Giáo án Lớp 9 - Môn Ngữ văn - Trường THCS Nguyên Lý

ÔN TẬP NGỮ VĂN 9 – HỌC KÌ II
Ngày soạn: 19/2/2011
Ngày dạy: /2/2011
Tuần 1 
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I. Mục tiêu cần đạt:
	- Giúp HS ôn lại các kiến thức về khởi ngữ và các thành phần biệt lập.
	- Biết sử dụng khởi ngữ và các thành phần biệt lập một cách phù hợp.
II. Chuẩn bị:
	GV: soạn bài
	HS: ôn lại các bài học về khởi ngữ và các thành phần biệt lập đã học.
III. Lên lớp
	1. Ổn định tổ chức.
	2. Ôn tập
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Nội dung
 ? Thế nào là khởi ngữ?
 Khởi ngữ xuất hiện trong câu có đặc điểm gì?
 Gọi HS đọc, xác định yêu cầu của bài tập.
 Gọi một HS lên bảng xác định kiến thức, HS khác nhận xét bài.
 Chữa bài.
 Gọi HS đọc bài tập 2.
 Yêu cầu HS tự suy nghĩ làm bài.
 Gọi một số HS trình bày bài.
 Nhận xét bài làm.
 ? Thế nào là thành phần biệt lập? 
 Hãy kể tên các thành phần biệt lập đã học.
 Yêu cầu HS nhắc lại khái niệm về mỗi thành phần biệt lập vừa xác định.
 Gọi HS đọc lại bài tập, xác định yêu cầu của bài.
 Cho HS thảo luận nhóm.
 Gọi các nhóm trình bày kết quả, nhóm khác nhận xét.
 Chữa bài.
 Yêu cầu HS làm bài độc lập
 Gọi HS trình bày
 HS khác nhận xét bài của làm của bạn
 Chữa bài
 Yêu cầu viết đoạn văn 
 Gọi HS đọc bài
 Nhận xét, chữa bài 
 HS trả lời, nêu lại khái niệm đã học về khởi ngữ.
 Đọc, xác định yêu cầu của bài tập.
 Suy nghĩ độc lập, lên bảng trình bày.
 Nhận xét bài của bạn.
 Đọc bài tập 2.
 Tự suy nghĩ và lựa chọn chủ đề để viết đoạn văn ngắn.
 Trình bày bài.
 Nhận xét bài của bạn.
 HS nêu khái niệm và liệt kê các thành phần biệt lập đã học.
 Nêu khái niệm về mỗi thành phần biệt lập vừa kể.
 Đọc, xác định yêu cầu.
 Thảo luận nhóm.
 Trình bày bài.
 Nhận xét bài của nhóm bạn.
 HS đọc kĩ yêu cầu của bài và suy nghĩ độc lập
 Phát biểu ý kiến
 Nhận xét bài của bạn
 HS viết đoạn văn
 Trình bày bài
I. Khởi ngữ.
 * Lý thuyết 
 Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
 - Trước khởi ngữ có thể thêm các quan hệ từ: về, đối với.
 * Bài tập:
 1. Xác định khởi ngữ trong các câu sau. Cho biết khởi ngữ có quan hệ trực tiếp với từ nào trong câu.
a) Tôi thì tôi không đi đâu được.
b) Hình như trong ý mụ, mụ nghĩ: “Chúng mày ở nhà tao, thì những thứ của chúng mày cũng như của tao”. (Kim Lân – Làng)
2. Viết một đoạn văn ngắn có nội dung tự chọn trong đó có sử dụng khởi ngữ.
II. Các thành phần biệt lập.
 * Lý thuyết
 - Thành phần biệt lập là những thành phần không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.
 - Các thành phần biệt lập:
+ Thành phần tình thái
+ Thành phần cảm thán
+ Thành phần gọi – đáp
+ Thành phần phụ chú
* Bài tập
1. Tìm thành phần biệt lập có trong các đoạn văn sau và cho biết đó là thành phần biệt nào? Nêu rõ ý nghĩa của mỗi thành phần đó.
 a) “Mụ giương tròn cả hai mắt lên mà reo:
 - A, thế chứ! Thế mà tớ cứ tưởng dưới nhà đi Việt gian thật, tớ ghét ghê ấy Thôi, bây giờ thì ông bà lại cứ ở tự nhiên ai bảo sao. Ăn hết nhiều chứ ở hết là bao nhiêu.
 Mụ cười khì khì:
 - Này, rồi cũng phải nuôi lấy con lợn mà ăn mừng đấy!”
 (Kim Lân)
 2. Xác định thành phần cảm thán trong các câu sau. Nói rõ trạng thái tình cảm bộc lộ trong hoàn cảnh đó là gì?
 a) Trũi về nói trông thấy bọn cứu viện kéo đến nhiều lắm. Chao ôi! Giảng giải thế nào cho những gã đương nóng đầu nghe được?
 b) Thế ra không phải các anh đến phá tổ kiến – chao ôi, việc làm của các anh quý báu thay.
 (Tô Hoài)
 Nhận xét:
a) Thể hiện trạng thái ngạc nhiên có phần chán nản của Dế Mèn.
b) Thể hiện sự ngạc nhiên nhưng mừng rỡ của Kiến chúa.
3. Viết một đoạn văn từ 5 – 7 câu có chứa thành phần biệt lập.
Ngày soạn: 18/2/2009
Ngày dạy: 
Buổi 2,3. ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN
I. Mục tiêu bài học:
	Giúp HS ôn tập, củng cố kiến thức về văn nghị luận và cách làm bài văn nghị luận với các dạng bài cụ thể.
II. Chuẩn bị:
	GV: soạn bài
	HS: ôn tập chung về văn nghị luận.
III. Lên lớp.
	1. Ổn định tổ chức 
	2. Nội dung ôn tập.
	GV hướng dẫn HS các kĩ năng cơ năng cơ bản khi làm một bài văn nghị luận ở các dạng đề khác nhau.
A. PHƯƠNG PHÁP CHUNG
	Khi tiếp xúc với một đề tập làm văn nghị luận, ta phải lần lượt xác định những điểm cơ bản sau:
	1. Tìm hiểu đề:
	- Xác định dạng đề nghị luận: khi đọc đề bài, việc đầu tiên chúng ta phải xác định đề bài đó thuộc dạng đề nào (giải thích, chứng minh, bình luận hay nghị luận hỗn hợp). Từ đó, chúng ta thực hiện đúng yêu cầu của dạng đề. Điều này giúp chúng ta khỏi rơi vào tình trạng chệch hướng đề bài.
	Thao tác này sẽ đơn giản nếu là dạng đề “hiện” (đề đã nêu rõ kiểu bài, ví dụ: Ca dao, dân ca Việt Nam thấm đẫm tình yêu quê hương, đất nước. Em hãy tìm một số dẫn chứng để chứng minh nhận xét trên). Nhưng cần phải suy luận để xác định đúng kiểu bài khi đề ra dưới dạng đề “ẩn”. Ví dụ: Thơ Bác đầy trăng (chứng minh); Thiên nhiên trong “Truyện Kiều” của Nguyễn Du (bình luận)
	- Xác định nội dung mà đề bài yêu cầu: Sau khi xác định rõ rạng đề, ta tiếp tục xác định yêu cầu của nội dung đề bài: nghị luận về vấn đề gì? Có như vậy mới không bị lạc đề.
	- Xác định phạm vi dẫn chứng hay tư liệu: Phải xác định được cần sử dụng phạm vi dẫn chứng hay tư liệu lấy ở đâu (trong văn học, trong đời sống xã hội hay trong lịch sử thời kì nào, giai đoạn nào?) để chuẩn bị tìm ý cho bài làm. 
	Ví dụ: Với đề bài Thơ Bác đầy trăng thì phạm vi dẫn chứng là những bài thơ viết về trăng của Hồ Chí Minh chứ không phải là những bài thơ viết về trăng của cả các nhà thơ khác.
	2. Tìm ý
 Sau khi đã xác định được dạng đề, nội dung mà đề yêu cầu và phạm vi dẫn chứng hay tư liệu thì đây là khâu quan trọng để tạo “bột” mà “gột nên hồ” (chuẩn bị các ý cần thiết cho bài làm).
	Ví dụ: Đề bài chứng minh Thơ Bác đầy trăng thì cần chuẩn bị các ý nào? (dùng những dẫn chứng nào để chứng minh?)
	Những dẫn chứng cần nêu ra phải phong phú thì mới có sức thuyết phục, chẳng hạn:
- Thơ trăng trong “Nhật kí trong tù”
 	- Thơ trăng Bác viết trước năm 1945 tại căn cứ địa cách mạng.
	- Thơ trăng Bác viết tại Việt Bắc trong 9 năm kháng chiến chống Pháp (1945 – 1954) 
	- Thơ trăng trung thu Bác viết cho các cháu.
	3. Lập dàn bài
	Dàn bài của bài văn chẳng khác nào một bản vẽ, một bản thiết kế cho một công trình xây dựng. Có được một dàn ý cơ bản, điều đó sẽ giúp chúng ta đỡ lúng túng trong quá trình hình thành bài văn. Ý của bài văn sẽ được kết nối một cách chặt chẽ, không rời rạc, không đi xa đề bài. Muốn lập dàn ý cơ bản, trước tiên ta cần xác định ý trọng tâm của bài (các ý đã tìm được ở trên), sắp xếp chúng theo một trình tự hợp lí rồi tìm ra các ý phụ để bổ sung cho từng ý trọng tâm đó.
	4. Viết bài hoàn chỉnh
 Từ dàn bài đã lập, phát triển các ý trong dàn bài thành các đoạn văn hoàn chỉnh, đảm bảo các yêu cầu:
	- Có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu trong đoạn và giữa các đoạn trong văn bản bằng các phép liên kết đã học (liên kết nội dung, liên kết hình thức).
	- Sử dụng từ ngữ linh hoạt, chính xác, lời văn sinh động, trong sáng, diễn đạt trôi chảy.
	5. Đọc lại bài viết, sửa chữa các lỗi.
B. PHƯƠNG PHÁP CỤ THỂ
1. Chứng minh:
- Mục đích của dạng bài chứng minh: nhằm làm cho người đọc, người nghe đồng tình với quan điểm của được nêu trong đề bài.
- Phương tiện chủ yếu của bài văn chứng minh là dẫn chứng. Còn lí lẽ được dùng để phân tích cho dẫn chứng.
- Phương pháp làm bài văn chứng minh: 
 + Nếu đề bài có những vấn đề khó hiểu hoặc còn mang tính trừu tượng, chưa thật rõ ràng thì ta phải giải thích vấn đề đó trước khi chứng minh, tức là phải trả lời câu hỏi: Vấn đề đó có ý nghĩa như thế nào? Có như thế thì phần chứng minh của chúng ta dễ dàng hơn, mang tính thuyết phục cao hơn.
+ Chọn những dẫn chứng cụ thể, sắp xếp các dẫn chứng đó một cách chặt chẽ, hợp lí, khoa học.
+ Sau khi tìm được dẫn chứng cụ thể, ta phải đi sâu phân tích dẫn chứng đó để từng bước khẳng định quan điểm của đề bài. Nếu chúng ta đưa ra dẫn chứng mà không phân tích thì bài làm sẽ rơi vào tình trạng liệt kê dẫn chứng.
+ Sau khi dẫn chứng xong vấn đề được nêu lên trong đề bài thì cần nêu nhận thức của mình về vấn đề, rút ra bài học.
2. Giải thích:
- Mục đích của dạng đề giải thích là nhằm làm cho người đọc người nghe hiểu vấn đề đó nghĩa là thế nào?
- Phương tiện chính của bài văn giải thích: lí lẽ là chủ yếu. Ở dạng đề này chúng ta có thể đưa ra một số dẫn chứng cụ thể để làm cho lí lẽ của chúng ta thêm chắc chắn hơn nhưng không nên đưa quá nhiều dẫn chứng.
- Phương pháp làm bài văn giải thích:
Muốn đáp ứng yêu cầu của một bài văn giải thích, ta lần lượt trả lời các câu hỏi sau:
+ Vấn đề đó có nghĩa như thế nào?
+ Tại sao tác giả lại nói như thế? Vấn đề ấy đã thể hiện được quan điểm, tư tưởng gì của tác giả?
+ Vấn đề được nêu ra có tác dụng như thế nào đối với đời sống con người và xã hội?
+ Riêng bản thân em nhận thức được điều gì từ vấn đề đó?
3. Bình luận:
- Mục đích của dạng đề bình luận:
+ Bình: Bàn bạc để xem vấn đề đó đúng hay sai? Có chỗ nào đúng, chỗ nào chưa đúng?
