Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tuần 1 - Tiết 1: Menden và di truyền học (tiếp)

Tuaàn 1
Tieát 1 MENDEN VAØ DI TRUYEÀN HOÏC
I/ MUÏC TIEÂU
Kieán thöùc:
Neâu ñöôïc muïc ñích, nhieäm vuï vaø yù nghóa cuûa Di truyeàn hoïc
Neâu ñöôïc phöông phaùp phaân tích caùc theá heä lai , moät soá thuaät ngöõ vaø kí hieäu trong DTH
Kó naêng:
 Reøn luyeän kó naêng quan saùt, phaân tích keânh hình
Thaùi ñoä:
 Höùng thuù boä moân
II/ CHUAÅN BÒ
Giaùo vieân: Tranh aûnh ( neáu coù )
 2. Hoïc sinh : Kieán thöùc
III/ PHÖÔNG PHAÙP
 Duøng phöông phaùp ñaøm thoaïi, vaán ñaùp, thaûo luaän nhoùm nhoû, tröïc quan
IV/ TIEÁN TRÌNH BAØI GIAÛNG
 1. OÅn ñònh
Kieåm tra baøi cuõ:
3. Baøi môùi:
Giaùo vieân giôùi thieäu qua sô löôïc veà chöông trình sinh hoïc 9: di truyeàn vaø bieán dò, sinh vaät vaø moâi tröôøng
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Noäi dung
 Hoaït ñoäng 1
GV yeâu caàu HS ñoïc thoâng tin trong SGK vaø thaûo luaän nhoùm:
 Ñoái töôïng, noäi dung vaø yù nghóa cuûa DTH laø gì?
 GV cöû ñaïi dieän cuûa 1 nhoùm trình baøy, caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung.
 Haõy cho bieát söï khaùc nhau giöõa di truyeàn vaø bieán dò?
 Xem baûn thaân gioáng vaø khaùc cha meï ôû nhöõng ñaëc ñieåm naøo? taïi sao?
GV: DT vaø BD laø hai hieän töôïng song song, gaén kieàn vôùi quaù trình sinh saûn
Gv giôù thieäu sô qua veà tieåu söû cuûa menden
 GV cho HS quan saùt hình 1.2 sgk veà caùc caëp tính traïng trong thí nghieäm cuûa Menden
 GV: OÂng choïn 7 caëp tính traïng ñoái laäp ñoù laø: Maøu hoa, vò trí moïc cuûa hoc, maøu haït, daïng haït, maøu quaû, chieàu cao caây.
 Noäi dung cô baûn cuûa phöông phaùp phaân tích caùc theá heä lai cuûa Menden laø gì?
 Taïi sao goïi laø phöông phaùp ñoäc ñaùo?
GV gioùi thieäu qua veà moät soá thuaät ngöõ
 Haõy laáy caùc ví duï veà caùc tính traïng ôû ngöôøi ñeå minh hoaï cho khaùi nieäm caëp tính traïng töông phaûn?
 GV gioùi thieäu qua veà moät soá kí hieäu
HS ñoïc SGK
HS thaûo luaän nhoùm trong voøng 2 phuùt vaø cöû ñaïi dieän leân trình baøy
 Hs traû lôøi
HS töï lieân heä baûn thaân ñeå tìm hieåu nhöõng ñaëc ñieåm 
HS nghe
 HS quan saùt tranh
HS traû lôøi
Vöøa coù tính chính xaùc toaùn hoïcvöøa coù tính thöïc nghieäm, choïn ñoái töôïng nghieân cöùu hôïp lí vaø caùch löïa choïn caùc tính traïng nghieân cöùu. Nhôø ñoù maø oâng ñaõ thaønh coâng.
HS nghe giaûng
HS laáy caùc ví duï
HS nghe giaûng
I/ Di truyeàn hoïc
 - Ñoái töôïng: nghieân cöùu baûn chaát vaø tính quy luaät cuûa hieän töôïng DT, BD
 - Noäi dung: Ñeà caäp ñeán cô sôû vaät chaát, cô cheá vaø tính quy luaät cuûa hieän töôïng DT, BD
 - YÙ nghóa: cung caáp cô sôû khoa hoïc cho choïn gioáng, coù vai troø quan troïng trong y hoïc, ñaëc bieät laø trong CNSH
II/ Menden – ngöôøi ñaët neàn moùng cho DTH
Noäi dung cô baûn cuûa phöông phaùp phaân tích caùc theá heä lai cuûa Menden:
- Lai caùc caëp boá meï khaùc nhauveà moät hoaëc moät soá caëp tính traïng thuaàn chuûng töông phaûn roài theo doõi söï DT rieâng reõ cuûa töøng caëp tính traïng ñoù treân con chaùu cuûa töøng caëp boá meï.
