Cảm nhận của em về hình ảnh “trái tim” qua bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật

Đề bài: Cảm nhận của em về hình ảnh “trái tim” qua bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật
Hướng dẫn:
Hình ảnh người lính từ xưa đến nay luôn là đề tài quen thuộc trong thơ ca, có rất nhiêud nhà thơ, nhà văn đã thành công khi viết về đề tài này trong đó phải kể đến bài thơ “ Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật, đặc biệt là trong bài thơ có câu “ Chỉ cần trong xe có một trái tim” 
Hình ảnh trái tim ấy đã thể hiện được biết bao điều. Có thể nói đây là một bài thơ hay viết về tư thế hiên ngang, tinh thần dũng cảm vượt khó, tình đồng chí, đồng đội và ý chí chiến đấu vì miền nam ruột thịt của các anh chiến sỹ lái xe trên tuyến đường trường sơn thời chống Mỹ. Nhà thơ đã mượn hình ảnh những chiếc xe không kính, không đèn, không mui, thùng xe có xước, là để khẳng định những gian khổ, khó khăn nguy hiểm ngày càng tăng, ngay càng ác liệt của nhiệm vụ phục vụ chiến đấu của người lính lái xe trường sơn, tất cả vì miền nam ruột thịt, tất cả để chiến thắng giặc Mỹ xâm lược, phía trước là miền nam, phía trước là mặt trận, phía trước là mục đích, không có khăn nào, kẻ thù nào cản nổi đường xe ta đi vì sao? đơn giản vì trong xe có một trái tim của người chiến sỹ lái xe anh hùng “ Chỉ cần trong xe có một trái tim” có “ Trái tim” là sẽ có tất, “ trái tim” là hìn ảnh hoán dụ thể hiện sức mạnh chiến đấu, ý chí kiên cường của người chiến sỹ lái xe trẻ vì sự nghiệp giải phóng miền nam thân yêu, vì sự nghiệp thống nhất đất nước. đó là trái tim nồng nà yêu nước, sôi nổi yêu đời, một trái tim dũng cảm chỉ một cái “ có” ấy cũng đủ sức đương đầu với bao nhiêu là cái “không có” kể trên, có trái tim chiế xe thành ra cơ thể sống, thành một khối thống nhất với người chiến sỹ và như thế thì không một tổn thất, mất mát nào ngăn trở được
Nói xe mà nói người, nói xe mà nói chiến sỹ lái xe, thật là độc đáo, ý chí và quyết tâm giải phóng miền nam thống nhất đất nước cảu người chiến sỹ lái xe đã thể hiện trong cách nói, hình ảnh mới lạ mà bất ngờ mà chân thực ấy. Kiểu kết thúc vừa gói vào vừa mở ra đã tăng thêm ý chí của tư tưởng chủ đề bài thơ lên nhiều lần, làm cho bài thơ có một vẻ đẹp khó quên.
Đề 6: Hình ảnh người lính qua bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật
Hướng dẫn:
Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ trẻ việt nam những năm tháng chống Mỹ “ xẻ dọc trường sơn đi cứu nước - mà lòng phơi phới dậy tương lai” PTD có một giọng điệu thơ khoẻ khoắn tự nhiên, tràn đấy sức sống rất tinh nghịch vui tươi mà giàu chất suy tưởng bài thơ “ Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một trong những bài thơ như thế của ông 
Năm 1969 khi cuộc kháng chiến chống mỹ cứu nước diễn ra vô cùng ác liệt, tuyến đường trường sơn mịt mù bom đạn, giặc Mỹ điên cuồng ném hàng nghìn, hàng vạn tấn bom xuống tuyến đường trường sơn đầy máu lửa hòng ngăn cản sự chi viện của miền Bắc cho miền nảmuột thịt nhưng trên tuyến đường trường sơn ấy vẫn không ngớt những đoàn xe vận tải băng băng ra tuyền tuyến vượt qua mưa bom bão đạn, nhưng có điều đặc biệt đó là những chiêc xe không kính, có thể nói đây là hình ảnh có sức hấp dẫn đặc biệt vì nó rất chân thực và mới lạ bởi xưa nay hình ảnh xe có đi vào trong thơ ca thường được mỹ lệ hoá hoặc mang tính chất tượng trưng ước lệ chứ chẳng mấy khi được miêu tả một cách cụ thể chi tiết trần trụi như trong thơ Phạm Tiến Duật
