Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Chiếc lược ngà

Tiết 71,72	Ngày soạn: 25/12/09
	 CHIẾC LƯỢC NGÀ
	 NGUYỄN QUANG SÁNG
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Giúp học sinh:
-Cảm nhận được tình cha con sâu nặng trong hoàn cảnh éo le của hai cha con ông Sáu
-Nắm được nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, đặc biệt là nhân vật bé Thu, nghệ thuật xây dựng tình huống truyện bất ngờ mà tự nhiên của tác giả.
-Rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm, biết phát hiện những chi tiết nghệ thuật đáng chú ý trong truyện ngắn.
B. CHUẨN BỊ:
-GV: sgk, tranh, giáo án
-HS: sgk, soạn bài
C. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG:
1. ỔN ĐỊNH:
2. Bài cũ:
3. Bài mới:
Nội dung HĐ
HĐ của thầy
HĐ của trò:
HĐ1. KHỞI ĐỘNG
HĐ2. ĐỌC, TÌM HIỂU CHUNG
1. Tóm tắt
2.đọc, tìm hiểu chú thích:
3. người kể chuyện: ngôi 1-bác ba
->người chứng kiến khách quan mà còn là bày tỏ niềm cảm thông , chia sẻ, đồng thời thể hiện rõ chủ đề tư tưởng, thuyết phục hơn
4. cốt truyện : chặt chẽ , hợp lí
5. Tình huống:
-Tám năm trời cha con xa cách , ông sáu về thăm quê bé thu không nhận cha, đến khi nhận ra và biểu lộ tình cảm thắm thiết thì ông sáu lại ra đi
-Ở chiến trường ông sáu dồn hết tâm trí làm cây lược để tặng con nhưng ông đã hi sinh khi chưa kịp trao món quà cho con
HĐ3. ĐỌC, TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. nhân vật Thu:
a. thái độ và hành động bé thu trước khi nhận ra ông sáu là cha:
-" Ba đây con!"-> bé Thu chạy , la hét lên
-Không gọi ba " chắt nước giùm cái", " cơm sôi rồi nhão bây giờ", hất cái trứng mà ông sáu gắp cho ra khỏi chén, bỏ về ngoại..-> ương ngạnh nhưng không đáng trách
b. Thái độ và hành động của Thu khi nhận ra ông Sáu là cha:
-vẻ mặt ngơ ngác , hơi khác, sầm lại, buồn rầu.....nhìn có vẻ nghĩ ngợi
-tiếng kêu như xé..." ba....a....a....ba!"
"vừa kêu vừa chạy, nhanh như một con sóc, nó chạy thót lên và dang hai tay ôm chặt cổ ba nó. Nó hôn tóc, cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo.........dang chân xiết chặt ba....."
-> tình yêu thương ba bấy lâu nay bị dồn nén, nay đựoc bùng ra mạnh mẽ, cuống quýt, hối hả,cả sự hối hận . Đây là tình cảm thật sâu sắc, mạnh mẽ nhưng cũng thật dứt khoát, rạch ròi
*Thu là một trẻ thơ hồn nhiên , thơ ngây với cá tính cứng cỏi tưởng như ương ngạnh, lòng thương ba sâu sắc.
*Tác giả am hiểu tâm lí nhân vật
2. Tình cha con sâu nặng ở ông Sáu:
-với lòng mong nhớ con , anh chạy đến gọi: Ba đây con!.....anh xúc động , đỏ mặt ...
-suốt ngày anh chẳng đi đâu xa , lúc nào cũng vỗ về con bé....
-Cố tình giả vờ không nghe để nghe con bé gọi tiếng ba
-Gắp thức ăn cho con....đánh con mà anh ân hận mãi
->tình thương con , khao khát được nghe con bé gọi tiếng ba
-Dồn sức lực làm chiếc lược ngà,trước khi hi sinh anh chỉ móc cây lược ra và đưa cho bác ba
->tình cha con là bất diệt
*Ông sáu- người cha giàu lòng thương con.
*chiếc lược ngà- biểu tượng của tình phụ tử thiêng liêng, nó làm dịu đi nỗi ân hận và chứa đựng tình cảm mến thương của người cha.
3. ý nghĩa của truyện:
Câu chuyện không chỉ nói lên tình cha con thắm thiết mà còn gợi cho người đọc những đau thương mất mác trong chiến tranh, tạo nên những cảnh tượng éo le đầy nước mắt, cha xa con , vợ xa chồng....