- Duøng toaùn thoáng keâ ñeå phaân tích caùc soá lieäu thu ñöôïc. töø ñoù ruùt ra quy luaät DT caùc tính traïng.
III/ Moät soá thuaät ngöõ vaø kí hieäu cô baûn cuûa DTH
 1. Moät soá thuaät ngöõ
 - Tính traïng: laø nhöõng ñaëc ñieåm veà hình thaùi, caáu taïo, sinh lí cuûa 1 cô theå.
- Caëp tính traïng töông phaûn: laø hai traïng thía bieåu hieän traùi ngöôïc nhau cuûa cuøng loaïi tính traïng.
- NTDT: quy ñònh caùc TT cuûa sinh vaät
- Gioáng TC coù ñaëc tính DT ñoäng nhaát, caùc theå heä sau gioáng caùc theå heä tröôùc
 2. Moät soá kí hieäu:
 - P:Caëp boá meï xuaát phaùt
 - x: pheùp lai
 - G: Giao töû
F: theá heä con
4. Cuûng coá
 - Ñoïc thoâng tin trong SGK
 - Taïi sao Menden laïi choïn caùc caëp tính traïng töông phaûn khi thöïc hieän caùc pheùp lai?
 5. Daën doø:
 - Hoïc baøi
 - Laøm baøi taäp 2, 3 SGK
 - Ñoïc baøi keá tieáp
Tiết 2 Baøi 2: LAI MOÄT CAËP TÍNH TRAÏNG
I. MUÏC TIEÂU:
 - Trình baøy ñöôïc thí nghieäm lai moät caëp tính traïng . Phaân bieät ñöôïc kieåu gen vôùi kieåu hình, theå ñoàng hôïp vôùi theå dò hôïp.
 - Phaùt bieåu ñöôïc noäi dung ñònh luaät phaân li. Giaûi thích ñöôïc keát quaû thí nghieäm cuûa Menñen.
 - Reøn luyeän kó naêng quan saùt vaø thu nhaän kieán thöùc töø caùc hình veõ.
 - Tạo hứng thú trong tiết học
II. CHUẨN BỊ
Gv: Tranh phoùng to hình 2.1 – 3 SGK 
HS: Kiến thức
III. PHƯƠNG PHÁP: Thảo luận nhóm, trực quan, đàm thoại
IV.TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
Ổn định
Kiểm tra bài cũ
Bài mới
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
GV treo tranh phoùng to hình 2.1 SGK cho HS quan saùt.
 Hãy cho biết đặc điểm hoa của đậu Hà Lan?
 Trình bày cách tiến hành thí nghiệm của Menden?
GV: tương tự các thí nghiệm khác cũng vậy
 Xaùc ñònh kieåu hình ôû F1 vaø tæ leä kieåu hình ôû F2.
* Tính traïng bieåu hieän ngay ôû F1 Menden gọi laøgì?
 * Tính traïng ñeán F2 môùi bieåu hieän laø gì?
GV: Dù thay đổi vị trí của các giống làm cây bố và cây mẹ hay ngược lại kết quả thu được của 2 phép lai đều như nhau.
 GV yeâu caàu HS quan saùt tranh hình 2.2 SGK, ruùt ra nhaän xeùt veà quy luaät di truyeàn caùc tính traïng troäi, laën ñeán F2.
 GV: Kieåu hình ôû F2 coù: 1/3 soá caây troäi thuaàn chuûng, 2/3 troäi khoâng thuaàn chuûng vaø 1/3 soá caây bieåu hieän tính traïng laën thuaàn chuûng.
GV yeâu caàu HS quan saùt tranh hình 2.3 SGK vaø nghieân cöùu SGK ñeå traû lôøi
- Menñen giaûi thích keát quaû thí nghieäm nhö theá naøo?
