Giáo án lớp 9 môn Giáo dục công dân - Bài 14 năm 2011

Ngày soạn:8/2/2011
Ngày dạy: 15/2/2011
Tiết 24 - Bài 14:
Quyền và nghĩa vụ lao động của công dân
I.Mục tiêu bài học:
 1. Về kiến thức: 
- Nêu được tầm quan trọng và ý nghĩa của quyền và nghĩa vụ lao động của CD.
- Nêu được nội dung cơ bản các quyền và nghĩa vụ lao động của CD
- Nêu được trách nhiệm của nhà nước trong việc bảo đảm quyền và nghĩa vụ lao động của CD
- Biết được quy định của pháp luật về sử dụng lao động trẻ em
 2. Về kĩ năng:
- Phân biệt được những hành vi, việc làm đúng với những hành vi, việc làm vi phạm quyền và nghĩa vụ lao động của CD.
 3. Về thái độ:
Học sinh có lòng yêu lao động, tôn trọng người lao động.
Tôn trọng quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ lao động
II.tài liệu và phương tiện dạy học:
Giáo viên: 
- SGK, SGV, giáo án, bảng phụ,
- Hiến pháp 1992, Bộ luật lao động năm 2002.
- Các bài báo liên quan đến lao động, việc làm.
- Bảng phụ
2. Học sinh: 
Đọc trước bài mới
Sưu tầm câu chuyện về lao động
III. các hoạt động dạy và học chủ yếu:	
 1. Kiểm tra bài cũ 
 - Kiểm tra 15’
 - Đề phô tô
 - Đề, đáp án ma trận.
 2. Giới thiệu bài: Giáo viên hỏi: Pháp luật quy định công dân có quyền tự do kinh doanh, vậy thì việc một người đứng ra thành lập doanh nghiệp, tổ chức sản xuất kinh doanh có được phép thuê lao động không? Vì sao? ®Học sinh trả lời.
Giáo viên kết luận: Công dân có quyền tự do kinh doanh và công dân được phép thuê lao động để tổ chức sản xuất, kinh doanh vì đó là quyền lao động của CD ® Bài 14
3. Bài mới.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu phần Đặt vấn Mục tiêu 1: Giúp HS rút ra lao động là gì? ý nghĩa của lao động.
Phương pháp: Hỏi và trả lời.
H:Yêu cầu HS đọc ĐVĐ 1.
H: Ông An là người như thế nào?
H: Ông An đã làm việc gì?
H: Việc làm của ông An có tác dụng như thế nào?
H: Suy nghĩ của em về việc làm của ông An?
- GV giải thích cho HS hiểu việc làm của ông An sẽ có người cho là bóc lột, lợi dụng sức lao động của người khác để trục lợi vì trên thực tế cũng có trường hợp như vậy.
H: Cho biết vấn đề việc làm của thanh niên hiện nay?
- GV: Việc làm của thanh niên hiện nay trở thành vấn đề bức xúc, gây khó khăn, bất ổn cho xã hội và Nhà nước.
- GV đưa ra Điều 5 BLLĐ.
H: Theo em việc làm của ông An có phải là hoạt động lao động không? Vì sao?
H: Hoạt động dạy học của các thầy, cô giáo có phải là lao động không? Và nếu có thì thuộc dạng lao động nào?
H: Lao động là gì? 
H: Lao động có ý nghĩa như thế nào?
- GV: Mọi hoạt động lao động dù là lao động trí óc hay chân tay, lao động sáng tạo ra của cải vật chât, tinh thần miễn là có ích phục vụ cho xã hội đều đáng quý trọng.=> chuyển ý.
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu quyền và nghĩa vụ của công dân.
Mục tiêu: HS thấy được vỡ sao lao động là quyền và nghĩa vụ của CD
Phương pháp: Thảo luận nhóm.
H: Yêu cầu HS đọc điều 55 HP 1992, điều 5, Đ22 BLLĐ.
H: Vì sao lao động là quyền của công dân?
H: Vì sao lao động là nghĩa vụ của công dân?
H: Quyền làm việc của công dân được thể hiện ntn? Ví dụ?
H:Thế nào là quyền tự do sử dụng sức lao động? VD?
GV: Thanh niên có quyền tham gia các hoạt động sản xuất và kinh doanh theo pháp luật nhưng phải có nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà nước.
GV kết luận, yêu cầu HS đọc mục 2 NDBH=> chuyển ý
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tìm hiểu về hợp đồng lao động.
