Tuyên bố thế giới về sự sống còn , quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em” , hãy nêu tình trạng trẻ em trên thế giới.
Tình trạng trẻ em trên thế giới.
- Bị trở thành nạn nhân chiến tranh và bạo lực, của sự phân biệt chủng tộc, sự xâm lược, sự chiếm đóng của nước ngoài.
- Chịu đựng thảm họa của đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, tình trạng vô gia cư, bệnh dịch, mù chữ, môi trường xuống cấp.
- Trẻ em chết do suy dinh dưỡng, bệnh tật.
8. Nội dung chính của văn bản “Tuyên bố thế giới về sự sống còn , quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em”?
Nội dung:
Bảo vệ quyền lợi, chăm lo đến sự phát triển của trẻ em là một trong những nhiệm vụ quan trọng, cấp bách có ý nghĩa toàn cầu. Và cam kết thực hiện những nhiệm vụ có tính toàn diện vì sự sống còn, phát triển của trẻ em, vì tương lai của nhân loại.
9: Baøi vieát “Baøn veà ñoïc saùch” cuûa Chu Quang Tiềm coù söùc thuyeát phuïc cao theo em. Ñieàu aáy ñöôïc taïo neân töø nhöõng yeáu toá cô baûn naøo? 
- Chu Quang Tieàm laø moät nhaø mó hoïc vaø lí luaän noåi tieáng cuûa Trung Quoác. OÂng baøn veà ñoïc saùch laàn naøy khoâng phaûi laàn ñaàu. Baøi vieát naøy laø keát quaû cuûa quaù trình tích luõy kinh nghieäm, daøy coâng suy nghó, laø nhöõng lôøi baøn taâm huyeát cuûa ngöôøi ñi tröôùc muoán truyeàn laïi cho theá heä sau.
- Noäi dung caùc lôøi baøn vaø caùch trình baøy cuûa taùc giaû vöøa ñaït lyù vöøa thaáu tình: Caùc yù kieán, nhaän xeùt ñöa ra thaät xaùc ñaùng, coù lí leõ. Ñoàng thôøi taùc giaû laïi trình baøy baèng caùch phaân tích cuï theå, baèng gioïng chuyeän troø, taâm tình thaân aùi ñeå chia seû kinh nghieäm thaønh coâng, thaát baïi trong thöïc teá.
- Boá cuïc cuûa baøi vieát chaët cheõ, hôïp lyù, caùc kieán thöùc ñöôïc daãn daét moät caùch töï nhieân.
- Ñaëc bieät, baøi vaên nghò luaän naøy coù söùc thuyeát phuïc, söùc haáp daãn cao bôûi caùch vieát giaøu hình aûnh. Nhieàu choã, taùc giaû duøng caùch ví von thaät söï cuï theå, thaät thuù vò. Ví duï “lieác qua” tuy raát nhieàu “ñoïng laïi” raát ít, gioáng nhö aên uoáng....” “laøm hoïc vaán gioáng nhö ñaùnh traän....”? Ñoïc nhieàu maø khoâng chòu suy nghó saâu, nhö cöôõi ngöïa ñi qua chôï”, “gioáng nhö con chuoät chui vaøo söøng traâu, caøng chui saâu caøng heïp, khoâng tìm ra loái thoaùt...”
10: Trong baøi “Baøn veà ñoïc saùch”, taùc giaû khuyeân phaûi choïn saùch maø ñoïc. Em haõy phaân tích caùc lyù do khieán moïi ngöôøi phaûi ñoïc saùch.
- Ñoïc saùch coù vai troø vaø yù nghóa raát quan troïng trong cuoäc soáng, nhöng ñoïc nhö theá naøo? Choïn saùch ñeå hoïc laø moät vaán ñeà khoâng ñôn giaûn. Hieän nay, treân thò tröôøng coù nhieàu loaïi saùch khaùc nhau, chaát löôïng khaùc nhau neân phaûi choïn saùch coù giaù trò ñeå ñoïc. Hôn nöõa, söùc ngöôøi vaø thôøi gian coù haïn, khoâng choïn saùch ñoïc thì laõng phí söùc mình vaø thôøi gian.
- Ñeå nhaän thöùc vaán ñeà phong phuù, ña daïng, caàn ñoïc nhieàu loaïi saùch khaùc nhau: saùch khoa hoïc kó thuaät, saùch vaên hoïc, saùch chuyeân moân, saùch lòch söû...Nhö vaäy, neáu bieát choïn saùch toát, saùch coù giaù trò ñeå ñoïc, thì ngöôøi ñoïc saùch seõ thu nhaän ñöôïc nhieàu boå ích, noùi nhö Macxim Gorki laø “saùch môû ra tröôùc maét toâi nhöõng chaân trôøi môùi”. Ñoù laø moät trong nhöõng lí do khieán chuùng ta caàn phaûi choïn saùch ñeå ñoïc.
11: Töø vaên baûn “Baøn veà ñoïc saùch” cuûa Chu Quang Tieàm em haõy neâu baûn chaát cuûa loái hoïc ñoái phoù vaø neâu taùc haïi cuûa noù?
