Bài giảng môn Ngữ văn 9 - Ánh trăng, tác giả Nguyễn Duy

 ánh trăng nguyễn duyI.Tìm hiểu chung1/ Tác giả- Nguyễn Duy (1948), quê ở Thanh Hoá.Thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước- Đạt giải nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ (1972-1973)-Sau 1975 chuyển vào Nam công tác tại thành phố Hồ Chí Minh2/ Tác phẩm- Ánh trăng viết năm 1978 (sau 3 năm ngày đất nước thống nhất).In trong tập thơ cùng tên,đạt giải A của Hội nhà văn Việt Nam (1984)- Bố cục Khổ 1,2 : Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ. Khổ 3,4: Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại Khổ 5,6 : Suy ngẫm của tác giả về trăngII/ Tìm hiểu nội dung văn bản 1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ :	 Hồi nhỏ sống với đồng Với sông rồi với bể ?Những hình ảnh ( Đồng, sông, bể) cộng với điệp từ “với” diễn tả một không gian ntn? Một tuổi thơ ntn?Vầng trăng tuổi thơ trải rộng trên một không gian bao la . Diễn tả một tuổi thơ sống gần gũi chan hòa cùng thiên nhiênII/ Tìm hiểu nội dung văn bản 1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ :? : Cuộc sống của người lính ”Hồi chiến tranh ở rừng” là cuộc sống ntn? - Những năm tháng ác liệt, gian lao, thiếu thốn, khắc nghiệt... của người chiến sĩ trong rừng sâu. - Trong những năm tháng ấy người lính nảy nở một tình cảm cao đẹp, tình đồng chí , đồng đội thủy chung , tình nghĩa thắm thiết... - Thời khắc đó người lính sống gần gũi với thiên nhiên, chan hòa cùng thiên nhiên, nhất là ánh trăng Bạn tri kỉII/ Tìm hiểu nội dung văn bản 1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ : 	 Vầng trăng thời chiến tranh ở rừng có mối qua hệ ntn với người chiến sĩ ?Thế nào là bạn tri kỉ? Là người bạn rất thân, hiểu mình có tâm hồn đồng điệu với mình,đồng cam cộng khổ,chia ngọt xẻ bùi, lúc nào cũng sát cánh bên nhau Vì sao trăng lại trở thành người bạn tri kỉ của người lính? - Trăng giúp cho tâm hồn người lính ấm áp hơn trong những năm tháng chiến tranh ác liệt đầy hi sinh gian khổ Trăng là người bạn cùng đứng gác trong những đêm chờ giặc tới “Đầu súng trăng treo” Trăng cùng hành quân với người lính “ Soi sáng đường chiến sĩ giữa đèo mây “ Trăng ru người lính , canh gác giấc ngủ cho họ “ Gối khuya ngon giấc bên song trăng nhòm “ Trăng chia ngọt xẻ bùi cùng họ..... Câu thơ “ vầng trăng thành tri kỉ “ đã khép lại khổ thơ , khẳng định điều gì về mối quan hệ giữa con người với trăng? Hồi nhỏ sống với đồng với sông rồi với bể hồi chiến tranh ở rừng vầng trăng thành tri kỉVầng trăng và con người sống chan hòa, gắn bó . Trăng gắn liền với những kỉ niệm trong sángvui tươi và cả những năm tháng gian khổ nhưng đầy tình nghĩa Tại sao con người thời thơ ấu và thời chiến tranh ở rừng lại có tình có nghĩa với trăng như vậy ? Vì khi đó con người sống giản dị, thanh cao và chân thật trong sự hòa hợp với thiên nhiên trong lành Vầng trăng trong quá khứ của nhân vật trữ tình là vầng trăng tri kỉ, đẹp đẽ, ân tình gắn với hạnh phúc,gian lao của mỗi con người Hai khổ thơ đầu cho ta thấy cảm nhận về vầng trăng trong quá khứ của nhà thơ ntn?II/ Tìm hiểu nội dung văn bản 1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ : 2. Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại : Từ hồi về thành phố quen ánh điện cửa gương vầng trăng đi qua ngõ như người dưng qua đường Thình lình đèn điện tắt phòng buyn- đinh tối om vội bật tung cửa sổ đột ngột vầng trăng tròn Qua đây em hiểu người lính hiện tại đang có một cuộc sống ntn?Sống ở những Buyn-đinh cao tầng, trong điều kiện đầy đủ tiện nghi hiện đại, có điện thắp sáng suốt ngày đêm...2. Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại : “Vầng trăng đi qua ngõ như người dưng qua đường”? Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại của nhân vật trữ tình ntn?Trăng bị lãng quên trở lên xa lạ không không còn gắn bó với con người như trước nữaTại sao lại có sự lãng quên như vậy ?2. Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại : Từ nguyên nhân của sự xa lạ giữa người với trăng đó, tác giả muốn nói với chúng ta điều gì? Cuộc sống tiện nghi hiện đại làm con người dễ dàng lãng quên những giá trị trong quá khứ2. Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại : Thình lình đèn điện tắt phòng buyn-đinh tối om vội bật tung cửa sổ đột ngột vầng trăng tròn ? Tình huống này diễn ra ntn? Nhanh , đột ngột, bất ngờ? Trong tình huống ấy vầng trăng hiện lên ntn? Vầng trăng hiện lên thật bất ngờ : một vầng trăng tròn đầy, đẹp vẹn nguyênNước mắt đang ứa ra sắp khóc, tâm hồn đang rung động, xao xuyến gợi nhớ gợi thương?Trong tư thế đối diện với vầng trăng tròn đầy đẹp vẹn nguyên như vậy nhân vật trữ tình có cảm xúc gì?Rưng rưngII/ Tìm hiểu nội dung văn bản 1. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ : 2. Cảm nghĩ về vầng trăng trong hiện tại : 3. Suy ngẫm của tác giả về trăng :Tại sao nhân vật trữ tình lại có cảm xúc rưng rưng như thế?- Bất ngờ gặp lại người bạn tri kỉ tình nghĩa thủy chung , trăng vẫn đẹp, đầy đặn vẹn nguyên như ngày nào- ánh trăng tròn đầy vẹn nguyên đó đã làm sống dậy kí ức về một thời đã qua3. Suy ngẫm của tác giả về trăng : Như là đồng là bể như là sông là rừng Những hình ảnh ( đồng , sông, bể, rừng) lại hiện về , cùng với điệp từ là cho ta biết được điều gì đang diễn ra trong tâm hồn nhà thơ? Tâm hồn con người đang hướng về những kỉ niệm trong quá khứ. Điệp từ là diễn tả sự trở về liên tiếp, dồn dập. Nó như mạch nước ngầm được thông dòng, ồ ạt ùa về̀3. Suy ngẫm của tác giả về trăng : Trăng cứ tròn vành vạnh kể chi người vô tình Những câu thơ này cho ta cảm nhận được vẻ đẹp nào của trăng? Trăng luôn là vẻ đẹp vĩnh hằng của thiên nhiên Trăng bao dung độ lượng, trăng vẫn thủy chung, nghĩa tình trọn vẹn, trong sáng mà không đòi hỏi phải đền đáp3. Suy ngẫm của tác giả về trăng : A. Hạnh phúc viên mãn tròn đầyB. Quá khứ đẹp đẽ vẹn nguyên không phai mờC. Thiên nhiên vạn vật luôn tuần hoànD. Cuộc sống hiện tại no đủ, sung sướng Hình ảnh vầng trăngtrong những câu thơ đó tượng trưng cho điều gì ? 3. Suy ngẫm của tác giả về trăng : 	 ánh trăng im phăng phắc đủ cho ta giật mình Vì sao người lính giật mình ? - Cái GIẬT MÌNH ở đây là GIẬT MÌNH nhớ lại quá khứ, tự vấn lời ghi xương khắc cốt năm xưa, cái giật mình nối hiện tại với quá khứ vui tươi trong sáng, gian khổ nhưng đầy nghĩa tình- Cái GIẬT MÌNH của sự sám hối3. Suy ngẫm của tác giả về trăng : ?Nếu ánh trăng tương trưng cho vẻ đẹp và những giá trị tốt đẹp truyền thống thì sự vô tình và cái giật mình của con người trước trăng có ý nhắc nhở chúng ta điều gì trong cuộc sống? Con người phải biết trân trong những giá trị truyền thống tốt đẹp trong quá khứIII. TỔNG KẾT. - Bài thơ kết hợp giữa tự sự và trữ tình và mạch cảm xúc men theo lời kể để bộc lộ. - Giọng điệu tâm tình, tự nhiên... khi ngân nga, tha thiết, khi trầm lắng, suy tư. - Thể thơ năm chữ, gieo vần cách với tiết tấu nhịp nhàng, mỗi khổ thơ được viết liền mạch như một câu, tạo sức truyền cảm dễ thuộc, dễ nhớ.1. Nghệ thuật:2. Nội dung:- Bài thơ như một lời tự nhắc nhở chính mình, có ý nghĩa cảnh tỉnh, cũng cố ở người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”, “Ân tình ân nghĩa” với quá khứ.Bài 1: Nhận định nào sau đây không phù hợp với ý nghĩa của hình ảnh vầng trăng trong bài thơ?1. Biểu tượng của thiên nhiên hồn nhiên tươi mát2. Biểu tượng của vẻ đẹp bình dị, vĩnh hằng của đời sống3. Biểu tượng của sự hồn nhiên trong sáng của tuổi thơ4. Biểu tượng của quá khứ nghĩa tình IV/ Luyện tậpBài 2: ý nào nói không đúng tư tưởng của nhà thơ gửi gắm qua bài thơ?1. Con người có thể vô tình lãng quên tất cả, nhưng thiên nhiên nghĩa tình quá khứ thì luôn tròn đầy bất diệt2. Con người không nên lãng quên quá khứ tốt đẹp, hiện tại không được đoạn tuyệt với truyền thống3. Cuộc sống vât chất dù đủ đầy vẫn cứ tiêu tan, chỉ có đời sống tinh thần là bất diệt4. Uống nước nhớ nguồn IV/ Luyện tập