Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Trường THCS Thiệu Tiến

Ngày soạn: 14/8/2010
Ngày dạy:
16/8/2010
Tiết 1
Phần 1: Di truyền và biến dị
Chương 1: các thí nghiệm của menđen
Bài 1: MENĐEN Và DI TRUYềN HọC 
I. Mục tiêu: 
1 .Kiến thức : 
-HS trinh bày được mục đích , nhiệm vụ và ý nghĩa của di truyền học(DTH). 
-Hiểu được công lao và trình bày được phương pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen. 
- Hiểu và ghi nhớ 1 số thuật ngữ và kí hiệu. 
2 .Kỹ năng : 
- Rèn kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình. 
- Phát triển tư duy phân tích so sánh 
3. Thái độ 
- Xây dựng ý thức tự giác và thói quen học tập bộ môn. 
II. Đồ dùng dạy học
 - Tranh phóng to H1.1 H 1.2
 - Bảng phụ 
III. Phương pháp 
- Quan sát , tìm tòi bộ phận . Vấn đáp 
IV. Hoạt động dạy và học 
1 ổn định lớp 
2. Bài mới: DTH tuy mới hình thành từ đầu thế kỷ XX nhưng chiếm 1 vị trí quan trọng trong sinh học. Menđen - Người đặt nền móng cho DTH.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Hoạt động1 : Tìm hiểu di truyền học.
- GV: Treo bảng phụ bài tập sgk. Liên hệ bản thân HS .
Thông qua bảng: - Những đặc điểm giống bố mẹ Hiện tượng di truyền.
 - Những đặc điểm giống khác bố mẹ
Hiện tượng biến dị . 
? Thế nào là hiện tượng di truyền.
-HS: sgk 
? Thế nào là hiện tượng biến dị
- HS: sgk
 -GV: tổng kết lại cho HS :- DT và biến dị là 2hiện tượng song song gắn liền với quá trình sinh sản.
 ?Em hãy trình bày nội dung và ý nghĩa thực tiễn của DTH?
 -HS: Đọc thông tin sgk để trả lời
Hoạt động 2: Tìm hiểu Menđen- Người đặt nền móng choDTH
- GV: Yêu cầu HS đọc mục tiểu sử Menđen trong sgk-trang 7
 - GV: Giới thiệu tình hình nghiên cứu di truyền ở thế kỉ XIX và phương pháp
nghiên cứu của Menđen.
 - GV: Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin sgk và H1.2 
? Em có nhận xét gì về đặc điểm của từng cặp tính trạng đem lai ?
 - HS: Các cặp tính trạng có sự tương phản nhau.
? Hãy nêu phương pháp nghiên cứu của
Menđen? 
- HS: Phương pháp phân tích thế hệ lai
- GV: Nhấn mạnh thêm tính đáo trong phương pháp nghiên DT của Menđen và giải thích Menđen chọn đậu Hàlan : 
- Thời gian sinh trưởng phát triển
- có nhiều cặp tính trạng đối lặp nhau
gen. 
Tự thụ phấn nghiêm ngặt 
Hoạt động 3: Tìm hiểu một số thuật ngữ và kí hiệu cơ bản của DTH. 
- GV: Hướng dẫn HS nghiên cứumột số thuật ngữ 
- HS : Ghi nhớ thông tin 
- GV ?hãy lấy ví dụ minh cho từng thuật ngữ 
- GV: Giới thiệu kí hiệu
I. Di truyền học 
- Di truyền là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của tổ tiên cho các thế hệ con cháu.
- Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác bố mẹ và khác nhau ở nhiều chi tiết.
- DTH nghiên cứu cơ sở vật cơ chế , tính quy luật của hiện tượng DT và BD.
- ý nghĩa: 
+ Cơ sở lí thuyết của khoa học chọn giống. 
+ Y học
 + Công nghệ sinh học
II.Menđen-Người đặt nền móng choDTH
. Nội dung phương pháp: (sgk)
Tạo dòng thuần
Lai các cặp bố mẹ khác nhau về
nhiều cặp tính trạng Theo dõi sự di truyền của từng cặp Rút ra quy DT.
Sử dụng phép lai phân tích
Sử dụng tóan thống kê
III. Một số thuật ngữ và kí hiệu cơ bản của DTH.
1. Một số thuật ngữ.
- Tính trạng 
- Cặp tính trạng tương
- Nhân tố di truyền 
- Giống(dòng) thuần
2. Kí hiệu 
P: Cặp bố mẹ ban
X: Phép lai 
G: Giao tử 
F : Thế hệ
GV: Cho HS đọc kết luận chung (sgk)
3. Kiểm tra đánh giá 
1. Trình bày nội dung , ý nghĩa của DTH? 
2 . Tại sao Menđen lại chọn các cặp tinh trạng tương phản để thực hiện phép lai ? 
4. Dặn dò : - Học bài , làm bài sgk. 
- Kẻ bảng 2 sgk 
- Xem bài mới. 
- Kẻ bảng 2 sgk 
- Xem bài mới.
Ngày soạn: 16/8/2010
Ngày dạy:
19/8/2010
Tiết 2
Bài 2: lai một cặp tính trạng
 i.Mục tiêu
1.Kiến thức :
- HS hiểu và phân tích được thí nghiệm lai 1 cặp tính trạng của Menđen.
- Hiểu và ghi nhớ các khái niệm: Kiểu hình(KH),kiểu gen(KG),thể đồng hợp ,thể dị hợp
- Hiểu và phát biểu được nội dung quy luật phân li.
- Giải thích được kết quả thí nghiệm theo quan niệm của Menđen
2. kỹ năng:
- Phát triển kỹ năng phân tích kênh hình.