- Hoïc ñoái phoù laø hoïc khoâng laáy vieäc hoïc laøm muïc ñích, xem hoïc laø phuï, tröôùc caùc baøi taäp chæ laøm qua loa, ñaïi khaùi, hoaëc cheùp laïi baøi cuûa ngöôøi khaùc, cheùp laïi baøi trong caùc saùch tham khaûo, saùch giaûi baøi taäp.
- Hoïc ñoái phoù laø caùch hoïc thuï ñoäng, khoâng chuû ñoäng laø caùch hoïc ñoái phoù, caùch hoïc naøy laøm cho ngöôøi hoïc gioáng moät coã maùy, tröôùc moät vaán ñeà, moät hieän töôïng baát ngôø trong cuoäc soáng luùng tuùng, khoâng theå giaûi quyeát ñöôïc.
- Hoïc ñoái phoù laø caùch hoïc hình thöùc, gioáng “Cöôõi ngöïa xem hoa” khoâng ñi saâu vaøo thöïc chaát kieán thöùc cuûa baøi hoïc.
- Hoïc ñoái phoù duø coù baèng caáp thì cuõng voâ duïng, vì khoâng coù kieán thöùc neân chaúng laøm ñöôïc vieäc gì, daãn ñeán chæ laø moät ngöôøi voâ duïng.
- Nhö vaäy, hoïc ñoái phoù laø kieåu hình thöùc, bò ñoäng, khoâng laáy vieäc hoïc laøm muïc ñích nghieâm chænh. Loái hoïc ñoù, chaúng nhöõng laøm cho con ngöôøi meät moûi, maø khoâng coøn taïo ra ñöôïc nhöõng con ngöôøi coù ích cho ñaát nöôùc. Bôûi vaäy, khoâng neân hoïc ñoái phoù, caàn hoïc haønh nghieâm tuùc, tích cöïc, chuû ñoäng, saùng taïo trong hoïc taäp môùi ñöa laïi keát quaû cao trong hoïc taäp vaø trôû thaønh nhöõng coâng daân coù ích trong söï nghieäp xaây döïng ñaát nöôùc vaø baûo veä Toå quoác xaõ hoäi chuû nghóa.
12: Theo Nguyeãn Ñình Thi, noäi dung phaûn aùnh cuûa vaên ngheä laø gì?
- Taùc phaåm ngheä thuaät laáy chaát lieäu ôû thöïc taïi cuoäc soáng khaùch quan nhöng khoâng phaûi laø söï sao cheùp giaûn ñôn, “chuïp aûnh” nguyeân xi thöïc taïi aáy. Khi saùng taùc moät taùc phaåm, ngheä só göûi vaøo ñoù moät caùch nhìn, moät lôøi nhaén göûi rieâng cuûa mình. Noäi dung cuûa taùc phaåm vaên ngheä khoâng phaûi chæ laø caâu chuyeän, con ngöôøi nhö ôû ngoaøi ñôøi maø quan troïng hôn laø tö töôûng, taám loøng cuûa ngheä só göûi gaém vaøo ñoù. 
Ví duï: Nguyeãn Du ñaõ saùng taùc neân “Truyeän Kieàu” moät kieät taùc cuûa vaên hoïc Vieät Nam “Truyeän Kieàu” ngöôøi ñoïc caûm thoâng saâu saéc tröôùc soá phaän “hoàng nhan baïc meänh” cuûa Thuùy Kieàu, caêm thuø xaõ hoäi phong kieán ñaõ ñaåy nhöõng con ngöôøi taøi saéc nhö Kieàu vaøo böôùc ñöôøng cuøng, töø ñoù caøng traân troïng hôn taám loøng nhaân ñaïo cuûa taùc giaû ñoái vôùi nhöõng soá phaän ñen baïc trong xaõ hoäi cuõ. 
- Taùc phaåm vaên ngheä khoâng caát leân nhöõng lôøi lí thuyeát khô khan maø chöùa ñöïng taát caû nhöõng say söa, vui buoàn, yeâu gheùt, mô moäng cuûa ngheä só. Noù mang ñeán cho chuùng ta bao rung ñoäng, ngôõ ngaøng tröôùc nhöõng ñieàu töôûng chöøng ñaõ quen thuoäc. Ví duï: chæ laø tieáng suoái, laø aùnh traêng, laø taám loøng cuûa moät ngöôøi yeâu nöôùc, nhöng qua baøi thô “Caûnh khuya” cuûa Baùc, ngöôøi ñoïc caûm nhaän ñöôïc bao ñieàu môùi laï: “Tieáng suoái trong nhö tieáng haùt xa – Traêng loàng coå thuï boùng loàng hoa - Caûnh khuya nhö veû ngöôøi chöa nguû - Chöa nguû vì lo noãi nöôùc nhaø”.
- Noäi dung cuûa vaên ngheä coøn laø nhöõng rung caûm, nhaän thöùc cuûa töøng ngöôøi tieáp nhaän. Noù seõ ñöôïc môû roäng phaùt huy voâ taän qua töøng theá heä ngöôøi ñoïc, ngöôøi xem...
Nhö vaäy, noäi dung cuûa vaên ngheä khaùc vôùi noäi dung cuûa caùc boä moân khoa hoïc xaõ hoäi nhö daân toäc hoïc, xaõ hoäi hoïc, lòch söû, ñòa lyù...nhöõng boä moân khoa hoïc naøy khaùm phaù, mieâu taû vaø ñuùc keát boä maët töï nhieân hay xaõ hoäi, caùc quy luaät khaùch quan. Vaên ngheä taäp trung khaùm phaù, theå hieän chieàu saâu tính caùch, soá phaän, theá giôù beân trong cuûa con ngöôøi. Noäi dung chuû yeáu cuûa vaên ngheä laø hieän thöïc mang tính cuï theå, sinh ñoäng, laø ñôøi soáng t/caûm cuûa con ngöôøi qua caùi nhìn vaø tình caûm caù nhaân cuûa ngheä só.
13: Nêu giá trị nghệ thuật đặc sắc cuûa vaên baûn “Tieáng noùi cuûa vaên ngheä” - Nguyeãn Ñình Thi?
- Vaên baûn ‘Tieáng noùi cuûa vaên ngheä” cuûa Nguyeãn Ñình Thi ñaõ theå hieän nhöõng neùt ñaëc saéc trong ngheä thuaät nghò luaän qua maáy ñieåm cô baûn sau:
+ Veà boá cuïc cuûa vaên baûn : chaët cheõ, hôïp lí, caùch daãn daét töï nhieân
+ Caùch vieát vöøa chaët cheõ, vöøa giaøu hình aûnh vaø caûm xuùc, coù nhieàu daãn chöùng veà thô vaên, veà ñôøi soáng thöïc teá ñeå khaúng ñònh thuyeát phuïc caùc yù kieán, nhaän ñònh, ñeå taêng theâm söùc haáp daãn cho taùc phaåm.
+ Gioïng vaên toaùt leân loøng chaân thaønh, nieàm say söa, ñaët bieät nhieät höùng daâng cao ôû phaàn cuoái.
14: Vaên baûn “Chuaån bò haønh trang vaøo theá kæ môùi” cuûa Vuõ Khoan ñaõ neâu ra vaø phaân tích nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu naøo trong tính caùch, thoùi quen cuûa ngöôøi Vieät Nam ta? Nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu aáy coù quan heä nhö theá naøo vôùi nhieäm vuï ñöa ñaát nöôùc ñi leân coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa trong thôøi ñaïi ngaøy nay?
- Ñeå chuaån bò haønh trang böôùc vaøo theá kæ môùi, ñöa ñaát nöôùc ñi leân coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, chuùng ta caàn chæ roõ nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu trong tính caùch, thoùi quen cuûa con ngöôøi Vieät Nam nhö sau:
- Ñieåm maïnh:
+ Thoâng minh, nhaïy beùn vôùi caùi môùi
+ Caàn cuø saùng taïo 
+ Ñoaøn keát, ñuøm boïc laãn nhau trong thôøi kì choáng ngoaïi xaâm
+ Baûn tính thích öùng nhanh 
- Ñieåm yeáu:
+ Thieáu kieán thöùc cô baûn, keùm khaû naêng thöïc haønh.
+ Khoâng coi troïng nghieâm ngaët quy trình coâng ngheä, chöa quen vôùi cöôøng ñoä khaån tröông.
+ Thöôøng soáng ñoá kò trong laøm aên vaø trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy.
+ Coù nhieàu haïn cheá trong thoùi quen vaø neáp nghó, kì thò kinh doanh, quen vôùi bao caáp, thoùi suøng ngoaïi hoaëc baøi ngoaïi quaù möùc, thoùi “khoân vaët”, ít giöõ chöõ “tín”.
Laâu nay, khi noùi ñeán tính caùch daân toäc vaø phaåm chaát con ngöôøi Vieät Nam, chuùng ta thöôøng chæ noùi veà nhöõng öu ñieåm maø ít noùi ñeán haïn cheá. Ñeå ñöa ñaát nöôùc leân coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa chuùng ta caàn nhìn roõ ñieåm maïnh cuõng nhö haïn cheá trong tính caùch vaø thoùi quen cuûa ngöôøi Vieät Nam. Trong vaên baûn “Chuaån bò haønh trang vaøo theá kæ môùi”, caùch nhìn cuûa taùc giaû raát thaáu ñaùo, taùc giaû ñaõ chæ ra nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu trong tính caùch vaø thoùi quen cuûa ngöôøi Vieät Nam. Töø nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu naøy, moãi moät coâng daân Vieät Nam seõ ruùt ra nhöõng baøi hoïc boå ích, phaùt huy ñieåm maïnh, khaéc phuïc ñieåm yeáu ñeå xaây döïng vaø phaùt trieån ñaát nöôùc ñi leân coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa..