Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tiết 30 - Bài 30: Vệ sinh tiêu hóa

Tuần 16. Ngày soạn: 06/ 12/ 2010. Ngày dạy: 07/ 12/ 2010. 
Tiết 30. Bài 30: Vệ sinh tiêu hóa
I. MỤC TIÊU.
- HS nắm được các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hoá và mức độ tác hại của nó.
- HS trình bày được các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá và đảm bảo sự tiêu hoá có hiệu quả.
- Bồi dưỡng cho HS ý thức thực hiện nghiêm túc các biện pháp để có một hệ tiêu hoá khoẻ mạnh và tiêu hoá có hiệu quả.
II. ĐỒ DÙNG DẠY- HỌC.
- Tranh phóng to hướng dẫn vệ sinh răng miệng.
- Tranh ảnh minh hoạ các vi sinh vật và giun sán kí sinh trong hệ tiêu hoá người.
- Băng video hay đĩa CD minh hoạ các tác nhân gây hại và biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá (nếu có).
III. HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC.
1. Tổ chức
Ổn định sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ
- Nêu vai trò của gan và ruột già trong quá trình tiêu hoá?
- Các chất trong thức ăn được tiêu hoá ở vị trí nào trong hệ tiêu hoá? Nêu đặc điểm của ruột non có ý nghĩa với chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng?
3. Bài mới
	VB: Từ nhỏ tới giờ, hoạt động tiêu hoá của các em đã từng bị rối loạn hay có những biểu hiện bất thường chưa?
Những tác nhân nào có thể gây hại cho hệ tiêu hoá của người? Và làm thế nào để có được một hệ tiêu hoá khoẻ mạnh? đó là nội dung bài học hôm nay.
Hoạt động 1: Tìm hiểu về các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hoá
Mục tiêu: HS chỉ ra được các tác nhân gây hại và ảnh hưởng của nó tới các cơ quan trong hệ tiêu hoá.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- Yêu cầu HS đọc thông tin mục I trong SGK và trả lời câu hỏi:
?. Kể tên các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hoá?
- GV treo tranh ảnh các tác nhân vi sinh vật, giun sán minh hoạ.
?. Các tác nhân gây ảnh hưởng đến cơ quan nào? mức độ ảnh hưởng như thế nào?
- Yêu cầu HS thảo luận hoàn thành bảng 30.1.
- GV phân công mỗi nhóm (2 nhóm) hoàn thành 1 tác nhân sinh vật, 1 tác nhân chế độ ăn.
- Sau khi hoàn thành bảng: GV đặt câu hỏi:
?. Ngoài những tác nhân trên, em còn biết tác nhân nào khác?
- Cá nhân HS tự nghiên cứu thông tin SGK và trả lời:
+ Tác nhân: vi sinh vật gây bệnh, giun sán, chất độc trong thức ăn, đồ uống, ăn không đúng cách.
+ VD như nội dung bảng 30.1. Mức độ ảnh hưởng khác nhau.
- HS kẻ sẵn bảng 30.1 vào vở bài tập. Trao đổi nhóm để hoàn thành bảng.
- Đại diện nhóm trình bày trên bảng.
Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
+ Một số trùng gây bệnh tiêu chảy. một số chất bảo vệ thực vật...
 Kết luận: Bảng 30.1: Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hoá
Tác nhân
Cơ quan hoặc hoạt động bị ảnh hưởng
Mức độ ảnh hưởng
Các sinh vật
Vi khuẩn
- Răng
- Dạ dày, ruột
- Các tuyến tiêu hoá
- Tạo ra môi trường axit làm hỏng men răng.
- Bị viêm loét.
- Bị viêm.
Giun, sán
- Ruột
- Các tuyến tiêu hoá
- Gây tắc ruột
- Gây tắc ống dẫn mật
Chế độ ăn uống
ăn uống không đúng cách
- Các cơ quan tiêu hoá
- Hoạt động tiêu hoá
- Hoạt động hấp thụ
- Có thể bị viêm.
- Kém hiệu quả.
- Kém hiệu quả.