+ Luận: Ở đây luận có nghĩa là suy luận, nghĩa là từ vấn đề đúng hay sai, hoặc có chỗ đúng, chỗ chưa đúng ấy ta hãy mở rộng và nâng cao vấn đề, nêu tác dụng của vấn đề đối với con người, xã hội.
- Phương tiện chủ yếu của bài văn bình luận là cả lí lẽ và dẫn chứng.
- Phương pháp làm bài văn bình luận:
Muốn đáp ứng yêu cầu của bài văn bình luận ta phải trả lời lần lượt các câu hỏi sau:
+ Vấn đề đó đúng hay sai? Hoặc có chỗ nào đúng, chỗ nào chưa đúng?
+ Tại sao đúng hoặc tại sao sai?
+ Những dẫn chứng cụ thể nào chứng minh cho vấn đề đúng hay sai đó? (nêu và phân tích dẫn chứng để chứng minh cho quan điểm của mình).
+ Những vấn đề đúng hay sai đó có tác dụng gì ở mặt tốt hay mặt xấu của đời sống con người, xã hội?
	Bài tập: Một hiện tượng khá phổ biến hiện nay là vứt rác bừa bãi ra đường hoặc những nơi công cộng. Em hãy viết bài văn nêu suy nghĩ của mình.
	Yêu cầu HS lần lượt thực hiện các bước:
	- Tìm hiểu đề, tìm ý
	- Lập dàn bài
	- Viết bài hoàn chỉnh (lớp khá), viết đoạn văn triển khai một luận điểm (lớp yếu).
	- HS trình bày, lớp nhận xét bài.
Ngày soạn: 19/2/2009
Ngày dạy:
Buổi 4. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, 
HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
I. Mục tiêu cần đạt:
	Giúp HS củng cố các kiến thức cơ bản dạng bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống và rèn kĩ năng thực hiện các bước khi tiến hành làm bài văn nghị luận này.
II. Chuẩn bị:
	GV: soạn bài
	HS: ôn tập lại kiến thức về dạng bài này.
III. Lên lớp
	1. Ổn định tổ chức
	2. Nội dung ôn tập:
Phương pháp
Nội dung
 HD HS ôn tập lý thuyết.
 ? Thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống?
 - HS trả lời theo kiến thức đã học.
 ? Nêu những yêu cầu đối với bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
 ? Muốn làm tốt bài văn nghị luận này, ta cần thực hiện những bước nào?
 ? Nêu dàn ý chung cho bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
 GV nêu đề bài.
 Yêu cầu HS đọc, suy nghĩ, lần lượt thực hiện theo 4 bướ ... Êm lßng vµ t×nh c¶m cña Huy CËn cïng víi trÝ t­ëng t­îng phong phó cña nhµ th¬ t¹o thªm søc hÊp dÉn, Ên t­îng vÒ cuéc sèng míi vµ con ng­êi míi.
§Ò sè 7
I. tr¾c nghiÖm
1. §iÒn § (®óng) hoÆc S (sai) vµo « trèng cuèi mçi nhËn ®Þnh sau vÒ B»ng ViÖt :
A. B»ng ViÖt sinh n¨m 1941, quª ë huyÖn Th¹ch ThÊt, tØnh Hµ T©y.
B. ¤ ng lµm th¬ tõ nh÷ng n¨m 60.
C. ¤ng tr­ëng thµnh trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p.
D. ¤ng tr­ëng thµnh trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü.
E. Giäng th¬ trÇm l¾ng, nghÜ ngîi, m­ît mµ, th­êng khai th¸c nh÷ng kØ niÖm thiÕu thêi.
2. Bµi th¬ BÕp löa s¸ng t¸c trong hoµn c¶nh nµo ?
A. N¨m 1963 khi t¸c gi¶ ®ang lµ sinh viªn häc ngµnh LuËt ë n­íc ngoµi.
B. N¨m 1964 khi t¸c gi¶ ®ang häc t¹i Hµ Néi.
C. N¨m 1963 t¹i quª h­¬ng t¸c gi¶.
3. §iÒn § (®óng) hoÆc S (sai) vµo « trèng cuèi mçi nhËn ®Þnh sau vÒ BÕp löa :
A. T¸c gi¶ dïng tõ ngän löa vµ bÕp löa víi ý nghÜa hoµn toµn gièng nhau.
B. Tuy gÇn nghÜa nhau nh­ng nÕu côm tõ bÕp löa gîi nh¾c vÒ bµ vµ nh÷ng kû niÖm th©n thiÕt bªn bµ th× ngän löa l¹i nhÊn m¹nh ®Õn tÊm lßng, t×nh yªu vµ niÒm tin trong tr¸i tim bµ.
