Đề thi khảo sát chất lượng đội tuyển học sinh giỏi lớp 9 thcs lần 3 năm học 2010 - 2011 môn: sinh học thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

 Phßng GD&§T nga s¬n
§Ò thi kh¶o s¸t chÊt l­îng ®éi tuyÓn 
häc sinh giái líp 9 thcs lÇn 3
N¨m häc 2010 - 2011
§Ò THI CHÝNH THøC
M«n: Sinh häc
(§Ò gåm cã 02 trang)
Thêi gian: 150 phót (Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
C©u 1: (1.5 ®iÓm)
 Gen D có 186 Nu loại guanin và 1068 liên kết hiđrô. Gen đột biến d hơn gen D một liên kết hiđrô nhưng chiều dài 2 gen bằng nhau.
Đột bến liên quan đến bao nhiêu cặp Nu và thuộc dạng nào của đột biến gen ?
Xác định số lượng các loại Nu trong gen D, gen d.
C©u 2 (1.5 ®iÓm)
 §em lai mét cÆp c¸ chÐp kÝnh víi nhau thu ®­îc hai d¹ng c¸ chÐp lµ c¸ chÐp kÝnh vµ c¸ chÐp v¶y víi tû lÖ lµ 2:1.
1) B»ng s¬ ®å lai h·y x¸c ®Þnh sè c¸ chÐp con thu ®­îc. BiÕt r»ng c¸ chÐp kÝnh ®Î 10000 trøng vµ tû lÖ sèng cña trøng lµ 100%; kiÓu gen AA cho d¹ng c¸ kh«ng v¶y sÏ lµm trøng kh«ng në; kiÓu gen cña c¸ chÐp kÝnh lµ Aa vµ c¸ chÐp v¶y lµ aa.
2) H·y chän cÆp bè mÑ cã kiÓu h×nh nh­ thÕ nµo ®Ó s¶n l­îng c¸ cao nhÊt ? T¹i sao l¹i chän nh­ thÕ ?
C©u3 (2 ®iÓm) Nguyªn t¾c bæ sung lµ g× ? Nã ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo trong c¬ chÕ di truyÒn ë cÊp ®é ph©n tö ?
C©u:4 (1.5 ®iÓm) Cho tỷ lệ phần trăm c¸c loại nuclª«tit ở c¸c loài kh¸c nhau theo bảng sau:
 Nuclª«tÝt
Loài 
A
G
T
X
U
I
21%
29%
21%
29%
0%
II
29%
21%
29%
21%
0%
III
21%
21%
29%
29%
0%
IV
21%
29%
0%
29%
21%
V
21%
29%
0%
21%
29%
 Từ bảng số liệu trªn: H·y rót ra nhận xÐt về cấu tróc cña axit nuclªic của những loài sinh vật trªn.
C©u 5: (3.5 ®iÓm)
 XÐt hai loµi sinh vËt: loµi thø nhÊt cã kiÓu gen AaBb, loµi thø hai cã kiÓu gen (chØ xÐt tr­êng hîp c¸c gen liªn kÕt hoµn toµn ).
	1. Nªu ®Æc ®iÓm chung vµ ®Æc ®iÓm riªng vÒ kiÓu gen cña hai loµi.
	2. Muèn nhËn biÕt kiÓu gen mçi loµi ng­êi ta lµm thÕ nµo?
Møc ®é sinh tr­ëng 
X
3
1 2
 4
 5
 H×nh 1
 x x
 6 7 7
C©u 6: (3.5 ®iÓm)
Cho biÕt c¸c mèi hiÓm ho¹ ¶nh h­ëng ®Õn 
m«i tr­êng sinh th¸i ?	
H×nh 1 là mức độ ảnh hưởng của nh©n tè sinh
th¸i nhiệt ®é lªn møc ®é sinh tr­ëng của một sinh vËt. 
 H·y cho biÕt c¸c chó thÝch tõ 1 ®Õn 7 cã tªn lµ g× 
vµ nªu ý nghÜa cña c¸c chó thÝch ®ã ? 
 3) NÕu sinh vËt ®ã lµ c¸ R« phi ë ViÖt Nam. 
 H·y cho biÕt c¸c gi¸ trÞ nhiÖt ®é víi c¸c chó
thÝch 3, 6, 7 vµ tÝnh giíi han chÞu ®ùng cña loµi ®ã ?
C©u 7: (4.5®iÓm)
 1. ThÕ nµo lµ c©n b»ng sinh häc trong quÇn x· ? Cho vÝ dô ?
A
F
G
E
D
B
H
C
K
 2. Cho s¬ ®å sau :
§©y lµ s¬ ®å g× trong hÖ sinh th¸i ? S¬ ®å ®ã cho ta biÕt ®iÒu g× ?
