Đề ôn thi học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 9

Đề bài:Câu 1 (5 điểm): Phân tích các biện pháp tu từ trong đoạn thơ sau:
Tiếng chim vách núi nhỏ dần,
Rì rầm tiếng suối khi gần, khi xa.
Ngoài thềm rơi chiếc lá đa,
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng.
 (Đêm Côn Sơn - Trần Đăng Khoa)
Câu 1(5 điểm): Hs chỉ ra được các biện pháp tu từ được sử dụng trong mỗi câu thơ và phân tích:
Tiếng chim vách núi nhỏ dần
 Nghệ thuật đảo ngữ: từ “vách núi” được đặt lên trước “nhỏ dần” tạo nên sự hài hoà, đăng đối cho câu thơ đồng thời gợi không gian bao la, tĩnh lặng trong đêm ở Côn Sơn. Ta cảm nhận được sự nhỏ bé, cô đơn, lẻ loi của tiếng chim trước sự hùng vĩ của thiên nhiên, núi rừng (1 điểm).
Rì rầm tiếng suối khi gần, khi xa
 Nghệ thuật đảo ngữ: từ láy “rì rầm” được đặt lên trước từ “tiếng suối” tạo nên âm điệu dìu dặt, nhịp nhàng, nhấn mạnh âm thanh nhẹ nhàng, êm dịu của tiếng suối lúc gần, lúc xa trong đêm vắng. Câu thơ khắc hoạ bức tranh đêm Côn Sơn vừa thơ mộng vừa huyền ảo và huyền bí (1 điểm).
Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
 Cũng là nghệ thuật đảo ngữ: động từ “rơi” được đưa lên trước “chiếc lá đa” vừa tạo sự nhịp nhàng cho câu thơ, vừa gợi tả sự vận động thật dịu nhẹ, khẽ khàng của chiếc lá (1 điểm).
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng
 Nghệ thuật ẩn dụ (thuộc kiểu ẩn dụ chuyển đổi cảm giác): “mỏng” chỉ đặc điểm, kích thước của sự vật (được cảm nhận bằng thị giác, xúc giác) à “mỏng” (tiếng rơi được cảm nhận qua thính giác). Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng nghệ thuật so sánh, miêu tả trạng thái rơi của chiếc lá thật độc đáo “rơi nghiêng”, tạo ra hình ảnh thơ vừa giàu chất tạo hình vừa mang giá trị biểu cảm cao. Chiếc lá đa lìa cành không chỉ được cảm nhận bằng xúc giác, thị giác, thính giác mà bằng cả tâm hồn tinh tế, nhạy cảm của nhà thơ (2 điểm). 
 Bài tập: Cã ý kiÕn cho r»ng “ Mét trong nh÷ng yÕu tè kh¼ng ®Þnh sù thµnh c«ng cña t¸c phÈm truyÖn lµ gi¸ trÞ lêi tho¹i cña c¸c nh©n vËt. Ng­êi th­ëng thøc ph¶i nhËn ra ®­îc gi¸ trÞ Êy th× míi hiÓu hÕt ®­îc vÎ ®Ñp vµ ý nghÜa cña v¨n ch­¬ng’’
 Em hiÓu ý kiÕn trªn nh­ thÕ nµo ? H·y lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn qua t¸c phÈm
 “ ChuyÖn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng ’’ cña NguyÔn D÷. 
MB:	- Giíi thiÖu chung vÊn ®Ò	
	- Nªu vÊn ®Ò “Mét trong nh÷ng yÕu tè’’	(0.25®)
TB: 1. HiÓu vÊn ®Ò: (2 ®iÓm)
- Dông ý cña nhµ v¨n
- T¸c dông cña lêi tho¹i :
	+ ThÓ hiÖn tÝnh c¸ch nh©n vËt
	+ Miªu t¶ néi t©m nh©n vËt
	+ T¹o sù liªn kÕt trong v¨n b¶n
2. Dïng c¸c lêi tho¹i trong “ ChuyÖn ng­êi con g¸i Nam x­¬ng’’ ®Ó minh ho¹ ý kiÕn trªn	
- Lêi tho¹i cña Vò N­¬ng:
	+ Lóc chia tay chång ra trËn
	+ Lóc bÞ nghi oan
	+ Lóc bÞ ®uæi ra khái nhµ 
	+ Tr­íc khi nh¶y xuèng s«ng tù vÉn
- Lêi tho¹i cña bÐ §¶n:
	+ Khi cïng bè ®i th¨m mé bµ néi
	+ Sau khi mÑ ®· mÊt
- Lêi tho¹i cña mÑ Tr­¬ng Sinh tr­íc lóc qua ®êi
Häc sinh ph¶i lµm râ ®­îc dông ý, t¸c dông cña c¸c l­êi tho¹i vµ sù s¸ng t¹o cña nhµ v¨n trong ®ã.
KL:- Kh¼ng ®Þnh l¹i gi¸ trÞ cña lêi tho¹i	(0.25®)
- §¸nh gi¸ chung gi¸ trÞ cña t¸c phÈm	(0.25®)