Giáo án Ngữ văn khối 9 - Tiết 1 đến tiết 54

Thø ngµy th¸ng n¨m2010
TiÕt 1, 2: 
Phong c¸ch Hå ChÝ Minh
 (Lª Anh Trµ)
A.Yªu cÇu
 1.ThÊy râ vÎ ®Ñp v¨n ho¸ trong nÐt sèng vµ lµm viÖc cña Chñ TÞch Hå ChÝ Minh
Tõ lßng kÝnh yªu, tù hµo vÒ B¸c, HS cã ý thøc häc tËp vµ lµm theo tÊm g­¬ng B¸c
2.TÝch hîp víi v¨n b¶n ®· häc ë líp 7, víi tËp th¬ viÕt vÒ B¸c, víi v¨n thuyÕt minh.
3.RÌn luyÖn kÜ n¨ng ®äc, t×m hiÓu, ph©n tÝch v¨n b¶n nhËt dông- nghÞ luËn.
B.TiÕn hµnh:
*Giíi thiÖu bµi
“Sèng, chiÕn ®Êu, lao ®éng vµ häc tËp, rÌn luyÖn theo g­¬ng B¸c Hå vÜ ®¹i”®·
lµ khÈu hiÖu kªu gäi, thóc giôc chóng ta trong cuéc sèng h»ng ngµy. Thùc chÊt c©u khÈu hiÖu lµ lêi ®éng viªn chóng ta h·y häc theo tÊm g­¬ng cña B¸c, ®ã lµ mét vÎ ®Ñp v¨n ho¸ cña phong c¸ch Hå ChÝ Minh. VËy phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ g×? §­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? 
*Bµi míi:
-GV h­íng dÉn h/s ®äc.
-KiÓm tra viÖc n¾m nghÜa tõ.
-X¸c ®Þnh chñ ®Ò v¨n b¶n?
-X¸c ®Þnh PTB ®¹t chÝnh cña v¨n b¶n?
-V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn?
HS ®äc phÇn 1 cho biÕt:
-§o¹n v¨n ®· kh¸i qu¸t vèn tri thøc v¨n ho¸ cña B¸c nh­ thÕ nµo?
- B»ng c¸ch nµo mµ B¸c cã ®­îc vèn v¨n ho¸ Êy?
-H·y bæ sung t­ liÖu ®Ó lµm râ thªm biÓu hiÖn v¨n ho¸ ®ã cña B¸c?
I)T×m hiÓu chung v¨n b¶n:
1. §äc
2.Tõ khã: 1, 3, 8, 9, 12
3. Chñ ®Ò: héi nhËp vµ gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc.
4.PTB§: NghÞ luËn.
5. Bè côc: 2 phÇn.
- Tõ ®Çu ®Õn “hiÖn ®¹i” : vÎ ®Ñp trong phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh.
- Cßn l¹i: VÎ ®Ñp trong phong c¸ch sinh ho¹t cña B¸c.
II) T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n:
1.VÎ ®Ñp trong phong c¸ch v¨n ho¸ cña B¸c:
Vèn tri thøc v¨n ho¸ cña B¸c rÊt s©u réng: am hiÓu vÒ c¸c d©n téc vµ nh©n d©n thÕ giíi,v¨n ho¸ thÕ giíi.
- §Ó cã vèn v¨n ho¸ Êy B¸c ®· :
+ N¾m v÷ng ph­¬ng tiÖn giao tiÕp lµ ng«n ng÷( nãi, viÕt thµnh th¹o nhiÒu thø tiÕng nh­: Anh, Ph¸p,...)
-H/S tù béc lé(B¸c lµm th¬ 7ch÷,s¸ng t¸c th¬ ch÷ H¸n,...)
-Em hiÓu thÕ nµo lµ “uyªn th©m”?
-HiÓu“nh÷ng ¶nh h­ëng cña quèc tÕ”vµ “c¸i gèc d©n téc” ë B¸c ntn?
-Sù nhµo nÆn cña hai nguån v¨n ho¸ “quèc tÕ” vµ”d©n téc” ë B¸c lµ g×?
-Em hiÓu thªm g× vÒ B¸c vµ phong c¸ch v¨n ho¸ HCM ?
-Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn cña t/g?
Häc sinh ®äc phÇn 2:
-T/g nãi ®Õn p/c sinh ho¹t cña B¸c trªn nh÷ng khÝa c¹nh nµo? Cô thÓ ntn?
-H·y nhËn xÐt vÒ ng«n ng÷ lêi v¨n cña t/g?
-N/x vÒ lèi sèng cña B¸c:
-G/v gîi nhí, tÝch hîp víi “§øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå”, kh¼ng ®Þnh: lèi sèng gi¶n dÞ, ®¹m b¹c, thanh cao ®· gãp phÇn lµm nªn vÎ ®Ñp p/c HCM 
-RÊt nhiÒu nhµ th¬ ®· viÕt vÒ lèi sèng gi¶n dÞ, ®¹m b¹c, thanh cao cña B¸c, lÊy vÝ dô minh ho¹:
-Cho h/s xem ¶nh vÒ n¬i ë, n¬i lµm viÖc cña B¸c ë PCT, ViÖt B¾c,...
