Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Nguyễn Lê Minh Quân - Tiết 57: Ô nhiễm môi trường

Tiết PPCT : 57 Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG 
Ngày dạy : 
 1/ Mục tiêu :
	a- Kiến thức :
- HS nêu được các nguyên nhân gây ô nhiễm, từ đó có ý thức bảo vệ môi trường sống.
- Mỗi HS hiểu được hiệu quả của việc phát triển môi trường bền vững, qua đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.
	b- Kĩ năng :
- Rèn kỹ năng quan sát tranh hình phát hiện kiến thức.
- Kĩ năng hoạt động nhóm.
- Khả năng khái quát hóa kiến thức.
c- Thái độ :
- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường.
2/ Chuẩn bị :
	a- Giáo viên : 
- Tranh hình SGK, tranh ảnh thu thập trên sách báo.
- Tư liệu về ô nhiễm môi trường.
	b- Học sinh :
- Tìm hiểu nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường.
3/ Phương pháp dạy học :
	- Quan sát, phân tích.	
4/ Tiến trình :
	4.1 Oån định tổ chức :
	Kiểm tra sỉ số HS. Dụng cụ học tập.
	4.2 Kiểm tra bài cũ :
	- Kiểm tra bài tập số 2 tr. 160 của HS.
 4.3 Giảng bài mới :
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
I/ HOẠT ĐỘNG1:
* Mục tiêu: HS hiểu được khái niệm ô nhiễm môi trường. Chỉ ra nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường.
- GV nêu vấn đề dưới dạng câu hỏi:
- Theo em như thế nào là ô nhiễm môi trường?
- Em thấy ở đâu bị ô nhiễm môi trường?
- Do đâu môi trường bị ô nhiễm?
+ HS nghiên cứu SGK tr.161.
+ Kết hợp tài liệu sưu tầm.
+ Trao đổi nhóm thống nhất ý kiến yêu cầu nêu được:
+ Môi trường bị bẩn.
+ Thay đổi bầu không khí.
+ Độc hại.
+ Đại diện nhóm trình bày nhóm khác bổ sung.
- GV cho HS thảo luận nhưng cần lưu ý:
- HS ở thành phố dễ nhìn thấy rác thải, bụi khói.
- HS ở nông thôn chưa thấy hết việc phân, thuốc sâu để trong nhà là gây ô nhiễm.
- GV đánh giá phần thảo luận và yêu cầu HS khái quát kiến thức.
+ HS từ những thảo luận khái quát thành khái niệm ô nhiễm và nguyên nhân gây ô nhiễm.
II/ HOẠT ĐỘNG2:
* Mục tiêu: HS chỉ ra được các tác nhân gây ô nhiễm và tác hại do các tác nhân gây ra, từ đó biết cách tra1bg ô nhiễm môi trường.
- GV nêu câu hỏi:
- Các chất khí thải gây độc đó là những chất gì?
+ HS nghiên cứu SGK trả lời các khí: CO2, NO2, SO2, bụi 
- Các chất khí độc được thải ra từ hoạt động nào? (GV yêu cầu HS hoàn thành bảng 54.1 SGK tr.162)
+ HS thảo luận để tìm ý kiến và hoàn thành bảng 54.1 SGK.
- GV chữa bảng 54.1 bằng cách cho các nhóm lên ghi từng nội dung.
+ Mỗi nhóm hoàn thành một nội dung.
- GV đánh giá kết quả các nhóm.
* Liên hệ: 
- Ở nơi gia đình em sinh sống có hoạt động đốt cháy nhiên kiệu gây ô nhiễm không khí không? Em sẽ làm gì trước tình hình đó?
+ HS khái quát kiến thức từ nội dung bảng 54.1 đã hoàn chỉnh.
+ HS có thể trả lời:
+ Có hiện tượng ô nhiễm do đun than, đốt dầu hoặc xưởng sản xuất.
+ Bản thân sẽ cùng đại diện ban dân cư tuyên tryền để người dân iểu và có biện pháp giảm bớt ô nhiễm.
- GV phân tích thêm: Việc đốt cháy nhiên liệu trong gia đình như than, củi, ga  sinh ra lượng CO2 chất này tích tụ sẽ gây ô nhiễm. Vậy trong từng gia đình phải có biện pháp thông thoáng khí để tránh độc hại.
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi mục SGK tr.163.
- GV treo tranh phóng to hình 54.2 SGK.
+ HS tự nghiên cứu hình 54.2.
+ Trao đổi nhóm, chú ý chiều mũi tên, màu sắc mũi tên. Thống nhất ý kiến.
- GV để HS chữa bài trên tranh.
+ Đại diện nhóm trình bày trên tranh hoặc viết sơ đồ lên bảng.
+ Các nhóm theo dõi nhận xét nếu cần.
- GV giúp HS hoàn thiện kiến thức dưới dạng sơ đồ.
- GV nêu câu hỏi:
- Chất phóng xạ có nguồn gốc từ đâu?
- Chất phóng xạ gây nên những tác hại nào?
+ HS nghiên cứu SGK tr.163 và các hình 54.3 54.4 SGK, yêu cầu nêu được:
+ Từ nhà máy điện nguyên tử, thử vũ khí hạt nhân 
+ Phóng xạ vào cơ thể người và động vật thông qua chuỗi thức ăn.
- GV mở rộng: nói về thảm họa Checnôbưn ở nước cộng hòa UCRAINA (Liên xô cũ).
- GV yêu cầu HS điền nội dung vào bảng 54.
+ HS nghiên cứu thông tin SGK tr.163 kết hợp với quan sát hàng ngày hoàn thành bảng 54.2.
- GV chữa bài bằng cách gọi hai học sinh: một em đọc mục “tên chất thải”, một em đọc mục “hoạt động thải ra chất thải”
- GV lưu ý thêm: loại chất thải rắn gây cản trở giao thông, gây tai nạn cho người.
- GV đưa ra câu hỏi: 
- Sinh vật gây bệnh có nguồn gốc từ đâu?
- Nguyên nhân của bệnh giun sán, sốt rét, tả lị?
+ HS nghiên cứu SGK và hình: 54.5 54.6 tr.164, 165.
+ Một vài HS trả lời và lớp nhận xét bổ sung, yêu cầu:
+ Các bệnh đường tiêu hóa do ăn uống mất vệ sinh.
+ Bệnh sốt rét do sinh hoạt.
- GV hỏi:
- Để phòng tránh các bệnh do sinh vật gây nên chúng ta cần có biện pháp gì?
+ HS vận dụng kiến thức đã học trước đó trả lời lớp bổ sung.
I/ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG LÀ GÌ?
- Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị nhiễm bẩn, đồng thời các tính chất vật lý, hóa học, sinh học của môi trường bị thay đổi gây tác ha6i đến đời sống của con người và các sinh vật khác.
- Ô nhiễm môi trường do:
+ Hoạt động của con người.
+ Hoạt động tự nhiên: núi lửa, sinh vật 
II/ CÁC TÁC NHÂN CHỦ YẾU GÂY Ô NHIỄM:
1- Ô nhiễm do các chất khí thải ra tử hoạt động công nghiệp và sinh hoạt:
- Các chất thải ra từ nhà máy, phương tiện giao thông, đun nấu sinh hoạt là CO2, SO2  gây ô nhiễm không khí.
2- Ô nhiễm do hóa chất bảo vệ thực vật và chất độc hóa học:
Các chất hóa học độc hại được phát tán và tích tựu:
- Hóa chất (dạng hơi) nước mưa đất tích tụ ô nhiễm mạch nước ngầm.
- Hóa chất (dạng hơi) nước mưa ao, sông, biển tích tụ.
- Hóa chất còn bám và ngấm vào cơ thể sinh vật.
3- Ô nhiễm do các chất phóng xạ:
- Gây đột biến ở người và sinh vật.
- Gây một số bệnh di truyền và bệnh ung thư.
4- Ô nhiễm do các chất thải rắn:
- Các chất thải rắn gây ô nhiễm gồm: Đồ nhựa, giấy vụn, mảnh cao su, bông lim tiêm y tế, vôi gạch vụn 
5- Ô nhiễm do vi sinh vật gây bệnh:
- Sinh vật gây bệnh có nguồn gốc từ chất thải không được xử lí (phân, nước thải sinh hoạt, xác động vật ).
- Sinh vật gây bệnh vào cơ thể gây bệnh cho người do một số thói quen sinh hoạt như: ăn gỏi, ăn tái, ngủ không màn 
4.4 Củng cố luyện tập :
- Có những tác nhân nào gây ô nhiễm môi trường? Con người và các sinh vật khác sẽ sống như thế nào và tương lai sẽ ra sao?
 4.5 Hướng dẫn HS tự học ở nhà:
- Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
- Chuẩn bị nội dung về nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, công việc mà con người đã và đang làm để hạn chế ô nhiễm môi trường.
 	 5- Rút kinh nghiệm: