Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tiết 3 : Bài 3: Lai một cặp tính trạng (tiết 1)

Ngày dạy :
Tiết 3 :
 BÀI 3: LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG (TT )
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: HS hiểu và trình bày được nội dung mục đích ứng dụng của phép lai phân tích.
- Nêu được ý nghĩa của quy luật phân li với lĩnh vực sản xuất.
- Hiểu và giải thích được vì sao quy luật phân li chỉ nghiệm đúng trong những điều kiện nhất định và ý nghĩa của nó đối với sản xuất.
-Hiểu và phân tích được sự di truyền trội không hoàn toàn (tính trạng trung gian) với tính trạng không hoàn toàn.
2. Kỹ năng:
- Rèn kỹ năng viết sơ đồ lai.
- Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước nhĩm, kĩ năng lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ và xử lí thơng tin khi đọc SGK, quan sát sơ đồ tìm hiểu về phép lai phân tích, tương quan trội- lặn, trội khơng hồn tồn.
3. Thái độ:
- Giáo dục HS ý thức bảo vệ các loài hoa. 
II.CHUẨN BỊ:
 GV: Hình 3SGK/12. Bảng phụ lai phân tích.
 HS: Kiến thức cũ.
III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC.
- Thảo luận nhóm, nêu và giải quyết vấn đề.
- Đàm thoại.
IV. TIẾN TRÌNH
 1. Ổn định. KDHS
 2. KTBC.
 - Trình bày thí nghiệm lai 1 cặp tính trạng? cho ví dụ? (10đ )
 - Nêu nôïi dung quy luật phân li? (10đ )
- Lai 2 giống đậu Hà Lan khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản. (5đ )
Ví dụ: P . Hoa đỏ x Hoa trắng .
F1 hoa đỏ .
F2 3 Hoa đỏ : 1 Hoa trắng . (5đ )
 ( KH . 3 Trội : 1 lặn ) .
 Khi lai 2 cặp bố mẹ khác nhau vè một cặp tính trạng thuần chủng thì F2 phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội : 1 lặn . (10đ ).
3. Bài mới :
 Hoạt động thầy -trò
 Nội dung
a. Mở bài :Tiếp theo.
b. Các hoạt động dạy học .
HĐ1: Tìm hiểu lai phân tích .
Mục tiêu: Trình bày được nội dung, mục đích, ứng dụng của phép lai phân tích.
GV yêu cầu HS nêu tỉ lêï các loại hợp tử ở F2 trong thí nghiệm của Men Đen
HS. Hợp tử ở F2 có tỉ lệ.
1AA : 2Aa : 1aa.
Từ kết quả nêu trên trình bày các thí nghiệm về kiểu gen, thể đồng hợp trội, thể dị hợp.
HS dựa vào H2.2 SGK / 9 cho biết kết quả của phép lai khi cho đậu Hà Lan ở P là hoa đỏ và hoa trắng giao phấn với nhau?
HS thảo luận nhóm (3 phút )
HS trình bày kết quả của phép lai.
P hoa đỏ x hoa trắng.
 AA aa
GP A a
F1 Aa (100% hoa đỏ )
P . hoa đỏ x hoa trắng .
 Aa aa
 GP A a a
 F1 Aa , aa 
 ( 1 hoa đỏ : 1hoa trắng )
Như vậy khi cơ thể trong phép lai mang tính trạng trội thì cá thể đó có 2 kiểu gen; đồng hợp tử AA hoặc dị hợp Aa.
- Làm thế nào để xác định được kiểu gen của các cơ thể đó?
HS. Muốn xác định kiểu gen mang tính trạng trội cần phải thực hiện phép lai phân tích nghĩa là lai nó với cá thể mang tính trạng lặn. Nếu kết quả phép lai là:
100% cá thể mang tính trội thì có kiểu gen là đồng hợp tử.
1 trội : 1 lặn thì đối tượng có kiểu gen dị hợp.
Như vậy phép lai đó gọi là lai phân tích.
HS làm bài SGK/11.