-§Ó kh¼ng ®Þnh lèi sèng cña B¸c lµ sù kÕt hîp gi÷a gi¶n dÞ vµ thanh cao, 
t/g ®· sö dông ph­¬ng ph¸p g×? 
-ThÕ nµo lµ c¸ch sèng “ kh«ng ph¶i lµ c¸ch tù thÇn th¸nh ho¸, kh¸c ®êi, h¬n ng­êi”
-T¹i sao t/g l¹i kh¼ng ®Þnh lèi sèng cña B¸c cã kh¶ n¨ng ®em l¹i h¹nh phóc thanh cao cho t©m hån, thÓ x¸c?
-Tõ ®ã em nhËn thøc ®­îc g× vÒ vÎ ®Ñp trong phong c¸ch sinh ho¹t cña B¸c?
-Qua v¨n b¶n “Phong c¸ch Hå ChÝ Minh”,em hiÓu g× vÒ néi dung phong c¸ch Hå ChÝ Minh? 
-T×nh c¶m cña em ®èi víi B¸c nh­ thÕ nµo?
-Sau khi häc xong v¨n b¶n nµy,em rót ra ®­îc nh÷ng bµi häc g× cho b¶n th©n trong viÖc häc tËp,tiÕp thu v¨n ho¸ n­íc ngoµi?
+ Häc hái mäi lóc mäi n¬i .
H/s dùa vµo chó thÝch SGK ®Ó nªu.
+TiÕp thu mét c¸ch cã chän läc tinh hoa v¨n ho¸ n­íc ngoµi dùa trªn v¨n ho¸ d©n téc.
+ §ã lµ sù ®an xen, kÕt hîp, bæ sung s¸ng t¹o hµi hoµ hai nÒn v¨n ho¸ hiÖn ®¹i vµ d©n téc trong phong c¸ch v¨n ho¸ HCM.
=> B¸c lµ ng­êi cã nhu cÇu vµ n¨ng lùc v¨n ho¸ cao, biÕt kÕ thõa vµ ph¸t triÓn c¸c di s¶n v¨n ho¸; phong c¸ch HCM lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i, gi÷a d©n téc vµ hiÖn ®¹i.
- DÉn chøng cô thÓ,chän läc kÕt hîp b×nh luËn ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan cho néi dung tr×nh bµy, kh¬i gîi c¶m xóc tù hµo, tin t­ëng.
2.VÎ ®Ñp trong p/c sinh ho¹t cña B¸c:
-N¬i ë: nhµ sµn nhá c¹nh ao, vÎn vÑn vµi phßng.
- Trang phôc: bé bµ ba n©u, dÐp lèp, va li con...
- B÷a ¨n: c¸ kho, cµ muèi, rau luéc...
- Ng«n ng÷ gi¶n dÞ víi nh÷ng tõ chØ sè l­îng Ýt, c¸ch nãi d©n d·, liÖt kª c¸c biÓu hiÖn cô thÓ, x¸c thùc ®êi sèng cña B¸c; lêi v¨n gi¶n dÞ, giäng v¨n th©n mËt... 
->Lèi sèng gi¶n dÞ, ®¹m b¹c, thanh cao.
-H/s lÊy vÝ dô nh­:
+ N¬i B¸c ë: sµn m©y v¸ch giã...
+ ViÖc qu©n viÖc n­íc ®· bµn...
+B¸c th­êng ®Ó l¹i ®Üa thÞt gµ mµ ¨n hÕt qu¶ cµ xø nghÖ
 Tr¸nh nãi to vµ ®i rÊt nhÑ trong v­ên.
-So s¸nh c¸ch sèng cña HCM víi c¸c l·nh tô kh¸c, hiÒn triÕt x­a...
- Kh¼ng ®Þnh nÕp sèng gi¶n dÞ, thanh ®¹m cña B¸c kh«ng ph¶i lµ c¸ch tù thÇn th¸nh ho¸, kh¸c ®êi, h¬n ng­êi mµ lµ mét c¸ch di d­ìng tinh thÇn, ®em l¹i h¹nh phóc thanh cao cho t©m hån, thÓ x¸c.
- Kh«ng xem m×nh ë ngoµi nh©n lo¹i, kh«ng tù ®Ò cao m×nh.
- Sèng b×nh dÞ, trong s¸ng sÏ khiÕn ta gÇn gòi, tù nhiªn, tho¶i m¸i.
-G/v bæ sung: Gi¶n dÞ mµ kh«ng s¬ sµi;®¹m b¹c mµ kh«ng kh¬i gîi c¶m gi¸c c¬ cùc, thÓ hiÖn sù tho¶i m¸i, thanh th¶n, ung dung.
“Sèng quen thanh ®¹m nhÑ ng­êi
ViÖc lµm th¸ng réng, ngµy dµi ung dung”
=>Sèng gi¶n dÞ,trong s¸ng,thanh cao,®ã lµ vÎ ®Ñp vèn cã,tù nhiªn,hån nhiªn,gÇn gòi;®ã còng lµ biÓu hiÖn cña vÎ ®Ñp v¨n ho¸.
III.Tæng kÕt
-VÎ ®Ñp cña sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i,gi÷a gi¶n dÞ vµ thanh cao.Phong c¸ch Êy võa mang vÎ ®Ñp cña trÝ tuÖ võa mang vÎ ®Ñp cña ®¹o ®øc.
-Yªu quý,kÝnh träng,tù hµo,noi g­¬ng B¸c.
-Cè g¾ng häc tËp tèt ®Ó cã kiÕn thøc c¬ b¶n,cã ý thøc häc hái,tiÕp thu cã chä läc v¨n ho¸ n­íc ngoµi,cã ý thøc gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc.
=>Ghi nhí(SGK)
IV.LuyÖn tËp.
1)H·y ®äc mét bµi th¬ hoÆc h¸t mét bµi h¸t ®Ó thuyÕt minh thªm cho bµi häc.
2)T×m ®äc,kÓ l¹i nh÷ng c©u chuyÖn nãi vÒ lèi sèng gi¶n dÞ,cao ®Ñp cña B¸c.
 Thø ngµy th¸ng n¨m 2010.
TiÕt 3: 
 C¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i 
 A)Yªu cÇu:
1. N¾m ®­îc c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i.
2. BiÕt vËn dung c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i trong giao tiÕp
B) Bµi d¹y:
H/s ®äc ®o¹n ®èi tho¹i:
Khi An hái “häc b¬i ë ®©u?” mµ Ba tr¶ lêi “ë d­íi n­íc” th× c©u tr¶ lêi cã ®¸p øng ®iÒu An cÇn biÕt kh«ng? nªn tr¶ lêi nh­ thÕ nµo?
-Tõ ®ã em rót ra ®­îc bµi häc g× vÒ giao tiÕp?
-Häc sinh ®äc truyÖn c­êi.
-V× sao truyÖn nµy l¹i g©y c­êi? 
-LÏ ra anh cã “lîn c­íi” vµ “¸o míi” ph¶i hái vµ tr¶ lêi thÕ nµo ®Ó ng­êi nghe ®ñ biÕt ®­îc ®iÒu cÇn hái vµ cÇn tr¶ lêi?
-Nh­ vËy,cÇn ph¶i tu©n thñ y/c g× khi giao tiÕp?
-H/s ®äc ghi nhí1.
-H/s kÓ l¹i truyÖn c­êi “Qu¶ bÝ khæng lå”.
-TruyÖn phª ph¸n ®iÒu g×?
-Trong giao tiÕp cã ®iÒu g× cÇn tr¸nh?
-NÕu kh«ng biÕt ch¾c mét tuÇn n÷a líp sÏ tæ chøc ®i gi· ngo¹i th× em cã th«ng b¸o ®iÒu ®ã víi c¸c b¹n kh«ng? Kh«ng biÕt ch¾c v× sao b¹n nghØ häc th× em cã tr¶ lêi víi thÇy c« gi¸o lµ b¹n nghØ èm kh«ng? NÕu cÇn nãi ®iÒu ®ã th× em nãi thÕ nµo?
I.Ph­¬ng ch©m vÒ l­îng:
-B¬i ë d­íi n­íc: kh«ng cã néi dung ®óng yªu cÇu An muèn biÕt( mét ®Þa ®iÓm cô thÓ nµo ®ã.),kh«ng ph¶i b¬i lµ g×.
=>Khi nãi,c©u nãi ph¶i cã néi dung ®óng yªu cÇu giao tiÕp.
-TruyÖn g©y c­êi v× c¸c nh©n vËt nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi.
-LÏ ra chØ cÇn hái “b¸c cã thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y kh«ng?”
ChØ cÇn tr¶ lêi: “t«i ch¼ng thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶”.
->Trong giao tiÕp, kh«ng nªn nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi.
=>Ghi nhí (SGK)
II.Ph­¬ng ch©m vÒ chÊt:
-TruyÖn c­êi nh»m phª ph¸n tÝnh nãi kho¸c.
-Kh«ng nªn nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng tin lµ ®óng.
-H/S tr¶ lêi
->§õng nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc.( nÕu cÇn nãi th× ph¶i b¸o ngay cho ng­êi nghe biÕt tÝnh x¸c thùc cña ®iÒu ®ã ch­a ®­îc kiÓm chøng : h×nh nh­, cã lÏ ...)
II. LuyÖn tËp:
H­íng dÉn häc sinh lµm bµi tËp:
Bµi 1: VËn dung c¸c ph­¬ng ch©m vÒ l­îng trong héi tho¹i ®Ó ph©n tÝch lçi trong c©u:
a) Nãi thõa “nu«i ë nhµ” vד gia sóc” ®· cã ý ®ã
b) Nãi thõa “ cã 2 c¸nh” v× loµi chim nµo còng “cã 2 c¸nh”.
Bµi 2: H/s lùa chän tõ ng÷ ®· cho ®iÒn vµo cho thÝch hîp.
Bµi 3: ThÊy ®­îc ng­êi hái ®· kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m vÒ l­îng(v× “kh«ng cã bè” lµm g× cã téi.)
Bµi 4:Yªu cÇu gi¶i thÝch ®­îc:
a) Ph­¬ng ch©m vÒ chÊt ®ßi hái ng­êi nãi ph¶i cã nh÷ng b»ng chøng ch¾c ch¾n khi truyÒn ®¹t mét th«ng tin nµo ®ã. V× vËy, khi ng­êi nãi muèn th«ng b¸o cho ng­êi nghe biÕt tÝnh x¸c thùc cña th«ng tin m×nh ®­a ra ch­a ®­¬c kiÓm chøng th­êng dïng nh÷ng c¸ch diÔn ®¹t nh­: nghe nãi, h×nh nh­, nÕu t«i kh«ng nhÇm,...
b) Ph­¬ng ch©m vÒ l­îng ®ßi hái khi giao tiÕp ph¶i nãi cã néi dung, nãi kh«ng thiÕu còng kh«ng thõa. V× vËy, nÕu ng­êi nãi muèn nh¾c l¹i néi dung ®· cò, th­êng dïng nh÷ng c¸ch diÔn ®¹y nh­: nh­ t«i ®· tr×nh bµy, nh­ mäi ng­êi ®· biÕt,...
Bµi 5:Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c thµnh ng÷:
-¡n ®¬m nãi ®Æt: vu khèng,®Æt ®iÒu, bÞa chuyÖn ®Ó h¹i ng­êi.
-¡n èc nãi mß : nãi n¨ng kh«ng cã c¨n cø, nãi hó ho¹.
-¡n kh«ng nãi cã: vu khèng,bÞa ®Æt, ®iªu toa.
-C·i chµy,c·i cèi: c·i bõa,ngoan cè nh­ng kh«ng cã c¨n cø, lý lÏ.
-Khua m«i móa mÐp: ba hoa, kho¸c l¸c, ph« tr­¬ng.
-Nãi d¬i nãi chuét: nãi l¨ng nh¨ng, linh tinh.
-Høa h­¬u høa v­în: høa ®Ó ®­îc lßng råi kh«ng thùc hiÖn ®iÒu ®· høa.
=> ChØ nh÷ng c¸ch nãi kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m vÒ chÊt.
Thø ngµy th¸ng n¨m2010
TiÕt 4:
Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh.
A.Yªu cÇu.
1) Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh.
2)HiÓu viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh lµm cho v¨n b¶n thuyÕt minh sinh ®éng, hÊp dÉn.
3)BiÕt c¸ch sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh.
B.C¸c b­íc tiÕn hµnh.
*Bµi cò.
1) V¨n b¶n thuyÕt minh lµ g×?
2)Nªu ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña v¨n b¶n thuyÕt minh?
3)Tr×nh bµy c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh.
*Bµi míi.
-H/s ®äc v¨n b¶n “H¹ Long ®¸ vµ n­íc”.
-V¨n b¶n thuyÕt minh ®Æc ®iÓm g× cña ®èi t­îng?
-VÊn ®Ò “Sù kú l¹ cña H¹ Long lµ v« tËn” ®­îc t/g thuyÕt minh b»ng c¸ch nµo?
-§äc nh÷ng c©u v¨n t­ëng t­îng nh÷ng cuéc d¹o ch¬i ,gäi ®¸ “ thËp lo¹i chóng sinh, bän ng­êi ...” em thÊy t/g sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×?Sö dông nh©n ho¸ nh­ thÕ cã t¸c dông g×?
-H/s ®äc “Ngäc Hoµng xö téi Ruåi xanh”.
-V¨n b¶n giíi thiÖu vÒ néi dung g×?
-T/g ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo?
-H/s ®äc ®o¹n v¨n(2) trang 15.
-NhËn xÐt biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®­îc sö dông ®Ó thuyÕt minh?
-H/s ®äc v¨n b¶n ®äc thªm “ Hä nhµ Kim”.
-§Ó giíi thiÖu vÒ nh÷ng chiÕc kim kh©u, t/g dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo?
-Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô trªn, em thÊy trong v¨n b¶n thuyÕt minh, ng­êi ta th­êng sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? Em cßn biÕt thªm biÖn ph¸p nµo kh¸c?
I.Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh.
*VÝ dô 1
-V¨n b¶n thuyÕt minh vÒ sù k× l¹ cña H¹ Long: N­íc vµ ®¸ H¹ Long ®em ®Õn cho du kh¸ch nh÷ng c¶m gi¸c thó vÞ.
-ThuyÕt minh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p: Gi¶i thÝch, liÖt kª, ph©n tÝch,sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt liªn t­ëng,t­ëng t­îng, nh©n ho¸.
-Giíi thiÖu vÞnh H¹ Long kh«ng chØ nhiÒu ®¸ vµ n­íc mµ lµ mét thÕ giíi cã hån, truyÒn ®­îc c¶m xóc vµ sù thÝch thó tíi ng­êi ®äc.
