Bài soạn Ngữ văn 9 - Tiết 163, 164: Tổng kết tập làm văn

Tuần:33
Tiết 163-164 TỔNG KẾT TLV
Ngày :29/04/08 	
A .Mục tiêu-Ôn và nắm vững các kiểu văn bản đã học từ lớp 6 đến lớp 9.Phân biệt các kiểu văn bản và nhận biết sự phối hợp của chúng trong thực tiễn làm văn.
-Phân biệt kiểu văn bản và thể loại văn học
B .Chuẩn bị -Gv:giáo án, ,bảng phụ
 -Hs chuẩn bị bài trước ở nhà,dụng cụ học tập
 C .Tiến trình
1/Ổn định lớp
2/Kiểm tra bài cũ 
3/Bài mới 
Phương pháp
Nội dung
Bổ sung
HĐ1:Hd học sinh tìm hiểu và hệ thống hóa các kiểu văn bản
-Gv dùng bảng phụ cho hs đọc 
-Học sinh tìm hiểu các kiểu văn bản trong sgk
-Hs nêu ý kiến,gv chốt
Hđ2:So sánh các kiểu văn bản
?Hãy so sánh sự khác nhau của các kiểu văn bản
-Chia nhóm thảo luận phát biểu,gv chốt
Hđ3: Phân biệt các thể loại văn học và kiểu văn bản
-Hs thảo luận nhóm ,cử đại diện trình bày
?Hãy phân biệt kiểu văn bản biểu cảm và thể loại trữ tình,nêu những điểm giống nhau và khác nhau
?Trình bày sự hiểu biết của em về 3 văn bản trọng tâm
(mục đích biểu đạt,các phương pháp thường dùng trong từng kiểu văn bản,các yếu tố tạo thành văn bản tự sự,vì sao văn bản tự sự kết hợp với các yếu tố miêu tả,nghị luận,bịểu cảm,tác dụng của các yếu tố đó
?Ngôn ngữ sử dụng)
-Hs thảo luận trả lời,gv chốt lại
I/Hệ thống hóa các kiểu văn bản đã học 
II/So sánh các kiểu văn bản
1.Sự khác biệt của các kiểu văn bản
-Tự sự :trình bày sự việc
-Miêu tả: đối tượng là con người, sự vật,hiện tượng và tái hiện đặc điểm của chúng.
-Thuyết minh:cần trình bày những đối tượng thuyết minh cần làm rõ về bản chất bên trong và nhiều phương diện có tính khách quan
-Nghị luận: bày tỏ quan điểm
-Điều hành: hành chính
-Biểu cảm: Cảm xúc
III/Phân biệt các thể loại văn học và kiểu văn bản
1.Văn tự sự và thể loại văn tự sự
*Giống: kể sự việc
*Khác:Văn bản tự sự xét về hình thức và phương thức
-Thể loại tự sự đa dạng
+Truyện ngắn
+Tiểu thuyế
+Kịch
-Tính nghệ thuật trong các tác phẩm tự sự
+Cốt truyện-nhân vật-sự việc-kết cấu
2.Kiểu văn bản biểu cảm và thể loại trữ tình
-Giống:chứa đựng cảm xúc tình cảm chủ đạo
-Khác nhau;
+Văn bản biểu cảm:bày tỏ cảm xúc về một đối tượng (văn xuôi)
+Tác phẩm trữ tình:đời sống cảm xúc phong phú của chủ thể trước vấn đề đời sống (thơ)
-Vai trò của các yếu tố thuyết minh,miêu tả ,tự sự trong văn nghị luận
+Thuyết minh :giải thích cho 1 cơ sở nào đó vấn đề bàn luận
-Tự sự: sự việc dẫn chứng cho vấn đề
3.Các kiểu văn bản trọng tâm
a.Văn bản thuyết minh
b.Văn bản tự sự
c.Văn bản nghị luận
*Củng cố:Nêu sự khác biệt của các kiểu văn bản1
*Dặn dò :Học thuộc bài,xem bài mới
*Rút kinh nghiệm: 
Tuần: 34
Tiết: 163 TỔNG KẾT TẬP LÀM VĂN
Ngày: 26/04/09
A)Môc tiªu cÇn ®¹t:
 -H/S «n l¹i ®Ó n¾m v÷ng c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc tõ líp 6 ®Õn líp 9, ph©n biÖt vµ nhËn biÕt sù kÕt hîp cña c¸c kiÓu VB khi viÕt v¨n.
-H/S ph©n biÖt kiÓu VB vµ thÓ lo¹i VH.
-RÌn kü n¨ng ®äc, c¶m thô c¸c kiÓu VB.
B)ChuÈn bÞ:
 -G/V: Bµi so¹n; c¸c kiÓu VB, c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t ë líp 6; ng÷ liÖu minh ho¹.
-H/S: C¸c yªu cÇu chuÈn bÞ cho tiÕt tæng kÕt TLV ®· nªu.
C) TiÕn tr×nh bµi d¹y:
1)Ổn định lớp
2)KiÓm tra:
 -C¸c kiÓu VB ®· häc trong ch­¬ng tr×nh THCS? øng víi c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t ntn?
-Nªu mét sè VD ®Ó minh ho¹?
3)Giíi thiÖu bµi:
 ®Sù cÇn thiÕt ph¶i hiÓu râ c¸c kiÓu VB, c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t vµ sù kÕt hîp c¸c ph­¬ng thøc ®ã trong 1 v¨n b¶n ntn? ®ã lµ nh÷ng yªu cÇu chÝnh cña tiÕt tæng kÕt TLV.
*G/V: Giíi thiÖu sù cÇn thiÕt ph¶i hiÓu râ c¸c kiÓu VB vµ sù kÕt hîp c¸c P/T biÓu ®¹t.
-H/S ®äc b¶ng tæng kÕt trang 169
?Sù kh¸c nhau cña c¸c kiÓu VB trªn?
?H·y nªu râ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cña mçi kiÓu v¨n b¶n trªn?
?VÝ dô:
+Môc ®Ých cña VB TS lµ g×?
+Môc ®Ých cña VB nghÞ luËn lµ g×?
+Môc ®Ých cña VB miªu t¶ lµ g×?
?C¸c kiÓu v¨n b¶n trªn cã thÓ thay thÕ cho nhay ®­îc kh«ng? v× sao?
?C¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cã thÓ phèi hîp thùc hiÖn trong mét v¨n b¶n ®­îc kh«ng?V× sao?
?VÝ dô minh ho¹?
(VÝ dô: TruyÖn ng¾n 
BÕn Quª - NguyÔn Minh Ch©u) 
(§Ìn chiÕu VD vÒ truyÖn ng¾n “BÕn Quª” ® viÖc kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m qua c¸c c©u v¨n)
?KiÓu VB vµ thÓ lo¹i t¸c phÈm VH cã g× 
gièng vµ kh¸c nhau?
(Gîi ý: Cã mÊy kiÓu VB?)
(Cã mÊy thÓ lo¹i v¨n häc?)
?Cho VD cô thÓ?
(§Ìn chiÕu c¸c ng÷ liÖu minh ho¹ VD:)
?KiÓu VBTS vµ thÓ lo¹i VH tù sù kh¸c nhau ntn?
(Gîi ý: VBTS ®­îc thÓ hiÖn trong VH, trong lo¹i h×nh nµo kh¸c n÷a?)
(ThÓ lo¹i VH tù sù chØ thÓ hiÖn trong tac phÈm VH nµo?)
?KiÓu VB biÓu c¶m vµ thÓ lo¹i VH tr÷ t×nh gièng vµ kh¸c nhau ntn?
?Nªu ®Æc ®iÓm cña thÓ lo¹i VH tr÷ t×nh?
?Cho VD minh ho¹?
(Gîi ý v¨n xu«i biÓu c¶m (tuú bót) cã lµ VH tr÷ t×nh kh«ng?)
?Sù kÕt hîp ®ã cÇn ë møc ®é nµo?
?T¹i sao l¹i nh­ vËy?
?Cho vÝ dô minh ho¹?
I)C¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS
*§äc b¶ng tæng kÕt vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái.
1)Sù kh¸c nhau cña c¸c kiÓu v¨n b¶n:
-Kh¸c nhau vÒ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t bao gåm: Môc ®Ých, c¸c yÕu tè, c¸c ph­¬ng ph¸p, c¸ch thøc, ng«n tõ.
-VÝ dô: KiÓu v¨n b¶n tù sù
Lµ tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc (sù kiÖn) biÓu lé ý nghÜa.
Kh¸c víi kiÓu v¨n b¶n miªu t¶ lµ t¸i hiÖn l¹i sù vËt, sù viÖc, hiÖn t­îng lµm râ tÝnh chÊt, thuéc tÝnh...
2)C¸c kiÓu v¨n b¶n cã thÓ thay thÕ cho nhau ®­îc hay kh«ng? v× sao?
C¸c kiÓu v¨n b¶n kh«ng thÓ thay thÕ cho nhau ®­îc – v× mçi kiÓu v¨n b¶n sö dông mét ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh víi môc ®Ých kh¸c nhau.
3)C¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trªn cã thÓ phèi hîp ®­îc víi nhau trong mét v¨n b¶n cô thÓ hay kh«ng?v× sao? Nªu mét vÝ dô minh ho¹.