Mục tiêu 3: HS nắm được thế nào là HĐLĐ; các nguyên tắc của HĐLĐ
Phương pháp: Hỏi và trả lời.
H: Yêu cầu HS đọc mục 2 ĐVĐ.
H: Bản cam kết giữa chị Ba và giám đốc Công ty TNHH Hoàng Long có phải là hợp đồng lao động không? Vì sao?
H: Chị Ba có thể tự ý thôi việc được không? Như vậy có phải là vi phạm hợp đồng lao động không?
H: Hợp đồng lao động là gì?
H: Nêu nguyên tắc khi ký kết hợp đồng lao động? Những nội dung cơ bản của hợp đồng lao động?
GV giới thiệu thêm về các loại hợp đồng lao động theo SGV/78.
* Hoạt động 4: Luyện tập
Mục tiêu 4 : HS vận dụng kiến thức vào làm Bt
Phương pháp: Hỏi và trả lời; giải quyết vấn đề
- GV ghi BT 1 ra bảng phụ cho HS làm.
* Bài tập 4/sgk /50 : Hãy cho biết ý kiến của em về hai quan niệm dưới đây và giải thích vì sao: 
a, Lao động là hoạt động sử dụng sức lao động để tạo ra thu nhập.
b, Chỉ những hoạt động tạo ra của cải vật chất và các giá trị tinh thần cho xã hội mới là lao động.
- HS đọc bài, lớp theo dõi.
- HS dựa SGK trả lời: nghệ nhân nổi tiếng về đồ mỹ nghệ.
- HS suy nghĩ và dựa vào sgk trả lời: Ông tập trung thanh niên trong làng mở lớp dạy nghề, hướng dẫn họ sản xuất làm ra sản phẩm lưu niệm bằng gỗ để bán.
- HS suy nghĩ và dựa vào sgk trả lời: Giúp các em đảm bảo cuộc sống hàng ngày và giải quyết những khó khăn cho xã hội.
- HS nhận xét.
- HS nghe giảng.
- HS liên hệ thực tế.
- HS nghe giảng.
- HS đọc Điều 5 BLLĐ.
- HS suy nghĩ trả lời: 
Có. Vì đã tạo ra sản phẩm ( của cải vật chất và tinh thần cho xã hội)
- HS liên hệ trả lời.
- HS dựa NDBBH trả lời.
- HS suy nghĩ và dựa vào sgk trả lời
- HS nghe giảng.
- HS đọc điều luật.
- Nhóm 1 thảo luận trả lời.
- Nhóm 2 thảo luận trả lời.
- HS suy nghĩ và dựa vào sgk trả lời: Sử dụng sức lao động để làm ra sản phẩm vật chất, tinh thần hoặc thực hiện một dịch vụ nhất định 
- Quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp, tìm kiếm công việc, nơi làm việc phù hợp với nhu cầu, tự do học nghề, nâng cao trình độ nghề nghiệp mà không bị phân biệt đối xử về thành phần xã hội, tôn giáo
- HS nghe giảng.
- HS đọc bài.
- HS đọc bài.
- HS thảo luận trả lời.
 Có: + Chị Ba ( người lao động)
+ Công ty TNHH ( người sử dụng sức lao động)
- Nội dung cam kết: Việc làm, tiền công, thời gian làm việc 
- HS suy nghĩ và dựa vào sgk trả lời: Sai: Vi phạm hợp đồng lao động.
- HS suy nghĩ trả lời
- HS suy nghĩ trả lời.
- HS nghe giảng
- HS lên bảng làm BT 1.
- HS nêu ý kiến.
- Lớp nhận xét, bổ sung.
- Chốt ý kiến đúng.
I. Đặt vấn đề
1. Câu chuyện 1.
- Ông làm một công việc có ý nghĩa tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho mình cho người khác và cho xã hội.
II. Nội dung bài học.
1. Lao động là gì?
- Hoạt động có mục đích tạo ra các giá trị vật chất và tinh thần cho xã hội
- ý nghĩa: Nhân tố quyết định sự tồn tại, phát triển của nhân loại
2. Lao động là quyền và nghĩa vụ của công dân.
- Quyền lao động gồm:
+ Quyền làm việc: tự do sử dụng sức lđ để học tập, tìm kiếm việc làm.... 
+ Quyền tạo ra việc làm: CD có quyền thành lập công ty, doanh nghiệp, thuê lao động để tổ chức kinh doanh theo qđ của pháp luật.