Bµi viÕt nh­ mét bµi ... n tù sù vµ viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông c¸c yÕu tè nghÞ luËn.
2. Kü n¨ng:
RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n tù sù vµ viÕt c¸c ®o¹n v¨n tù sù cã yÕu tè nghÞ luËn.
B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
- GV: So¹n bµi vµ ®äc tµi liÖu tham kh¶o.
- HS: §äc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ; tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ®Õn bµi häc.
C. tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc
* æn ®Þnh líp, kiÓm tra bµi cò.
Bµi cò: ? Nªu vai trß cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n tù sù?
	* Tæ chøc d¹y häc bµi míi
Ho¹t ®éng cña GV - HS
Néi dung cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1: H­íng dÉn t×m hiÓu vÒ nghÞ luËn trong v¨n ban tù sù.
- GV cho HS ®äc 2 ®o¹n trÝch ë SGK. Cho HS lµm viÖc theo nhãm, mçi nhãm t×m hiÓu mét ®o¹n trÝch theo c¸c c©u hái nªu trong SGK.
? NghÞ luËn lµ g×? 
? Tõ ®ã h·y chØ ra nh÷ng c©u ch÷ cã tÝnh chÊt lËp luËn trong hai ®o¹n trÝch.
? ë ®o¹n trÝch a, b lµ lêi cña ai, nãi víi ai?
? Nãi vÒ vÊn ®Ò g×?
? VÊn ®Ò Êy ®­îc lËp luËn nh­ thÕ nµo?
? C¸ch lËp luËn Êy cã t¸c dông g×?
- HS th¶o luËn nhãm vµ ®­a ra kÕt luËn chung. Cö ®¹i diÖn tr×nh bµy kÕt qu¶.
- GV cho c¸c nhãm nhËn xÐt kÕt qu¶ cña nhau, GV bæ sung vµ ®­a ra kÕt luËn ®óng.
- GV: Tõ 2 vÝ dô trªn h·y t×m ra nh÷ng dÊu hiÖu vµ ®Æc ®iÓm cña lËp luËn trong v¨n b¶n tù sù? NhËn xÐt c¸c tõ ng÷ dïng c©u lËp luËn?
? T¸c dông cña nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù. 
- Häc sinh ph¸t biÓu, gi¸o viªn bæ sung kÕt luËn.
HS ®äc ghi nhí SGK.
I. NghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù.
1. VÝ dô:
* §o¹n trÝch 1: §©y lµ lêi ®èi tho¹i cña «ng gi¸o nãi víi chÝnh m×nh:
- VÒ vÊn ®Ò: Vî t«i kh«ng ¸c, nh­ng khæ qu¸ nªn trë thµnh Ých kØ tµn nhÉn.
- C¸ch tr×nh bµy (lËp luËn):
+ Khi ng­êi ta ®au ch©n th× chØ nghÜ ®Õn ch©n ®au (chøng minh mét vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt qui luËt tù nhiªn) 
+ Khi ng­êi ta khæ th× kh«ng cßn nghÜ ®Õn ai ®­îc n÷a.
+ V× b¶n chÊt tèt cña con ng­êi ta bÞ nh÷ng lo l¾ng, buån ®au, Ých kØ che lÊp mÊt.
- KÕt thóc: Kh«ng nì giËn, chØ buån.
§o¹n v¨n cã nhiÒu tõ, c©u mang tÝnh chÊt nghÞ luËn. §ã lµ c¸c c©u h« øng thÓ hiÖn c¸c ph¸n ®o¸n d­íi d¹ng nÕu...th×, v× thÕ...cho nªn, së dÜ...lµ v×, khi A...th× B...C¸c c©u v¨n trong ®o¹n trÝch ®Òu lµ nh÷ng c©u kh¼ng ®Þnh, ng¾n gän, khóc chiÕt nh­ diÔn ®¹t nh÷ng ch©n lÝ. C¸ch diÔn ®¹t trªn, thuyÕt phôc ng­êi ®äc, ®ång t×nh víi suy nghÜ cña m×nh, c¶m th«ng cho ng­êi vî cña m×nh.
* §o¹n trÝch 2: 
- Cuéc ®èi tho¹i gi÷a KiÒu vµ Ho¹n Th­ d­íi h×nh thøc lËp luËn.
+ KiÒu buéc téi Ho¹n Th­: cµng cay nhiÒu.
+ Ho¹n Th­ gì téi b»ng c¸ch biÖn minh:
- T«i ®· ®èi xö tèt víi c« ë g¸c Quan ¢m. 
- T«i víi c« chång chung nªn khã ai nh­êng ai.
- NhËn lçi, nhê sù khoan dung.
L©p luËn xuÊt s¾c v× thÕ Ho¹n Th­ ®· ®Æt KiÒu vµo t×nh thÕ khã xö.