Đáp án: 1. trội , 2. kiểu gen .
 3. Lặn , 4. đồng hợp tử . 5. dị hợp .
- Nêu khái niệm lai phân tích?
HĐ2: Ý nghĩa tương quan trội- lặn.
Mục tiêu: Nêu được vai trò quy luật phân li đối với sản xuấùt.
GV yêu cầu HS. Nghiên cứu thông tin SGK.
- Nêu tương quan trội – lặn trong tự nhiên?
Cho ví dụ ở SGK/11.
- Xác định tính trội là tính trạng nhằm mục đích gì?
Trội thường là tính trạng tốt.
Việc xác định thuần chủng có ý nghĩa gì trong sản xuất? Lai phân tích.
HS. giúp tìm giống tốt.
HĐ3 : Trội không hoàn toàn .
Mục tiêu. Phân biệt được hiện tượng di truyền của trội không hoàn toàn.
GV yêu cầu HS. Quan sát H 3 SGK/12.
Nghiên cứu thông tin SGK.
Đây là 1 trường hợp khác với Men Đen là cơ sở cơ thể lai F1 mang tính trạng trung gian giữa bố mẹ gọi là di truyền trung gian hay trội không hoàn toàn.
 - Nêu sự khác nhau giữa trội khômg hoàn toàn với thí nghiệm của Men Đen ở F1, F2?
HS. F1 tính trạng trung gian. Men Đen 
F2. 1 trội : 2 trung gian : 1 lặn 3 trội : 1 Lặn.
HS làm bài tập điền từ vào chỗ trống.
Đáp án: 1 . Tính trạng trung gian.
2. 1 :2 : 1 .
Em hiểu thế nào là trội không hoàn toàn?
III. Lai phân tích .
1. Một số khái niệm.
- Kiểu gen là tổ hợp toàn bộ các gen trong tế bào của cơ thể 
- Thể đồng hợp là kiểu chứa cặp gen tương ứng giống nhau.
- Thể dị hợp là kiểu gen chứa cặp gen tương ứng khác nhau.
2. Lai phân tích.
- Là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội cần xác định kiểu gen với cá thể mang tính trạng lặn.
- Nếu kết quả phép lai là đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen đồng hợp.
- Nếu kết quả phép lai phân tính theo tỉ lệ 1:1 thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen dị hợp.
IV. Ý nghĩa tương quan trội lặn.
- Trong tự nhiên mối tương quan trội- lặn là phổ biến, tính trạng trội thường là tính trạng tốt, tính trạng lặn thường là tính trạng xấu. Xác định tính trạng trội để tập trung nhiều gen trội quý vào 1 kiểu gen – tạo giống có ý nghĩa kinh tế.
 V. Trội không hoàn toàn.
- Là hiện tượng di truyền trong đó kiểu hình của F1 biểu hiện trung gian giữa bố và mẹ, còn F2 tỉ lệ kiểu hình 1 : 2 : 1 
4 .Củng cố và luyện tập .
 HS đọc ghi nhơ SGK.
Bài tập 4 SGK/13.
1. Ở đậu Hà Lan, gen A quy định thân cao, gen a quy định thân thấp.
Cho lai cây thân cao với cây thân thấp F1 thu được 51% cây thân cao; 49% cây thân thấp KG của phép lai trên là:
A . P . AA x aa.
B . P . Aa xAa .
(C ). P.AA x Aa.
D . P . Aa x aa .
2. Đem lai cây cà chua quả đỏ thuần chủng lai phân tích thu được kết quả:
A . 112 cây quả đỏ; 125 cây quả vàng.
B. 108cây quả đỏ: 36 cây quả vàng.
(C ). toàn cây quả đỏ .
D . Toàn cây quả vàng.
5 . Hướng dẫn HS tự học ở nhà.
 Học bài , trả lời câu hỏi SGK.
Chuẩn bị: Làm bảng 4. phân tích kết quả thí nghiệm của Men Đen .
 V. RÚT KINH NGHIỆM: 
 Nội dung:----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Phương pháp:--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Hình thức tổ chức:--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------