Thiết kế bài dạy môn học Hình học khối 9 - Tiết 58: Hình trụ – Diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ

Chương 4: HÌNH TRỤ –HÌNH NÓN – HÌNH CẦU 
Tiết 58: HÌNH TRỤ – DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ 
I-MỤC TIÊU :
-HSđược nhớ lại và khắc sâu các khái niệm về hình trụ (đáy ,trục ,mặt xung quanh ,đường sinh ,độ dài đường cao ,mặt cắt khi nó song song với trục hoặc đáy )
-Nắm chắc và biết sử dụng cong thức tính diện tích xung quanh ,diện tích toàn phần và thể tích của hình trụ .
II-CHUẨN BỊ :
GV:thiết bị quay hình chữ nhật để tạo nên hình trụ ,củcải (củ cà rốt )có dạng hình trụ ,dao nhỏ để tạo mặt cắt ,bảng phụ vẽ hình trong SGK 
HS: mỗi bàn chuẩn bị một vật hình trụ ,một cốc hình trụ ,một băng giấy hcn10cm; 4cm; hồ dán .thước thẳng ,bút chì 
III-TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
Hoạt động 1: Giới thiệu về chương 4 
 Hoạt động của HS 
GV: ở lớp 8 ta đã biết một số khai niệm cơ bản của hình học không gian :hình lăng trụ đứng ,hình chóp đều có các mặt đều là một phần mặt phẳng 
Trong chương này ta sẽ được học về hình trụ ,hình nón ,hình cầu là những hình không gian có những mặt cắt là mặt cong
-Để học tốt chương này các em cần quan sát thực tế nhiều ,nhận xét hình dạng vật thể xung quanh ta 
Bài học đầu tiên là hình trụ  
HS nghe Gv trình bày 
Hoạt động 2: Hình trụ 
Hoạt động của HS 
Ghi bảng 
GV đưa hình 73 SGK lên bảng và giới thiệu : khi quay hcn ABCD một vòng quanh cạnh CD cố định ta được một hình trụ .
-GV giới thiệu :
+Cách tạo nên hai đáy của hình trụ ,đặc điểm của 2 đáy 
+cách tạo nên mặt xq của hình trụ 
+Đường sinh ,chiều cao ,trục 
-GV Thực hành bằng dụng cụ thiết bị cho HS quan sát 
-GV yêu cầu HS đọc to SGK/ 107 
-Cho HS làm ?1 
-Gv yêu cầu 2 bàn HS trình bày ?1 
_HS nghe GV trình bày và quan sát trên hình vẽ 
-HS quan sát thực hành 
-Một HS đọc to SGK/107 
-Từng bàn HS quan sát vật hình trụ mang theo và cho biết đâu là đáy ,mặt xq,đường sinh ,đường cao ?
1)Hình trụ :
 E D
 A 
 F C
 B 
-Hai đáy là 2 hình tròn tâm C và tâm D bằng nhau
-AB quét 1 vòng tạo thành mặt xq 
-Đường sinh EF vuông góc với 2 đáy (chiều cao)
-DC là trục 
Hoạt động 3:cắt hình trụ bởi một mặt phẳng 
Hoạt động của HS 
Ghi bảng 
-Khi cắt hình trụ bởi một mp // đáy thì mặt cắt là hình gì ?
Khi cắt hình trụ bởi mp // trục CD thì mặt cắt là hình gì ?
-GV tiến hành cắt trực tiếp trên 2 hình trụ (củ cải ,cà rốt ) để minh hoạ 
-Gv yêu cầu HS quan sát hình 75 SGK 
-HS làm ? 2 theo bàn 
-GV có thể minh hoạ bằng cách cắt vát củ cà rốt 
-HS suy nghĩ ,trả lới 
Mặt cắt là một hình tròn 
-Khi cắt hình trụ bởi mp // trục CD thì mặt cắt là hcn 
-HS thực hiện ?2 :mặt nước trong cốc là hình tròn (cốc để thẳnh ) mặt nước trong ống nghiệm không phải là hình tròn ( do để nghiêng)
2) Cắt hình trụ bởi một mặt phẳng
Khi cắt hình trụ bởi một mp // đáy thì mặt cắt là hình tròn 
Khi cắt hình trụ bởi mp // trục CD thì mặt cắt là hcn 
Hoạt động 4:Diện tích xung quanh của hình trụ 
Hoạt động của HS 
Ghi bảng 
Gv đưa hình 77 lên màn hình và giới thiệu diện tích xung quanh của hình trụ 
-Nêu cách tính diện tích xq của hình trụ ở tiểu học 
-Cho biết bán kính đáy r và chiều cao của trụ h hình 77
-haỹ tình diện tích xq ?
GV giới thiệu diện tìch toàn phần 
Aùp dụng tính Stp của hình 77
-HS quan sát 
-HS muốn tính Sxq của hình trụ ta lấy chu vi đáy nhân chiều cao 
. r =5cm 
.h =10cm
Sxq = C. h =2rh 
Stp= Sxq +2Sđ =2rh+2r2 
3) Diện tích xung quanh của hình trụ
Sxq = C. h =2rh 
Stp= Sxq +2Sđ =2rh+2r2 
. r là bán kính đáy 
. h là chiều cao hình trụ 
Hoạt động 5: Thể tích hình trụ 
Hoạt động của HS 
Ghi bảng 
GV :hãy nêu công thức tính thể tích hình trụ 
-Hãy giải thích công thức 
Aùp dụng :tính thể tích hình trụ có bán kính là 5cm ,chiều cao là 11cm 
Gv yêu cầu HS đọc VD và bài giải trong SGK/78
 HĐ 6:Cũng cố
-GV chốt lại các kiến thức trọng tâm :Các khái niệm ; công thức tính diện tích và thể tích 
-GV cho HS làm bài tập 3;4;6 :
Bài 3 : làm miệng 
Bài 4:HS đứng lên làm từ Sxq => h= Sxq : 2r 
Bài 6 : tính r từ Sxq . Rồi tính V
-Muốn tính thể tích hình trụ ta lấy diện tích đáy nhân với chiều cao 
V=Sđ .h =r2h 
=3,14.5.5.11=863,5 (cm2 )
HS đọc VD trong SGK 
Nắm lại kiến thức bài học.
HS1: Bài tập 3
HS3: Bài tập 5
HS2: Bài tập6
4) Thể tích hình trụ
V=Sđ .h =r2h 
. r là bán kính đáy 
. h là chiều cao 
HĐ 7: Hướng dẫn học ở nhà : -Học bài theo SGK 
 -Bài tập 5;7;8;8;10 SGK 
 -Tiết sau :Luyện tập 
Rút kinh nghệm:.................................................................................................................