Bài soạn môn Ngữ văn khối 9 - Tiết 16 đến tiết 94

TuÇn 16 
TiÕt 76 
Ngµy so¹n: 
Ngµy d¹y:
Cè H­¬ng 
 Lç TÊn
I. Môc ®Ých yªu cÇu
Häc sinh thÊy râ: H×nh ¶nh NhuËn Thæ lµ h×nh ¶nh con ng­êi trªn quª h­¬ng cña Lç TÊn ®· bÞ chÕ ®é phong kiÕn lµm thay ®æi. C¶nh vËt tµn täc, thª l­¬ng. Lµm t¸c gi¶ ®au xãt. T¸c gi¶ mong muèn mét t­¬ng lai tèt ®Ñp vµ con ®­êng gi¶i phãng ®­a quª h­¬ng ®Êt n­íc tho¸t khái c¶nh lÇm than. §ã lµ t×nh c¶m s©u nÆng ®èi víi quª h­¬ng cña t¸c gi¶. ThÊy râ t×nh c¶m tèt ®Ñp cña tuæi th¬, phÈm chÊt tèt ®Ñp cña ng­êi lao ®éng. T×nh c¶m trong s¸ng thuû chung.
RÌn kü n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt, ph©n tÝch truyÖn
Gi¸o dôc t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc, t×nh b¹n bÌ trong s¸ng thuû chung, c¨m ghÐt chÕ ®é phong kiÕn.
II. ChuÈn bÞ: 
ThÇy
 Trß:
III. Lªn líp
A. Tæ chøc:
B. KiÓm tra:
? H·y ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt Thu trong truyÖn “ChiÕc l­îc ngµ” cña NguyÔn Quang S¸ng?
C. Bµi míi.
H? B»ng sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ em h·y tr×nh bµy hiÓu biÕt cña m×nh vÒ nhµ v¨n Lç TÊn?
Quª Phñ ThiÖn H­ng, tØnh ChiÕt Giang sinh tr­ëng trong mét gia ®×nh quan l¹i sa sót, mÑ xuÊt th©n n«ng d©n, cã nhiÒu c¬ héi tiÕp xóc víi ®êi sèng n«ng th«n.
Tõ lóc cßn trÎ «ng gi· tõ gia ®×nh t×m con ®­êng lËp nghiÖp.
¤ng cã nhiÒu t­ t­ëng tiÕn bé ®Ó t×m ch©n lý CM cuèi cïng «ng t×m con ®­êng v¨n häc.
 Hái: Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c?
GV: N¨m 1981 toµn thÕ giíi ®· kû niÖm 100 n¨m ngµy sinh Lç TÊn nh­ mét danh nh©n v¨n ho¸.
GV: Nªu yªu cÇu ®äc: Giäng ®iÖu chËm buån, h¬i bïi ngïi khi kÓ, t¶ giäng Êp óng cña nh©n vËt NhuËn Thæ, giäng lanh l¶nh cña thÝm HD­¬ng
GV: Tãm t¾t phÇn ch÷ nhá: TÊn vÒ th¨m lµng cò vµ do chuyÓn nhµ ®i n¬i kh¸c sau hai m­¬i n¨m xa c¸ch. Trªn ®­êng vÒ quª TÊn thÊy lµng xãm tiªu ®iÒu x¬ x¸c lßng TÊn xe l¹i
Hái: §äc tiÕp: “Tinh m¬ s¸ng mÑ ph¶i ra xem sao?”
Hái: Nªu néi dung ®o¹n võa ®äc
T×nh c¶m cña nh©n vËt T«i trong nh÷ng ngµy ë quª khi nhí vÒ qu¸ khø.
GV: ë quª TÊn thÊy con ng­êi thÝm Hai D­¬ng thay ®æi lµm TÊn ng¹c nhiªn ®au xãt vµ TÊn cßn thÊy sù thay ®æi cña ng­êi b¹n cò khi gÆp l¹i, sù thay ®æi ntn mêi 1 em ®äc tiÕp
Hái: §äc “Mét h«m .. xÊu tèt ®Òu mang ®i s¹ch tr¬n nh­ quÐt”
Hái: Gäi häc sinh ®äc ®o¹n cßn l¹i? Nªu néi dung
Ra ®i TÊn suy nghÜ vÒ t­¬ng lai vµ con ®­êng 
H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu 11 chó thÝch SGK
Hái: TruyÖn ®­îc kÓ theo ng«i thø mÊy? T¸c dông cña ng«i kÓ?
KÓ theo ng«i thø mÊy ®Ó lµm t¨ng ®©m chÊt tr÷ t×nh cña truyÖn
 GV: L­u ý chóng ta kh«ng ®­îc quan niÖm tÝnh ®ång nhÊt gi÷a t«i vµ t¸c gi¶ mÆc dï cã sù viÖc cã thËt trong cuéc ®êi cña TÊn.
Hái: V¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Nªu néi dung tõng phÇn?
+ Ba phÇn: - PhÇn ®Çu: T×nh c¶m vµ t©m tr¹ng nh©n vËt T«i trªn ®­êng vÒ quª
 - PhÇn 2: “TiÕp  s¹ch tr¬n nh­ quÐt”: T×nh c¶m vµ t©m tr¹ng nh©n vËt T«i nh÷ng ngµy ë quª (Cuéc gÆp gì thÝm Hai D­¬ng vµ bè con NhuËn Thæ)
	 - PhÇn cßn l¹i: T©m tr¹ng, ý nghÜ cña nh©n vËt t«i trªn ®­êng rêi quª
Hái: B»ng sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn?