-C¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cã thÓ kÕt hîp víi nhau trong mét v¨n b¶n v× kh«ng cã mét v¨n b¶n nµo sö dông ®¬n ®éc mét ph­¬ng thøc biÓu ®¹t; cã kÕt hîp míi t¨ng ®­îc hiÖu qu¶ diÔn ®¹t.
VÝ dô: TruyÖn ng¾n “BÕn Quª”
 (NguyÔn Minh Ch©u)
-Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh: Tù sù, kiÓu v¨n b¶n tù sù nh­ng t¸c gi¶ ®· kÕt hîp nhiÒu ph­¬ng thøc biÓu ®¹t kh¸c nh­: Miªu t¶, biÓu c¶m ®Ó lµm râ t×nh c¶m , c¶m xóc cña nh©n vËt NhÜ trong truyÖn.
4)KiÓu v¨n b¶n vµ h×nh thøc thÓ hiÖn, thÓ lo¹i t¸c phÈm VH cã g× gièng nhau vµ kh¸c nhau. 
-KiÓu v¨n b¶n: Cã 6 kiÓu v¨n b¶n øng víi 6 ph­¬ng thøc biÓu ®¹t .
-ThÓ lo¹i VH: TruyÖn (Tù sù); 
Th¬ (Tr÷ t×nh); KÝ, KÞch...
+Gièng nhau: Trong kiÓu v¨n b¶n ®· thÓ hiÖn ®­îc thÓ lo¹i.
+Kh¸c nhau: ThÓ lo¹i VH lµ xÐt ®Õn nh÷ng d¹ng thÓ cô thÓ cña mét t¸c phÈm VH, víi ph¹m vi hÑp h¬n.
5)Sù kh¸c nhau:
-V¨n b¶n tù sù: §­îc thÓ hiÖn trong VH lµ truyÖn; §­îc thÓ hiÖn trong b¶n tin (T­êng thuËt)...
-ThÓ lo¹i v¨n häc tù sù chØ cã thÓ lµ truyÖn (TruyÖn ng¾n, truyÖn dµi)
6)Gièng nhau vµ kh¸c nhau
+Gièng nhau: §Òu ®­îc thÓ hiÖn râ yÕu tè biÓu c¶m.
+Kh¸c nhau:
KiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m nãi râ vÒ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t, môc ®Ých.
ThÓ lo¹i v¨n häc tr÷ t×nh: Nãi râ vÒ lo¹i thª VH nh­ th¬ tr÷ t×nh, v¨n xu«i tr÷ t×nh (tuú bót)
VÝ dô: Tuú bót: Mïa xu©n cña t«i
 Vò B»ng 
VÝ dô: C¸c bµi th¬ hiÖn ®¹i.
7)T¸c phÈm nghÞ luËn cã cÇn yÕu tè thuyÕt minh, miªu t¶, tù sù
CÇn ë møc ®é võa ®ñ ®Ó lµm râ yªu cÇu nghÞ luËn; Ph­¬ng thøc chÝnh vÉn lµ nghÞ luËn.
4.Củng cố: Sự khác nhau giữa các kiểu văn bản
5. Dặn dò: Học thuộc bài, xem bài mới “Phần tiếp theo”
-Xem các bài tập ôn tập trong sách giáo khoa
-Tìm hiểu các kiểu văn bản trọng tâm
*Rút kinh nghiệm
Tuần: 34
Tiết: 164 TỔNG KẾT TẬP LÀM VĂN
Ngày: 26/04/09
A)Môc tiªu cÇn ®¹t:
-H/S «n l¹i ®Ó n¾m v÷ng c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc tõ líp 6 ®Õn líp 9, sù kÕt hîp trong lµm bµi.
-TiÕp tôc t×m hiÓu phÇn cßn l¹i vÒ yªu cÇu tæng kÕt trong SGK.
-ThÓ hiÖn
râ viÖc tÝch hîp, n©ng cao n¨ng lùc §äc, c¶m thô, viÕt c¸c kiÓu VB
B)ChuÈn bÞ:
-G/V: Bµi so¹n; c¸c ng÷ liÖu minh ho¹, ®Ìn chiÕu.
-H/S: Häc bµi ë tiÕt 1, chuÈn bÞ cho tiÕt 2 nh­ ®· yªu cÇu.
C) TiÕn tr×nh bµi d¹y:
1.Ổn định lớp
2. Ktbc
3. Bài mới
Hđ1: 
?PhÇn v¨n vµ TLV cã mèi quan hÖ víi nhau ntn?
?H·y nªu VD cho thÊy mèi quan hÖ ®ã trong ch­¬ng tr×nh ®· häc?
(VÝ dô: V¨n b¶n: ý nghÜa v¨n ch­¬ng – Hoµi Thanh)
?PhÇn TV cã qh ntn? víi phÇn vµ TLV?
?ViÖc bæ sung vµ qh chÆt chÏ ntn?
?Cho VD cô thÓ?
(VÝ dô: TruyÖn ng¾n; vÝ dô mét v¨n b¶n nghÞ lu©n, mét v¨n b¶n thuyÕt minh...).
Hđ2
*G/V: Chó ý: §©y lµ yªu cÇu tÝch hîp ngang trong m«n Ng÷ v¨n.
*Yªu cÇu cña môc III: Ph¸t vÊn, ®µm tho¹i ®Ó lµm râ c¸c môc 1,2,3.
?§Ých biÓu ®¹t cña 3 kiÓu VB ®ã lµ g×?
?C¸c ph­¬ng ph¸p th­êng dïng trong VB thuyÕt minh?
(So s¸nh, nªu sè liÖu, nªu kh¸i niÖm, ph©n tÝch, tæng hîp...).
?V¨n b¶n TS th­êng kÕt hîp c¸c yÕu tè nghÞ luËn, miªu t¶, biÓu c¶m? V× sao?
?Ng«n ng÷, lêi v¨n trong mçi kiÓu VB trªn ntn?
?Yªu cÇu ®èi víi luËn ®iÓm; luËn cø, lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn?
+M¹nh l¹c, râ rµng
+ChÆt chÏ
+S¸t thùc.
II)PhÇn TLV trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS:
1)PhÇn v¨n vµ TLV cã mèi quan hÖ rÊt chÆt chÏ lu«n bæ sung cho nhau:
Gióp viÖc häc v¨n ®¹t hiÖu qu¶. V¨n b¶n lµ ng÷ liÖu ®Ó minh ho¹ cho c¸c kiÓu v¨n b¶n, lµm râ ph­¬ng ph¸p kÕt cÊu, c¸ch thøc diÔn ®¹t.
®Gióp cho häc sinh häc tËp ®­îc c¸ch viÕt TLV.
-VÝ dô: V¨n b¶n : “ý nghÜa v¨n ch­¬ng” cña t¸c gi¶ Hoµi Thanh gióp cho viÖc viÕt TLV nghÞ luËn rÊt cã hiÖu qu¶. 
2)PhÇn TiÕng ViÖt cã quan hÖ nh­ thÕ nµo víi phÇn V¨n vµ TLV? Nªu VD chøng minh:
-Cã quan hÖ rÊt chÆt chÏ bæ sung kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng gi÷a c¸c phÇn.
-VÝ dô: C¸c kiÕn thøc vÒ c©u, vÒ tõ lo¹i, vÒ thµnh phÇn c©u, c¸c kiÕn thøc vÒ tõ, kh¶ n¨ng cña tõ TiÕng viÖt ... gióp cho biÓu ®¹t vµ biÓu c¶m v¨n b¶n, gióp cho viÖc sö dông khi viÕt TLV.
-VÝ dô cô thÓ: TruyÖn ng¾n:”Nh÷ng ng«i sao xa x«i” (Lª Minh Khuª)
III)C¸c kiÓu v¨n b¶n träng t©m:
1)V¨n b¶n thuyÕt minh:
-§Ých biÓu ®¹t 
-Yªu cÇu chuÈn bÞ ®Ó lµm ®­îc VB thuyÕt minh.
-C¸c ph­¬ng ph¸p th­êng dïng trong VB thuyÕt minh.
-Ng«n ng÷ trong VB thuyÕt minh.
2)V¨n b¶n tù sù:
-§Ých biÓu ®¹t
-C¸c yÕu tè t¹o thµnh v¨n b¶n tù sù.
-Th­êng kÕt hîp víi c¸c yÕu tè miªu t¶, nghÞ luËn, biÓu c¶m.
®T¸c dông: Sinh ®éng, chÆt chÏ, cã søc truyÒn c¶m.
-Ng«n ng÷ trong v¨n b¶n tù sù 
3)V¨n b¶n nghÞ luËn:
-§Ých biÓu ®¹t.
-C¸c yÕu tè t¹o thµnh VB nghÞ luËn
-Yªu cÇu ®èi víi luËn ®iÓm, luËn cø vµ lËp luËn.
-Nªu dµn bµi chung cho 4 d¹ng nghÞ luËn ®· häc ë kú II líp 9.
4. Củng cố: Phần tiếng Việt có mối quan hệ với phần văn và tlv
5. Dặn dò: Học thuộc bài xem bài mới, “tôi và chúng ta”
-Đọc bài, xem tác giả, tác phầm
-Tìm hiểu phần câu hỏi khai thác văn bản (sgk)
* Rút kinh nghiệm