Giáo án Hóa học lớp 9 - Tiết 38: Silic – công nghiệp silicat

 Ngày dạy : 
	Tuần 22 : 
Tuần 20:Tiết 38 : 	 SILIC – CÔNG NGHIỆP SILICAT
I- MỤC TIÊU:
1. Học sinh biết.
- Silic là kim loại hoạt động hoá học yếu. Silic là chất bán dẫn.
- Silic đioxit là chất có nhiều trong thiên nhiên dưới dạng đất sét, cao lanh, thạch anh... Silic dioxit là một loại oxit axit.
- Từ các vật liệu chính là đất sét, cát kết hợp với các vật liệu khác và với kĩ năng khác nhau, công nghiệp Silicat đã sản xuất ra sản phẩm có nhiều ứng dụng : đồ gồm, sứ, ximăng, thuỷ tinh ...
2. Kĩ năng :
- Đọc để thu thập những thông tin về Silic, silicdioxit và công nghiệp Siliccat.
- Biết sử dụng kiến thức thực tế để xây dựng kiến thức mới.
- Biết mô tả quá trình sản xuất từ sơ đồ lò quay sản xuất Chinke.
3. Thái độ : Thấy được vai trò của Silic trong đời sống.
II- PHƯƠNG PHÁP:
Trực quan, vấn đáp.
III- CHUẨN BỊ :
Tranh : đồ gốm, sứ, thuỷ tinh, xi măng.
IV – HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1/ Ổn định :
2/ KTBC :
Gọi 01 học sinh làm bài tập 4/91.
Gọi học sinh nhận xét – giáo viên nhận xét.
Gọi 1 học sinh làm bài tập 5/91
3/ Bài mới:
Hoạt động 1:
GV : Giới thiệu Silic là nguyên tố thứ hai sau oxi trong thiên nhiên chiến ¼ khối lượng vỏ trái đất.
- Silic là kim loại hay phi kim, có những tính chất gì?
Học sinh đọc mục I, thảo luận nhóm theo bàn để tóm tắt nội dung chính.
Tính chất vật lý.
Tính chất hoá học.
Ứng dụng của Silic
Giáo viên gọi đại diện các nhóm báo cáo, nhận xét.
Hoạt động 2 :
GV nêu vấn đề: silic là một phi kim vậy silic đoxit có thể có tính chất gì? Silic đioxit có tính chất gì đặc biệt.
Hoạt động 3:
 Học sinh quan sát hình 3.19 và nêu : Những vật dụng, đồ dùng được làm từ đất sét? Từ cát ?
- Nguyên liệu chính để sản xuất đồ gồm, sứ?
- Các công đoạn chính.
- Kể một số cơ sở sản xuất : gạch ngói ở địa phương?
- Để sản xuất ximăng cần những nguyên liệu gì? 
- Học sinh quan sát hính 3.20 cho biết các công đaọn chính để sản xuất xi măng.
- Xi măng có tính chất nào?
- Kể một số nhà máy sản xuất ximăng ở nước ta?
Giáo viên giới thiệu công thức thuỷ tinh : Na2O, CaO, 6SiO2
Nếu thay CaCO3 bằng K2CO3 ta thu được thuỷ tinh bến với háo chất.
- Để sản xuất thuỷ tinh cần những nguyên liệu gì ?
- Các công đaọn sản xuất ?.
* thuỷ tinh : chai lọ, cửa gồm cát, đá vội, sôđa.
* Thuỷ tinh chịu nhiệt chứa thêm 12% Booxit (B2O3)
* Nung : SiO2, KOH, PbC tạo ra phalê.
4/-Củng cố và luyện tập: 
 Đọc ghi nhớ SGK.
 Làm bài tập 4/ 95.
5/ Hướng dẫn HS tự học ở nhà: 
 Trả lời câu hỏi 1,2,3/95.
Cặp chất b/ K2SO3 và NaCl cùng tồn tại vì chúng không phản ứng với nhau.