- Kỹ năng hoạt động nhóm , phân tích số liệu, tư duy logic.
3. Thái độ:
 - Củng cố niềm tin và khoa học khi nghiên cứu tính quy luật của hiện tượng sinh học.
II. Đồ dùng dạy học
 - Tranh phóng to H2.1, H 2.2,H2.3
 - Bảng phụ 
III. Phương pháp 
- Quan sát , tìm tòi bộ phận . Vấn đáp 
IV. Hoạt động dạy và học 
 1. ổn định lớp 
2. KTBC: HS1: Trình bày nội dung , ý nghĩa của DTH? 
 HS2: Phát biểu nội dung phương pháp phân tích thế hệ lai?
3. Bài mới: Sử dụng câu 2 để vào bài.
? Vậy sợ DT các tính trạng của bố mẹ cho con cháu ntn?
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Hoạt động1: Tìm hiểu thí niệm của Menđen
- GV: Treo tranh H2.1 giới thiệu sư thụ phấn nhân tạo trên cây đậu Hà lan.
- HS: Quan sát tranh theo dõi và ghi nhớ.
- GV : Dựa vào bảng 2 để giới thiệu về khái niệm : KH, tính trạng trội, tính trạng lặn
- GV: Yêu cầu HS quan sát bảng 2:
? Nhận xét KH ở F
- HS: KH ở F mang tính trạng trội ( của bố hoặc của mẹ)
? Xác định tỉ lệ KH ở F trong từng trường hợp?
- HS: Tỉ lệ KH ở F:
Hoa đỏ/ Hoa trắng= 705/224=3.14/13/1
Thân cao/ thân thấp= 478/177=2,8/13/1
Quả vàng/quả lục =428/224= 3,14/1 3/1
? Trình bày thí nghiệm của Menđen:
- HS : Trả lời
- GV: Dù thay đổi vai trò làm bố (mẹ) thì kết quả không thay đổi Vai trò DT của bố mẹ như nhau.
 - GV: Yêu cầu HS làm bài tập mục sgk trang 9.
- HS: Lựa chọn các cụm từ : Đồng tính - 3 trội : 1 lặn
- GV: cho HS nhắc lại nội dung định luật.
Hoạt động3: Tìm hiểu sư giải thích kết quả thí nghiệm
 - GV: - Giải thích quan niệm đương thời của Menđen về DT hòa hợp :Bố mẹ trộn lẫn nhau tạo nên tính trạng trung gian ở con:
 P: Hoa đỏ x Hoa trắng
 F: Hoa hồng
- Theo Menđen: Ông đưa ra thuyết giao tử thuần khiết . Các NTDT chỉ đứng cạnh nhau không hòa lẫn vào nhau : Mỗi giao tử chỉ chứa 1 gen trong cặp :Aa 2 loại giao tử A,a với tỉ lệ ngang nhau.
- GV: Giới thiệu kí hiệu các NTDT:
 -Chữ cái in hoa: NTDT trội
 - Chữ cái in thường:NTDT lặn
- GV: Yêu cầu làm bài tập mục sgk
? Tỉ lệ các loại gioa tử ở F và tỉ lệ các loại hợp tử ở F?
- HS: G F: 1A:1a
Hợp tử F có tỉ lệ : 1AA: 1Aa: 1aa 
? Tại sao F có tỉ lệ 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng?
- HS: Vì hợp tử Aa biểu hiện KH trội giống hợp tử AA.
- GV: hoàn thiện kiến thức cho HS.
? Hãy giải thích kết quả thí nghiệm theo quan niệm Menđen?
 - GV : Chốt lại cho HS : Sự phân ly mỗi NTDT về 1 giao tử và giữ nguyên bản chất như cơ thể thuần chủng của P.
GV: Nêu cách viết sơ đờ lai như H2.3 sgk
GV: Cho HS đọc kết luận chung sgk
I.Thí niệm của Menđen
1.Các khái niệm: 
- KH: Là tổ hợp các tính trạng của bố mẹ.
- Tính trạng trội: Là tính trạng biểu hiện ở F.
-Tính trạng lặn: Là tính trạng đến F mới được biểu hiện .
2. Thí nghiệm:
- Lai 2 giống đậu Hà lan khác nhau về1 cặp tính trạng thuẩn chủng tương phản
Ví dụ: 
 P: Hoa đỏ x Hoa trắng
 F: Hoa đỏ
 F: 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng(3 trội :1 lặn)
3. Nội dung quy luật phân li:
 Đáp án: - Đồng tính
 - 3 trội : 1 lặn
III. Menđen giải thích kết quả thí nghiệm
Theo Menđen: 
- Mỗi tính trạng do 1 căph NTDT quy định .
- Trong quá trình phát sinh giao tử có sự phân ly của cặp NTDT.
- Các NTDT được tổ hợp lại trong thu tinh
3: Củng cố:
GV: Cho HS làm nhanh bài bập 4 SGK
 Giải Theo bài ra: P: Cá kiếm mắt đen x Mắt đỏ
 F : Toàn cá kiếm mắt đen
Tính trạng mắt đen trội hoàn toàn so với mắt đỏ
 Qui ước gen : Sơ đồ lai: Gen A quy định tính trạng mắt đenAA
 Gen aquy định tính trạng mắt đỏaa
P: AA x aa
 ( Mắt đen) (Mắt đỏ)
 F : Aa
 Fx F: Aa x A a
 GF: A , a A , a
 F: 1AA :2A a :1aa
KH: 3 mắt đen : 1 mắt đỏ
GV: Đưa bảng phụ kết quả
4. Dặn dò : 
- HS học bài làm bài tập sgk 
- Xem bài mới