TÊn vÒ th¨m lµng cò vµ lo chuyÓn nhµ ®i n¬i kh¸c sau hai m­¬i n¨m xa c¸ch. Trªn ®­êng vÒ quª TÊn thÊy lµng xãm tiªu ®iÒu x¬ x¸c lßng TÊn xe l¹i.
Nh÷ng ngµy sèng ë quª TÊn thÊy con ng­êi ë quª (NhuËn Thæ – Hai D­¬ng) thay ®æi lµm TÊn ng¹c nhiªn, ®au xãt, suy t­ s©u l¾ng.
Ra ®i TÊn suy t­ vÒ t­¬ng lai vµ con ®­êng.
I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm
1. T¸c gi¶: Lç TÊn
1881-1936
Lµ nhµ v¨n c¸ch m¹ng næi tiÕng cña Trung Quèc.
2. T¸c phÈm: Cè H­¬ng rót tõ tËp truyÖn ng¾n “Gµo thÐt”
II. §äc t×m bè côc
1. §äc
2. Gi¶i thÝch tõ khã
3. Bè côc
* Tãm t¾t
* H­íng dÉn vÒ nhµ
Tãm t¾t ®­îc truyÖn mét c¸ch thµnh th¹o.
TiÕt 77: Cè h­¬ng
III- Lªn líp
A. Tæ chøc
B. KiÓm tra
Hái: KÓ tãm t¾t truyÖn “Cè H­¬ng” cña Lç TÊn?
C. Bµi míi
Hái: Nh©n vËt trung t©m trong truyÖn lµ ai?
	Nh©n vËt T«i (TÊn)
Hái: T©m tr¹ng cña nh©n vËt T«i ®èi víi quª h­¬ng ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng c¶nh nµo?
+ Trªn ®­êng vÒ quª: Nh÷ng ngµy sèng ë quª vµ lóc ra ®i
Hái: §äc tõ ®Çu ®Õn “lßng t«i xe l¹i” ®Õn hiu qu¹nh
Hái: §o¹n truyÖn cã néi dung g×?
T©m tr¹ng cña nh©n vËt T«i trªn ®­êng vÒ quª sau hai m­¬i n¨m xa c¸ch
Hái: Nh©n vËt T«i vÒ th¨m quª trong hoµn c¶nh nµo?
Hoµn c¶nh: Sau hai m­¬i n¨m xa c¸ch
	Tõ gi· nã lÇn cuèi cïng
	VÜnh biÖt lµng cò th©n yªu. §i lµm ¨n sinh sèng n¬i . 
Hái: Khi vÒ quª h×nh ¶nh lµng quª hiÖn lªn qua nh÷ng chi tiÕt nµo?
Th«n xãm: Tiªu ®iÒu, hoang v¾ng, im l×m
Hái: Kh«ng gian vµ thêi gian ®­îc miªu t¶ ntn?
+ Thêi gian : Gi÷a ®«ng
+ Kh«ng gian: Giã l¹nh, trêi u ¸m, vµng óa
Hái: Nh×n c¶nh quª h­¬ng tiªu ®iÒu, hoang v¾ng lßng t¸c gi¶ khi Êy ra sao?
	Lßng t«i xe l¹i
Hái: Em hiÓu lóc Êy nh©n vËt T«i cã t©m tr¹ng, t×nh c¶m nh­ thÕ nµo ®èi víi quª h­¬ng? (Tr­íc t×nh c¶m quª h­¬ng)
T«i ®au ®ín , xãt xa, buån rÇu
Hái: ViÖc miªu t¶ kh«ng gian, thêi gian trªn gãp phÇn miªu t¶ t©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i ntn?
Nh­ t« ®Ëm thªm t©m tr¹ng buån rÇu, bïi ngïi th­¬ng c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi quª h­¬ng.
Hái: Cµng vÒ ®Õn gÇn lµng t¸c gi¶ cã c¶m gi¸c ntn ®èi víi quª?
+ Quª nh­ l¹, nh­ quen “Lµng cò t«i ®Ñp h¬n kia” -> ®óng víi t©m lý ®i xa trë vÒ
Hái: V× sao t¸c gi¶ l¹i cã c¶m gi¸c ®ã?
V× c¸ch xa l©u ngµy – S¾p xa quª -> kh«ng vui
V× quª thª l­¬ng, hiu qu¹nh qu¶ kh¸c h¼n quª cò.
Hái: Trªn ®­êng vÒ th¨m quª cò TÊn cã t©m tr¹ng ntn?
H? ChÝnh t©m tr¹ng Êy ®· nãi lªn t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi quª h­¬ng lµ ntn?
* ChuyÓn: Nh÷ng ngµy sèng trªn quª gÆp l¹i ng­êi th©n t¸c gi¶ cã t©m tr¹ng ntn?
* §äc thÇm: KÓ tãm t¾t ®o¹n kÓ vÒ nh÷ng ngµy sèng ë quª h­¬ng cña TÊn
VÒ ®Õn nhµ, mÑ TÊn vµ vµ ch¸u Hoµng rµ ®ãn. MÑ bµn ®Õn chuyÖn chuyÓn nhµ, nh¾c ®Õn NhuËn Thæ ng­êi b¹n thuë nhá. H×nh ¶nh NhuËn Thæ nhá hiÖn vÒ. GÆp l¹i NhuËn Thæ sau 20 n¨m xa c¸ch TÊn thÊy NhuËn Thæ qu¸ nhiÒu thay ®æi. TÊn buån rÇu, ngì ngµng ®au xãt, th­¬ng c¶m.
GV: Trong ®ã gÆp l¹i chÞ Hai D­¬ng còng thay ®æi.
H? §o¹n truyÖn kÓ vÒ nh÷ng ngµy sèng trªn quª qua nh÷ng chÆng thêi gian nµo?
- Trong qu¸ khø vµ trong hiÖn t¹i hay thuë nhá vµ sau 20 n¨m xa c¸ch.
GV: Khi mÑ TÊn nh¾c ®Õn NhuËn Thæ, kÝ øc TÊn bæng d­ng nh­ bõng s¸ng lªn trong chèc l¸t vµ c¶m thÊy tùa hå ®· t×m ra quª h­¬ng t«i ®Ñp ë chç nµo råi?
NhuËn Thæ lµ ng­êi ntn mµ g©y Ên t­îng ®Ñp ®Ï, s©u s¾c trong lßng TÊn nh­ vËy.
* §äc “Lóc b©y giê .. kh«ng hÒ gÆp mÆt nhau n÷a”
Hái: Khi nghe mÑ th«ng b¸o cã lÏ NhuËn Thæ s¾p ®Õn trong kÝ øc cña TÊn hiÖn lªn c¶nh t­îng g×?
VÇng tr¨ng trßn vµng th¾m treo l¬ löng trªn nÒn trêi xanh ®Ëm. Bªn b·i biÓn – Ruéng d­a xanh rên, b¸t ng¸t – Mét cËu bÐ 11 tuæi, cæ ®eo vßng b¹c, tay l¨m l¨m cÇm chiÕc ®inh ba ®ang cè søc ®©m theo mét con tra
GV: §ã lµ NhuËn Thæ con ng­êi ë th¸ng cho nhµ TÊn.
Hái: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt cña t¸c gi¶?
§­a ra mét h×nh ¶nh ®Ñp g©y høng thó, t¹o høng thó víi ng­êi ®äc råi míi chØ ra ®ã lµ NhuËn Thæ. C¸ch giíi thiÖu nh©n vËt ®éc ®¸o g©y høng thó
Hái: Trong ký øc cña TÊn – NhuËn Thæ thÓ hiÖn lªn cã d¸ng vãc ntn? 
Khu«n mÆt trßn trÜnh
Da b¸nh mËt
Mò l«ng chiªn
Cæ ®eo vßng b¹c s¸ng lo¸ng
Hái: Nh×n vµo khu«n mÆt, n­íc da, c¸ch ¨n mÆc nµy em hiÓu NhuËn Thæ lµ cËu bÐ ntn?
NhuËn Thæ lµ cËu bÐ khoÎ, ®Ñp vµ ®¸ng yªu
Hái: TÊn vµ NhuËn Thæ nãi víi nhau nh÷ng chuyÖn g×?
NhuËn Thæ kÓ c¸ch bÉy chim, Canh d­a, Quª: vá sß, c¸ nh¶y
Hái: H·y kÓ l¹i c¸ch bÉy chim cña NhuËn Thæ?
Hái: KÓ l¹i c¶nh canh d­a?
Hái: Trong hai c¶nh nµy em thÝch c¶nh nµo h¬n? V× sao?
ThÝch c¶nh bÉy chim v× thÊy NhuËn Thæ rÊt th«ng minh
ThÝch c¶nh canh d­a v× thÊy NhuËn Thæ lanh lîi, th¹o viÖc nhµ n«ng.
Hái: Qua cuéc trß truyÖn (qua lêi kÓ cña NhuËn Thæ) vÒ c¶nh bÉy chim, canh d­a em thÊy NhuËn Thæ lµ cËu bÐ ntn? 
Hái: NÕu em cã ng­êi b¹n nh­ NhuËn Thæ th× em cã c¶m nghÜ g×?
-Yªu thÝch b¹n
GV: NhuËn Thæ lµ mét ng­êi b¹n ®¸ng yªu, chÝnh v× vËy mµ h×nh ¶nh ng­êi b¹n Êy in ®Ëm trong t©m hån TÊn. Dï 20 n¨m tr«i qua h×nh ¶nh NhuËn Thæ vÉn hiÖn vÒ râ mån mét.
Hái: Khi Êy t×nh c¶m cña TÊn víi NhuËn Thæ ra sao?
Hái: Ngµy ®Çu tiªn ®Õn nhµ TÊn, NhuËn Thæ cã th¸i ®é ntn ®èi víi mäi ng­êi, th¸i ®é ntn víi TÊn?
Víi TÊn: Kh«ng bÏn lÏn
 Ch­a ®Çy nöa ngµy . th©n nhau 	 Anh – em
 KÓ nhiÒu chuyÖn l¹
 Khi xa – khãc – göi quµ
Hái: NhËn xÐt t×nh c¶m gi÷a TÊn vµ NhuËn Thæ?	 
Hái: V× sao TÊn cËu Êm con chñ nhµ vµ NhuËn Thæ con ng­êi ë mµ chóng ch¬i víi nhau tù nhiªn, g¾n bã, ch©n thËt nh­ vËy.
T×nh c¶m tèt ®Ñp cña tuæi th¬, kh«ng cã sù ph©n biÖt giÇu nghÌo.
Hái: Em c¶m nhËn ®­îc NhuËn Thæ thuë nhá lµ b¹n ntn?
Thuë nhá NhuËn Thæ lµ mét cËu bÐ kháe ®Ñp vÒ h×nh d¸ng ®¸ng yªu vÒ tµi trÝ th«ng minh lanh lîi – T×nh c¶m tù nhiªn ch©n thµnh, th©n thiÕt
GV: ChÝnh v× xa c¸ch 30 n¨m mµ h×nh ¶nh Êy vÉn in ®Ëm trong t©m trÝ t¸c gi¶
Hái: Víi t­ chÊt tèt ®Ñp Êy cø trªn ®µ ph¸t triÓn b×nh th­êng ch¾c ch¾n lín lªn NhuËn Thæ sÏ cã cuéc sèng ntn? (cuéc sèng no ®ñ)
ChuyÓn: VËy trong hiÖn thùc – Hai m­¬i n¨m sau NhuËn Thæ ®· trë thµnh ng­êi ntn?
* §äc “Mét h«m
Hái: Sau 20 n¨m NhuËn Thæ cã sù thay ®æi ntn?
Da vµng x¸m – nÕp nh¨n s©u h¬n
Mò r¸ch t­¬m - ¸o b«ng máng dÝnh
Tay th« kÖch – nÆng nÒ – nøt nÎ
Hái: Nh×n vµo n­íc da, c¸ch ¨n mÆc em suy nghÜ g× vÒ cuéc sèng cña NhuËn Thæ sau 20 n¨m?
NhuËn Thæ ®· trë thµnh ng­êi n«ng d©n ®ãi r¸ch, khèn khã vÊt v¶ giµ ®i tr­íc tuæi.
Hái: TÊn hái th¨m th× NhuËn Thæ cã th¸i ®é cö chØ ntn?
ChØ biÕt l¾c ®Çu
Hái: Khi gÆp NhuËn Thæ cã th¸i ®é vµ x­ng h« víi TÊn ntn?
NÐt mÆt võa hín hë võa thª l­¬ng m«i mÊp m¸y nãi kh«ng ra tiÕng.
D¸ng ®iÖu cung kÝnh – BÈm «ng
Hái: §©y lµ c¸ch x­ng h« em th­êng thÊy ë ®©u?
Khi ng­êi bÒ d­íi ®èi víi ng­êi bÒ trªn.
Hái: Tr­íc ®©y NhuËn Thæ x­ng em gäi anh th©n mËt. V× sao giê ®©y l¹i cã c¸ch x­ng h« vµ th¸i ®é nh­ vËy?
Bëi TÊn häc, cã ®Þa vÞ – NhuËn Thæ tù thÊy m×nh nghÌo khæ h¬n n÷a x· héi phong kiÕn quy ®Þnh c¸ch x­ng h« nh­ vËy gi÷a ng­êi nghÌo vµ ng­êi giµu. NhuËn Thæ tu©n theo tËp tôc Êy.
Hái: Qua c¸ch miªu t¶ Êy em thÊy t×nh c¶m NhuËn Thæ cã g× kh¸c tr­íc (cã g× kh«ng thay ®æi)?
T×nh c¶m cã sù ph©n c¸ch giai cÊp, thiÕu tù nhiªn
Hái: Nh×n vµo h×nh ¶nh NhuËn Thæ thuë nhá vµ sau hai m­¬i n¨m em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch x©y dùng nh©n vËt cña t¸c gi¶?
H×nh ¶nh ®èi lËp theo thêi gian. Thñ¬ nhá ®¸ng yªu bao nhiªu th× sau 20 n¨m khèn khæ ®¸ng th­¬ng bÊy nhiªu
Hái: NhuËn Thæ ®Õn mang theo thø quµ g×? §Ëu xanh thø c©y nhµ l¸ v­ên
Hái: NhÊt lµ khi ®­îc quyÒn lÊy hÕt nh÷ng thø g× cßn l¹i cña nhµ TÊn nh­ng NhuËn Thæ chØ lÊy nh÷ng thø cÇn thiÕt (tro ®Ó bãn ruéng)
Hái: Qua ®ã em thÊy mÆc dï cã nhiÒu thay ®æi nh­ng trong NhuËn Thæ cßn gi÷ l¹i ®­îc g×?
Cßn gi÷ ®­îc t×nh c¶m ch©n thËt, kh«ng tham, cÇn cï lao ®éng.
GV: ThÓ hiÖn râ b¶n chÊt cña ng­êi lao ®éng ®ãi cho s¹ch r¸ch cho th¬m.
Hái: Qua ®©y em c¶m nhËn ®­îc g× sau 20 n¨m xa c¸ch?
Hái: Nguyªn nh©n nµo ®· lµm cho NhuËn Thæ thay ®æi nh­ vËy?
Con ®«ng .. quan l¹i th©n hµo ®Çy ®o¹
Hái: §©y lµ hiÖn th©n cña x· héi nµo?
 HiÖn th©n cña x· héi phong kiÕn
Hái: Em hiÓu NhuËn Thæ thay ®æi lµ do ®©u?
 X· héi phong kiÕn ®· ®Èy ng­êi n«ng d©n ®Õn chç bÇn cïng ho¸.
GV: §©u ph¶i mét m×nh N ... ¶m nhËn ®­îc ®äc s¸ch ph¶i ntn?
H2: Trong khi ®äc s¸ch chuyªn m«n ta ph¶i ®äc ntn?
- Ta ®äc chuyªn s©u nh­ng còng kh«ng thÓ xem th­êng ®äc s¸ch th­êng thøc, lo¹i s¸ch ë lÜnh vùc gÇn gòi, kÕ cËn víi chuyªn m«n
H2: T¸c gi¶ kh¼ng ®Þnh ®iÒu nµy ntn?
- Trªn ®êi nµy kh«ng cã häc vÊn nµo lµ c« lËp, t¸ch rêi c¸c häc vÊn kh¸c
GV: V× thÕ kh«ng biÕt réng th× kh«ng thÓ chuyªn, kh«ng th«ng th¸i th× kh«ng thÓ n¾m gän
H2: Em cã nhËn xÐt g× vÒ ý kiÕn nµy?
ý kiÕn nµy chøng tá kinh nghiÖm, sù tõng tr¶i cña mét häc gi¶ lín
H2: Nªu nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt?
- Bµi v¨n nghÞ luËn gi¶i thÝch víi nh÷ng luËn ®iÓm s¸ng râ, l« gÝc, lËp luËn chÆt chÏ, kÝn kÏ, so s¸nh h×nh ¶nh thó vÞ.
H2: Víi thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt, lµm næi bËt néi dung g×?
H2: §äc ghi nhí s¸ch gi¸o khoa
H2: Ph¸t biÓu ®iÒu mµ em thÊm thÝa nhÊt khi häc bµi trªn.
- HiÓu ®­îc s¸ch quan träng ntn
- BiÕt c¸ch chän vµ ®äc s¸ch ntn cho ®óng
- Tr¸nh ®­îc nh÷ng lèi ®äc s¸ch sai lÖch
2. Nh÷ng khã kh¨n nguy h¹i cña viÖc ®äc s¸ch ngµy nay
- Lèi ®äc nhiÒu mµ kh«ng s©u, kh«ng chØ v« bæ, l·ng phÝ thêi gian c«ng søc mµ cßn cã khi mang h¹i.
- S¸ch nhiÒu khiÕn ng­êi ®äc khã chän lùa, l·ng phÝ thêi gian vµ søc lùc víi nh÷ng cuèn kh«ng thËt cã Ých.
3. Ph­¬ng ph¸p chän s¸ch vµ ®äc s¸ch
a. C¸ch chän s¸ch
- T×m ®­îc nh÷ng cuèn s¸ch thùc sù cã gi¸ trÞ vµ cÇn thiÕt, cã lîi cho m×nh kh«ng tham ®äc nhiÒu, ®äc lung tung.
- §äc kÜ, ngÉm nghÜ vµ tÝch luü, kiªn tr× kiªn ®Þch víi môc ®Ých.
IV. Tæng kÕt
1. NghÖ thuËt
2. Néi dung.
* Ghi nhí: sgk
V. LuyÖn tËp
* H­íng dÉn häc bµi
- N¾m ch¾c néi dung bµi häc.
- So¹n bµi: TiÕng nãi cña v¨n nghÖ.
* Rót kinh nghiÖm
- CÇn sö dông nhiÒu c©u hái gîi më h¬n.
TuÇn 19
TiÕt 93
Ngµy so¹n:
Ngµy d¹y:
Khëi ng÷
I. Môc ®Ých yªu cÇu
	Gióp häc sinh nhËn biÕt khëi ng÷, ph©n biÖt khëi ng÷ víi chñ ng÷ cña c©u.
	NhËn biÕt c«ng dông cña khëi ng÷ lµ nªu ®Ò tµi cña c©u chøa nã biÕt ®Æt nh÷ng c©u cã khëi ng÷.
	RÌn kÜ n¨ng rÌn luyÖn kÜ n¨ng nhËn diÖn khëi ng÷ vµ vËn dông khëi ng÷ trong nãi, viÕt.
II. ChuÈn bÞ: 
ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi
	Trß: Xem bµi tr­íc khi häc
III. Lªn líp
A. Tæ chøc
B. KiÓm tra
Nªu tÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch?
Bµi míi
GV: §­a vÝ dô lªn m¸y chiÕu?
H2: X¸c ®Þnh chñ ng÷ trong nh÷ng c©u chøa tõ ng÷ in ®Ëm?
a, Chñ ng÷ trong c©u cuèi tõ “anh” thø 2
b, Chñ ng÷ “t«i”
c, Chñ ng÷ lµ “chóng ta”
H2: C¸c tõ in ®Ëm cã gi¸ trÞ ntn so víi chñ ng÷?
- C¸c tõ in ®Ëm ®øng tr­íc chñ ng÷
H2: Nªu néi dung cña c¸c c©u trªn?
a, Nãi lªn t©m tr¹ng xóc ®éng cña «ng S¸u tr­íc th¸i ®é cña Thu
b, Kh¼ng ®Þnh sù giµu cña nh©n vËt t«i
c, Kh¼ng ®Þnh sù giµu ®Ñp cña TiÕng viÖt trong lÜnh vùc v¨n nghÖ
H2: Cho biÕt mèi quan hÖ cña tõ in ®Ëm víi néi dung cña c©u chøa nã?
