Giáo án dạy Tuần 6 - Môn Ngữ văn 9

Tuần :6 Ngày soạn: 06/09/2010
Tiết PPCT: 26 Ngày dạy: /09/2010
TRUYỆN KIỀU CỦA NGUYỄN DU
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
 - Bước đầu làm quen với thể loại truyện thơ Nôm trong văn học trung đại.
 - Hiểu và lí giải được vị trí của tác phẩm Truyện Kiều và đóng góp của Nguyễn Du cho kho tàng văn học dân tộc.
B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ:
1. Kiến thức: 
 - Cuộc đời và sự nghiệp của tác giả Nguyễn Du.
 - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện của Truyện Kiều. 
 - Thể thơ lục bát truyền thống của dân tộc trong một tác phẩm văn học trung đại.
 - Những giá trị nội dung, nghệ thuật chủ yếu của tác phẩm Truyện Kiều
2. Kỹ năng: 
 - Đọc – hiểu một tác phẩm truyện thơ Nôm trong văn học trung đại.
 - Nhận ra những đặc điểm nổi bật về cuộc đời và sáng tác của một tác giả văn học trung đại.
3. Thái độ: 
 - Giáo dục lòng tự hào về nền văn hoá dân tộc, tự hào về đại thi hào Nguyễn Du, về di sản văn hoá quý giá của ông, đặc biệt là “Truyện Kiều”.
C.PHƯƠNG PHÁP: 
 - Vấn đáp tái hiện, giải thích - minh họa, giảng bình, thảo luận nhóm..
D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
 1.Ổn định lớp: Kiểm diện HS: (9A1. 9A2)
 2. Kiểm tra bài cũ: - Tóm tắt ngắn gọn nội dung đoạn trích ? Đoạn trích viết theo thể lọai nào? 
 Từ đó, rút ra ý nghĩa của văn bản?
 - Phân tích hình tượng người anh hùng Nguyễn Huệ? 
 3.Bài mới: Tố Hữu đã có những vầng thơ ca ngợi: “Tiếng thơ ai động đất trời
 Nghe như non nước vọng lời ngàn thu
 Ngàn năm sau nhớ Nguyễn Du
 Tiếng thơ như tiếng mẹ ru những ngày”
 (Kính gửi cụ Nguyễn Du)
Chúng ta đang nói đến đại thi hào Nguyễn Du cùng tác phẩm Truyện Kiều của ông. Con người ấy, tác phẩm ấy trở thành niềm tự hào của dân tộc Việt Nam, thơ được nhiều người yêu mến, kính phục, và thuộc lòng.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
TÁC GIẢ: Nguyễn Du
- HS đọc phần giới thiệu tác giả Nguyễn Du
GV: HS thảo luân nhóm tóm tắt ngắn gọn cuộc đời Nguyễn Du? (4 nhóm- 5 phút)
( GV: nhấn mạnh những điểm quan trọng
- Cuối thế kỉ XVIII nửa đâu thế kỉ XIX, xã hội phong kiến Việt Nam khủng hoảng trầm trọng và biến đổi sâu sắc: triều đại nhà Lê suy vong, năm 1782 chúa Trịnh Sâm mất. Các quan lại tranh giành quyền lợi. Đời sống nhân dân khổ cực. Nổ ra các cuộc đấu tranh và đỉnh cao là phong trào Tây Sơn diệt Nguyễn, Trịnh, Xiêm và đại phá 29 vạn quân Thanh , nhưng tất cả rồi nhanh chóng thất bại. Khi 1802, Gia Long Nguyễn Ánh đánh bại Tây Sơn và lập ra triều Nguyễn – vương triều phong kiến cuối cùng “Một phen thay đổi sơn hà. Mảnh thân chiếc lá biết là về đâu?”
Thời đại như thế đã ảnh hưởng không nhỏ đến tâm hồn, tính cách Nguyễn Du. Mặt khác
 - Cha, anh đỗ tiến sỹ làm chức tể tướng.