HĐ4. TỔNG KẾT-LUYỆN TẬP:
*Giới thiệu bài:
chiến tranh đã gây ra bao cảnh tan thương , nhất là làm cho gia đình li tan . cảnh tượng ấy không chỉ của riêng ai mà là chung cả dân tộc Việt nam. một trong số những cảnh tượng đó được nhà văn Nguyễn Quang Sáng ghi lại trong tác phẩm: CHIẾC LƯỢC NGÀ
? nhân vật chính trong truyện là ai?
? truyện kể theo ngôi thứ mấy- người kể chuyện là ai? Tác dụng?
?tình huống của truyện là gì? Tình huống nào gây cấn nhất?
?hãy kể tóm tắt đoạn trích:
? phân tích diễn biến tâm trạng của bé thu?
*giảng bình:
Bé Thu có tình yêu cha mãnh liệt. Cha đi chiến đấu biền biệt xa nhà,mãi đến năm tám tuổi bé mới gặp cha mình,làm sao tránh khỏi sự việc như trong truyện đã kể . Thu ngạc nhiên không nhận cha đó cũng là bình thường
Tiếp theo thu không chịu gọi ba , một tiếng ba mà ông sáu đã chờ đợi suốt mấy năm trời, cũng vì thương ba mà kiên quyết muốn bảo vệ tình yêu ba trọn vẹn ,khong chấp nhận ai khác ngoài người ba chụp chung hình với má.
Hành động cử chỉ thân thiện của ông càng làm cho bé thu nghi ngờ hơn, đây chính là tâm lí trẻ thơ, hành động hất tung trứng cá là biểu lộ rõ nhất sự dứt khoát, mãnh liệt cự tuyệt một người đàn ông lạ
 ? nhận xét gì về nhân vật Thu?
*Giảng bình:
Sau một đêm nằm bên ngoại, hiểu rõ vết sẹo trên mặt ba do bọn Mĩ gây nên Thu càng ân hận và thương ba hơn nhưng đến khi nhận ra thì cũng đến lúc ba phải lên đường vào chiến trường tiếp tục kháng chiến. ngay lúc đó , cảnh chia tay nghẹn ngào, đầy xúc động bởi tiếng kêu "Ba...a...a ..ba " xé lòng. tiếng kêu thốt lên nhói đau lòng cả ông lẫn chúng ta vì đây là tiếng lòng của thu đã dồn nắn bấy lâu, đấy là tình thương cha của đứa trẻ thơ
Hành động ôm hôn ba cả vết thẹo chứng tỏ thu thương ba hơn lúc nào hết .
?tình cảm đẹp của ông sáu thể hiện đối với con qua những chi tiết nào?
?Điều ấy bộc lộ nét đẹp gì trong tâm hồn của người chiến sĩ cách mạng?
*bình :
Ông sáu-một người cha hi sinh cả cuộc đời cả cuộc đời đẻ giữ gìn tình cha con bất diệt. Ông sáu đã đau thể xác còn chịu nỗi đau tinh thần trong những ngày về phép đứa con gái duy nhất của ông không chịu gọi ba
Ông luôn ân hận về hành động đánh con , đó chính là tình thương con , để bù đắp lại cho con ông đã cố gắn làm chiếc lược và khắc hàng chữ" yêu quí tặng Thu con của ba"
Khi bất thần trúng đạn ông sáu không kịp trăn trối điều gì, chỉ còn kịp móc ra một cây lược gởi lại cho bác ba với ý muốn bác ba trao cho con mình - ông sáu đã hi sinh anh dũng nhưng chỉ có tình cha con là bất diệt
*Trắc nghiệm:
? Đoạn trích chủ yếu viết về vấn đề gì?
a.Tình cha con trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh 
b. tình đồng đội đồng chí 
c. Tình quân dân trong kháng chiến
d. tất cả
?Người kể chuyện trong đoạn trích là ai?
a. Bác ba b. Ông Sáu
c. Bé Thu d. Vợ ông sáu
Ghi bài
trả lời
Suy nghĩ trả lời
Nghe ghi
nhận xét
nghe ghi
trả lời
Nghe ghi
chọn câu đúng
đọc ghi nhớ
4. Củng cố: nhân vật thu gợi cho em cảm xúc gì?
5. Dặn dò: soạn bài: ÔN TẬP TV
	CHUẨN BỊ BÀI KIỂM TRA