2. KÕt luËn:
- NghÞ luËn trong v¨n tù sù thùc chÊt lµ c¸c cuéc ®èi tho¹i (®èi tho¹i víi ng­êi hoÆc chÝnh m×nh) th­êng nªu lªn c¸c nhËn xÐt, ph¸n ®o¸n, c¸c lÝ lÏ nh»m thuyÕt phôc ng­êi nghe, ngõ¬i ®äc (hoÆc chÝnh m×nh) vÒ mét vÊn ®Ò, mét quan ®iÓm, t­ t­ëng nµo ®ã.
- Trong ®o¹n nghÞ luËn, ng­êi viÕt Ýt dïng c©u miªu t¶ trÇn thuËt mµ dïng nhiÒu c©u kh¼ng ®Þnh, phñ ®Þnh, cã c¸c cÆp quan hÖ tõ: nÕu... th×, kh«ng nh÷ng ... mµ cßn 
- T¸c dông yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù: Lµm cho c©u chuyÖn thªm phÇn triÕt lÝ.
Ghi nhí SGK
Ho¹t ®éng 2: LuyÖn tËp
- HS ®äc, x¸c ®Þnh yªu cÇu vµ lµm theo yªu cÇu bµi 1 vµ 2.
- GV bæ sung vµ rót ra kÕt luËn.
Bµi 3: GV cho 2 HS ®ãng lµm Thuý KiÒu vµ Ho¹n Th­ diÔn l¹i.
II. LuyÖn tËp
Bµi 1: Tr×nh bµy c¸c ý nh­ phÇn 1.
Bµi 2: Tãm t¾t l¹i 4 ý trong lêi nãi cña Ho¹n Th­.
Bµi 3: 2 HS diÔn.
* H­íng dÉn häc sinh häc bµi ë nhµ
- N¾m v÷ng toµn bé kiÕn thøc tiÕt häc; 
	- BTVN: + Lµm hoµn chØnh bµi tËp vµo vë BT, häc thuéc ghi nhí SGK.
	 + T×m trong truyÖn "Lµng" ®o¹n v¨n nµo cã lËp luËn.
- ChuÈn bÞ: ViÕt ®o¹n v¨n tù sô cã chøa yÕu tè nghÞ luËn.
	D. §¸NH GI¸ §IÒU CHØNH KÕ HO¹CH:
	* Thêi gian
	* KiÕn thøc
	* Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng: 
	Ngµy so¹n: 09/11/2007 	Ngµy d¹y: 13-14/11/2007
TiÕt 51,52 - V¨n b¶n: ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸
A. Môc tiªu: Gióp häc sinh:
1. KiÕn thøc:
 ThÊy vµ hiÓu ®­îc sù thèng nhÊt cña c¶m høng vÒ thiªn nhiªn, vò trô vµ c¶m høng vÒ lao ®éng cña t¸c gi¶ ®· t¹o nªn nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp, tr¸ng lÖ, giµu mµu s¾c l·ng m¹n trong bµi th¬ "§oµn thuyÒn ®¸nh c¸"
2. Kü n¨ng: RÌn kÜ n¨ng c¶m thô vµ ph©n tÝch c¸c yÕu tè nghÖ thuËt (h×nh ¶nh, ng«n ng÷, ©m ®iÖu) võa cæ kÝnh, võa míi mÎ trong bµi th¬.
3. Th¸i ®é: Tù hµo, yªu quÝ nh÷ng con ng­êi lao ®éng ViÖt Nam.
B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
- GV: So¹n bµi vµ ®äc tµi liÖu tham kh¶o; S­u tÇm ch©n dung Huy CËn.
- HS: §äc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ; tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ®Õn bµi häc.
C. tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc
* æn ®Þnh líp, kiÓm tra bµi cò.
Bµi cò: ? §äc thuéc lßng "Bµi th¬ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh".
 ? Ph©n tÝch sù ®éc ®¸o cña h×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh.
	* Tæ chøc d¹y häc bµi míi
Ho¹t ®éng cña GV - HS
Néi dung cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1: §äc - t×m hiÓu chung v¨n b¶n
- GV: Giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ Huy CËn?
- HS tr¶ lêi dùa vµo chó thÝch * SGK.
GV giíi thiÖu ch©n dung Huy CËn vµ nhÊn m¹nh ®Æc ®iÓm th¬ ca cña Huy CËn tr­íc vµ sau c¸c m¹ng.
GV: Bµi th¬ §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ ®­îc ra ®êi trong hoµn c¶nh nµo? Em hiÓu g× vÒ t×nh h×nh ®Êt n­íc n¨m 1958?
- HS tr¶ lêi. GV nhÊn m¹nh hoµn c¶nh ®Êt n­íc.
- GV h­íng dÉn HS ®äc v¨n b¶n.
- GV: Bµi th¬ nªn ®äc nh­ thÕ nµo? ©m h­ëng chung cña bµi th¬?
(L¹c quan, vui t­¬i, m¹nh mÏ).
GV ®äc mÉu, gäi HS ®äc.
- GV h­íng dÉn HS n¾m mét sè chó thÝch l­u ý.
- GV: X¸c ®Þnh bè côc bµi th¬? Tõ ®ã em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc nµy? 
- HS x¸c ®Þnh vµ nhËn xÐt.