4. Trong bµi th¬ BÕp löa, h×nh ¶nh tay bµ ®· nhãm lªn ngän löa hay còng chÝnh lµ ®· nhãm lªn :
A. T×nh yªu th­¬ng 
B. NiÒm tin 
C. Sù sèng vµ niÒm tin	 
D. C¶ A, B, C.
5. Nèi néi dung ë cét A víi néi dung ë cét B sao cho phï hîp	
A
B
a) So s¸nh
1. BiÕn c¸c sù vËt kh«ng ph¶i lµ ng­êi trë nªn cã ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt, ho¹t ®éng... nh­ con ng­êi.
b) Èn dô
2. §èi chiÕu sù vËt, sù viÖc nµy víi sù vËt, sù viÖc kh¸c cã nÐt t­¬ng ®ång.
c) Nh©n hãa
3. Gäi tªn mét sù vËt, hiÖn t­îng nµy b»ng tªn sù vËt, hiÖn t­îng kh¸c cã nÐt t­¬ng ®ång víi nã
d) Ho¸n dô
4. Gäi tªn sù vËt nµy b»ng tªn sù vËt kh¸c cã quan hÖ gÇn gòi víi nã
Nèi : ....................................................................................................................
6. Bµi th¬ BÕp löa lµ t¸c phÈm :
A. Tr÷ t×nh kÕt hîp víi b×nh luËn, triÕt lÝ.
B. BiÓu c¶m kÕt hîp víi miªu t¶, tù sù, b×nh luËn.
C. ChØ cã tù sù vµ biÓu c¶m.
7. T×m vµ ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong c¸c c©u sau :
a)	Ng­êi ng¾m tr¨ng soi ngoµi cöa sæ
 	Tr¨ng nhßm khe cöa ng¾m nhµ th¬ 
(Hå ChÝ Minh, Ng¾m tr¨ng)
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
b)	MÆt trêi cña b¾p th× n»m trªn ®åi
MÆt trêi cña mÑ, em n»m trªn l­ng 
(Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ)
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
8. Khæ th¬ sau cßn thiÕu mét c©u. H·y lµm thªm c©u cuèi sao cho ®óng vÇn, hîp víi néi dung c¶m xóc tõ ba c©u trªn.
Mçi ®é thu vÒ lßng xao xuyÕn l¹
 	Nhí n«n nao tiÕng trèng buæi tùu tr­êng
 	Con ®­êng nhá tiÕng nãi c­êi rén r·
 	...................................................................
II. tù luËn
1. Ph©n tÝch bµi th¬ BÕp löa cña B»ng ViÖt
2. B»ng mét bµi v¨n ng¾n, h·y viÕt c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh ng­êi bµ trong bµi th¬ BÕp löa. 
I. tr¾c nghiÖm
C©u
Néi dung tr¶ lêi
1
A, B, D, E (§óng) ; C (Sai)
2
A
3
B (§óng) ; A (Sai)
4
D
5
Nèi a - 2 ; b - 3 ; c - 1 ; d - 4 
6
B
7
a) Nh©n hãa ¸nh tr¨ng thµnh ng­êi b¹n tri ©m tri kû. Nhê nh©n hãa mµ thiªn nhiªn trong bµi th¬ trë nªn sèng ®éng h¬n, cã hån h¬n vµ g¾n víi con ng­êi h¬n
b) Èn dô. Tõ mÆt trêi trong c©u th¬ thø hai chØ em bÐ trªn l­ng mÑ. thÓ hiÖn sù g¾n bã cña ®øa con víi ng­êi mÑ, ®ã lµ nguån s¸ng, nguån nu«i d­ìng niÒm tin cña mÑ vµo ngµy mai
8
C¸ch 1 : Bãng ai kia thÊp tho¸ng gi÷a mµn s­¬ng 
C¸ch 2 : Thoang tho¶ng h­¬ng bay dÞu ngät quanh ta
II. tù luËn
1. Ph©n tÝch bµi th¬ BÕp löa cña B»ng ViÖt
Bµi lµm
Anh ®i anh nhí quª nhµ
Nhí canh rau muèng nhí cµ dÇm t­¬ng
 §ã lµ t©m tr¹ng cña nh÷ng ng­êi xa quª. Nh÷ng c¸i b×nh th­êng quen thuéc hµng ngµy t­ëng chõng nh­ ch¼ng cã g× ®¸ng nhí nh­ng ®Õn khi xa råi míi biÕt ch¼ng thÓ nµo quªn. Nh­ng nçi nhí quª Êy ë mçi ng­êi cã nh÷ng s¾c th¸i c¶m xóc kh¸c nhau : cã khi lµ h×nh ¶nh dung dÞ mét b¸t canh rau muèng, mét chÐn cµ dÇm t­¬ng,... cã khi l¹i lµ mét ¸nh tr¨ng quª... Cßn riªng víi B»ng ViÖt, trong nh÷ng n¨m th¸ng du häc ë Liªn x«, nhµ th¬ nhí da diÕt BÕp löa cña bµ :
Mét bÕp löa chên vên s­¬ng sím
Mét bÕp löa Êp iu nång ®­îm...
C¶m xóc vÒ BÕp löa cña B»ng ViÖt b¾t ®Çu tõ ®©y. Chóng ta h·y cïng ®äc vµ khÏ ng©m lªn tõng lêi th¬ ®Ó hßa nhËp hån m×nh b©ng khu©ng theo dßng c¶m xóc ®ang trµo d©ng cña t¸c gi¶.
ThËt xóc ®éng biÕt bao ! Tõ mét ®Êt n­íc c«ng nghiÖp chØ toµn bÕp ®iÖn, bÕp h¬i, víi nh÷ng èng khãi con tµu, t¸c gi¶ nhí vÒ mét bÕp löa ®ang chên vên trong s­¬ng sím. Vµ tõ bÕp löa, nhí ®Õn kØ niÖm Êu th¬ : Ch¸u th­¬ng bµ biÕt mÊy n¾ng m­a. C¶ mét håi øc kØ niÖm hiÖn vÒ trong t©m trÝ nhµ th¬, suèt mét qu·ng ®êi vÊt v¶ bµ ch¸u bªn nhau : Míi lªn bèn tuæi ®· quen mïi khãi. Lµng ®ãi kÐm, bè ®i ®¸nh xe thËt vÊt v¶ - NghÜ l¹i ®Õn giê sèng mòi cßn cay. Håi t­ëng nh÷ng n¨m th¸ng bµ ch¸u cïng sím h«m cã nhau. Bµ kÓ chuyÖn nh÷ng ngµy ë HuÕ, bµ d¹y ch¸u lµm, bµ ch¨m ch¸u häc, bµ dÆn ch¸u viÕt th­ cho bè ë chiÕn khu, bµ sím chiÒu nhen bÕp löa... Lêi kÓ sao mµ ngËm ngïi tha thiÕt qu¸ ! Nã gîi trong lßng ng­êi bao niÒm xóc ®éng s©u xa. Lµm sao quªn ®­îc : Nh÷ng n¨m giÆc ®èt lµng ch¸y tµn ch¸y rôi. Bµ ®· dÆn ch¸u : 
Bè ë chiÕn khu, bè cßn viÖc bè
Mµy cã viÕt th­ chí kÎ nµy kÓ nä
Cø b¶o nhµ vÉn ®­îc b×nh yªn
H×nh ¶nh ng­êi bµ hiÖn lªn trong lêi th¬ Êy ®Ñp lµm sao ! Bµ lóc nµo còng s½n sµng chÞu ®ùng. Bµ lµ thÕ ®Êy! Suèt mét ®êi tËn tôy v× con, v× ch¸u. Nh­ng kh«ng chØ cã thÕ. V­ît lªn trªn t×nh th­¬ng Êy, bµ cßn lµ ng­êi lµm viÖc ©m thÇm, lÆng lÏ, biÓu lé ý thøc tr¸ch nhiÖm cña m×nh víi Tæ quèc. Bµ ®· cïng chÞu ®ùng gian khæ, cïng chia sÎ hi sinh cho cuéc kh¸ng chiÕn nµy. Cµng lín kh«n, t¸c gi¶ cµng nhËn thøc râ tÊm lßng cao quÝ cña bµ. Ng­êi ®· lËn ®Ën biÕt mÊy n¾ng m­a ®Ó nhen nhãm trong lßng ®øa ch¸u yªu quÝ cña m×nh ngay tõ tuæi th¬ mét t×nh c¶m réng lín h¬n t×nh bµ ch¸u th«ng th­êng, ®ã lµ mét ngän löa chøa chan niÒm tin dai d¼ng ®èi víi ®Êt n­íc con ng­êi : 
Nhãm bÕp löa Êp iu nång ®­îm
Nhãm niÒm th­¬ng yªu khoai s¾n ngät bïi
Nhãm nåi x«i g¹o míi sÎ chung vui
Nhãm dËy c¶ nh÷ng t©m t×nh tuæi nhá
¤i k× l¹ vµ thiªng bÕp löa
H×nh ¶nh bÕp löa ®­îc lÆp l¹i nhiÒu trong bµi th¬ cã gi¸ trÞ tu tõ ®éc ®¸o. §©y lµ h×nh ¶nh t¶ thùc trong cuéc sèng ®êi th­êng. Song, ®èi víi ng­êi ®i xa quª h­¬ng l¹i lµ mét dÊu Ên khã phai mê - Bëi v× chÝnh bªn c¹nh bÕp löa hång Êy, h×nh ¶nh ng­êi bµ "cßm câi", "chËp chên", "s­¬ng sím" in ®Ëm trong t©m trÝ t¸c gi¶ tõ tuæi nhá. Nhê bÕp löa mµ thêi Êu th¬ cña t¸c gi¶ ªm ®Òm, Êm ¸p nh­ nh÷ng c©u chuyÖn cæ tÝch mµ bµ th­êng hay kÓ. BÕp löa vµ ng­êi bµ chÝnh lµ nguån s¸ng t©m hån, nu«i d­ìng t×nh c¶m th­¬ng yªu cho ng­êi ch¸u. 
§iÒu ®¸ng nãi nhÊt vÒ bµi th¬ chÝnh lµ ý nghÜa t­îng tr­ng cña h×nh t­îng bÕp löa. §ã lµ ngän löa niÒm tin, ngän löa t×nh yªu, ngän löa cña t©m hån d©n téc ®· nhãm lªn trong t©m hån nhµ th¬ nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ ch©n t×nh, ®Ñp ®Ï. H×nh ¶nh bÕp löa trong qu¸ khø, trong hiÖn t¹i ®an cµi vµo nhau, n©ng c¶m xóc vµ t­ duy nhµ th¬ bay bæng d¹t dµo, h­íng vÒ gia ®×nh, vÒ nguån céi, vÒ quª h­¬ng ®Êt n­íc. Søc hÊp dÉn cña bµi th¬ chÝnh lµ ë ®ã. Víi giäng th¬ ©n t×nh tha thiÕt, nhµ th¬ håi t­ëng nh÷ng n¨m th¸ng cïng bµ "nhãm löa". H×nh ¶nh chim tu hó kªu trªn nh÷ng c¸nh ®ång xa gîi lªn kh«ng khÝ cña mét buæi sím tinh m¬, v¾ng vÎ, qu¹nh hiu... Cïng víi h×nh ¶nh chim tu hó, h×nh ¶nh bµ còng hiÖn lªn cßm câi, ®¬n c«i, vÊt v¶ trong t©m trÝ cña nhµ th¬. C¸c vÇn nèi tiÕp nhau ®Ó diÔn t¶ c¶m xóc Êy : Xa, nhµ, huÕ, thÕ, vÒ... t¹o nªn mét ©m h­ëng kÐo dµi liªn tôc kh«ng døt. Nh¹c ®iÖu buån, tha thiÕt, trÇm lÆng thÓ hiÖn nçi nhí nhung ng­êi bµ :
Giê ch¸u ®i xa cã ngän khãi tr¨m tµu
Cã löa tr¨m nhµ, niÒm vui tr¨m ng¶
Nh­ng vÉn ch¼ng lóc nµo quªn nh¾c nhë
Sím mai nµy bµ nhãm bÕp lªn ch­a ?
ChÝnh t×nh bµ ch¸u cao ®Ñp vµ thiªng liªng k× diÖu ®· nhen nhãm trong lßng nhµ th¬ niÒm tin yªu cuéc sèng con ng­êi trªn quª h­¬ng ®Êt n­íc. §©y lµ mét bµi th¬ d¹t dµo c¶m xóc. T¸c gi¶ ®· khÐo lÐo sö dông c¸ch gieo vÇn, l¸y ®iÖp tõ vµ nh÷ng h×nh ¶nh cã søc liªn t­ëng ®éc ®¸o t¹o nªn gi¸ trÞ cho bµi th¬. Ta c¶m nhËn ®­îc tÊm lßng biÕt ¬n, nçi nhí nhung cña nhµ th¬ dµnh cho ng­êi bµ yªu dÊu cña m×nh. BÕp löa ®· kh¬i dËy trong ta mét t×nh c¶m cao ®Ñp ®èi víi gia ®×nh, quª h­¬ng, ®Êt n­íc. §Æc biÖt lµ lßng biÕt ¬n s©u nÆng ®èi víi ng­êi bµ.
2. B»ng mét bµi v¨n ng¾n, h·y viÕt c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh ng­êi bµ trong bµi th¬ BÕp löa.
Bµi lµm
	BÕp löa t¸i hiÖn h×nh ¶nh ng­êi bµ quen thuéc, yªu th­¬ng mµ trong th¬ hiÖn ®¹i kh«ng ph¶i dÔ gÆp.
	 B¼ng ViÖt ®· ®em ®Õn mét biÓu t­îng t×nh bµ yªu ch¸u v« cïng s©u nÆng. §ã lµ nh÷ng th¸ng n¨m xa chØ cßn trong kÝ øc, mÑ cha bËn c«ng t¸c, gi÷a thêi bom ®¹n, bµ ch¨m chót, yªu th­¬ng d¹y b¶o ch¸u nªn ng­êi. Bµ lµ nguån sèng gia ®×nh, lµ nh÷ng g× t¶o tÇn, nhÉn n¹i, giµu niÒm tin, hÕt lßng yªu th­¬ng, ch¨m lo, chi chót cho ch¸u vµ gia ®×nh. Bµ lµ ngän löa cña t×nh th­¬ng h¹nh phóc con ch¸u. Bµ kh¬i dËy vµ lµm bïng lªn kh¸t väng. Hµnh ®éng nhãm bÕp kh«ng chØ lµ h×nh ¶nh ®êi th­êng Êm ¸p mµ chÝnh lµ ngän löa cña sù sèng. Khi viÕt nh÷ng dßng th¬ BÕp löa, t¸c gi¶ ®ang ë xa Tæ quèc vµ ®· tr­ëng thµnh. §©y lµ mét bµi th¬ thËt sù s©u s¾c vÒ t×nh yªu ®Êt n­íc trong h×nh ¶nh dung dÞ cña ng­êi bµ - quª h­¬ng.
	Håi øc vÒ nh÷ng ng­êi th©n yªu bao giê còng sinh ®éng, ta cµng rêi xa tuæi th¬ th× kØ niÖm cµng th©n thiÕt, gÇn gòi, c¶m ®éng. BÕp löa lµ mét håi øc tuyÖt ®Ñp vÒ ng­êi bµ, nh¾c nhë mçi ng­êi vÒ t×nh yªu cô thÓ trong t©m hån vµ tr¸i tim nh÷ng ng­êi ViÖt Nam yªu n­íc.
CÁC ĐỀ ÔN TẬP VĂN 9 - CUỐI NĂM
Đề 1
(đề 2 - trang 124)
Đề 2
Câu 1. Tóm tắt truyện ngắn "Bến quê" bằng một đoạn văn khoảng 8 - 10 dòng
Câu 2. Lập một đoạn đối thoại trong đó có sử dụng câu chứa hàm ý. Nêu rõ hàm ý ấy
Câu 3. Phân tích bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải
Đề 3
Câu 1. Tóm tắt đoạn trích truyện "Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh Khuê bằng một đoạn văn khoảng 10 câu.
Câu 2. Nhà hoạt động chính trị Vũ Khoan nhắc nhở thế hệ trẻ "chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới"
	Hãy viết một đoạn văn theo phương pháp diễn dịch trình bày suy nghĩ về việc chuẩn bị hành trang của em.
Câu 3. Hãy phân tích đoạn thơ sau đây:
"Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
...
Mà sao nghe nhói ở trong tim..."
 (Ngữ văn 9 - Tập II)