Cho biÕt ý nghÜa cña c¸c ch÷ c¸i trong s¬ ®å ? ChØ ra c¸c m¾t xÝch chung trong s¬ ®å ? 
NÕu loµi F bÞ tiªu diÖt th× loµi nµo bÞ ¶nh h­ëng nhiÒu nhÊt ? V× sao ?
C©u 8: (2 ®iÓm) YÕu tè quy ®Þnh tÝnh ®a d¹ng ®Æc thï cña pr«tªin ? T¹i sao nãi pr«tªin cã vai trß quan träng ®èi víi tÕ bµo vµ c¬ thÓ ?
Phßng gd &®t
Nga S¬n
§¸p ¸n vµ h­íng dÉn chÊm
M«n: Sinh häc
H­íng dÉn chÊm nµy cã 4 trang
C©u
§¸p ¸n
§iÓm
C©u 1
D¹ng ®ét biÕn gen :
- ChiÒu dµi 2 gen D vµ d b»ng nhau d¹ng ®ét biÕn thay thÕ.
- Liªn kÕt hi®r« t¨ng 1	1 cÆp A – T ®­îc thay thÕ b»ng 1 cÆp G - X
b. X¸c ®Þnh sè l­îng c¸c lo¹i Nu:
- Gen D :Theo NTBS ta cã : G = X = 186 Nu
MÆt kh¸c: H = 2 A + 3 G
 2A + 3.186 = 1068
VËy : A = T = 255 Nu
 G =X = 186 Nu
- Gen d : 
 Liªn kÕt hi®r« t¨ng 1 1 cÆp A – T bÞ thay thÕ b»ng 1 cÆp G - X
 VËy : A®b = T®b = A – 1 =255 – 1 = 254 Nu
 G®b =X®b = G + 1 = 186 + 1 = 187 Nu
0.25
0.25
0.25
0.25
0.25
0.25
C©u2
S¬ ®å lai : P : C¸ chÐp kÝnh x C¸ chÐp kÝnh 
 Aa x Aa 
GP A, a A, a
F1 1 AA : 2A a : 1aa
 1 c¸ chÐp kh«ng v¶y(ChÕt) 2 c¸ chÐp kÝnh 1 c¸ chÐp v¶y
Nh­ vËy sau khi lai th× sè c¸ chÐp në ®­îc chØ lµ 75%. 
--> sè c¸ chÐp con thu ®­îc lµ : (10000 x 75)/ 100 = 7500 Con
0.25
0.25
0.25
§Ó s¶n l­îng c¸ cao nhÊt th× F1 kh«ng cã kiÓu gen AA khi ®ã Ýt nhÊt 1 trong 2 c¸ thÓ cña P kh«ng t¹o giao tö A .
0.25 
Nh­ vËy cÆp bè mÑ ®­îc chän lµ:
TH1 : P : Aa x aa
 F : 1A a : 1aa 
 50% C¸ chÐp kÝnh : 50% C¸ chÐp v¶y
0.25
TH2 : P : aa x aa
 F aa
 100% C¸ chÐp v¶y
0.25 
C©u3
- Nguyªn t¾c bæ sung: lµ nguyªn t¾c liªn kÕt gi÷a mét Baz¬ cã kÝch th­íc lín víi mét Baz¬ cã kÝch th­íc bÐ b»ng c¸c liªn kÕt hi®r«(A liªn kÕt víi T b»ng 2 liªn kÕt hi®r«, G liªn kÕt víi X b»ng 3 liªn kÕt hi®r«)
- Nguyªn t¾c bæ sung thÓ hiÖn trong c¬ chÕ di truyÒn ë cÊp ®é ph©n tö: 
 +Trong c¬ chÕ tæng hîp ADN: c¸c nuclª«tit trong m«i tr­êng néi bµo liªn kÕt víi c¸c nuclª«tit trªn c¶ 2 m¹ch ®¬n cña ph©n tö ADN mÑ theo nguyªn t¾c bæ sung Aliªn kÕt víi T b»ng 2 liªn kÕt hi®r« G liªn kÕt víi X b»ng 3 liªn kÕt hi®r« .
 +Trong c¬ chÕ tæng hîp ARN: c¸c nuclª«tit cña m«i tr­êng néi bµo lÇn l­ît liªn kÕt víi c¸c nuclª«tit trªn m¹ch khu«n cña ph©n tö ADN theo nguyªn t¾c bæ sung A liªn kÕt víi U b»ng 2 liªn kÕt hi®r« G liªn kÕt víi X b»ng 3 liªn kÕt hi®r« 
 - Trong c¬ chÕ tæng hîp Pr«tªin: t¹i rib«x«m, bé ba ®èi m· trªn tARN liªn kÕt víi bé ba m· sao trªn mARN theo nguyªn t¾c bæ sung A liªn kÕt víi U b»ng 2 liªn kÕt hi®r« G liªn kÕt víi X b»ng 3 liªn kÕt hi®r« .
0.5
0.5
0.5
0.5
C©u 4
+ Loµi I, II cã cÊu tróc ADN 2 m¹ch v× A = T; G = X. 
+ Loµi III cã cÊu tróc ADN 1 m¹ch v× A#T; G#X. 
+ Loµi IV, V cã cÊu tróc ARN. 
0.5 0.5 0.5 
C©u 5
1. §Æc ®iÓm chung vÒ kiÓu gen cña hai loµi
- Chøa hai cÆp gen dÞ hîp tö, thµnh phÇn gen nh­ nhau. §Òu lµ c¬ thÓ l­ìng béi thÓ hiÖn ­u thÕ lai cao, cã tÝnh di truyÒn kh«ng æn ®Þnh.
0.25
- Cã tÝnh phæ biÕn trong tù nhiªn, cã kh¶ n¨ng t¹o nhiÒu lo¹i biÕn dÞ qua con ®­êng sinh s¶n h÷u tÝnh.
0.25
2. §Æc ®iÓm riªng
a) §Æc ®iÓm riªng cña kiÓu gen AaBb
- Hai cÆp gen dÞ hîp tö tån t¹i trªn hai cÆp NST kh¸c nhau, ph©n li ®éc lËp, tæ hîp tù do t¹o nªn 4 lo¹i giao tö cã tØ lÖ b»ng nhau: 1 AB : 1 Ab : 1aB : 1ab ®ång thêi lµm xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp.
0,5
- Mçi cÆp gen cã thÓ chi phèi sù h×nh thµnh mét tÝnh tr¹ng, biÓu hiÖn theo quy luËt di truyÒn tréi lÆn hoµn toµn. C¶ hai cÆp gen di truyÒn theo quy luËt ph©n li ®éc lËp t¹o ra 4 lo¹i kiÓu h×nh vµ 9 lo¹i kiÓu gen. Lai thuËn vµ lai nghÞch kÕt qu¶ nh­ nhau.
0.5
b) §Æc ®iÓm riªng cña kiÓu gen 
- Hai cÆp gen kh«ng alen cïng tån t¹i trªn mét cÆp NST t­¬ng ®ång ph©n li, tæ hîp phô thuéc vµo nhau. Khi gi¶m ph©n t¹o giao tö th× chØ t¹o hai lo¹i giao tö cã tØ lÖ b»ng nhau: 1AB : 1ab ®ång thêi lµm h¹n chÕ sù xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp.
0.5
- Mçi cÆp gen x¸c ®Þnh mét tÝnh tr¹ng, tréi lÆn hoµn toµn. Liªn kÕt gen hoµn toµn khi giao phèi ngÉu nhiªn t¹o tèi ®a 3 kiÓu gen. KÕt qu¶ lai thuËn, lai nghÞch cã thÓ thay ®æi.
0.5
3. Ph­¬ng ph¸p ph©n biÖt kiÓu gen cña mçi loµi
- Cho tù thô phÊn (hay giao phèi gÇn ë ®éng vËt) ®èi víi tõng lo¹i kiÓu gen, råi c¨n cø vµo tØ lÖ kiÓu h×nh ë ®êi con mµ x¸c ®Þnh kiÓu gen ®ã thuéc loµi nµo.
0.5
- Cho c¸c c¬ thÓ ®ã lai ph©n tÝch
+ NÕu FB cã tØ lÖ kiÓu h×nh: 1 : 1 : 1 : 1 th× kiÓu gen cña c¬ thÓ ®ã lµ: AaBb
+ NÕu FB cã tØ lÖ kiÓu h×nh 1 : 1 th× kiÓu gen cña c¬ thÓ ®ã lµ: 
0.5
C©u 6
1. Ba mèi hiÓm ho¹ lín ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng sinh th¸i:
+ Sù « nhiÔm m«i tr­êng: vÝ dô « nhiÔm kh«ng khÝ do c¸c khÝ th¶i trong sinh ho¹t, c«ng nghiÖp...
+ Sù c¹n kiÖt tµi nguyªn m«i tr­êng: §Êt canh t¸c c»n cçi, chÆt ph¸ rõng bõa b·i...
0.25
0.25
 + T×nh tr¹ng d©n sè qu¸ ®«ng: vÝ dô ®« thÞ ho¸ t¨ng nhanh, nhu cÇu l­¬ng thùc, thùc phÈm t¨ng ®· t¸c ®éng vµo m«i tr­êng lµm suy tho¸i m«i tr­êng, gi¶m sù ®a d¹ng sinh häc...
 0.25
2. Chó thÝch vµ ý nghÜa cña c¸c chó thÝch H1:
1- Giíi h¹n d­íi : ®iÒu kiÖn tèi thiÓu mµ sinh vËt cã thÓ chÞu ®ùng ®­îc.
2- Giíi h¹n trªn : ®iÒu kiÖn tèi ®a mµ sinh vËt cã thÓ chÞu ®ùng ®­îc.
§iÓm cùc thuËn : ®iÒu kiÖn thÝch hîp nhÊt ®Ó sinh vËt sinh tr­ëng, ph¸t triÓn tèt.
Kho¶ng thuËn lîi : ®iÒu kiÖn mµ sinh vËt sinh tr­ëng, ph¸t triÓn thuËn lîi nhÊt. 
5- Giíi h¹n chÞu ®ùng (giíi h¹n chÞu ®ùng): lµ nh÷ng yÕu tè cña m«i tr­êng t¸c ®éng tíi sinh vËt.
6, 7- §iÓm g©y chÕt : ®iÓm lµm cho sinh vËt sÏ ngõng ho¹t ®éng råi chÕt.
1.75
3. Gi¸ trÞ nhiÖt ®é vµ giíi h¹n chÞu ®ùng:
 Chó thÝch 3 : 300C ; chó thÝch 6 : 50C ; Chó thÝch 7 : 420C 
 Giíi h¹n chÞu ®ùng cña c¸ r« phi ViÖt Nam : 420 C - 50 C= 370 C
1
C©u 7
1. * C©n b»ng sinh häc trong quÇn x· sinh vËt ®­îc biÓu hiÖn ë sè l­îng c¸ thÓ sinh vËt trong quÇn x· ®ã vµ lu«n lu«n ®­îc khèng chÕ ë møc ®é nhÊt ®Þnh, lu«n dao ®éng xung quanh vÞ trÝ c©n b»ng phï hîp víi kh¶ n¨ng cung cÊp nguån sèng cña m«i tr­êng.
0.5
* VÝ dô: GÆp khÝ hËu thuËn lîi, s©u ¨n l¸ sinh s¶n m¹nh, khiÕn sè l­îng chim ¨n s©u còng t¨ng theo. Khi sè l­îng chim ¨n s©u qu¸ nhiÒu, khiÕn cho sè l­îng s©u bÞ gi¶m. Cø thÕ sè l­îng chim s©u vµ sè l­îng s©u lu«n giao ®éng ë vÞ trÝ c©n b»ng. 
0.5
2. a.
- §©y lµ l­íi thøc ¨n trong hÖ sinh th¸i.
- Cho ta biÕt ®­îc : 
 + Mèi quan hÖ dinh d­ìng gi÷a c¸c sinh vËt trong hÖ sinh th¸i. 
 + §é ®a d¹ng c¸c sinh vËt trong quÇn x· vµ sù æn ®Þnh trong quÇn x·.
0.5
0.5
2.b. ý nghÜa cña c¸c ch÷ c¸i trong s¬ ®å:
SVSX
SVTTB1
SVTTB2
SVTTB3
SVTTB4
SVTTB5
SVPG
A
B , C
D , F
E , G , H
G , H
H
K
* M¾t xÝch chung: D, E, F, G, H
1.75
0.25
2.c. Loµi F bÞ tiªu diÖt th× loµi G bÞ ¶nh h­ëng m¹nh nhÊt v× loµi G sö dông loµi F vµ loµi E lµm thøc ¨n, nªn khi loµi F bÞ tiªu dÖt lµm cho sè l­îng loµi E gi¶m do ®ã sè l­îng loµi G bÞ gi¶m m¹nh.
0.5
C©u 8
* TÝnh ®a d¹ng vµ ®Æc thï cña pr«tªin do c¸c yÕu tè sau quyÕt ®Þnh :
- VÒ cÊu tróc ho¸ häc: do cÊu tróc gen quyÕt ®Þnh.
- VÒ cÊu tróc kh«ng gian: do chøc n¨ng sinh häc cña c¸c pr«tªin trong tÕ bµo quyÕt ®Þnh.
1
* Pr«tªin cã vai trß quan träng ®èi víi tÕ bµo vµ c¬ thÓ v× :
Pr«tªin lµ s¶n phÈm cña gen cÊu tróc nªn nã qui ®Þnh c¸c chøc n¨ng sinh lÝ, ho¸ sinh cña tÕ bµo c¬ thÓ. Cô thÓ, pr«tªin thùc hiÖn 6 chøc n¨ng sinh häc c¬ b¶n sau: kiÕn t¹o, xóc t¸c, ®iÒu tra, b¶o vÖ, vËn ®éng, cung cÊp n¨ng l­îng. 
1