- C¸c tõ in ®Ëm nªu nªn ®Ò tµi cña c©u chøa nã
H2: Em cã thÊy c¸c quan hÖ tõ nµo tr­íc c¸c tõ in ®Ëm
- Cßn, vÒ
H2: Em cã thÓ thay tõ “vÒ” c©u (c) b»ng quan hÖ tõ nµo?
- §èi víi
GV: Nh÷ng tõ ng÷ ®øng tr­íc CN nªn nªn ®Ò tµi ®­îc nãi ®Õn trong c©u chøa nã, nã th­êng ®i kÌm víi c¸c quan hÖ tõ “vÒ, ®èi víi...” gäi lµ khëi ng÷
H2: Em hiÓu thÕ nµo lµ khëi ng÷?
H2: Gi¸o viªn ®­a 2 nd: a, Giµu, t«i còng giµu råi
 b, KiÖn ë huyÖn nµy, bÊt qu¸ m×nh tèt lÔ, quan trªn míi xö cho ®­îc
H2: X¸c ®Þnh khëi ng÷ ë vÝ dô (b)?
 - KiÖn ë huyÖn nµy.
H2: Qua 2 vÝ dô em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c mèi quan hÖ cña ®Ò ng÷ víi c©u chøa nã
 - (a) quan hÖ trùc tiÕp ®­îc lÆp l¹i 1 yÕu tè giµu nguyªn vÑn ë phÇn c©u cßn l¹i
 - (b) Cã quan hÖ gi¸n tiÕp víi phÇn c©u cßn l¹i
GV: Cã th«ng qua néi dung ý nghÜa ta míi x¸c ®Þnh ®­îc mèi quan hÖ.
H2: Qua ph©n tÝch vÝ dô ta rót ra ®­îc l­u ý g×?
H2: §äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp?
T×m khëi ng÷ trong c¸c ®o¹n trÝch sau ®©y.
H2: Nh­ vËy môc ®Ých cña bµi tËp nµy lµ g×?
NhËn diÖn khëi ng÷ d­íi nh÷ng h×nh thøc diÔn ®¹t kh¸c nhau.
H2: Muèn x¸c ®Þnh ®óng ta ph¶i lµm g×?
N¾m ch¾c ®Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña khëi ng÷.
H2: C¨n cø vµo ®ã em h·y lµm bµi tËp
a, §iÒu nµy
b, §èi víi chóng m×nh
c, Mét m×nh
d, Lµm khÝ t­îng
e, §èi víi ch¸u
H2: §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp?
 - ChuyÓn phÇn in ®Ëm thµnh phÇn khëi ng÷
H2: Theo em môc ®Ých bµi tËp 2 lµ g×?
 - LuyÖn tËp dïng khëi ng÷ cã ý thøc
H2: Muèn lµm ®­îc bµi tËp nµy ta lµm ntn?
 - ChuyÓn nh÷ng phÇn lµm nßng cèt c©u lªn tr­íc chñ ng÷
H2: C¨n cø vµo ®ã em h·y lµm bµi tËp?
H2: ViÕt ®o¹n v¨n trong ®ã cã c©u sö dông ®Ò ng÷ viÕt vÒ ®Ò tµi häc tËp
Gîi ý: - ViÕt ®óng ®Ò tµi
 - Trong ®ã cã c©u sö dông ®Ò ng÷
 - G¹ch ch©n d­íi ®Ò ng÷
I. §Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña khëi ng÷ trong c©u
1. VÝ dô
2. KÕt luËn
- Khëi ng÷ lµ thµnh phÇn c©u ®øng tr­íc CN ®Ó nªu nªn ®Ò tµi nãi ®Õn trong c©u.
- Tr­íc khëi ng÷ cã thÓ thªm c¸c quan hÖ tõ
* L­u ý: Khëi ng÷ cã quan hÖ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp víi phÇn c©u cßn l¹i
II. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
a, Lµm bµi, anh Êy cÈn thËn l¾m
b, HiÓu th× t«i råi, nh­ng gi¶i th× t«i ch­a gi¶i ®­îc.
Bµi tËp 3
* H­íng dÉn vÒ nhµ
- N¾m ch¾c phÇn ghi nhí
- ChuÈn bÞ bµi “C¸c thµnh phÇn biÖt lËp”.
* Rót kinh nghiÖm
TuÇn 19	
TiÕt 94 PhÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp
Ngµy so¹n:
Ngµy d¹y: 
I. Môc ®Ých yªu cÇu
	Gióp häc sinh hiÓu vµ biÕt vËn dông c¸c phÐp lËp luËn ph©n tÝch tæng hîp trong tËp lµm v¨n nghÞ luËn
	TÝch hîp víi v¨n qua v¨n b¶n “Bµn vÒ ®äc s¸ch” víi TiÕng ViÖt ë bµi “Khëi ng÷”
	KÜ n¨ng rÌn luyÖn, kÜ n¨ng ph©n tÝch vµ tæng hîp trong khi nãi vµ viÕt
II. ChuÈn bÞ: 
ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi
	Trß: Häc bµi
III. Lªn líp
A. Tæ chøc
B. KiÓm tra: S¸ch vë häc sinh
C. Bµi míi
H2: §äc v¨n b¶n?
H2: V¨n b¶n gåm mÊy phÇn? Nªu giíi h¹n tõng phÇn?