- Tæ leä caùc loaïi giao töû ôû F1 vaø tæ leä caùc loaïi kieåu gen laø bao nhieâu?
- Taïi sao F2 laïi coù tæ leä 3 hoa ño û:1 hoa traéng?
 GV löu yù: Menñen cho raèng, moãi tính traïng treân cô theå do moät caëp nhaân toá di truyeàn quy ñònh (ta goïi laø gen). OÂng giaû ñònh, trong teá baøo sinh döôõng, caùc nhaân toá di truyeàn toàn taïi thaønh töøng caëp vaø duøng chöõ laøm kí hieäu cho caùc nhaân toá di truyeàn (chöõ in hoa quy ñònh tính traïng troäi, chöõ thöôøng quy ñònh tính traïng laën).
HS quan saùt tranh
Hoa lưỡng tính
 nghieân cöùu SGK vaø thaûo luaän theo nhoùm, cöû ñaïi dieän trình baøy yù kieán cuûa nhoùm.
F1: Hoa đỏ
F2 : 3đỏ : 1 trắng
tính traïng troäi (hoa ñoû, thaân cao, quaû luïc).
tính traïng laën (hoa traéng, thaân luøn, quaû vaøng).
HS quan saùt tranh, thaûo luaän theo nhoùm vaø cöû ñaïi dieän phaùt bieåu yù kieán cuûa nhoùm. Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung.
* Tæ leä caùc loaïi giao töû ôû F1 laø: 1A : 1a neân tæ leä kieåu gen ôû F2 laø: 1AA : 2Aa : 1aa.
* F2 coù tæ leä 3 hoa ñoû : 1 hoa traéng vì kieåu gen dò hôïp Aa bieåu hieän kieåu hình troäi, coøn aa bieåu hieän kieåu hình laën (traéng).
I/ Thí nghiệm của Menden
P:Hoa đỏ x Hoa trắng (TC )
F1 Hoa đỏ
F2 3đỏ : 1 trắng
* Kieåu hình F1: ñoàng tính (hoa ñoû, thaân cao, quaû luïc).
* Kieåu hình F2: phaân li theo tæ leä trung bình 3 troäi : 1 laën.
* Keát luaän: 
Khi lai hai boá meï thuaàn chuûng khaùc nhau veà moät caëp tính traïng töông phaûn thì ôû F1 ñoàng tính veà tính traïng (cuûa boá hoaëc meï), F2 coù söï phaân li tính traïng theo tæ leä trung bình 3 troäi : 1 laën.
II/ Menden giải thích kết quả thí nghiệm
* ÔÛ caùc theá heä P, F1, F2: gen toàn taïi thaønh töøng caëp töông öùng taïo thaønh kieåu gen. Kieåu gen quy ñònh kieåu hình cuûa cô theå.
Neáu kieåu gen chöùa caëp gen töông öùng gioáng nhau goïi laø theå ñoàng hôïp (AA ñoàng hôïp troäi, aa ñoàng hôïp laën. Neáu kieåu gen chöùa caëp gen töông öùng khaùc nhau (Aa) goïi laø theå dò hôïp.
* Trong quaù trình phaùt sinh giao töû, caùc gen phaân li veà caùc teá baøo con (giao töû), chuùng ñöôïc toå hôïp laïi trong quaù trình thuï tinh hình thaønh hôïp töû.
* Tæ leä caùc loaïi giao töû ôû F1 laø: 1A : 1a neân tæ leä kieåu gen ôû F2 laø: 1AA : 2Aa : 1aa.
* F2 coù tæ leä 3 hoa ñoû : 1 hoa traéng vì kieåu gen dò hôïp Aa bieåu hieän kieåu hình troäi, coøn aa bieåu hieän kieåu hình laën (traéng).
 4. Củng cố : Phaùt bieåu caùc khaùi nieäm: kieåu gen, kieåu hình, theå ñoàng hôïp vaø theå dò hôïp.
 Cho HS hoïc so sánh sự giống nhau và khác nhau giữa quy luật đồng tính và quy luaät phaân li 
 5. Dặn dò: Hoïc thuoäc phaàn toùm taét cuoái baøi.
* Traû lôøi caùc caâu hoûi trong sgk
 Kí duyệt, ngày tháng năm 
 PHT