- GV: H·y nªu ®¹i ý cña bµi th¬?
- HS nªu ®­îc ®¹i ý: 
Bµi th¬ miªu t¶ mét chuyÕn ra kh¬i ®¸nh c¸ cña ng­êi d©n chµi vïng biÓn Qu¶ng Ninh trong ©m h­ëng c©u h¸t l¹c quan cña ng­êi lao ®éng.
I. §äc - t×m hiÓu chung v¨n b¶n
1. T¸c gi¶: (1919 - 2005) tªn ®Çy ®ñ lµ Cï Huy CËn - Quª ë Hµ TÜnh.
- Nhµ th¬ næi tiÕng cña phong trµo Th¬ míi.
- Th¬ sau c¸ch m¹ng trµn ®Çy niÒm vui t­¬i t×nh yªu cuéc sèng.
- §­îc tÆng gi¶i th­ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt (1996).
2. T¸c phÈm: 
a. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c
- Ra ®êi n¨m 1958 - sau mét chuyÕn ®i thùc tÕ dµi ngµy ë vïng má Qu¶ng Ninh.
- In trong tËp "Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng"
b. §äc - T×m hiÓu chó thÝch
c. Bè côc:
- Hai khæ ®Çu: C¶nh biÓn vµo ®ªm vµ ®oµn thuyÒn ra kh¬i.
- Khæ 3, 4, 5, 6: VÎ ®Ñp cña biÓn c¶ vµ nh÷ng ng­êi lao ®éng.
- Khæ cuèi: C¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ.
 Theo hµnh tr×nh mét chuyÕn ra kh¬i cña ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ t¹o ra mét kh«ng gian réng lín, thêi gian lµ nhÞp tuÇn hoµn cña vò trô.
Ho¹t ®éng 2: Ph©n tÝch v¨n b¶n
GV h­íng dÉn HS ®äc vµ suy nghÜ vÒ 2 khæ th¬ ®Çu.
 - GV: C¶m nhËn vÒ h×nh ¶nh thiªn nhiªn ë hai c©u ®Çu?
- HS ph¸t hiÖn, tr×nh bµy.
- GV: C¸c h×nh ¶nh thiªn nhiªn trªn ®· ®­îc Huy CËn miªu t¶ b»ng nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? T¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã?
- GV: §Æt trong c¶nh thiªn nhiªn ®ã, con ng­êi ra kh¬i mang c¶m høng nh­ thÕ nµo? Ph©n tÝch t©m tr¹ng vµ ý nghÜa lêi h¸t cña ng­êi d©n chµi?
- HS ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch.
- GV: Tõ ®ã em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh thiªn nhiªn vµ con ng­êi ë n¬i ®©y?
- HS kh¸i qu¸t. GV bæ sung vµ chuyÓn ý.
Häc sinh ®äc khæ 3, 4, 5, 6.
- GV cho HS th¶o luËn c¶ líp: C¶m høng thiªn nhiªn hoµ trong c¶m høng lao ®éng, h·y ph©n tÝch ®Ó lµm râ ®iÒu Êy?
- HS th¶o luËn vµ ®­a ra ý chung. 
- GV: H×nh ¶nh "ThuyÒn  buåm tr¨ng" gîi cho em liªn t­ëng ®iÒu g×?
- HS nªu c¶m nghÜ cña m×nh.
- GV: Trong khung c¶nh thiªn nhiªn Êy con ng­êi lao ®éng hiÖn lªn nh­ thÕ nµo?
- HS ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch.
- Gi¸o viªn b×nh "Ta kÐo xo¨n tay "
- GV: H×nh ¶nh ®Ñp léng lÉy vµ rùc rì cña c¸c loµi c¸ trªn biÓn ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo? Gîi cho em liªn t­ëng g×?
- HS ph¸t hiÖn vµ nhËn xÐt.
Häc sinh ®äc khæ cuèi.
- GV: NhËn xÐt c¶nh ®oµn thuyÒn vµ c¸ch lÆp c©u th¬ ë khæ cuèi?
- HS nhËn xÐt.
- GV: C¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh th¬ §oµn thuyÒn, mÆt trêi, m¾t c¸?
- HS nªu c¶m nhËn.
- Gi¸o viªn b×nh khæ cuèi.
II. Ph©n tÝch:
1. C¶nh biÓn vµo ®ªm vµ ®oµn thuyÒn ra kh¬i.
- H×nh ¶nh thiªn nhiªn:
+ MÆt trêi nh­ hßn löa 
+ Sãng - cµi then; ®ªm - sËp cöa 
+ §oµn thuyÒn - ra kh¬i
- NghÖ thuËt: Sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ so s¸nh, nh©n ho¸, Èn dô ®· vÏ lªn mét bøc tranh léng lÉy, hoµnh tr¸ng vÒ c¶nh thiªn nhiªn trªn biÓn ®ang ch×m dÇn vµo ®ªm.