ăn uống không đúng khẩu phần (không hợp lí)
- Các cơ quan tiêu hoá
- Hoạt động tiêu hoá
- Hoạt động hấp thụ
- Dạ dày, ruột bị mệt mỏi, gan có thể bị xơ.
- Bị rối loạn hoặc kém hiệu quả.
- Bị rối loạn hoặc kém hiệu quả.
Hoạt động 2: Tìm hiểu các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hoá có hiệu quả
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK trả lời các câu hỏi:
?. Thế nào là vệ sinh răng miệng đúng cách?
- GV treo tranh hướng dẫn vệ sinh răng miệng minh hoạ.
?. Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh?
?. Tại sao ăn uống đúng cách lại giúp sự tiêu hoá đạt hiệu quả?
?. Theo em, thế nào là ăn uống đúng cách?
- Cá nhân HS nghiên cứu thông tin mục II SGK .
- HS trao đổi nhóm và nêu được:
+ Đánh răng sau khi ăn và trước khi đi ngủ bằng bàn chải mềm, thuốc đánh răng có Ca và Flo, trải đúng cách như đã biết ở tiểu học.
+ ăn chín, uống sôi. Rau sống và trái cây rửa sạch, gọt vỏ trước khi ăn, không ăn thức ăn ôi thiu, không để ruồi nhặng đậu vào thức ăn.
+ ăn chậm, nhai kĩ giúp thức ăn được nghiền nhỏ đẽ thấm dịch tiêu hoá => tiêu hoá hiệu quả hơn.
+ ăn đúng giờ, đúng bữa thì sự tiết dịch tiêu hoá thuận lợi, số lượng và chất lượng dịch tiêu hoá tốt hơn.
 Sau khi ăn nghỉ ngơi giúp hoạt động tiết dịch tiêu hoá và hoạt động co bóp dạ dày, ruột tập trung => tiêu hoá có hiệu quả hơn.
Kết luận: Các biện pháp :
+ Vệ sinh răng miệng đúng cách.
+ ăn uống hợp vệ sinh.
+ ăn uống đúng cách.
+ Thiết lập khẩu phần ăn hợp lí.
4. Kiểm tra, đánh giá
- GV yêu cầu HS đọc ghi nhớ và trả lời câu hỏi SGK.
5. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
	- Đọc trước bài 31.
 Ngày soạn: 08/ 12/ 2010. Ngày dạy: 09/ 12/ 2010.
Tiết 31: Bài tập: Vẽ sơ đồ các cơ quan trong hệ tiêu hóa của cơ thể- các con đường hấp thụ và vận chuyển chất dinh dưỡng.
I. MỤC TIÊU.
- HS nắm và vẽ được sơ đồ các cơ quan trong hệ tiêu hóa của cơ thể
- Viết sơ đồ các con đường hấp thụ và vận chuyển chất dinh dưỡng.
II. ĐỒ DÙNG DẠY- HỌC.	
- Tranh vẽ sơ đồ các cơ quan trong hệ tiêu hóa của cơ thể người.
- Tranh vẽ các con đường hấp thụ và vận chuyển chất dinh dưỡng
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
1. Giáo viên nêu yêu cầu và nội dung của giờ học:
- vẽ và hiểu được tuyến tiêu hóa và ống tiêu hóa của người.
- nắm được chức năng của các bộ phận của hệ tiêu hóa.
- Hiểu được 2 con đường vận chuyển chất dinh dưỡng và hấp thụ chất dinh dưỡng:
+ Các chất dinh dưỡng được hấp thụ và vận chuyển theo đường máu
+ Các chất dinh dưỡng được hấp thụ và vận chuyển theo đường bạch huyết 
2. Vẽ và ghi chú thích:
- HS dựa vào tranh vẽ và hình 24.3 SGK trang 79 để vẽ sơ đồ các cơ quan tiêu hóa người và ghi chú thích.
- HS dựa vào tranh vẽ và quan sát hình 29.3 SGK trang 94 để vẽ và ghi chú thích .
IV. KẾT THÚC.
- Giáo viên kiểm tra hình vẽ của các nhóm
- Đọc trước bài 31 sgk trang 100.