- Nghĩa vụ: Nuôi bản thân, gia đỡnh.....
3. Hợp đồng lao động.
- Là sự thoả thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động về việc làm có trả công, đklđ, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.
- Nguyên tắc: Tự nguyện, bình đẳng, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của nhau.
- Nội dung: + Công việc phải làm.
+ Thời gian, địa điểm.
+ Tiền lương, chế độ bảo hiểm.
+ Điều kiện về an toàn, vệ sinh lao động.
III- Bài tập.
Bài tập 1/sgk.
- ý kiến đúng : b,đ.
Bài tập 4(SGK/50).
- Đồng ý với quan điểm b.
- Củng cố: 
Lao động là quyền của CD có nghĩa là:
( Chọn câu trả lời đúng nhất)
a. Mọi CD có quyền tự do sử dụng sức lao động của mình ở mọi nơi, mọi lúc, không phụ thuộc vào bất kì yếu tố nào.
b. Mọi CD có quyền tìm kiếm việc làm, lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với khả năng và cóp ích cho XH
c. Mọi CD có quyền làm bất cứ việc gì mà mình muốn
d. Mọi Cd, không phân biệt độ tuổi đều có quyền làm các công việc như nhau.
5. H­íng dÉn häc ë nhµ .
- Häc thuéc bµi cò
- Lµm c¸c bµi tËp vë bµi tËp 
 - ChuÈn bÞ bµi 14 (tiÕp theo)
+T×m c¸c c©u ca dao, tôc ng÷ nãi vÒ lao ®éng.
+ T×m hiÓu vÒ bé luËt lao ®éng.
+ C¸c bµi b¸o liªn quan ®Õn lao ®éng viÖc lµm.
 Ngµy so¹n:15/2/2011
Ngµy d¹y: 22/ 2/2011
TiÕt 25 - Bµi 14:
QuyÒn vµ nghÜa vô lao ®éng cña c«ng d©n
I.Môc tiªu bµi häc:
 1. VÒ kiÕn thøc: 
- Nêu được tầm quan trọng và ý nghĩa của quyền và nghĩa vụ lao động của CD.
- Nêu được nội dung cơ bản các quyền và nghĩa vụ lao động của CD
- Nêu được trách nhiệm của nhà nước trong việc bảo đảm quyền và nghĩa vụ lao động của CD
- Biết được quy định của pháp luật về sử dụng lao động trẻ em
 2. VÒ kÜ n¨ng:
- Phân biệt được những hành vi, việc làm đúng với những hành vi, việc làm vi phạm quyền và nghĩa vụ lao động của CD.
 3. VÒ th¸i ®é:
Häc sinh cã lßng yªu lao ®éng, t«n träng ng­êi lao ®éng.
Tôn trọng quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ lao động
II.tµi liÖu vµ ph­¬ng tiÖn d¹y häc:
Gi¸o viªn: 
- SGK, SGV, gi¸o ¸n, b¶ng phô,
- HiÕn ph¸p 1992, Bé luËt lao ®éng n¨m 2002.
- C¸c bµi b¸o liªn quan ®Õn lao ®éng, viÖc lµm.
- B¶ng phô
2. Häc sinh: 
§äc tr­íc bµi míi
S­u tÇm c©u chuyÖn vÒ lao ®éng
III. c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc chñ yÕu:	
 1. KiÓm tra bµi cò 
Lao ®éng lµ g× ? T¹i sao nãi “ Lao ®éng lµ quyÒn vµ nghÜa vô cña c«ng d©n “ ?
 2. Giíi thiÖu bµi : 
GV dÉn d¾t trªn c¬ së kiÓm tra bµi cò . VËy Nhµ n­íc ta cã nh÷ng quy ®Þnh nh­ thÕ nµo ®èi víi ng­êi lao ®éng ? -> Bµi míi
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß
Néi dung c¬ b¶n
Ho¹t ®éng 1: H­íng dÉn HS t×m hiÓu vÒ Bé luËt lao ®éng 
Mục tiêu 1: HS nắm được một số nội dung chính trong BLLĐ.
Phương pháp: Thuyết trình; hỏi và trả lời.
