Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tuần thứ 14 - Tiết 27: Thực hành - Nhận biết một vài dạng đột biến

TIẾT 27: THỰC HÀNH- NHẬN BIẾT MỘT VÀI DẠNG ĐỘT BIẾN
I. Mục tiêu
1.Kiến thức
- HS nhận biết được một số đột biến hình thái ở TV và phân biệt được sự sai khác về hình thái của thân, lá, hoa, quả,hạt giữa thể lưỡng bội và thể đa bội trên tranh và ảnh.
- Nhận biết được hiện tượng mất đoạn NST trên ảnh chụp hiển vi hoặc trên tiêu bản.
2.Kỹ năng
- Rèn kĩ năng quan sát tranh và tiêu bản, sử dụng kính hiển vi.
3.Thái độ
-Có ý thức tự giác,nghiêm túc trong giờ học
II-Các kỷ năng sống cơ bản được giáo dục
-Kĩ năng hợp tác , ứng xử / giao tiếp , lắng nghe tích cực
-Kĩ năng thu thập và xử lý thông tin khi quan sát xác định từng dạng đột biến . 
-Kĩ năng quản lí thời gian và đảm nhận trách nhiệm được phân công .
III-Các phương pháp/kỷ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng
-Thực hành – quan sát 
-Hoàn tất một nhiệm vụ 
VI.Chuẩn bị
+GV:
 - Tranh ảnh về các đột biến hình thái ở TV
 - Tranh ảnh về các kiểu đột biến cấu trúc NST, sốlượng NST.
 -Tiêu bản hiển vi về bộ NST bình thường, bộ NST 2n, 3n, 4n...
+HS: 
- Đọc trước bài mới.
V.Tiến trình tiết học
 1.Ổn định lớp 
 2.Kiểm tra bài cũ 
-Thường biến là gì? Cho biết mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình?
-Trả lời câu 2, 3 sgk/ 73
-HS trả lời, lớp nhận xét. GV đánh giá cho điểm
 3.BÀI MỚI:
GV nêu yêu cầu của bài thực hành
Phát dụng đến các nhóm
Hoạt động 1: Nhận biết các đột biến gen gây ra biến dổi hình thái.
Hoạt động của GV và HS
Nội Dung
GV hướng dẫn hs quan sát tranh ảnh 
? So sánh các đặc điểm hình thái của dạng gốc và dạng đột biến ?
? Ghi nhận xét vào bảng sau
HS quan sát kĩ các tranh ảnh chụp -> so sánh các đặc điểm hình thái của dạng gốc và dạng đột biến -> ghi nhận xét vào bảng
I. Nhận biết đột biến gen.
Đối tượng quan sát
Dạng gốc
Dạng đột biến
Lá lúa
Lông chuột
....................
Hoạt động 2: Nhận biết các đột biến cấu trúc NST
Hoạt động của GV và HS
Nội Dung
GV treo tranh câm và yêu cầu HS
? Nhận biết qua tranh về các đột biến cấu trúc NST?
HS quan sát tranh câm các dạng đột biến cấu trúc -> phân biệt từng dạng.
GV gọi hs chỉ tên tranh vẽ
HS lên chỉ tranh, gọi tên từng dạng đột biến.
GV yêu cầu hs nhận biết qua tiêu bản hiển vi về đột biến cấu trúc NST
Các nhóm quan sát tiêu bản dưới kính hiển vi.
GV kiểm tra trên tiêu bản -> xác nhận kết quả của nhóm
HS vẽ lại hình quan sát được
II. Nhận biết đột biến cấu trúc NST
 Các dạng: + Mất đoạn
 + Đảo đoạn
 + Lặp đoạn
Hoạt động 3: Nhận biết một số đột biến số lượng NST
Hoạt động của GV và HS
Nội Dung
GV yêu cầu hs quan sát tranh: bộ NST người bình thường và của bệnh nhân Đao.(H29.1-sgk)
GV hướng dẫn các nhóm quan sát tiêu bản hiển vi bộ NST ở người bình thường và bệnh nhân Đao.
? So sánh ảnh chụp hiển vi bộ NST ở dưa hấu.
? So sánh hình thái thể đa bội với thể lưỡng bội.
HS quan sát tranh và so sánh.
Ghi nhận xét vào bảng theo mẫu
III. Nhận biết một số đột biến số lượng NST
Đối tượng quan sát
Đặc điểm hình thái
Thể lưỡng bội
Thể đa bội
1
2
3
4. Củng cố- nhận xét: 
GV nhận xét chung kết quả giờ thực hành.
GV cho điểm một số nhóm có bộ sưu tầm và kết quả tốt.
Yêu cầu HS viết báo cáo thu hoạch theo mẫu bảng 26-sgk/75
5. Dặn dò
Xem lại bài, đọc bài tiếp theo
Sưu tầm tranh ảnh, vật mẫu minh hoạ thường biến.
..........................................................................................................................................
TIẾT 28: THỰC HÀNH- QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I.Mục tiêu
1.Kiến thức
-HS nhận biết được một số tường biến phát sinh ở các đối tượng trước tác động trực tiếp của điều kiện sống.
- Phân biệt được sự khác nhau giữa thường biến và đột biến.
- Qua tranh ảnh mẫu vật rút ra được:
+Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen
+Tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường
2.Kỹ năng
-Rèn kỹ năng quan sát, phân tích thông qua tranh và mẫu vật
-Rèn kỹ năng thực hành
3.Thái độ
-Có ý thức tự giác,yêu thích môn học
II-Các kỷ năng sống cơ bản được giáo dục
- Kĩ năng hợp tác , ứng xử / giao tiếp , lắng nghe tích cực
-Kĩ năng thu thập và xử lý thông tin khi quan sát xác định thường biến . 
-Kĩ năng quản lí thời gian và đảm nhận trách nhiệm được phân công 
III-Các phương pháp/kỷ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng
-Thực hành – quan sát 
-Hoàn tất một nhiệm vụ
IV.Chuẩn bị
+ GV: 
- Tranh ảnh minh hoạ thường biến
- ảnh chụp chứng minh thường biến không di truyền
+HS : 
- Mầm khoai lang mọc trong tối và ngoài sáng. 
- 1 thân cây rau dừa nước mọc từ mô đất bò xuống ven bờ và trải xuống mặt nước
V.Tiến trình tiết học
 1.Ổn định lớp
 2.Kiểm tra. 
-Thường biến là gì? Thường biến khác mức phản ứng ở điểm cơ bản nào?
-HS trả lời, lớp nhận xét. GV đánh giá cho điểm
3.Bài giảng
GV nêu mục tiêu của bài thực hành
Phát dụng đến các nhóm
Hoạt động 1: Nhận biết một số thường biến.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
GV yêu cầu hs quan sát tranh, ảnh, mẫu vật các đối tượng.
 ? Nhận biết thường biến phát sinh dưới ảnh hưởng của ngoại cảnh?
 ? Nêu các nhân tố ngoại cảnh gây đột biến?
GV yêu cầu HS điền vào bảng
GV chốt lại đáp án đúng
HS quan sát kĩ các tranh ảnh, mẫu vật thảo luận nhóm ghi vào bảng báo cáo thu hoạch
Một đại diện HS lên điền bảng
Đối tượng
ĐK môi trường
KH tương ứng
Nhân tố tác động
1, Mầm khoai
Có ánh sáng
Trong tối
Mầm lá có màu xanh
Mầm lá có màu vàng
ánh sáng
2, cây rau dừa nước
3,..............
Trên cạn
Ven bờ
Trên mặt nước
Thân lá nhỏ
Thân lá lớn
Thân lá lớn hơn, rễ biến thành phao
độ ẩm
Hoạt động 2: Phân biệt thường biến và đột biến
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
GV hướng dẫn hs quan sát trên đối tượng lá cây mạ mọc ở ven bờ và trong ruộng. Thảo luận
 ? Sự sai khác giữa 2 cây mạ mọc ở vị trí khác nhau ở vụ thứ nhất thuộc thế hệ nào?
 ? Các cây lúa được gieo từ hạt của 2 cây trên có khác nhau ko?Rút ra nhận xét?
 ? Tại sao cây mạ mọc ven bờ phát triển tốt hơn cây mọc trong ruộng?
 ? Phân biệt thường biến và đột biến?
GV chốt lại
 Các nhóm quan sát tranh thảo luận nhóm trả lời:
+ Hai cây mạ thuộc hệ thứ nhất (biến dị trong đời cá thể)
+ Con của chúng giống nhau (biến dị ko di truyền được)
+ Do điều kiện dinh dưỡng khác nhau.
HS trình bày => lớp bổ sung
Hoạt động 3: Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối với tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
GV yêu cầu hs quan sát ảnh 2 luống su hào của cùng một giống nhưng có điều kiện chăm sóc khác nhau
 ? Hình dạng củ của 2 luống có khác nhau không?
 ? Kích thước của các củ su hào ở 2 luống khác nhau ntn?
 ? Rút ra nhận xét gì?
dưa hấu, so sánh hình thái thể đa bội với thể lưỡng bội.
HS quan sát tranh để trả lời
+ Hình dạng giống nhau (tính trạng chất lượng)
+ Chăm sóc tốt củ to, chăm sóc ít củ nhỏ
* Nhận xét: Tính trạng chất lượng phụ thuộc kiểu gen. Tính trạng số lượng phụ thuộc điều kiện sống
 4. Củng cố- nhận xét: 
-GV yêu cầu hs làm bài thu hoạch theo nội dung sau:
-Cho biết ảnh hưởng của môi trường đối với tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng?
-Sự khác nhau giữa thường biến và đột biến ? 
-GV nhận xét chung kết quả giờ thực hành.
5. Dặn dò: 
 Xem lại bài, đọc bài tiếp theo (bài 28)
Trả lời các câu hỏi SGK/81
.............................................................................................................................................