Giáo án Lớp 9 môn Ngữ văn - Tuần: 2 - Tiết: 10: Luyện tập kết hợp thuyết minh và miêu tả

Tuần: 2 
Tiết: 10
LUYỆN TẬP KẾT HỢP THUYẾT MINH VÀ MIÊU TẢ
I. Mục đích cần đạt: 
Giúp HS rèn luyện kỹ năng kết hợp thuyết minh và miêu tả trong văn bản thuyết minh.
II. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 
	1. Ổn định:
	2. Kiểm tra bài cũ: 
	- Trong bài thuyết minh, người viết phải trình bày như thế nào? 
	- Khi viết thuyết minh, người viết phải đạt được yêu cầu gì? 
	- Yếu tố nào trong bài thuyết minh làm cho bài sinh động? 
	3. Giới thiệu bài: 
	Chúng ta đã tìm hiểu cách thuyết minh kết hợp với miêu tả. Hôm nay chúng ta sẽ thực hành cách thức này qua bài luyện tập. 
	4. Hoạt động dạy và học: 
Hoạt động 1: Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn bài. 
* Bước 1: Giáo viên đọc đề, chép đề lên bảng. 
?- Đề bài yêu cầu trình bày vấn đề gì? 
	Trình bày về con trâu ở làng quê Việt Nam. 
?- Cụm từ “con trâu ở làng quê Việt Nam“ bao gồm những ý gì? 
	Đề cập đến 2 ý:
	- Con trâu 
	- Trong làng quê Việt Nam
ê Như vậy phải trình bày vị trí, vai trò của con trâu trong đời sống của người nông dân, trong nghề nông của người Việt Nam. 
	Đọc câu 2, nhận xét bài văn ? Khoa học chuyên sâu thiếu miêu tả. 
* Bước 2: Tìm ý và lập dàn bài. 
?- Mở bài giới thiệu vấn đề gì cần trình bày? 
	Hình ảnh con trâu ở làng quê Việt Nam. 
?- Trong phần thân bài, các em cần giới thiệu những hoạt động nào của con trâu ở làng quê Việt Nam? 
	- Con trâu ở làng quê Việt Nam
	- Con trâu trong việc làm ruộng 
	- Con trâu trong 1 số lễ hội 
	- Con trâu với tuổi thơ ở nông thôn 
Hoạt động 2: Thực hiện đề bài bằng cách xây dựng bài làm trên lớp. 
* Bước 1: Xây dựng đoạn mở bài - có nội dung vừa có nội dung thuyết minh vừa có nội dung miêu tả. 
?- Nội dung cần thuyết minh trong mở bài là gì? 
	Hình ảnh con trâu ở làng quê Việt Nam. 
?- Yếu tố miêu tả cần sử dụng là gì? 
	Hình ảnh con trâu với màu da đen bóng, đôi sừng to, cong, thong thả bước đi (hay gặm cỏ) trên đường quê (trên cánh đồng). 
	Giáo viên cho học sinh làm phần mở bài, gọi vài học sinh đọc và cho học sinh nhận xét.
* Bước 2: Giới thiệu con trâu trong nghề làm ruộng. 
?- Trong nghề làm ruộng con trâu đã giúp nhà nông những việc gì? 
	- Trâu cày ruộng.
	- Trâu bừa ruộng. 
	- Trâu kéo xe chở lúa. 
	- Trâu trục lúa.
?- Con trâu giúp ích nhà nông trong công việc nặng nhọc, đem lại cuộc sống ấm no cho nông dân. Em hãy miêu tả từng công việc. 
	Trâu kéo cày: Trâu nuôi chủ yếu để kéo cày, trâu có sức khỏe tốt, cày giỏi. Trên cánh đồng, trâu kéo từng đường cày thẳng tắp giúp người nông dân gieo trồng. Mỗi ngày trâu có thể cày trung bình 2 đến 3 sào ruộng. 
	Trâu kéo xe chở lúa: Ở vùng nông thôn, trâu cũng là phương tiện chuyên chở. Trâu kéo lúa ở từng thửa ruộng về nhà. Có sức mạnh, làm việc giỏi, trâu lầm lủi, chậm chạp nhưng bền bỉ sức kéo từng xe đầy lúa trên con đương làng gập ghềnh mang lúa về sân phơi. Trâu là con vật giúp ích rất nhiều cho bà con nông dân. 
	Trâu trục lúa: Trên những cánh đồng ngập bùn, với chiếc trục dài trên 2 mét có những bánh xe răng cưa trâu sục bùn, xào đất, vùi cỏ xuống dưới bùn để cho đất tơi xốp. Việc làm của trâu rất nặng nhọc. Thường trâu bắt đầu làm việc từ sáng sớm đến trưa. 
* Bước 3: Con trâu trong một số lễ hội. 
	Nếu ở vùng không có hình ảnh này thì có thể bỏ qua hay chỉ giới thiệu đại khái 1 câu. 
	Ở một số vùng của nước ta có tập tục chọi trâu hay đâm trâu. 
* Bước 4: Con trâu với tuổi thơ. 
?- Hình ảnh con trâu với tuổi thơ, các em hay bắt gặp qua hình ảnh nào? 
	Con trâu ung dung gặm cỏ bên cạnh lũ trẻ mục đồng đang chơi đùa. 
	Con trâu thong dong trên bờ đê hay trên bãi cỏ trên lưng là em bé mục đồng đang thổi sáo. 
	Con trâu với lũ trẻ cùng cờ lau đang chơi đùa tập trận. 
êHình ảnh những đứa bé cầm tập học bài trên lưng trâu trong bộ áo bà ba nâu giản dị trên đồng cỏ xanh, bầu trời tươi sáng, cây cối tốt tươi xung quanh là hình ảnh của đời sống ấm êm, thanh bình. 
* Bước 5: Đoạn kết bài 
?- Trong phần thân bài, em sẽ nêu lên ý gì? 
	Khẳng định tầm quan trọng của con trâu ở làng quê Việt Nam. 
?- Em sẽ nêu lên hình ảnh đặc trưng nào của con trâu? 
	Học sinh chọn: Hình dáng to lớn, vạm vỡ, đôi sừng cong là hình ảnh con vật tiêu biểu của đất nước Việt Nam. 
* Luyện tập: Học sinh đọc bài tập 2. 
	Học sinh viết 1 đoạn thuyết minh kết hợp miêu tả. 
* Dặn dò: Tuyên bố thế giới.... 
PHẦN GHI BẢNG
I/ Đề: Con trâu ở làng quê Việt Nam. 
Dàn ý:
	1/ Mở bài: Giới thiệu con trâu ở làng quê Việt Nam – miêu tả. 
	2/ Thân bài: 
	a/ Hình ảnh con trâu ở làng quê. 
	- Con trâu da xám, xám đen, to lớn, vạm vỡ, sừng hình lưỡi kiếm. 
	- Con trâu ở những địa điểm ngoài đồng, trên ruộng, gặm cỏ. 
	b/ Những hoạt động: 
	- Làm ruộng.
	- Trong lễ hội.
	- Với tuổi thơ.
	3/ Kết bài: 
	Khẳng định tầm quan trọng.
	Hình ảnh đáng nhớ, tiêu biểu. 
II/ Luyện tập: 
	Bài tập 2.