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Hai câu thơ với giọng điệu ngang tàng mang tích chất lý sự với cấu trúc “ không có kính không phải vì xe không có kính” giống như lời tranh cãi, giống như lời nói văn xuôi với hình thức hỏi đáp cùng với 3 từ “ không” đi liền nhau giúp cho câu thơ trở nên tự nhiên như một lời lý giải về việc những chiếc xe không có kính, hai điệp từ “ bom” cùng với động từ “ Giật, rung” thể hiện được không khí khốc liệt của chiến tranh, thì ra những chiếc xe không có kính là do “bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi” hai nột nhấn “ bom giật, bom rung” biểu lộ chất “ lính” trong cách nói phóng túng, hồn nhiên . Câu thơ mang đậm chất văn xuôi nhưng đọc lên nghe vẫn thú vị
 Thế nhưng trên những chiếc xe không kính ấy vẫn nổi bật lên tư thế hiên ngang ung dung của người lính 
“ Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời nhìn thẳng”
Dường như không có sự tàn bạo huỷ diệt nào ngăn cản được tinh thần của người chiến sỹ lái xe, tư thế của họ mới đàng hoàng làm sao “ Ung dung buồng lái ta ngồi” hai từ “ ung dung” được đảo lên đầu câu thơ làm nổi bật tư thế ngồi khoan thai, thoải mái, bình tĩnh, tự tin của người lính đặc biệt là đôi mắt “ nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng” một cía nhìn khoáng đạt, nhìn thấp, nhìn thẳng, nhìn xa, nhìn cao thật dũng mãnh và hiên ngang, nhìn thẳng ở đây có nghĩa là nhìn thẳng vào gian khổ phái trước, nhìn thẳng vào hi sinh, không run sợ, né tránh. Hai chữ “ ta ngồi” cùng với điệp từ “nhìn” được láy lại 3 lần và giọng thơ mạnh mẽ đĩnh đạc làm nổi bật chân dung người chiến sỹ.
Ngồi trên nhưngc hiêc xe không kính người chiến sỹ lái xe đã nhìn thấy biết bao hình ảnh chẳng khác nào một đoạn phim quay nhanh 
“ Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái”
Có gió thổi, có cánh chim chiều và cả ánh sao đêm gió được nhân hoá và và chuyển đổi đầy ấn tượng “ gió vào xoa mắt đắng” “ mắt đắng” là vì mắt đã thức nhiều đêm để lái xe liên tục từ đêm này đến đêm khác, con đường phía trước là con đường chiến lược cụ thể nó còn mang hàm nghĩa “ chạy thẳng vào tim” là con đường chiến đấu chính nghĩa vì lẽ sống, vì tình thương vì độc lập tự do của dân tộc. điệp từ “ nhìn thấy” , “ thấy” cùng với các động từ “xa” , “ ùa” góp phần đặc tả tốc dộ phi thường của chiếc xe quân sự đang bay đi, đang lướt nhanh trong bom đạn. Ngồi trên nhưngc chiếc xe không kính dường như giúp cho người lính gần gũi với thiên nhiên hơn 
“ Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái” 
Trong tư thế hiên ngang chủ động ấy những chiến sỹ lái xe bình thản coi thường mọi khoa khăn gian khổ 
Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
ở đây ta bắt gặp một hình ảnh so sánh thật độc đáo, hóm hỉnh “ bụi phun tóc trắng như người già” một kiểu hút thuốc rất lính “ Phì phèo châm điếu thuốc”, một nụ cười lạc quan yêu đời, hồn nhiên “ ha ha” cất lên từ một gương mặt lấm khi đồng đội gặp nhau, đó không phải là cái cười gượng, cười nhạt hay cười gằn, cười tủm mà là cái cười sảng khoái, một thái độ lạc quan đáng khâm phục.
Ngồi trên những chiếc xe không kính người lính còn phải chịu biết bao khó khăn gian khổ nữa Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa ngừng gió lùa khô mau thôi 
Một giọng điệu tự tin tha thiết, ngang tàng thể hiện trong các cấu trúc lặp lại “ Không có...ừ thì...không cần” phong cách ấy chính là sự bất chấp khó khăn coi thường nguy hiểm của những anh chiến sỹ lái xe trên tuyến đường trường sơn, dường như mọi khó khăn gian khổ ấy không mảy may ảnh hưởng đến tinh thần của họ, trái lại họ xem đây là cơ hội thử thách, ý chí của mình, những mất mát hi sinh không làm họ mảy may trùn bước mà trái lại 
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi
Hình ảnh những chiếc xe từ trong bom rơi gợi những chiếc xe gan góc, những chiếc xe đã qua thử thách qua chiến trận gặp nhau lại trở thành bạn bè đồng đội, đồng chí một cách tự hào nhanh chóng làm sao.Trong mưa bom bão đạn những chiéc xe còn sót lại lại tiếp tục nhập vào đoàn xe đang đi tới hợp thành tiểu đội, và cái bắt tay của họ cũng vô cùng độc đáo, bắt tay không cần mở cửa, tình bạn chiến đấu càng thắm thiết,bắt tay thay cho lời chào, bắt tay hứa hẹn lời chiến thắng. Là đồng đội, đồng chí cũng là anh em cái gia đình lấy “chung bát đũa” làm tiêu chuẩn thật ngộ mà cũng thật cảm động, họ hợp thành tiểu đội, họ làm thành gia đình, họ kết thành khối và họ cứ đi 
Bếp hoàng cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi lại đi trời xanh thêm 
Bầu trời xanhvì hết mưa là nắng, bầu trời xanh vì tam hồn họ sáng trong, mắt họ nhìn phơi phới, điệp từ “ lại đi, lại đi” thể hiện ý chí quyết tâm giải phóng miền nam, cái gì đã làm nên sức mạnh ấy? đó chính là ý chí để giải phóng miền nam thống nhất đất nước, là tình yêu nước nồng nàn của tuổi trẻ việt nam thời chống mỹ
Khổ cuối bài thơ càng làm nổi bật cái dữ dội, khốc liệt của chiến tranh 
Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền nam phía trước 
Chỉ cần trong xe có một trái tim
Đây cũng là sự đối lập giữa hai mặt vật chất và tinh thần giữa vẻ bề ngoài và bên trong của chiếc xe. Tuy bom đạn Mỹ làm cho biến dạng, không kính , không đèn, không mui, thùng có xước nhưng những chiếc xe ấy vẫn chạy vì miền nam phái trước, nhà thơ lý giải điều ấy thật bất ngờ mà cũng thật chí lí “ Chỉ cần trong xe có một trái tim” 
Có trái tim ấy là sẽ có tất cả, có trái tim chiếc xe trở thành cơ thể sống “ trái tim” một hình ảnh hoán dụ thể hiện sức mạnh chiến đấu, ý chí kiên cường của người chiến sỹ lái xe trẻ vì sự nghiệp giải phóng miền nam thân yêu, vì sự nghiệp thống nhất đất nước. đó là trái tim nồng nàn yêu nước, sôi nổi yêu đời, một trái tim dũng cảm, chỉ cần một cái 
“ có” ấy cũng đủ đương đầu với bao nhiêu cái “không có” ở trên, nghệ thuật đối lập là phương thức quán xuyến toàn bộ bài thơ. ở khổ thơ cuối nó được đẩy lên đến đỉnh điểm , một bên là trái tim biêu rượng của tình yêu, bên kia là thiếu thốn mất mát “ không kính” “ không đèn”, “ không mui”, “ thùng xước” nhưng trái tim chiến đấu đã chiến thắng.
Chiến tranh đa đi qua nhưng mỗi lần đọc bài thơ ta lại thấy như hiện lên cả một thời kỳ lịch sử hào hùng của dân tộc với những chiếc xe đang băng băng ra tuyền tuyến và trên những chiếc xe đó là tư thế ung dung lạc quan bất chấp mọi khó khăn gian khổ, là ý chí quyết tâm của người lính lái xe trẻ trên tuyến đường trường sơn nói riêng và cả thế hệ trẻ việt nam thời chống mỹ cứu nước nói chung. Bằng giọng thơ nhanh vui, khoẻ khoắn tự nhiên tinh nghịch mà giàu chất suy tưởng bài thơ sẽ mãi mãi đi vào lòng bạn đọc.