Giáo án Lớp 9 môn Ngữ văn - Tuần: 5 - Tiết: 25: Sự phát triển của từ vựng

Tuần: 5
Tiết: 25
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG
I. Mục đích cần đạt:
	Giúp HS nắm được:
	Từ vựng của một ngôn ngữ không ngừng phát triển.
	Sự phát triển của từ vựng được thể hiện trước hết ở hình thức một từ ngữ phát triển thành nhiều nghĩa trên cơ sở một nghĩa gốc.
II. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: 
	1. Ổn định: 
	2. Kiểm tra bài cũ: 
	- Thuật ngữ là gì? VD
	- Đặc điểm của thuật ngữ?
	3. Giới thiệu bài: 
	Ngôn ngữ là một hiện tượng XH. Ngôn ngữ không ngừng biến đổi theo sự vận động của XH. Tiếng Việt chúng ta là một ngôn ngữ đang phát triển mạnh mẽ.
	4. Tiến trình hoạt động: 
Hoạt động 1: 
	Đọc phần 1 trang 69.
?- Kinh tế nghĩa là gì? 
	Kinh tế: hình thức nói tắt của kinh bang tế thế, có nghĩa là trị nước cứu đời (có cách nói khác là kinh thế tế dân; nghĩa là trị đời cứu dân). Cả câu thơ ý nói tác giả ôm ấp hoài bão trông coi việc nước, cứu giúp người đời.
?- Ngày nay chúng ta có hiểu từ này theo nghĩa như cụ Phan Bội Châu đã dùng hay không?
	Ngày nay ta không còn dùng từ kinh tế theo nghĩa như vậy nữa mà dùng theo nghĩa: toàn bộ hoạt động của con người trong lao động sản xuất, trao đổi, phân phối và sử dụng của cải vật chất làm ra.
?- Nhận xét gì về nghĩa của từ?
	Nghĩa của từ không phải bất biến. Nó có thể thay đổi theo thời gian. Có những nghĩa bị mất đi và có những nghĩa mới được hình thành.
* Cho HS đọc phần 2/69.
?- Xác định nghĩa của từ Xuân trong 2 VD phần a. Cho biết từ nào là nghĩa chuyển, từ nào là nghĩa gốc?
	a/ 	Xuân (1): Mùa chuyển tiếp từ đông sang hạ, thời tiết ấm dần lên, thường được coi là mở đầu của năm: nghĩa gốc.
	Xuân (2): thuộc về tuổi trẻ: nghĩa chuyển.
	b/	Tay (1): Bộ phận phía trên của cơ thể, từ vai đến các ngón dùng để cầm nắm: nghĩa gốc.
	Tay (2): Người chuyên hoạt động hay giỏi về một môn, một nghề nào đó: nghĩa chuyển.
* Đọc ghi nhớ.
Hoạt động 2: Giải bài tập (SGK)
PHẦN GHI BẢNG
I. Sự biến đổi và phát triển nghĩa của tử ngữ.
	1. 	Kinh tế: (trong bài thơ Cảm tác trong nhà ngục Quảng Đông) là trị nước cứu đời.
	Kinh tế: (ngày nay) toàn bộ hoạt động của con người trong lao động sản xuất, trao đổi phân phối và sử dụng của cải vật chất làm ra.
	2.	“Gần xa... chơi xuân”.
	Xuân: mùa chuyển tiếp từ đông sang hạ... ® nghĩa gốc
	Ngày xuân... : thuộc về tuổi trẻ ® nghĩa chuyển
	Ghi nhớ.
II. Luyện tập:
	BT 1, 2, 3, 4.
	Về nhà: BT 5