Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tuần 20 - Tiết 38 - Ưu thế lai

Ngày soạn : ..	 Tuần : 20
Ngày dạy : .	 Tiết : 38
ƯU THẾ LAI
I. MỤC TIÊU : Học xong bài này HS phải 
- Trình bày được khái niệm ưu thế lai, cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai, lí do không dùng cơ thể lai F1 để nhân giống,các biện pháp duy trì ưu thế lai.
- Trình bày được các phương pháp thường dùng để tạo ưu thế lai.
- Hiểu và trình bày được khái niệm lai kinh tế và phương pháp thường dùng để tạo cơ thể lai kinh tế ở nước ta.
II. CHUẨN BỊ
- Tranh phóng to về ưu thế lai ở ngô (H35 SGK).
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP
1. Ổn định
- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra
1. Vì sao tự thự phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật qua nhiều thế hệ có thể gây hiện tượng thoái hóa. Cho ví dụ.
2. Trong chọn giống, người ta dùng hai phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần nhằm mục đích gì?
3. Tiến trình bài giảng
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
I. Hiện tượng ưu thế lai
- GV đưa vấn đề: So sánh cây và bắp ngô ở 2 dòng tự thụ phấn với cây và bắp ngô ở cơ thể lai F1 trong H35 SGK trang 102.
2. Khái niệm :
- GV yêu cầu HS khái quát kiến thức:
+ Thế nào là thoái hóa?
+ Giao phối gần là gì?
- Thoái hóa: Là hiện tượng các thế hệ con cháu có sức sống kém dần, bộc lộ tính trạng xấu, năng suất giảm, .
- Giao phối gần (giao phối cận huyết): Là sự giao phối giữa con cái sinh ra từ 1 cặp bố mẹ hoặc giữa mẹ với con cái.
II. Nguyên nhân của hiện tượng thoái hóa
- GV treo H34.3 yêu cầu HS quan sát và thảo luân trả lời các câu hỏi lệnh 6SGK trang 100.
- GV gọi HS trả lời, cho các nhóm bổ sung GV nhận xét, kết luận.
Nguyên nhân hiện tượng thoái hóa do tự thụ phấn hoặc giao phối cân huyết vì qua nhiều thế hệ tạo ra các cặp gen tương đồng hợp lặn gây hại.
- GV mở rộng: Một số loài thực vật, động vật cặp gen đồng hợp không gây hại nên không dẫn tới hiện tượng thoái hóa → nên vẫn tiến hành giao phối.
III. Vai trò của phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết trong chọn giống
- GV nêu câu hỏi: Tại sao tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần gây ra hiện tượng thoái hóa nhưng những phương pháp này vẫn được người ta sử dụng trong chọn giống?
- GV giúp HS hoàn thiện kiến thức:
Vai trò của phương pháp tự thụ phấn và giao phối cận huyết trong chọn giống.
- Củng cố đặc tính mong muốn:
- Tạo dòng thuần chủng có cặp gen đồng hợp.
Lai khác dòng: Tạo 2 dòng tự thụ phấn rồi cho giao phấn với nhau.
VD: Ở ngô tạo được ngô lai F1 năng suất cao hơn từ 25 – 30% so với giống hiện có.
Lai khác thứ: Để kết hợp giữa tạo ưu thế lai và tạo giống mới.
2. Phương pháp tạo ưu thế lai ở vật nuôi
- GV hỏi: Con người đã tiến hành tạo ưu thế lai ở vật nuôi bằng phương pháp nào? Cho ví dụ.
- GV hỏi thêm: Tại sao không dùng con lai kinh tế để nhân giống?
Kết luận: Lai kinh tế: Là cho giao phối giữa cặp vật nuôi bố mẹ thuộc 2 dòng thuần chủng khác nhau rồi dùng con lai F1 làm sản phẩm.
VD: Lợn Ỉ Móng Cái x Lợn Đại Bạch.
→ Lợn con mới sinh nặng 0,8kg tăng trọng nhanh tỉ lệ nạn cao.
- HS quan sát hình chú ý các đặc điểm sau:
+ Chiều cao thân cây ngô?
+ Chiều dài bắp, số lượng hạt.
- HS dựa vào kết quả ở nội dung trên khái quát kiến thức.
- Hoàn chỉnh nội dung vào vở ghi.
- Quan sát hình →nêu được:
+ Tỷ lệ đồng hợp tăng, tỉ lệ dị hợp giảm (tỉ lệ đồng hợp trội và tỉ lệ đồng hợp lặn bằng nhau).
+ Gen lặn thường biểu hiện tính trạng xấu.
+ Gen lặn gây hại khi ở thể dị hợp không được biểu hiện.
+ Các gen lặn khi gặp nhau (thể đồng hợp) thì biểu hiện ra kiểu hình.
- Nêu được:
+ Do xuất hiện cặp gen tương đồng hợp tử.
+ Xuất hiện tính trạng xấu.
+ Con người dễ dàng loại bỏ tính trạng xấu.
+ Giữ lại tính trạng mong muốn nên tạo được giống thuần chủng.
Yêu cầu chỉ ra 2 phương pháp.
→ Ghi nội dung chính.
- HS nghiên cứu SGK trang 103, 104 kết hợp tranh ảnh về các giống vật nuôi → nêu được:
+ Phép lai kinh tế.
+ Áp dụng ở lợn và bò.
- HS trình bày → lớp bổ sung hoàn chỉnh.
* HS nêu được: Nếu nhân giống thì thế hệ sau các gen lặn gây hại ở tính trạng đồng hợp sẽ được biểu hiện tính trạng.
4. Củng cố :
Lai kinh tế mang lại hiệu quả như thế nào?
5. Dặn dò 
- Học bài trả lời câu hỏi SGK.
- Xem bài : Phương pháp chọn lọc.
IV. RÚT KINH NGHIỆM
Duyệt tuần 20
..