- GV giíi thiÖu : 23/6/1994 QH kho¸ IX cña n­íc ta th«ng qua Bé lô©t lao ®éng vµ 2/4/2002 k× häp thø XI cña QH kho¸ X th«ng qua luËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu Bé luËt lao ®éng ®¸p øng yªu cÇu sù ph¸t triÓn kinh tÕ - XH trong giai ®o¹n míi . BLL§ lµ v¨n b¶n ph¸p lÝ quan träng thÓ chÕ ho¸ quan ®iÓm cña §¶ng vÒ lao ®éng 
- GV ®äc cho HS nghe mét bµi b¸o liªn quan ®Õn tranh chÊp lao ®éng 
H: §Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp lao ®éng ph¶i dùa trªn c¬ së nµo ?
- GV: V× thÕ chóng ta ph¶i h×nh thµnh thãi quen t×m hiÓu c¸c v¨n b¶n PL vµ thùc hiÖn theo PL
- GV treo ®iÒu luËt trong Bé luËt L§ : §5, §6, §14, §16, §20
H: C¸c ®iÒu luËt trªn nãi vÒ néi dung g×?
 GV chuyển ý.
* Hoạt động 2: tìm hiểu tiếp nội dung bài học.
Mục tiêu: HS nắm đước quy định đối với trẻ em chưa thành niên; trách nhiệm của CD; của nhà nước.
Phương pháp: Hỏi và trả lời
H: Nªu nh÷ng quy ®Þnh cña Bé luËt lao ®éng ®èi víi lao ®éng trÎ em ch­a thµnh niªn?
H: Nªu nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i sö dông lao ®éng trÎ em mµ em biÕt ?
H: Liªn hÖ ®Õn tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n em?
- GV ®éng viªn HS cã nhiÒu ý kiÕn liªn hÖ .
- HiÖn nay, t×nh tr¹ng trÎ em lang thang c¬ nhì rÊt nhiÒu ë c¸c ®« thÞ, thµnh phè lín. C¸c em lµm rÊt nhiÒu viÖc ®Ó kiÕm sèng, kÓ c¶ tham gia c¸c tÖ n¹n x· héi.
Hái : em cã thÓ ®ãng gãp nh÷ng gi¶i ph¸p nµo?
H: Hs cÇn lµm g× ®Ó trë thµnh ng­êi lao ®éng cã Ých?
H: B¶n th©n em ®· lao ®éng nh­ thÕ nµo?
GV: Thanh niên có quyền tham gia các hoạt động sản xuất và kinh doanh theo pháp luật quy định và có nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà nước.
H: Trách nhiệm của nhà nước nh­ thÕ nµo ®èi víi quyÒn vµ nghÜa vô lao ®éng cña c«ng d©n ?
H: Nªu nh÷ng tÊm g­¬ng tiªu biÓu trong lao ®éng mµ em biÕt? Em häc tËp ®­îc g× tõ nh÷ng tÊm g­¬ng ®ã?
H: T×m c¸c c©u ca dao tôc ng÷ nãi vÒ lao ®éng?
H: GV yªu cÇu HS ®äc t­ liÖu tham kh¶o ?
- GV kÕt luËn 
Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn HS luyÖn tËp
Mục tiêu 3: HS vận dụng kiến thức vào làm Bt.
Phương pháp: Thảo luận nhóm
H: Yªu cÇu HS nh¾c laÞ kiÕn thøc toµn bé néi dung bµi häc ?
- GV kÕt luËn 
- GV chia nhãm th¶o luËn bµi tËp SGK
H: Yªu cÇu HS lµm bµi 1/50 vµ bµi 2/ 50 ; bµi 3/50 ; bµi 6/51 ?
- GV nhËn xÐt nhãm nµo nhanh vµ lµm chÝnh x¸c th× cho ®iÓm 
- GV treo bµi 7 - STH/46
H: Theo em nh÷ng hµnh vi nµo sau ®©y vi ph¹m luËt lao ®éng? V× sao ?
a. Thuª trÎ em kho¶ng 13, 14 tuæi ®éi than 
b. Bá viÖc kh«ng b¸o c¸o tr­íc 
c. Tr¶ c«ng cho ng­êi lao ®éng ®óng quy ®Þnh 
d. NghØ viÖc v× èm sau ®ã bÞ ®uæi viÖc tr­íc thêi gian ghi trong hîp ®ång lao ®éng 
®. §¶m b¶o an toµn cho ng­êi lao ®éng 
e. Lao ®éng nhiÖt t×nh cã n¨ng suÊt cao .
- GV nhËn xÐt vµ cho ®iÓm 
- HS nghe gi¶ng
- HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi: Dùa vµo quy ®Þnh cña Bé luËt lao ®éng vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan 
- HS nghe gi¶ng
- HS quan s¸t vµ ®äc ®iÒu luËt
- HS suy nghÜ tr¶ lêi
- HS dùa vµo NDBH tr¶ lêi
- HS suy nghÜ tr¶ lêi:
 B¾t trÎ em bá häc kiÕm tiÒn 
- HS liªn hÖ.
- HS liªn hÖ thùc tÕ:
VD: Cã em chØ 12, 13 tuæi lµm viÖc nÆng nhäc nh­ ®èt than, ®èn cñi 
TrÎ em tham gia dÉn kh¸ch m¹i d©m , ma tuý
+ Gia ®×nh, nhµ tr­êng, x· héi cïng hîp t¸c ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n
 + B¶n th©n c¸c b¹n ph¶i tù nç lùc b¶n th©n
 + Cã nhiÒu ho¹t ®éng thu hót c¸c em tham gia
- L® tuú theo søc cña m×nh
- Ch¨m chØ s¸ng tạo trong c«ng viÖc...
- HS liªn hÖ.
- HS nghe giảng.
- HS dùa vµo NDBH tr¶ lêi 
- HS kÓ.
VD : BS Lª ThÕ Trung, Lª Th¸i Hoµng
“ Cã khã míi cã miÕng ¨n
Kh«ng d­ng ai dÔ ®em phÇn ®Õn cho”.
- HS ®äc bµi
- HS nh¾c l¹i 
- Nhãm 1 th¶o luËn bµi 1
- Nhãm 2 th¶o luËn bµi 2 
- Nhãm 3 th¶o luËn bµi 3 
- Nhãm 4 th¶o luËn bµi 6
- HS quan s¸t vµ ®äc bµi 
- HS lµm bµi 
I. Bé luËt lao ®éng 
- §5, §6, §14, §16, §20
- QuyÒn vµ nghÜa vô cña ng­êi lao ®éng , häc nghÒ , viÖc lµm 
- C¸c ®iÒu kiÖn liªn quan ®Õn lao ®éng nh­ b¶o hiÓm , b¶o hé ng­êi lao ®éng , båi th­êng thiÖt h¹i 
II. Néi dung bµi häc 
3. §èi víi trÎ em ch­a thµnh niªn 
- Cấm nhận trẻ em chưa đủ 15 tuổi vào làm việc..
* Tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n HS:
- Tuyªn truyÒn , vËn ®éng gia ®×nh , XH thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô lao ®éng cña c«ng d©n 
- §Êu tranh chèng l¹i nh÷ng hiÖn t­îng sai tr¸i 
- Tham gia tÝch cùc c¸c ho¹t ®éng lao ®éng ë tr­êng , líp 
- Gióp ®ì gia ®×nh nh÷ng c«ng viÖc võa søc cña m×nh 
4. Tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n­íc 
- Khuyến khích, tạo điều kiện.
III. LuyÖn tËp 
Bµi 1/50
- §¸p ¸n : b, d
Bµi 2/50
- §¸p ¸n : b, c
Bµi 3/50
- §¸p ¸n : a, b, d, e
Bµi 6/51
- Ng­êi lao ®éng : 2, 5, 6, 7
- Ng­êi sö dông søc lao ®éng : 1, 3, 4, 8, 9, 10
Bµi 7-STH/46
- §¸p ¸n : c, ® , e
4- Củng cố: 
- GV treo bµi 12- STH/47
H: Em nªn lµm nh÷ng viÖc lµm nµo sau ®©y ? Khoanh trßn vµo tr­íc ý ®óng 
1. Lao ®éng gióp ®ì gia ®×nh 
2. Ngoµi giê häc cßn gióp ®ì bè mÑ c«ng viÖc nhµ
3. T«n träng søc lao ®éng cña ng­êi kh¸c 
4. Mua t¨m do ng­êi mï b¸n 
5. Tham gia lao ®éng c«ng Ých ë ®Þa ph­¬ng 
6. Lao ®éng vÖ sinh tr­êng líp 
7. Cßn nhá tuæi chØ häc , vui ch¬i chø kh«ng ph¶i lµm g× 
5. H­íng dÉn häc ë nhµ 
- Häc thuéc bµi cò
- Lµm c¸c bµi tËp vë bµi tËp 
 - ¤n l¹i c¸c bµi ®· häc tõ bµi 11->14 tuÇn sau kiÓm tra 45 phót./.
 + Ôn lại toàn bộ lí thuyết
+ Xem lại các dạng bài tập đã học