Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài: Ôn tập truyện kiều

Môn: Ngữ văn 9Bài giảng: ôn tập truyện Kiều 1. Đề bàiNghệ thuật tả người của Nguyễn Du qua đoạn trích “ Chị em Thuý Kiều” trích Truyện Kiều của Nguyễn Du* Nghệ thuật tả người:Tả Thuý Vân- Bút pháp nghệ thuật ước lệ với những hình ảnh quen thuộc. + Khi tả Thuý Vân Tả rất cụ thể hơn tả Kiều, cụ thể trong thủ pháp liệt kê khuôn mặt, đôi mày, mái tóc, làn da, nụ cười, giọng nói.+ Những biện pháp nghệ thuật so sánh ẩn dụ để làm nổi bật vẻ đẹp phúc hậu, quý phái: khuôn mặt tròn trịa đầy đặn như mặt trăng, lông mày sắc nét đậm như con ngài, miệng cười tươi thắm như hoa, giọng nói trong trẻo toát ra từ hàm răng ngà ngọc, mái tóc đen óng nhẹ hơn mây, làn da trắng mịn màng hơn tuyết.Nghệ thuật tả người: Tả Thuý Kiều: Tác giả vẫn dùng những hình ảnh ước lệ: thu thuỷ, xuân sơn, hoa liễu.+ Tả vẻ đẹp của Thuý Kiều tả khái quát hơn Vân. thiên về gợi tập trung gợi tả vẻ đẹp của đôi mắt hình ảnh ước lệ làn thu thuỷ, làn nước mùa thu dợn sóng sống động vẻ đẹp của đôi mắt trong sáng long lanh linh hoạtcòn hình ảnh ước lệ nét xuân sơn nét núi mùa xuân lại gợi lên đôi lông mày thanh tú trên gương mặt trẻ trung. + Tả Kiều nhà thơ tả sắc một phần còn dành đến hai phần để gợi tả tài năng, tài đạt đến mức lí tưởng theo quan niệm thẩm mĩ phong kiến gồm đủ cả: Cầm (đàn), kỳ (cờ), thi( thơ), hoạ (vẽ) đặc biệt tài đàn của nàng đã trở thành sở trường, năng khướu đặc biệt. + Cực tả tài của Kiều cũng là để ngợi ca cái tâm đặc bệt của nàng + Cung đàn bạc mệnh do Kiều tự sáng tác cũng là ghi lại tiếng lòng của một trái tim đa sầu đa cảm+ Vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp giữa sắc- tài – tình+ Chân dung của Kiều là chân dung mang tính cách số phận, vẻ đẹp của nàng khiến cho tạo hoá phải ghen ghét, đố kị “ hoa ghen, liễu hờn” dự báo số phận sẽ éo le đau khổ+ Chân dung của Thuý Vân cũng mang tích cách số phận nhưng thiên nhiên sẵn sàng nhường lại cho nàng nên vẻ đẹp dự báo nàng sẽ có cuộc đời bình lặng, suôn sẻ.Tác giả tả Thuý Vân trước để làm nổi bật vẻ đẹp của Thuý Kiều Chân dung chị em Thuý Kiều được khắc hoạ bằng bút pháp nghệ thuật ước lệ cổ điển nhưng hiện lên thất sống động đa dạng “ mỗi người một vẻ” em hãy dựng lại bức chân dung đó qua đoạn trích “Chị em Thuý Kiều” bằng một đoạn văn. Đoạn văn mẫu Chân dung của hai chị em Thuý Vân và Thuý Kiều được khắc hoạ bằng bút pháp nghệ thuật ước lệ cổ điển nhưng hiện lên thật sinh động đa dạng “ mỗi người một vẻ”. Thuý Vân với vẻ đẹp trang trọng, đoan trang, phúc hậu quý phái của người thiếu nữ: Khuôn mặt tròn trịa đầy đặn như trăng rằm, lông mày sắc nét đậm như con ngài, miệng cười tươi như hoa, giọng nói trong như ngọc, mái tóc đen óng nhẹ hơn mây, làn da trắng mịn màng hơn tuyết. Thuý Kiều đẹp sắc sảo mặn mà hơn, nàng sắc sảo về trí tuệ, mặn mà về tâm hồn tất cả được thể hiện ở đôi mắt tinh anh, đẹp, trong sáng, long lanh như làn nước mùa thu. Vẻ đẹp của Thuý kiều đến cả thiên nhiên phải ghen ghét, đố kị “hoa ghen”, “ liễu hờn”. Có lẽ đọc những dòng thơ này trong Truyện Kiều ai cũng nhận thấy rằng đây là đoạn thơ tả tài - sắc hay nhất của Truyện Kiều.