Giáo án Đại số Lớp 9 (CV5512) - Chương 4 - Tiết 62: Giải bài toán bằng cách lập phương trình

 TÊN BÀI DẠY: GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP PHƯƠNG TRÌNH
 Môn học/Hoạt động giáo dục:Toán - Đại Số Lớp: 9
 Thời gian thực hiện: (1 tiết)
I. Mục tiêu:
1. Về kiến thức:
- Hiểu được cách giải bài toán bằng cách lập phương trình
- Biết chọn ẩn, đặt điều kiện cho ẩn 
- Biết cách tìm mối liên hệ giữa các dữ kiện trong bài toán để lập phương trình
- Vận dụng được các bước để giải một số bài toán.
2. Về năng lực:
- Năng lực chung: Tự học, tư duy phát hiện và giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, 
thuyết trình, đàm thoại vấn đáp, quan sát, phân tích.
- Năng lực chuyên biệt: Giải bài toán bằng cách lập phương trình.
3. Về phẩm chất: 
-Tự tin, cẩn thận, nhân ái ( giúp đỡ bạn bè cùng học tập).
- Trách nhiệm: trách nhiệm của học sinh khi thực hiện hoạt động nhóm, báo cáo 
kết quả hoạt động nhóm.
II. Thiết bị dạy học và học liệu:
- Thiết bị dạy học: Thước thẳng, bảng phụ, phấn màu, máy tính, MTBT.
- Học liệu: Sách giáo khoa, sách bài tập, 
III. Tiến trình dạy học
1.Hoạt động 1: Khởi động: (2phút)
a) Mục tiêu: Hs được củng cố lại các kiến thức liên quan đến bài dạy, khơi gợi sự 
hứng thú
b) Nội dung: các bước giải bài toán bằng cách lập phương trình ở lớp 8?
c) Sản phẩm: 
- Phần trả lời của HS
- Các bước giải toán bằng cách lập phương trình đã biết từ lớp 8:
 Bước 1:Lập phương trình 
 - Chọn ẩn và đặt điều kiện cho ẩn số
 - Biểu diễn các đại lượng chưa biết theo ẩn và các đại lượng đã biết:
 - Lập phương trình biểu thị mối quan hệ giữa các đại lượng 
 Bước 2: Giải phương trình
 Bước 3:Trả lời: Kiểm tra xem trong các nghiệm của phương trình ,nghiệm 
nào thỏa mãn điều kiện của ẩn ,nghiệm nào không , rồi kết luận 
d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
 GV giao nhiệm vụ: HS nêu lại các bước giải toán 
 Nhắc lại các bước giải bài toán bằng cách lập bằng cách lập phương trình 
 phương trình ở lớp 8? đã biết.
 HS thực hiện nhiệm vụ:
 – Phương thức hoạt động: Nhóm đôi.
 -Gv đặt vấn đề : Chúng ta đã biết giải bài toán 
 bằng cách lập phương trình bậc nhất và lập hệ 
 phương trình.Vậy để giải bài toán bằng cách lập 
 pt bậc hai ta làm ntn ? Chúng ta cùng tìm hiểu 
 qua bài ngày hôm nay.
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (25 phút)
a) Mục tiêu: HS nhận biết được dạng toán năng suất, bài toán có nội dung hình 
học, nêu được các bước thực hiện bài toán, lập bảng phân tích và giải bài toán.
b) Nội dung: Ví dụ (SGK tr 57) , ?1 ( sgk tr 58) 
c) Sản phẩm:
- Ví dụ: HS lập được bảng,lập được pt ,HS trình bày được lời giải như sgk
- ?1:HS chọn được ẩn,lập được pt,trình bày được lời giải 
d) Tổ chức thực hiện: 
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG
 2.1 Ví dụ: 1) Ví dụ 
 *GV giao nhiệm vụ: Lời giải: ( SGK tr57,58)
 + Đọc ví dụ 1, phân tích đề bài, 
 cách giải của bài toán, *Các bước giải bài toán bằng cách lập 
 + Rút ra các bước giải bài toán phương trình.
 bằng cách lập phương trình; Bước 1:Lập phương trình 
 + Một nhóm sẽ lên trình bày sản - Chọn ẩn và đặt điều kiện cho ẩn 
 phẩm của nhóm mình. số
 - Biểu diễn các đại lượng chưa 
 *HS thực hiện nhiệm vụ: biết theo ẩn và các đại lượng đã biết:
 - Đọc, phân tích bài toán, nghiên cứu - Lập phương trình biểu thị mối 
 lời giải SGK. quan hệ giữa các đại lượng 
 - Rút ra các bước giải Bài toán. Bước 2: Giải phương trình
 - Nêu điểm giống, khác với giải bài Bước 3:Trả lời: 
 toán bằng cách lập phương trình ở lớp + Kiểm tra xem trong các 
 8. nghiệm của phương trình ,nghiệm nào 
 + Phương thức hoạt động: Nhóm theo thỏa mãn điều kiện của ẩn ,nghiệm nào 
 cặp không. * Hướng dẫn hỗ trợ: + Kết luận.
- Phân tích,dạng, các đại lượng, cách 
giải của bài toán.
- Bài toán được giải theo các bước như 
nào ?.
- Phương trình mà bài toán đưa về là 
phương trình bậc mấy ?
- So sánh với các bước giải bài toán 
bằng cách giải phương trình ở lớp 8, có 
điểm giống, khác nhau thế nào ?
* Kiểm tra, đánh giá:
- Nhóm còn lại nhận xét.
- GV củng cố lại, chốt kiến thức:
 + Giải bài toán bằng cách lập 
pt (dẫn đến phương trình bậc hai trong 
chương trình lớp 9) vẫn giống với cách 
giải bài toán bằng cách lập pt (dẫn đến 
pt bậc nhất) chúng ta đã học ở lớp 8).
 + Đưa các bước giải bài toán 
bằng cách lập phương trình lên máy 
chiếu.
2.2: Thực hiện ?1
* GV giao nhiệm vụ:
- Giải ?1 bằng cách lập phương trình. ?1. (sgk)
* HS thực hiện nhiệm vụ: Gọi chiều rộng của mảnh đất là x (m), 
 x 0
- Giải bài toán bằng cách lập phương 
trình. Chiều dài mảnh đất là x 4 (m)
- Phương thức thực hiện: Hoạt động Diện tích của mảnh đất là : x x 4 
nhóm 4 (thực hiện theo phương pháp (m2)
Vảy cá). Theo đề bài ta có phương trình:
(-Kết quả của nhóm sẽ được trình 
bày ra giấy A2).
* Hướng dẫn hỗ trợ:
 - Dựa trên các bước giải của một bài 
toán như trên:
 + Ta sẽ chọn yếu tố nào để đặt ẩn ?( 
điều kiện của ẩn). + Đựa vào dữ kiện nào của bài toán x(x 4) 320
 để lập phương trình. x2 4x 320 0
 + Giải phương trình, đối chiếu với ' 2
 điều kiện. V 2 1( 320) 324 0
 + Kết luận. V' 18
 * Kiểm tra, đánh giá: 2 18
 x 16
 - Kết thúc thời gian, một nhóm 1 1
 đại diện lên trình bày. 2 18
 x 20(loai)
 - Các nhóm còn lại phía dưới lớp 2 1
 tham gia nhận xét, bổ sung.
 Vậy: chiều rộng của mảnh đất là 16m, 
 - GV nhận xét, chốt kiến thức. chiều dài là 20m
 *Ngoài cách đặt ẩn trên còn có 
 cách nào khác không ? Bài toán này 
 ngoài cách giải bằng cách lập 
 phương trình ta còn có thể giải bằng 
 cách nào ?
 - HS phía dưới trả lời
 - GV nhận xét, chốt kiến thức.
3. Hoạt động 3: Luyện tập (15 phút)
a) Mục tiêu: Hs áp dụng được các kiến thức trên vào bài tập cụ thể. 
b) Nội dung: Bài tập 41; 43/ 58 SGK 
c) Sản phẩm: Kết quả hoạt động của học sinh, lời giải bài tập 41; 43/58 (SGK).
d) Tổ chức thực hiện: 
 * GV giao nhiệm vụ: 2. Luyện tập
 - Giải các bài tập 41; 43/ 58 SGK .
 * HS thực hiện nhiệm vụ: Bài 41/58:
 - Giải các bài toán 41; 43/ 58 SGK. Giả sử gọi số của bạn Minh chọn là x 
 - Phương thức thực hiện: Nhóm. (Chia x 0 và số của của bạn Lan chọn hơn 
 lớp thành 4 nhóm, hướng dẫn phân việc số của bạn Minh chọn là 5 nên số của 
 cho các nhóm làm bài tập 41/58 , 43/58 bạn Lan là x 5 và theo đề bài tích của 
 SGK. (2 nhóm khác dãy làm cùng một chúng là 150. Ta có phương trình : 
 bài. x(x 5) 150
 * Hướng dẫn , gợi ý:
 x2 5x 150 0
 Bài 41/58 SGK. 
 52 4.1.( 150) 625 0
 ? Gọi số bạn Minh chọn là x thì số bạn 
 Lan chọn sẽ là gì ? 25
 ? Theo đề bài ta sẽ có mối quan hệ giữa 5 25
 x 10
 hai số bạn Minh chọn và số bạn Lan 1 2
 chọn là biểu thức nào ?
 ?Hãy giải phương trình trên từ đó suy ra hai số mà hai bạn cần chọn? 5 25
 x 15 (loại) 
 2 2
 Vậy: Số bạn Minh chọn là số 10 và số 
 bạn Lan chọn là số 15
 Bài tập 43/58 SGK.
 GV gợi ý: Bài tập 43/58:
 ? Từ vận tốc lúc đi vừa gọi suy ra vận Gọi vận tốc của xuồng lúc đi là x (km/h) 
 tốc lúc về sẽ là ? x 0 
 ? Thời gian lúc đi là bao nhiêu nếu khi Vận tốc lúc về sẽ là x – 5(km/h)
 đi có nghỉ 1 giờ ? Thời gian lúc đi 120km của xuồng là : 
 ? Quãng đường lúc về có giống lúc đi 120
 (giờ)
 không ?Bằng bao nhiêu? x
 ? Viết thời gian lúc về? Vì khi đi có nghỉ 1 giờ nên thời gian lúc 
 ? Viết phương trình có được theo đề bài 120
 đi hết tất cả là 1(giờ)
 ? x
 * Kiểm tra, đánh giá: Đường về dài 120 + 5 = 125 (km)
 - Một thành viên của một nhóm đại diện 125
 lên trình bày bài sản phẩm nhóm. Thời gian lúc về của xuồng là : 
 x 5
 - Các nhóm trình bày sản phẩm, các 
 (giờ)
 nhóm còn lại nhận xét.
 Theo đề bài ta có phương trình:
 - GV nhận xét, chốt kiến thức.
 120 125
 1 
 x x 5
 120(x 5) x(x 5) 125x
 x2 10x 600 0
 ' ( 5)2 1( 600) 625 0
 ' 25
 5 25
 x 30
 1 1
 5 25
 x 20 (loại)
 2 1
 Vậy: vận tốc của xuồng lúc đi là 30 
 km/h
4. Hoạt động 4: Vận dụng (3 phút)
- GV chốt lại nội dung tiết học về giải bài toán bằng cách lập phương trình.
* Hướng dẫn về nhà: 
-Học bài theo vở ghi và SGK.
-HS làm bài tập 42, 44 trang 58 SGK. *Hướng dẫn :
Bài 42/58: Gọi lãi suất cho vay trong một năm là x (%), x 0
 1
Bài 44/58: một nữa đơn vị là hay 0,5
 2
- Đọc phần “Có thể em chưa biết “. 
- Chuẩn bị bài tập phần luyện tập để tiết sau luyện tập
 --------------------------------------------------------***--------------------------------------