 - 3 phÇn: + Më bµi
 + Th©n bµi
 + KÕt bµi
H2: V¨n b¶n bµn vÒ vÊn ®Ò g×?
 - C¸ch ¨n mÆc, trang phôc
H2: Chó ý: ë phÇn më bµi t¸c gi¶ ®­a ra nh÷ng dÉn chøng nµo?
 + MÆc quÇn ¸o chØnh tÒ l¹i ®i ch©n ®Êt
 + §i giµy cã bÝt tÊt .... phanh hÕt cóc ¸o ®Ó lé c¶ da thÞt
H2: Th«ng qua hµng lo¹t dÉn chøng ë ®o¹n më bµi, t¸c gi¶ ®· rót ra nhËn xÐt vÒ vÊn ®Ò g×?
- T¸c gi¶ rót ra nhËn xÐt vÒ vÊn ®Ò “¨n mÆc chØnh tÒ”, cô thÓ ®ã lµ sù ®ång bé hµi hoµ gi÷a quÇn ¸o víi giµy tÊt, trang phôc cña con ng­êi
H2: §Õn phÇn th©n bµi, t¸c gi¶ nªu lªn mÊy luËn ®iÓm ®ã lµ nh÷ng luËn ®iÓm nµo?
- Trang phôc ph¶i phï hîp víi hoµn c¶nh, tøc lµ tu©n thñ nh÷ng quy t¾c ngÇm mang tÝnh v¨n ho¸ x· héi
- Trang phôc ph¶i phï hîp víi ®¹o ®øc, tøc lµ gi¶n dÞ vµ hµi hoµ víi m«i tr­êng xung quanh
H2: LuËn ®iÓm 1 vµ luËn ®iÓm 2 ®­îc thÓ hiÖn qua côm tõ nµo?
- LuËn ®iÓm 1: “¨n cho m×nh, mÆc cho ng­êi”
- LuËn ®iÓm 2: “Y phôc xøng k× ®øc”
H2: §Ó lµm næi bËt luËn ®iÓm 1 t¸c gi¶ dïng nh÷ng dÉn chøng nµo? (ë luËn ®iÓm 1)
- C«ng ¸i mét m×nh trong hang s©u
- Anh thanh niªn ®i t¸t n­íc
- §i ®¸m c­íi kh«ng thÓ l«i th«i
- §i ®¸m ma kh«ng ®­îc ¨n mÆc loÌ loÑt
H2: §Ó lµm næi bËt luËn ®iÓm 2 t¸c gi¶ dïng nh÷ng dÉn chøng nªu ra yªu cÇu g×?
- Dï ¨n mÆc ®Ñp ®Õn ®©u...
- X­a nay c¸i ®Ñp bao giê ....
H2: Theo em t¸c gi¶ ®· dïng phÐp lËp luËn nµo ®Ó nªu ra c¸c dÉn chøng trªn ®Ó lµm s¸ng tá cho tõng luËn ®iÓm?
- T¸c gi¶ dïng phÐp lËp luËn ph©n tÝch
H2: Em hiÓu t¸c gi¶ dïng phÐp lËp luËn ph©n tÝch ë ®©y ntn?
- T¸c gi¶ chØ ra tõng khÝa c¹nh c¸c ph­¬ng diÖn cña ¨n mÆc ®Ó ®­a ra nh÷ng dÉn chøng cô thÓ ®Ó lµm næi bËt ph­¬ng diÖn, khÝa c¹nh ®ã
H2: T¸c gi¶ dÉn chøng b»ng gi¶ thiÕt, so s¸nh, hay ®èi chiÕu
- §­a ra dÉn chøng b»ng hµng lo¹t c¸c gi¶ thiÕt vÒ ¨n mÆc
GV: Ngoµi c¸ch nªu gi¶ thiÕt ta cã thÓ dïng c¸ch so s¸nh, ®èi chiÕu.... vµ c¶ phÐp gi¶i thÝch, chøng minh
*H2: Nh­ vËy ph©n tÝch lµ chia nhá sù vËt, hiÖn t­îng phï hîp víi cÊu t¹o, quy luËt cña sù vËt råi dïng so s¸nh, ®èi chiÕu, suy luËn ®Ó t×m ra ý nghÜa cña c¸c bé phËn Êy, mèi quan hÖ cña c¸c bé phËn Êy víi nhau.
VÝ dô: V¨n b¶n “Trang phôc” lµ nªu nªn vÊn ®Ò v¨n ho¸ trong trang phôc mäi ng­êi ph¶i tu©n theo ®Ó ®i ®Õn nhËn thøc ®ã t¸c gi¶ b¾t ®Çu ®i tõ viÖc ph©n tÝch quy t¾c ¨n mÆc. Tr­íc t¸c gi¶ nªu vÊn ®Ò ¨n mÆc ®Ò ë phÇn më bµi “kh«ng ai ¨n mÆc .....” Sù thiÕu ®Ò tr«ng ch­íng m¾t, v× tr¸i víi quy t¾c ¨n mÆc (n»m phÇn më bµi)
- Thø 2: ¨n mÆc phï hîp víi hoµn c¶nh chung vµ riªng
- Thø 3: ¨n mÆc phï hîp víi ®¹o ®øc
=> n»m th©n bµi
H2: Em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp ph©n tÝch?