- §oµn thuyÒn ra kh¬i: ®Çy khÝ thÕ hµo hïng phÊn khëi mang theo khóc h¸t l¹c quan ph¬i phíi. H×nh ¶nh g¾n kÕt gi÷a: c¸nh buåm - giã kh¬i - c©u h¸t cña ng­¬i d©n chµi lµ nh÷ng h×nh ¶nh khoÎ, l¹, thÓ hiÖn niÒm vui phÊn chÊn cña con ng­êi lao ®éng, ­íc m¬ cña ng­êi lao ®éng.
* Con ng­êi lao ®éng hiÖn lªn thËt ®Ñp, l·ng m¹ng trong sù hµi hoµ víi thiªn nhiªn vò trô bao la.
2. VÎ ®Ñp cña biÓn c¶ vµ cña nh÷ng ng­êi lao ®éng.
- TiÕng h¸t cña ng­êi lao ®éng ®· ®¸nh thøc thiªn nhiªn bõng tØnh.
+ TN hoµ nhËp víi niÒm vui cña con ng­êi: Giã - l¸i / tr¨ng - buåm / trªn: m©y cao / d­íi: biÓn b»ng ... 
So s¸nh, liÖt kª, nh©n ho¸ c¸c h×nh ¶nh thiªn nhiªn... con ng­êi hoµ nhËp cïng thiªn nhiªn, vò trô.
- Con thuyÒn vèn bÐ nhá trë thµnh k× vÜ, khæng lå hoµ nhËp víi kÝch th­íc réng lín cña thiªn nhiªn vò trô.
- H×nh ¶nh ng­êi lao ®éng: Ta h¸t bµi ca gäi c¸ / kÐo xo¨n tay nÆng 
	C«ng viÖc lao ®éng cña ng­êi ®¸nh c¸ b»ng bµi ca ®Çy niÒm vui. Con ng­êi víi niÒm say s­a, hµo høng, ­íc m¬ bay bæng: chinh phôc thiªn nhiªn.
- H×nh ¶nh léng lÉy, rùc rì cña c¸c loµi c¸ trªn biÓn.
+ C¸ thu nh­ hoµn thoi - dÖt mu«ng luång sãng.
+ C¸ song - lÊp l¸nh ®uèc.
+ C¸i ®u«i em - quÉy tr¨ng vµng choÐ.
+ VÉy b¹c  loÐ rang ®«ng.
+ M¾t c¸  dÆm ph¬i.
VÎ ®Ñp cña tranh s¬n mµi lung linh, 
huyÒn ¶o ®­îc s¸ng t¸c b»ng liªn t­ëng, t­ëng t­îng. TrÝ t­ëng t­îng ®· ch¾p c¸nh cho hiÖn thùc trë nªn k× ¶o
3. C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trë vÒ:
- C©u h¸t c¨ng buåm diÔn t¶ sù phÊn khëi cña nh÷ng ng­êi d©n chµi chiÕn th¾ng trë vÒ víi khoang thuyÒn ®Çy c¸.
- §oµn thuyÒn ch¹y ®ua  trêi: khÝ thÕ n¸o nøc, h¨ng say.
- MÆt trêi: Mét cuéc sèng míi ®ang b¾t ®Çu víi ng­êi lao ®éng lµm chñ TN.
- "M¾t c¸d¨m ph¬i" - mét t­¬ng l¹i huy hoµng, ®Çy høa hÑn ®ang chê ®ãn hä.
Ho¹t ®éng 3: Tæng kÕt - LuyÖn tËp
- GV: V× sao gäi ®©y lµ mét khóc tr¸ng ca vÒ nh÷ng ng­êi lao ®«ng biÓn c¶ ViÖt Nam thÕ kØ XX? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ©m h­ëng, giong ®iÖu bµi th¬?
Häc sinh ®äc to ghi nhí.
- GV cho HS luyÖn tËp : Qua bøc tranh vÒ thiªn nhiªn vµ con ng­¬i lao ®éng em cã nh©n xÐt g× vÒ c¸i nh×n vµ c¶m xóc cña t¸c gi¶ tr­íc thiªn nhiªn, ®Êt n­íc vµ con ng­êi lao ®éng?
Häc sinh lµm bµi tËp 1 theo nhãm.
III. Tæng kÕt - luyÖn tËp.
1. Tæng kÕt
a. Néi dung: Ghi nhí SGK.
b. NghÖ thuËt:
¢m ®iÖu vang khoÎ, bay bæng, trµn ®Çy c¶m høng l·ng m¹n, mµu s¾c lung linh k× ¶o, nhµ th¬ ca ngîi lao ®éng vµ con ng­êi lao ®éng lµm chñ ®Êt n­íc, lµm chñ cuéc ®êi.
2. LuyÖn tËp
* H­íng dÉn häc sinh häc bµi ë nhµ
- N¾m v÷ng toµn bé kiÕn thøc tiÕt häc; Lµm hoµn chØnh bµi tËp vµo vë BT
	- BTVN: Lµm bµi tËp 1 cã chÊt l­îng.
	- ChuÈn bÞ: BÕp löa 
	D. §¸NH GI¸ §IÒU CHØNH KÕ HO¹CH: