Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Bài 56: Tuyến yên, tuyến giáp

Bài 56: tuyến yên, tuyến giáp
i. mục tiêu
1. Kiến thức
Trình bày được vị trí, cấu tạo, chức năng của tuyến yên.
Nêu rõ được vị trí và chức năng của tuyến giáp.
Xác định rõ mối quan hệ nhân quả giữa hoạt động của các tuyến với các bệnh do hoóc môn của các tuyến đó tiết ra quá ít hoặc qúa nhiều.
2. Kỹ năng
Rèn kỹ năng quan sát, phân tích kênh hình.
Kỹ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ
Giáo dục ý thức giữ gìn sức khoẻ, bảo vệ cơ thể.
ii. đồ dùng dạy – học
Tranh điều hòa phối hợp hoạt động các tuyến nội tiết.
Phóng to hình 55.3; 56.2; 56.3.
iii. hoạt động dạy – học.
Mở bài: Tuyến yên và tuyến giáp là hai tuyến có vai trò rất quan trọng đối với hoạt động của cơ thể. Vậy các tuyến đó có cấu tạo và chức năng như thế nào?
Hoạt động 1
Tuyến yên
Hoạt động dạy - học
Nội dung
- GV yêu cầu HS quan sát hình 55.3, nghiên cứu thông tin Sgk tr.176 đ Thảo luận các câu hỏi:
- HS quan sát hình, đọc kỹ thông tin và bảng 56.1 đ tự thu nhận kiến thức.
+ Tuyến yên nằm ở đâu? có cấu tạo như thế nào?
+ Hooc môn tuyến yên tác động tới những cơ quan nào?
- Thảo luận nhóm thống nhất ý kiến.
+ Nêu được vị trí cấu tạo của tuyến.
+ Kể tên được các cơ quan chịu ảnh hưởng như bảng 56.1
- Vị trí: Nằm ở nền sọ, có liên quan đến vùng dưới đồi.
- Cấu tạo gồm 3 thùy:
+ Thuỳ trước
+ Thuỳ giữa
+ Thuỳ sau.
- GV hoàn thiện lại kiến thức: Có thể nêu thêm một số thông tin như SGV.
- GV gọi 1, 2 HS đọc lại thông tin bảng 56.1.
- GV đưa thêm tranh ảnh, thông tin liên quan đến các bệnh do hooc môntiết nhiều hoặc ít.
- Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác bổ sung.
- 1 hoặc 2 HS đọc to bảng 56.1, lớp theo dõi, ghi nhớ tên hooc môn và tác dụng của chúng.
- Hoạt động của tuyến yên chịu sự điều khiển trực tiếp hoặc gián tiếp của thần kinh.
- Vai trò: 
+ Tiết hooc môn kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác.
+ Tiết hooc môn ảnh hưởng tới một số quá trình sinh lý trong cơ thể.
Hoạt động 2
Tuyến giáp
Hoạt động dạy - học
Nội dung
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin, quan sát hình 56.2 đ trả lời câu hỏi:
+ Nêu vị trí tuyến giáp?
+ Cấu tạo và tác dụng của tuyến giáp.
- Cá nhân làm việc độc lập với Sgk đ tự thu nhận thông tin để trả lời câu hỏi:
+ vị trí: trước sụn giáp
+ Cấu tạo:
Nang tuyến
Tế bào tiết
- Vị trí: nằm trước sụn giáp của thanh quản, nặng 20-25g.
- GV tổng kết lại các ý kiến
+ Vai trò: trong trao đổi chất và chuyển hóa.
- Một số HS phát biểu, lớp bổ sung
- Hooc môn là Tiroxin, có vai trò quan trọng trong trao đổi chất và chuyển hóa ở tế bào.
- GV yêu cầu thảo luận câu hỏi:
+ Nêu ý nghĩa của cuộc vận động “toàn dân dùng muối iốt”.
- HS dựa vào thông tin Sgk và kiến thức thực tế đ thảo luận trong nhóm, thống nhất ý kiến.
- GV đưa thêm thông tin về vai trò của tuyến yên trong điều hòa hoạt động tuyến giáp.
+ Thiếu ióit đ giảm chức năng tuyến giáp đ bướu cổ.
+ Hậu quả: trẻ em chậm lớn trí não kém phát triển, người lớn hoạt động thần kinh giảm sút.
- Phân biệt bệnh Bazơđô với bệnh bướu cổ do thiếu iốt:
+ Nguyên nhân?
+ Hậu quả?
đ cần dùng muối iốt bổ sung khẩu phần ăn hàng ngày.
- Tuyến giáp cùng tuyến cận giáp có vai trò trong điều hòa trao đổi can xi và phốt pho trong máu.
Kết luận chung: HS đọc kết luận Sgk.
iv. kiểm tra đánh giá
Lập bảng tổng kết vai trò của các tuyến nội tiết theo mẫu bảng 56.2 (tr.178 Sgk).
Phân biệt bệnh Bazơđô với bệnh bướu cổ do thiếu iốt.
v. dặn dò
Học bài theo nội dung Sgk.
Đọc mục “Em có biết?”.
Ôn lại chức năng tuyến tụy.
Đọc trước bài 57.