H2: Theo em c©u “¨n mÆc sao cho ...... hay toµn x· héi”? lµ c©u tæng hîp c¸c ý ph©n tÝch ë luËn ®iÓm nµo?
- LuËn ®iÓm 1
H2: T¹i sao n»m ë ®o¹n 2?
- Võa cã nhiÖm vô nhËn ®Þnh l¹i c¸c c©u ph©n tÝch ë trªn võa cã nhiÖm vô liªn kÕt víi ®o¹n 2
H2: C©u v¨n ®ã cã th©u tãm ®­îc c¸c ý trong tõng dÉn chøng cô thÓ nªu trªn kh«ng? (luËn ®iÓm 1)
- Th©u tãm toµn bé ý ë luËn ®iÓm 1: C¸i riªng vµ c¸i chung
GV: C©u v¨n lµm nhiÖm vô th©u tãm toµn bé ý cña nh÷ng c©u trªn gäi lµ phÐp tæng hîp
GV: Sau khi tæng hîp quy t¾c ¨n mÆc phï hîp víi hoµn c¶nh riªng vµ hoµn c¶nh chung, t¸c gi¶ më sang vÊn ®Ò ¨n mÆc ntn cho ®Ñp nh­ gi¶n dÞ, hoµ m×nh vµo céng ®ång
H2: Vµ ®Ó chèt l¹i toµn bé vÊn ®Ò trang phôc ®Ñp t¸c gi¶ ®­a ra kÕt luËn nµo?
- ThÕ míi biÕt ..... lµ trang phôc ®Ñp
H2: KÕt luËn nµy n»m ë vÞ trÝ nµo?
- PhÇn kÕt bµi
H2: Theo em lêi kÕt luËn nµy th©u tãm ý cña luËn ®iÓm 2 hay toµn bµi?
- Th©u tãm ý toµn bµi
H2: Nh­ vËy ë ®©y t¸c gi¶ tiÕp tôc dïng phÐp lËp luËn nµo?
- PhÐp tæng hîp
H2: VËy em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp tæng hîp
H2: VÞ trÝ cña phÐp tæng hîp
H2: Vai trß cña phÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp trong v¨n b¶n lµ g×?
- PhÐp lËp luËn ph©n tÝch gióp ta hiÓu s©u s¾c c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau cña trang phôc ®èi víi tõng ng­êi, trong tõng hoµn c¶nh cô thÓ?
- PhÐp lËp luËn tæng hîp gióp ta hiÓu ý nghÜa v¨n ho¸ vµ ®¹o ®øc cña c¸ch ¨n mÆc, nghÜa lµ kh«ng thÓ ¨n mÆc mét c¸ch tuú tiÖn, cÈu th¶ nh­ lµ mét sè ng­êi lÇm t­ëng ®ã lµ së thÝch
H2: Tõ ®ã em thÊy vai trß cña phÐp ph©n tÝch, tæng hîp cã vai trß ntn trong bµi v¨n nghÞ luËn? -> lµ thao t¸c b¾t buéc.
H2: Mèi quan hÖ cña ph©n tÝch vµ tæng hîp ntn?
- Hai ph­¬ng ph¸p tuy ®èi lËp nhau nh­ng kh«ng t¸ch rêi. Ph©n tÝch råi ph¶i tæng hîp míi cã ý nghÜa, mÆt kh¸c trªn c¬ së ph©n tÝch míi cã tæng hîp
H2: Gäi häc sinh ®äc ghi nhí
H2: Bµi tËp yªu cÇu chóng ta lµm g×?
ChØ râ kÜ n¨ng ph©n tÝch lµm s¸ng tá luËn ®iÓm “Häc vÊn .... cña häc vÊn”
H2: T¸c gi¶ ph©n tÝch theo tr×nh tù nµo?
Theo lËp luËn l« gÝc.
§äc s¸ch lµ con ®­êng quan träng ®Ó cã häc vÊn-> häc vÊn lµ cña nh©n lo¹i-> häc vÊn nh©n lo¹i-> l­u gi÷ trong s¸ch vë vµ l­u truyÒn l¹i-> ChÝnh v× vËy s¸ch la kho b¸u nÕu ta kh«ng ®äc  kÎ l¹c hËu.
H? T¸c gi¶ ph©n tÝch lÝ do ph¶i chän s¸ch ®Ó ®äc nh­ thÕ nµo?
S¸ch nhiÒu nh­ng ph¶i chän s¸ch tèt ®Ó ®äc.
NÕu kh«ng chän sÏ l·ng phÝ thêi gian “v« th­ëng v« ph¹t”.
Ph©n s¸ch lµm hai lo¹i.
H? Ph©n tÝch c¸ch ®äc s¸ch?
Kh«ng nªn ®äc nhiÒu v×
§äc Ýt mµ kÜ
I. T×m hiÓu phÐp lËp luËn ph©n tÝch vµ tæng hîp
* VÝ dô: V¨n b¶n “Trang phôc”
1. LËp luËn ph©n tÝch
--> kÕt luËn
2. PhÐp lËp tæng hîp
--> kÕt luËn
3. Vai trß cña phÐp ph©n tÝch, tæng hîp
* Ghi nhí
II. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
Bµi tËp 2.
	* H­íng dÉn vÒ nhµ
Häc thuéc ghi nhí
Lµm ®Çy ®ñ bµi tËp.
* Rót kinh nghiÖm.