Các cặp chất a,c,d,e không cùng tồn tại vì chúng có phản ứng xảy ra.
Giải
PTHH :
NaHCO3(dd) + H2SO4(dd) -> Na2SO4
(dd) + 2CO2(k) + 2H2O(l)
I – Silic
Ký hiệu hoá học : Si.
Nguyên tử Khối : 28.
Trạng thái tự nhiên.
Silic là nguyên tố phổ biến thứ hai trong thiện nhiên, chiến ¼ khối lượng vỏ trái đất, Silic tồn tại dạng hợp chất : cát trắng, đất sét (cao lanh).
Tính chất.
Silic là chất rắn màu trắng, khó nóng chảy, có vẻ sáng kim loại, dẫn điện kém, là chất bán dẫn, silic hoạt động hoá học yếu hơn cacbon, clo.
Ơû nhiệt độ cao silic phản ứng với oxi tạo thành silicđioxit.
Si(r) + O2 (k) SiO2 (r) 
* Ứng dụng : dùng làm vật liệu bán dẫn trong kĩ thuật điện tử, chế tạo pin mặt trời.
II – SILIC ĐIOXIT (SiO2).
Silic đioxit làm một oxit axit : tác dụng với kiềm và oxit bazơ tan thành muối Silicat ở nhiệt độ cao.
-Tác dụng với kiềm(ở nhiệt độ cao)
SiO2(r) +2NaOHNa2SiO3+H2O
(r) (dd) (dd) (l)
 -Tác dụng với oxit bazơ(ở nhiệt độ cao)
SiO2 (r)+ CaO (r)–>CaSiO3
Silic đioxit không phản ứng với nước.
III – SƠ LƯỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT
1/ sản xuất đồ gốm, sứ :
Gạch ngói, gạch chịu lửa và sành sứ.
a/ Nguyên liệu : Đất sét, thạch anh, Fenpat.
b/ Các công đoạn chính 
- Nhào nguyên liệu với nước tạo khối dẻo rồi tạo hình, sấy khô thành các đồ vật.
- Nung các đồ vật ở nhiệt độ cao thích hợp.
c/ Cơ sở sản xuất :
- Gốm sứ Bát Tràng.
- Công ty sứ : Hải dương, đồng Nai.
2/ Sản xuất xi măng :
Thành phần : Canxi silicat
 Canxi aluminat 
a/ Nguyên liệu : Đất sét, đá vôi, cát.
b/ Các công đoạn chính : 
* Nghiền nhỏ hỗn hợp đá vôi và đất sét trộn với cát, nước thành dạng bùn.
* Nung hỗn hợp trong lò quay ở nhiệt độ 1400oC- 1500oC thu được clanhke.
- Nghiền Clanhke nguội và phụ gia thành bột mịn, đó là ximăng.
c/ Cơ sở sản xuất :
- Nhà mày sản xuất ximăng ở : Hải Dương, Thanh Hoá, Hải Phòng, Hà Tiên ...
3/ Sản xuất thuỷ tinh :
Thành phần : Na2SiO3 và CaSiO3.
a/ Nguyện liệu : Cát trắng, đá vôi, sôđa (Na2CO3) 
b/ Các công đoạn chính : 
* Trộn hỗn hợp : cát, đá vôi, sôđa theo tỉ lệ thích hợp.
* Nung hỗn hợp ở nhiệt độ 900oC thành thuỷ tinh dãng nhão.
- Làm nguội từ từ được thuỷ tinh dẻo, ép thổi thuỷ tinh dẻo thành các đổ vật 
PTHH : 
CaCO3 (r) CaO (r) + CO2 (k)
CaO + SiO2(r) CaSiO3(r)
Na2CO3(dd)+SiO2(r)Na2SiO3 (dd) + CO2(k)
c/ Cơ sở sản xuất chính :
Hải phòng, Hà Nội, Bắc Ninh, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh.
V- RÚT KINH NGHIỆM :