Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết 1, 2: Phong cách Hồ Chí Minh

Ngày soạn: 25/08/2007
Tuần 1 - Tiết 1-2
PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
I/. Mục tiêu cần đạt
Giúp HS:
- Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vĩ đại và bình dị.
- Thấy được các biện pháp nghệ thuật chủ yếu góp phần làm nổi bật vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh.
- Bước đầu tiếp xúc với văn bản có sự kết hợp yếu tố thuyết minh với lập luận.
II. Tài liệu tham khảo: SGK, SGV, STK.
III. Đồ dùng dạy học:
IV. Tiến hành hoạt động dạy và học
1/. Ổn định:
Ngày dạy:
Tiết dạy: 
Lớp: 
9A1
9A2
SS
Tên HS vắng
2/. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra tập bài soạn của HS
3/. Bài mới:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Bài HS ghi
Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chú thích.
GV giới thiệu bài mới: Hồ Chí Minh không chỉ là anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là danh nhân văn hoá thế giới. Bởi vậy, phong cách sống và làm việc của Bác Hồ không chỉ là phong cách sống và làm việc của người anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là của một nhà văn hoá lớn, một con người của nền văn hoá tương lai.
GV hướng dẫn HS đọc: rõ ràng, mạch lạc, truyền cảm.
? Văn bản gồm mấy phần? Nội dung từng phần?
HS trao đổi, thảo luận.
Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản.
? Tinh hoa văn hoá nhân loại đến với Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh nào?
? Điều gì khiến Hồ Chí Minh ra đi tìm đường cứu nước?
? Hồ Chí Minh làm cách nào để khám phá và biến kho tang tri thức văn hoá nhân loại sâu rộng thành vốn tri thức của riêng minh? Tìm chi tiết để minh hoạ?
? Phong cách sống giản dị của Bác được thể hiện như thế nào?
? Em hãy phân tích sự thanh cao trong lối sống hằng ngày của Bác?
? Viết về cách sống của Bác, tác giả liên tưởng đến những nhân vật nổi tiếng nào?
? Để làm nổi bật những vẻ đẹp trong phong cách sống của Hồ Chí Minh, tác giả đã sử dụng những biện pháp nào?
Hoạt động 3: Tổng kết
? Hãy nêu cảm nhận của em về những nét đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh?
=> HS đọc theo hướng dẫn của GV.
=> Văn bản chia làm 2 phần:
- Từ đầu đến “rất hiện đại”: Hồ Chí Minh với sự tiếp thu văn hoá dân tộc nhân loại.
- Phần còn lại: Những nét đẹp trong lối sống Hồ Chí Minh.
=> Hoàn cảnh: Cuộc đời hoạt động cách mạng đầy truân chuyên.
=> Động lực thúc đẩy xuất phát từ khát vọng cứu nước.
=> - Đi nhiều nơi, tiếp xúc văn hoá nhiều vùng trên thế giới.
- Biết nhiều ngoại ngữ, làm nhiều nghề.
- Học tập miệt mài, sâu sắc đến mức uyên thâm.
=> - Đây không phải là lối sống khắc khổ của những con người tự vui trong nghèo khó.
- Đây cũng không phải là cách tự thần thánh hoá, tự làm cho khác đời, hơn đời.
- Đây là cách sống có văn hoá, thể hiện một quan niệm thẩm mỹ: cái đẹp gắn liền với sự giản dị, tự nhiên.
=> Viết về cách sống của Bác, tác giả liên tưởng đến các vị hiền triết ngày xưa:
+ Nguyễn Trãi: bậc khai quốc công thần, ở ẩn.
+ Nguyễn Bỉnh Khiêm: làm quan, ở ẩn.
 => - Kết hợp giữ kể và bình luận.
- Sử dụng nghệ thuật đối lập.
I. Đọc - Hiểu văn bản.
1/. Xuất xứ: Nhân kỉ niệm 100 năm ngày sinh của Bác Hồ, có nhiều bài viết về Người. “Phong cách Hồ Chí Minh” là một phần trong bài viết “Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị” của tác giả Lê Anh Trà.
2/. Bố cục : Chia làm 2 phần
III. Tìm hiểu văn bản
1/. Hồ Chí Minh với sự tiếp thu tinh hoa văn hoá.
- Hoàn cảnh: Cuộc đời hoạt động cách mạng đầy truân chuyên.
+ Gian khổ, khó khăn.
+ Tiếp xúc văn hoá nhiều nước, nhiều vùng trên thế giới.
- Động lực thúc đẩy xuất phát từ khát vọng cứu nước.
- Đi nhiều nơi, tiếp xúc văn hoá nhiều vùng trên thế giới.
- Biết nhiều ngoại ngữ, làm nhiều nghề.
- Học tập miệt mài, sâu sắc đến mức uyên thâm.
2/. Vẻ đẹp trong lối sống giản dị mà thanh cao của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
- Phong cách sống giản dị:
+ Nơi ở và nơi làm việc đơn sơ: chiếc nhà sàn nhỏ vừa là nơi tiếp khách, vừa là nơi làm việc, đồng thời cũng là nơi ngủ.
+ Trang phục giản dị: bộ quần áo bà ba, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp, ...
+ Ăn uống đạm bạc: cá kho, rau luộc, cà muối, cháo hoa,...
=> Lối sống giản dị của Bác rất thanh cao.
- Viết về cách sống của Bác, tác giả liên tưởng đến các vị hiền triết ngày xưa:
+ Nguyễn Trãi: bậc khai quốc công thần, ở ẩn.
+ Nguyễn Bỉnh Khiêm: làm quan, ở ẩn.
3/. Những biện pháp nghệ thuật trong văn bản làm nổi bật vẻ đẹp trong phong cách sống của Hồ Chí Minh.
- Kết hợp giữ kể và bình luận.
- Sử dụng nghệ thuật đối lập.
III. Tổng kết
Ghi nhớ SGK/8
4/. Củng cố: 
? Để làm nổi bật vẻ đẹp và phẩm chất cao quý của phong cách Hồ Chí Minh, tác giả dùng những biện pháp nghệ thuật gì?
? Kể một vài mẫu chuyện nhỏ về Bác Hồ?
5/. Chuẩn bị bài mới: Học bài và soạn bài mới : “Các phương châm hội thoại”.
+ Đọc đoạn thoại SGK/8 để tìm hiểu phương châm về lượng.
+ Đọc truyện cười “Quả bí khổng lồ” để tìm hiểu phương châm về chất.
+ Xem phần Luyện tập.