 - Mẹ là Trần Thị Tần, người đẹp nổi tiếng ở Kinh Bắc (đất quan họ); 9 tuổi mất cha, 12 tuổi mất mẹ, ở với anh cùng cha khác mẹ. Học giỏi nhưng chỉ đỗ tam trường
- Khi Tây Sơn tấn công ra Bắc, ông phò Lê chống lại Tây Sơn nhưng không thành
- Phiêu bạt đất Bắc 10 năm, ở ẩn quê nội từ (1796-1802). Đói rét, bệnh tật - làm quan bất đắc dĩ
- Sau khi Nguyễn Ánh lên ngôi, mời ông ra làm quan ( bất đắc dĩ ông phải làm quan cho Triều Nguyễn với các chức : tri huyện Bắc Hà, cai hạ tỉnh Quảng Bình, Hữu tham trị bộ lễ
- 1820 ông chuẩn bị đi sứ sang Trung Quốc lần 2 thì nhiễm dịch ốm mất tại Huế (16/9/1820).
- “ Bao giờ Ngàn Hống hết cây 
 Sông Lam hết nước họ này hết quan”
- “Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”
- Mộng Liên Đường: “Lời văn tả ra hình như máu chảy ở đầu ngọn bút, nước mắt thấm trên tờ giấy khiến ai đọc đến cũng phải thấm thía ngậm ngùi, đau đớn đến đứt ruột. Nếu không phải có con mắt thông thấu cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời thì tài nào có cái bút lực ấy” )
GV:Cuộc đời gặp nhiều gian truân, gắn bó sâu sắc với những biến cố lịch sử đã tạo lên một Nguyễn Du như thế nào ?
HS suy nghĩ và trả lời.
 GV giảng: Nguyễn Du được đánh giá là đại thi hào của dân tộc Việt Nam, là danh nhân văn hoá thế giớilà bậc thầy trong việc sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt, là ngôi sao sáng chói nhất trong nền văn học cổ Việt Nam.
GV giải thích : Tố Như (sắc trắng), Thanh Hiên (mái nhà trong sạch)
GV: Sự nghiệp Văn chương của Nguyễn Du có những điểm gì đáng chú ý?
HS suy nghĩ và trả lời.
 GV giới thiệu thêm 1 số sáng tác lớn của Nguyễn Du và chốt ý.
TÁC PHẨM TRUYỆN KIỀU: 
GV: Thuyết trình cho HS hiểu về nguồn gốc tác phẩm - khẳng định sự sáng tạo của Nguyễn Du .Sự sáng tạo Nguyễn Du: thêm, bớt: tự sự – kể chuyện bằng thơ; nghệ thuật xây dựng nhân vật, tính cách nhân vật, miêu tả thiên nhiên)
HS đọc phần tóm tắt?
+ 3 HS lên tóm tắt 3 phần?
+ 1 HS tóm tắt toàn bộ 
( GV có thể đan xen những câu Kiều phù hợp)
GV: Theo em truyện Kiều có những giá trị gì lớn gì?
 Qua phần tóm tắt tác phẩm em hình dung xã hội được phản ánh trong truyện Kiều là xã hội như thế nào? Giá trị hiện thực phản ánh điều gì của xã hội đương thời?
HS: suy nghĩ và trả lời câu hỏi
GV: Theo em giá trị nghệ thuật của 1 tác phẩm thường được thể hiện qua những nội dung nào?
HS tìm hiểu trả lời
+ Ngôn ngữ : Tiếng Việt đạt tới đỉnh cao của ngôn ngữ nghệ thuật có chức năng biểu đạt + biểu cảm + thẩm mỹ
+ Vẻ đẹp của nghệ thuật ngôn từ: giàu, đẹp)
+ Kể chuyện : trực tiếp (lời nhân vật), gián tiếp (lời tác giả); Nửa trực tiếp (lời tác giả mang suy nghĩ, giọng điệu nhân vật)
+ Khắc hoạ nhân vật: Dáng vẻ bên ngoài, đời sống nội tâm bên trong,..
+ Miêu tả thiên nhiên đa dạng: Cảnh chân thực sinh động tả cảnh ngụ tình.
- GV minh hoạ cách sử dụng ngôn ngữ, tả cảnh Thiên nhiên. Đặc trưng thể loại truyện thơ )
HS: Đọc ghi nhớ
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
 GV hướng dẫn HS tóm tắt Truyện Kiều một lần nữa.
I. TÁC GIẢ: Nguyễn Du ( 1765-1820)
- Tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên, quê ở Tiên Điền, Nghi Xuân, Hà Tĩnh
1.Cuộc đời:
- Sinh trưởng trong một thời đại có nhiều biến động dữ dội : Hiểu sâu sắc nhiều vấn đề về đời sống, xã hội ® tác động tới tình cảm, nhận thức của Nguyễn Du, ông hướng ngòi bút vào hiện thực. 
- Sinh ra và lớn lên trong một gia đình đại quí tộc và có truyền thống về văn học : 
+ Nhỏ sống và học tập ở Thăng Long, học giỏi nhưng chỉ đỗ tam trường
+ Năm chín tuổi mồ côi cha; mười hai tuổi mồ côi mẹ 
- 1786-1796 : sống lưu lạc ở quê vợ (Thái Bình), sau đó về quê nội ở Hà Tĩnh, chịu đói rét, bệnh tật..
® Tâm hồn tràn đầy cảm thông, yêu thương.
- Sau khi Nguyễn Ánh lên ngôi, ông ra làm quan bất đắc dĩ triều Nguyễn , đi sứ sang Trung Quốc lần 1
- 1820, ông chuẩn bị đi sứ sang Trung Quốc lần 2 thì nhiễm bệnh dịch, ốm và mất tại Huế.
* Bản thân: 
- Học giỏi nhưng lận đận, bôn ba nhiều nơi, tiếp xúc nhiêù vùng văn hoá, nhiều cảnh đời số phận khác nhau 
® Kiến thức sâu rộng, vốn sống phong phú đã ảnh hưởng đến sáng tác.
- Luôn có trái tim nhân đạo, giàu lòng yêu thương.
ð Là thiên tài văn học, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn, một danh nhân văn hoá thế giới. 
2. Những sáng tác văn học.
- Chữ Hán: 243 bài với 3 tập thơ
+Thanh Hiên Thi tập
+Bắc hành tạp lục
+Nam trung tạp ngâm(thơ chữ Hán,243 bài)
 - Chữ nôm:
- “ Truyện Kiều” ( Đoạn trường tân thanh)
- “ Văn chiêu hồn”; Thác lời trai phường nón; Văn tế sống hai cô gái Trường Lưu..
II.TÁC PHẨM TRUYỆN KIỀU: 
1, Nguồn gốc tác phẩm
-Từ 1 tác phẩm văn học Trung Quốc “Kim Vân Kiều truyện” Nguyễn Du đã sáng tạo nên kiệt tác văn học Việt Nam
2, Tóm tắt tác phẩm: 3 phần
- Gặp gỡ và đính ước
- Gia biến và lưu lạc
- Đoàn tụ.
3, Giá trị nội dung và nghệ thuật.
a,Giá trị nội dung
* Giá trị hiện thực
- Truyện Kiều là bức tranh hiện thực về một xã hội với bộ mặt tàn bạo, bất công của tầng lớp thống trị: (Bọn quan lại, tay chân, buôn thịt bán người: Sở Khanh, Hoạn Thư.. ) tàn ác, bỉ ổi.
- Phản ánh số phận những con người bị áp bức đau khổ đặc biệt là số phận bi kịch của người phụ nữ.
* Giá trị nhân đạo
- Cảm thương sâu sắc trước những khổ đau của con người.
- Lên án, tố cáo những thế lực tàn bạo, xấu xa 
- Trân trọng, đề cao con người từ vẻ đẹp hình thức, tài năng, phẩm chất , khát vọng tự do, tình yêu, hạnh phúc, ước mơ chân chínhcủa con người.
b.Giá trị hình thức nghệ thuật :là sự kết tinh nghệ thuật văn học dân tộc trên 2 phương diện ngôn ngữ và thể loại 
+ Ngôn ngữ: Tiếng Việt đạt tới đỉnh cao của ngôn ngữ văn học dân tộc với thể thơ lục bát
- Vẻ đẹp của nghệ thuật ngôn từ: 
+ Lối văn kể chuyện trực tiếp, gián tiếp
+ Cách khắc họa chân dung, tính cách nhân vật
+ Miêu tả thiên nhiên
+Thể loại: thơ Nôm lục bát.
III.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Nắm những nét chính về cuộc đời, sự nghiệp văn chương của Nguyễn Du (chú ý những ảnh hưởng sâu sắc đến văn nghiệp), giá trị nội dung và nghệ thuật của Truyện Kiều.
- Tóm tắt ngắn gọn truyện Kiều.
- Chuẩn bị: “ Chị em Thúy Kiều”
E. RÚT KINH NGHIỆM:
Tuần :6 Ngày soạn: 06/09/2010
Tiết PPCT: 27 Ngày dạy: /09/2010
CHỊ EM THÚY KIỀU
( Trích Truyện Kiều)
Nguyễn Du
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
 - Thấy được tài năng, tấm lòng của thi hào dân tộc Nguyễn Du qua đoạn trích trong Truyện Kiều.
 B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ:
1. Kiến thức: 
 - Bút pháp nghệ thuật tượng trưng, ước lệ của Nguyễn Du trong miêu tả nhân vật.
 - Cảm hứng chủ đạo của Nguyễn Du: ngợi ca vẻ đẹp, tài năng của con người qua một đoạn trích cụ thể.
2. Kỹ năng: 
 - Đọc – hiểu một tác phẩm truyện thơ Nôm trong văn học trung đại.
 - Theo dõi diễn biến sự việc trong tác phẩm truyện
- Có ý thức liên hệ với văn bản liên quan để tìm hiểu về nhân vật
- Phân tích một số chi tiêt nghệ thuật tiêu biểu cho bút pháp nghệ thuật cổ điển của Nguyễn Du trong văn bản.
3. Thái độ: 
 - Giáo dục HS sự trân trọng, đề cao giá trị, vẻ đẹp của những con người tài hoa.
C.PHƯƠNG PHÁP: 
 - Vấn đáp tái hiện, giải thích - minh họa, giảng bình.
D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
 1.Ổn định lớp: Kiểm diện HS: (9A1. 9A2)
 2. Kiểm tra bài cũ:- Tóm tắt ngắn nội dung đoạn trích Truyện Kiều ? 
 - Nêu vài nét chính về cuộc đời và văn nghịệp của Nguyễn Du?
 - Trình bày giá trị nội dung và nghệ thuật của Truyện Kiều?
 3.Bài mới: Ở tiết trước chúng ta đã được biết sơ lược về giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện Kiều. Trong truyện, Nguyễn Du đã miêu tả nhiều bức chân dung nhân vật đặc sắc với bút pháp nghệ thuật ước lệ, tượng trưng, đặc biệt ông luôn dành nhiều ưu ái cho những con người mà ông yêu quý trong đó nổi bật hơn cả là chân dung Thúy Kiều –nhân vật chính của tác phẩm. 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
GIỚI THIỆU CHUNG
GV: Đoạn trích nằm ở phần nào của tác phẩm ?
Phương thức biểu đạt?
HS trả lời. GV giảng về nghệ thuật miêu tả nhân vật và chốt ý
ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
GV: đọc mẫu, nêu yêu cầu đọc: Miêu tả 2 nhân vật bằng thái độ ngợi ca (giọng trân trọng )
GV: gọi HS đọc và giải thích từ khó 
GV: Đoạn trích chia làm mấy phần? Trình tự miêu tả ?
HS : Phát hiện và trả lời
*HS đọc 4 câu thơ đầu
GV: Nêu nội dung chính của bốn câu thơ đó?
GV: Vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều và Thúy Vân được gợi tả bằng hình ảnh nào? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì khi miêu tả, giới thiệu nhân vật? 
HS: Hình ảnh ẩn dụ, ví n ... có hồn.Chứng tỏ tài quan sát tinh tế, nhạy bén và có tâm hồn nhạy cảm
GV? Nhận xét về nghệ thuật miêu tả trong đoạn thơ đầu ?
GV? Em có nhận xét gì về bức tranh thiên nhiên trong 4 câu dầu ?
HS trao đổi trả lời
* HS đọc tiếp 8 câu tiếp theo
GV? Những hoạt động được nhắc đến của lễ hội trong đoạn thơ này là gì ? Giải thích nghĩa ?
HS: Lễ tạo mộ , hội Đạp thanh
GV? Cảnh lễ hội được miêu tả qua các từ ngữ nào?
GV? Chúng thuộc từ loại gì ? nó có ý nghĩa ntn?
-HS :Trả lời, Gv bổ sung
GV? Từ ý nghĩa các từ ngữ đó đã thể hiện cảnh lễ hội như thế nào? 
Hs nêu cảm nhận, gv chốt lại
GV:Qua cuộc du xuân, tác giả khắc hoạ 1 truyền thống văn hoá lễ hội xưa
* HS đọc 6 câu cuối:
GV? Cảnh vật, không khí mùa xuân trong 6 câu cuối có gì khác so với 4 câu đầu ?
HS:không gian, thời gian thay đổi : yên lặng dần, không còn nhộn nhịp tưng bừng
GV? Trong thời gian không gian đó tâm trạng cảu chị em kiều được thể hiện qua những từ ngữ nào ?
GV ? Các từ láy có ý nghĩa biểu đạt như thế nào?
-GV bổ sung(Linh cảm điều sắp xảy ra: gặp mộ Đạm Tiên thắp nén nhan “ Sè sè nấm đất bên đàng. Dầu dầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh..Sống làm vợ khắp người ta. Hại thay thác xuống làm ma không chồng. Gặp Kim Trọng.)
Hoạt động 3 5 P
GV? Nghệ thuật nổi bật của đoạn trích?
GV ?Cảm nhận sâu sắc của em về cảnh trong đoạn trích?
HS :Đọc ghi nhớ
Hoạt động 4 : 5 P
GV hướng dẫn HS làm bài Luyện tập và chốt ý
GV: So sánh cảnh thiên nhiên trong 2 câu thơ cổ và 2 câu thơ Kiều? Cỏ non xanh tận chân trời
 - Gv yêu cầu hs học thuộc lòng bài thơ
I: Đọc và tìm hiểu chung
1: Đọc
2. Vị trí đoạn trích
- Sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều
3. Giải thích từ khó
4.Bố cục: 3 phần
+ P1 : 4 dòng đầu -> Khung cảnh ngày xuân.
+P2 : 8 dòng tiếp theo -> Khung cảnh lễ hội trong tiết Thanh minh.
+ P3 : 6 dòng cuối -> Cảnh hai chị em Kiều du xuân trở về.
II: Đọc hiểu văn bản
 1.Bức tranh thiên nhiên mùa xuân
- Hình ảnh, màu sắc, đường nét: 
+ Chim én đưa thoi
+ Thiều quang: ánh sáng ngày xuân
+ Cỏ non xanh trải rộng tới trân trời
+ Cành lê trắng điểm..
- Chữ “điểm” làm cho cảnh vật tr[r nên sinh động, có hồn
=> Bút pháp miêu tả giàu chất tạo hình 
=> Màu sắc hài hoà, tuyệt diệu, gợi vẻ xuân mới mẻ, tinh khôi, giàu sức sống, khoáng đạt, trong trẻo, nhẹ nhàng, tinh khiết. 
2.Cảnh lễ hội trong tiết thanh minh:
- Lễ tảo mộ: dọn dẹp, sửa sang phần mộ của người thân, thắp hương...
- Hội đạp thanh: chơi xuân ở chốn đồng quê
- Gần xa, nô nức (Tính từ) -> tâm trạng náo nức của người đi hội
- Yến anh, tài tử, giai nhân (Danh từ): gợi sự đông vui náo nhiệt
- Sắm sửa, dập dìu (Động từ): không khí rộn ràng, nhộn nhịp
=> Quang cảnh hội mùa xuân rộn ràng, náo nức, vui tươi cùng những nghi thức trang nghiêm mang tính chất truyền thống của người Việt tưởng nhớ đến người đã khuất . 
3.Cảnh chị em Kiều du xuân trở về:
- Bóng ngả về tây: Thời gian, không gian thay đổi 
- Tà tà, thanh thanh, nao nao, thơ thẩn-> từ láy
=> Tâm trạng người bâng khuâng, lưu luyến về một ngày vui xuân đã hết.
III: Tổng kết- ghi nhớ
1. Nghệ thuật:
- Sử dụng ngôn ngữ miêu tả giàu hình ảnh, giàu nhịp điệu, diễn tả tinh tế tâm trạng nhân vật
- Miêu tả theo trình tự thời gian cuộc du xuân của chị em Thúy Kiều
2. Nội dung: Cảnh ngày xuân là đoạn trích miêu tả bức tranh mùa xuân tươi đẹp qua ngôn ngữ và bút pháp nghệ thuật giàu chất tạo hình của Nguyễn Du
IV:. Luyên tập:
 1. Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
- Sự tiếp thu thi cổ: Cỏ, chân trời, cành lê...
- Sự sáng tạo: “Xanh tận chân trời” -> Không gian bao la. “Cành lê trắng điểm”. Bút pháp đặc tả, điểm nhấn, gợi sự thanh tao, tinh khiết
2. Học thuộc lòng bài thơ
Củng cố: Nêu nội dung của đoạn trích
Dặn dò: Chuẩn bị bài “Mã giám sinh mua Kiều”. Đọc, học thuộc văn bản, trả lời câu hỏi SGK
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
S: 28/9/2010 G: 29/9/2010
Tiết 29 : THUẬT NGỮ
I. Mục tiêu cần đạt
 1. Kiến thức: 
 - Khái niệm thuật ngữ
 - Những đặc điểm cơ bản của thuật ngữ.
 2. Kỹ năng: 
 - Tìm hiểu ý nghĩa của thuật ngữ trong từ điển
 - Sử dụng thuật ngữ trong quá trình đọc – hiểu và tạo lập văn bản khoa học, công nghệ.
 3. Thái độ: 
 - Hiểu thêm về các từ ngữ, sự phong phú, đa dạng của thuật ngữ.
II: Các hoạt động dạy học
 1. GV soạn bài chuẩn bị đ d d h
 2. Soạn bài phần I, II
III. Các hoạt động dạy học
 1.Ổn định lớp 5 P
 2. Kiểm tra bài cũ: Có những cách nào để phát triển nghĩa của từ vựng? cho ví dụ minh hoạ? 
 3.Bài mới: Trong xu thế phát triển của cuộc sống hiện đại, khi khoa học và công nghệ đóng vai trò ngày càng quan trọng đối với con người thì trong lớp từ vựng bao gồm các từ và ngữ cố định biểu thị các khái niệm khái niệm và cộng nghệ gọi là thuật ngữ 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
Hoạt động 1 8 P
GV gọi 2 HS đọc 2 ví dụ mục 1
So sánh 2 cách giải thích
GV? Cách giải thích nào dựa vào đặc tính bên ngoài của sự vật ?
GV? Cách giải thích nào dựa vào đặc tính bên trong của sự vật ?
GV? Cách giải thích nào không thể hiểu được nếu thiếu kiến thức về hóa học ?
HS:Cách 2 phải qua nghiên cứu khoa học -> không có kiến thức chuyên môn -> người tiếp nhận không thể hiểu được
GV? Trong ví dụ a, b đâu là thuật ngữ ?
GV gọi HS đọc VD2: Các câu định nghĩa
GV ? Những định nghĩa đó ở những bộ môn nào?
GV ? Các từ ngữ đó được dùng trong văn bản nào?
 HS : Các văn bản khoa học
GV Vậy em hiểu thế nào là thuật ngữ?
HS đọc ghi nhớ 
Hoạt động 2 10 P
GV Các thuật ngữ trên có nghĩa khác không?
GV đọc VD – Nêu câu hỏi
 HS trả lời
Gọi HS đọc 2 ví dụ – SGK 88.
? Trong trường hợp nào, từ “Muối” có sắc thái biểu cảm ? 
? Cụm từ “Gừng cay muối mặn”có nghĩa là gì ? Dùng biện pháp nghệ thuật nào ? 
- GV chốt ý : Cùng từ “muối” nhưng ở VD1 thì là thuật ngữ, còn ở VD2 là từ ngữ bình thường.
? Từ đó, em rút ra đặc điểm gì của thuật ngữ ? 
HS Đọc ghi nhớ sgk
Hoạt động 3 22 P
- Hs đọc yêu cầu bt, GV chia 3 nhóm mỗi nhóm làm 4 ý
- HS thảo luận, tìm thuật ngữ và trình bày, nhạn xet
- Gv đưa ra đáp án
- Gọi HS đọc bài tập 2 SGK - 90.
- Cho HS làm miệng bài tập.
- HS làm bài, GV sửa chữa.
- Gọi HS đọc bài tập 3 SGK - 90.
- HS trao đổi trả lời
- GV sửa chữa.
VD: Chè thập cẩm là 1 món ăn hỗn hợp nhiều thứ
- HS đọc yêu cầu bài tập 4
- HS dựa vào gợi ý trong SGK để phát biểu thuật ngữ “Cá”
- GV Gọi HS trả lời thuật ngữ và khái niệm của thuật ngữ.
- Gv nhận xét
-GV hướng dẫn HS làm bài
I.Thuật ngữ là gì?
1. Ví dụ 1:
a. Cách giải thích dựa vào đặc tính bên ngoài của sinh vật => Cảm tính
b. Giải thích dựa vào đặc tính bên trong của sự vật => Nghiên cứu khoa học -> Môn hoá
= > Thuật ngữ
2. Ví dụ 2:
- Thạch nhũ 	 -> Địa lý
- Bazơ	-> Hoá học
- Ẩn dụ	 -> Ngữ văn
- Phân số thập phân -> Toán
* Ghi nhớ SGK 88
II .Đặc điểm của thuật ngữ
1. Ví dụ 1
Các thuật ngữ trên chỉ có một nghĩa
2. Ví dụ 2
a. Muối : 1 thuật ngữ không có sắc thái biểu cảm 
b.Câu Ca dao 
- Gừng cay, muối mặn -> những đắng cay, vất vả (NT ẩn dụ).
=> Có sắc thái biểu cảm -> không phải là thuật ngữ.
* Ghi nhớ: SGK / 88
III. Luyện tập
Bài 1/50
a. Lực (Vật lí). 
 b. Xâm lược (Địa lí).
c. Hiện tượng hoá học (Hoá học). 
e. Di chỉ (Lịch sử).
d. Trường từ vựng (Ngữ văn). 
g. Thụ phấn (Sinh học).
h. Lưu lượng (Địa lí). 
 k. Trọng lực (Vật lí).
l. Khí áp (Địa lí). 
 m. Đơn chất (Hoá học).
n. Thị tộc phụ hệ (Lịch sử).
Bài 2/50
- Điểm tựa (Vật lí) : Điểm cố định của đòn bẩy, thông qua đó lực tác động được truyền tới lực cản.
- Điểm tựa (trong đoạn trích) : nơi làm chỗ dựa chính.
Bài 3/50
a. Hỗn hợp -> Thuật ngữ 
b. Nghĩa thường
Bài 4/50
- C¸ lµ ®éng vËt cã x­¬ng sèng, ë d­íi n­íc, b¬i b»ng v©y, thë b»ng mang.
- C¸ch hiÓu cña ng­êi ViÖt khi gäi c¸ voi, c¸ heo, lµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i thë b»ng mang.
Bài 5/50
- Không vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm
-> Hai thuật ngữ này dùng trong hai lĩnh vực riêng biệt.
Củng cố: Thế nào là thuật ngữ ?
Dặn dò : Xem lại bài Tập làm văn số 1: Lập dàn bài
S: 30/9/2010 G: 2/10/2010
Tiết 30 : TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 1
I: Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức: 
 - Nắm được kiểu bài thuyết minh và biết vận dụng yếu tố nghệ thuật,chủ yếu là miêu tả vào bài thuyết minh cụ thể.
2. Kỹ năng: 
- Rèn kỹ năng diễn đạt sửa lỗi
3. Thái độ: 
 - HS biết khắc phục các nhược điểm, phát huy ưu điểm .
II: Chuẩn bị
1: GV chấm bài, nhận xét bài làm của hs
2: HS lập lại dàn bài 
III: Các hoạt động dạy học
 1.Ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ: GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS
 3.Bài mới: GV nêu yêu cầu , sự cần thiết của tiết trả bài
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
Hoạt động 1
- GV ghi đề bài lên bảng gọi hs nêu yêu cầu của đề bài và cho HS lập dàn ý 
- Hs trình bày dàn ý, thống nhất dàn ý
- GV nhận xét chung về kiến thức: cần giới thiệu được con vật nuôi ở quê em, nêu rõ được vai trò của con vật nuôi, tình cảm cảu người dân quê emkết hợp với miêu tả và sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
Hoạt động 2
- Gv trả bài cho hs, gọi hs đọc các câu hỏi sgk
- Gv yêu cầu hs đọc lại bài làm tự nhận xét bài làm của mình theo các câu hỏi và đối chiếu với dàn ý
- GV:Nêu những ưu điểm của HS trong bài viết ở nhiều phương diện. Có dẫn chứng cụ thể (một số bài viết khá, tốt...)
- GV: Chỉ ra những nhược điểm: Nội dung bài thuyết minh, cách sắp xếp các ý thuyết minh như thế nào?
- Chỉ ra những lỗi về hình thức diễn đạt: Cách dùng từ, chính tả, viết câu với vấn đề thuyết minh
Hoạt động 3:
- GV thống kê những lỗi của HS .
Hướng dẫn phân tích nguyên nhân mắc lỗi 
-> cho HS sửa chữa dựa vào những nguyên nhân của từng loại lỗi
- HS chữa lỗi riêng và ghi vào vở
Hoạt động4
- GV: Lựa bài khá nhất của hs Triệu Thị Huyền, Phùng Anh Thơ đọc trước lớp để các em khác học tập
I. ĐỀ BÀI:
“Một loài động vật hay vật nuôi ở quê em”
Đáp án và thang điểm: xem tiết 14 - 15
II. NHẬN XÉT CHUNG 
a.Ưu điểm:Có một số bài
- Nắm được đặc trưng phương pháp thuyết minh
- Bố cục 3 đoạn rõ ràng
- Nêu được vai trò, vị trí của con trâu Việt Nam đối với người nông dân và nghề nông
- Diễn đạt có tính nghệ thuật, cảm xúc
- Sắp xếp các ý thuyết minh khoa học
b.Nhược điểm:
- Diễn đạt còn dài dòng, lủng củng
- Nội dung 1 số bài còn sơ sài, thiếu ý, sự hiểu biết ít
- Một số chưa có ý thức vận dụng biện pháp nghệ thuật miêu tả trong bài viết
- Viết câu chưa chuẩn. Chưa tách thành nhiều đoạn văn trong phần thân bài
- Chữ viết sai chính tả, viết chưa rõ nét
III.SỬA LỖI CỤ THỂ:
1. Về kiến thức : 
- Nhiều bài chưa viết được, làm đối phó
2. Về chính tả, bố cục
- Sai nhiều lỗi chính tả , đầu dòng - tên riêng không viết hoa, kéo cầy -> kéo cày, con châu -> con trâu, 
Củng cố: Yêu cầu về bố cục của bài văn thuyết minh ?
Dặn dò: Chuẩn bị văn bản Mã Giám Sinh mua Kiều; đọc văn bản, học thuộc, trả lời câu hỏi sgk