Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tiết 15 - Bài 15: Đông máu và nguyên tắc truyền máu

CHAØO MÖØNG QUYÙ THAÀY COÂ VAØ CAÙC EM HOÏC SINHTRÖÔØNG THCS LEÂ HOÀNG PHONGÑEÁN DÖÏ GIÔØ HOÄI GIAÛNG SINH HOÏC 8Naêm hoïc 2010-2011KIỂM TRA BÀI CŨCác bạch cầu đã tạo nên những hàng rào phòng thủ nào để bảo vệ cơ thể? Bạch cầu trung tính và bạch cầu mono hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn rồi tiêu hoá chúng. Limpho B chống lại các kháng nguyên bằng cách tiết ra kháng thể gây kết dính kháng nguyên. Limpho T tiết ra các phân tử protêin đặc hiệu làm tan màng tế bào nhiễm. TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I. Đông máu TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I. Đông máuTế bào máuMáuHuyết tươngvỡenzimChất sinh tơ máu(axitamin, Ca2+)Ca2+Huyết thanhKhối máu đôngTơ máuHồng cầuBạch cầuTiểu cầuQuan sát sơ đồ dưới đây kết hợp với thông tin sgk -> thảo luận nhóm trả lời phần ở sgk/48 vào phiếu học tập. TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I/ Đông máu1. Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?4. Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?3. Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu? 2. Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu? - Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất nhiều máu khi bị thương.- Hoạt động của tiểu cầu là chủ yếu. - Tơ máu kết mạng lưới ôm giữ các tế bào máu tạo thành khối máu đông bịt kín vết thương. - Giải phóng enzim giúp hình thành búi tơ máu để tạo thành khối máu đông.Hoạt động nhóm (4p)MáuTế bào máuHuyết tươngvỡenzimChất sinh tơ máu(axitamin, Ca2+)Ca2+Huyết thanhKhối máu đôngTơ máuHồng cầuBạch cầuTiểu cầu TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I/ Đông máu TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I/ Đông máu - Đông máu: Là hiện tượng máu lỏng chảy ra khỏi mạch tạo thành cục máu đông hàn kín vết thương.- Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ, chống mất máu khi bị thương.- Cơ chế: (sgk).Vì sao máu chỉ đông khi chảy ra khỏi mạch, còn lưu thông ở trong mạch thì không bị đông?Đông máu là gì? Ý nghĩa của sự đông máu?Trình bày cơ chế đông máu?Máu lỏngCác tế bào máuHuyết tươngHồng cầuBạch cầuTiểu cầuChất sinh tơ máuVỡEnzimTơ máuCa2+Huyết thanhKhối máu đôngMáu ở trong mạch không bị đông vì các tiểu cầu không bị vỡ. Các tiểu cầu chỉ vỡ khi ra khỏi mạch máu , cọ xát với bờ vết thương TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I/ Đông máuẢnh hiển vi mô tả máu đông - Đông máu: Là hiện tượng máu lỏng chảy ra khỏi mạch tạo thành cục máu đông.- Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ, chống mất máu khi bị thương.- Cơ chế: (sgk). TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I/ Đông máuII/ Các nguyên tắc truyền máu1. Các nhóm máu ở người.- Hồng cầu máu người cho có hai loại kháng nguyên là A và B- Huyết tương máu của người nhận có hai loại kháng thể là  (gây kết dính A) và  (gây kết dính B).Ở người có 4 nhóm máu: O, A, B, AB - Đông máu: Là hiện tượng máu lỏng chảy ra khỏi mạch tạo thành cục máu đông.- Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ, chống mất máu khi bị thương.- Cơ chế: (sgk).Hồng cầu máu người cho có loại kháng nguyên nào?Huyết tương máu người nhận có loại kháng thể nào?Ở người có mấy nhóm máu?Huyết tương của các nhóm máu (người nhận)Hồng cầu của các nhóm máu người choOABABO (, )A ()B ()AB (0)Hồng cầu không bị kết dínhHồng cầu bị kết dínhOABAB gây kết dính A gây kết dính B TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I/ Đông máuII/ Các nguyên tắc truyền máu1. Các nhóm máu ở người.- Ở người có 4 nhóm máu: O, A, B, ABTừ kết quả thí nghiệm trên em hãy cho biết: Nhóm máu nào là nhóm máu chuyên cho, nhóm máu nào là nhóm máu chuyên nhận?Vì sao nhóm máu O là nhóm chuyên cho và nhóm máu AB là nhóm chuyên nhận?+ Nhóm máu O chuyên cho+ Nhóm máu AB chuyên nhậnVì nhóm máu O không có kháng nguyên A,B ở hồng cầu và nhóm máu AB không có kháng thể  và  trong huyết tương nên không gây kết dính. TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I/ Đông máuII/ Các nguyên tắc truyền máu1. Các nhóm máu ở người.Ở người có 4 nhóm máu: O, A, B, ABHãy hoàn thành sơ đồ cho và nhận giữa các nhóm máu ở ngườiO OA AB BAB AB TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I/ Đông máuII/ Các nguyên tắc truyền máu1. Các nhóm máu ở người.Ở người có 4 nhóm máu: O, A, B, ABO OA AB BAB ABSơ đồ cho và nhận giữa các nhóm máu ở người TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I/ Đông máuII/ Các nguyên tắc truyền máu1. Các nhóm máu ở người.Ở người có 4 nhóm máu: O, A, B, AB 2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu - Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm O được không? Vì sao?- Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?- Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV...) có thể truyền cho người khác được không? Vì sao?Máu có cả kháng nguyên A và B không truyền cho người có nhóm máu O được vì sẽ bị kết dính hồng cầu.Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được vì không bị kết dính hồng cầu Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV...) không được đem truyền cho người khác vì sẽ gây nhiễm các bệnh này cho người được truyền máuKhi truyền máu cần tuân theo các nguyên tắc:- Lựa chọn nhóm máu cho phù hợp.- Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền máu.- Lựa chọn nhóm máu cho phù hợp.- Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền máu.Vậy để truyền máu ta phải tuân thủ những nguyên tắc nào? TIẾT 15 BÀI 15ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I/ Đông máuII/ Các nguyên tắc truyền máu1. Các nhóm máu ở người.Ở người có 4 nhóm máu: O, A, B, AB 2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu- Lựa chọn nhóm máu cho phù hợp.- Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền máu.Ở Việt Nam lấy ngày 7/4 là ngày HIẾN MÁU NHÂN ĐẠOBài tập:2. Người có nhóm máu B sẽ nhận được máu từ người có nhóm máu:A. Nhóm máu O và AB. Nhóm máu O và BC. Nhóm máu O và ABD. Nhóm máu A và B1. Chọn cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống trong các câu sau:Đông máu là một cơ chế bảo vệ cơ thể ...........(1)..........Sự đông máu có vai trò quan trọng của .....(2)...Khi truyền máu cần ...........(3)............. để tránh tai biếnchống mất máutiểu cầutuân thủ nguyên tắcBài tập:3. Tế bào máu nào tham gia vào quá trình đông máu:A. Hồng cầuB. Tiểu cầuC. Bạch cầuDẶN DÒ* Nắm chắc nội dung bài học.* Làm bài tập số 2 & 3.* Sưu tầm thêm một số hình ảnh về Hiến máu nhân đạo. * Đọc phần em có biết* Đọc trước bài 16. CHÚC CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM SỨC KHỎECHÀO TẠM BIỆTKính chào tạm biệt XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH