Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết 105: Các thành phần biệt lập

1. B¸c ¬i, cho ch¸u hái chỵ §«ng Ba ë ®©u? 2. H«m ®ã, chĩ Lª TiÕn - ho¹ sÜ, b¹n th©n cđa bè t«i - ®­a theo bÐ Quúnh ®Õn ch¬i H: C¸c cơm tõ “B¸c ¬i;ho¹ sÜ, b¹n th©n cđa bè t«i ” cã tham gia diƠn ®¹t nghÜa sù viƯc cđa c©u hay kh«ng?Tiết 105:Các thành phần biệt lập( TiÕp theo )I. THÀNH PHẦN GỌI - ĐÁP 1. Bài tập ( SGK -31) a) – Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà nghe rát thê ù không? b) – Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ? Ông Hai đặt bát nước lên chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trả lời: – Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. I. THÀNH PHẦN GỌI - ĐÁP 1. Bài tập ( SGK -31) 2. Phân tích ngữ liệu - Nµy : Dïng ®Ĩ gäi -> T¹o quan hƯ giao tiÕp ( më ®Çu sù giao tiÕp) - Th­a «ng: Dïng ®Ĩ ®¸p -> Duy tr× quan hƯ giao tiÕp ( cã sù ph¶n håi, céng t¸c víi ng­êi nãi, cuéc tho¹i ®­ỵc duy tr×) - “Nµy”, “Th­a «ng” kh«ng tham gia vµo viƯc diƠn ®¹t nghÜa sù viƯc cđa c©u v× chĩng lµ thµnh phÇn biƯt lËp-> Thµnh phÇn gäi- ®¸pII. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ1. Bài tập ( SGK -18)a) Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh – và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi b) Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắmSo sánh:a) Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh chưa đầy một tuổi b) Lão không hiểu tôi, và tôi càng buồn lắmII. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ 1. Bài tập ( SGK -18) 2. Phân tích ngữ liệu - NÕu l­ỵc bá nh÷ng tõ ng÷ in ®Ëm th× nghÜa sù viƯc cđa c¸c c©u kh«ng thay ®ỉi. V× ®ã lµ thµnh phÇn biƯt lËp kh«ng n»m trong cÊu trĩc cĩ ph¸p cđa c©u - “Vµ cịng lµ ®øa con duy nhÊt cđa anh” chĩ thÝch thªm cho cơm tõ “®øa con g¸i ®Çu lßng”. - Cơm chđ-vÞ “t«i nghÜ vËy” chĩ thÝch ®iỊu suy nghÜ riªng cđa nh©n vËt “t«i”. - H×nh thøc: §Ỉt gi÷a 2 dÊu phÈy (b) vµ 1 dÊu g¹ch ngang, 1 dÊu phÈy (a) -> Thµnh phÇn phơ chĩIII. Ghi nhí (SGK-T.32)L­u ý: - Thµnh phÇn phơ chĩ kh«ng chØ ®­ỵc dïng gi¶i thÝch cho nh÷ng tõ ng÷ kh¸c mµ cßn ®­ỵc dïng ®Ĩ nªu xuÊt xø, nªu th¸i ®é, cư chØ, hµnh ®éng ®i kÌm theo lêi nãi cđa ng­êi nãi,cđa nh©n vËt vµ nhê ®ã lêi nãi, v¨n b¶n ®­ỵc hiĨu ®ĩng h¬n, thÝch hỵp h¬n víi h/c¶nh chĩng ®­ỵc sư dơng. VD: C« g¸i nhµ bªn (cã ai ngê) Cịng vµo du kÝch H«m gỈp t«i vÉn c­êi khĩc khÝch	M¾t ®en trßn (th­¬ng th­¬ng qua ®i th«i)	(Quª h­¬ng – Giang Nam) - Thµnh phÇn phơ chĩ trong ngoỈc ®¬n kh«ng tr×nh bµy viƯc c« g¸i lµm hoỈc miªu t¶ ®«i m¾t c« g¸i mµ tr×nh bµy th¸i ®é cđa ng­êi ®ang nãi: ng¹c nhiªn tr­íc sù viƯc c« g¸i tham gia du kÝch, xĩc ®éng tr­íc nơ c­êi hån nhiªn vµ ®«i m¾t ®en cđa c« g¸iIV. LUYỆN TẬP1.Bài tập 1 (SGK.32): XĐ thµnh phÇn gäi- ®¸p- Nµy: ®Ĩ gäi- V©ng: ®Ĩ ®¸p-> Quan hƯ trªn – d­íi, th©n thiÕt2. Bµi tËp 2 (SGK.32): X§ thµnh phÇn gäi - ®¸p- BÇu ¬i -> Cơm tõ ®Ĩ gäi chung kh«ng h­íng vµo ai cơ thĨ (NT nh©n ho¸ ).IIi. LUYỆN TẬP3. Bài tập 3 + 4 (SGK.33): X¸c ®Þnh thµnh phÇn phơ chĩ, nªu t/dơng vµ giíi h¹n t¸c dơng cđa thµnh phÇn phơ chĩ - C¸c c©u a,b,c phÇn phơ chĩ gi¶i thÝch cho c¸c cơm DT tr­íc ®ã, cơ thĨ: a) “KĨ c¶ anh” -> gi¶i thÝch cho cơm tõ “mäi ng­êi”b) “C¸c thÇy c«ng­êi mĐ” -> gi¶i thÝch cho cơm tõ “nh÷ng ng­êi n¾m gi÷ ch×a kho¸ nµy”c) “Nh÷ng ng­êi thùc sù cđa kØ tíi” -> gi¶i thÝch cho cơm tõ “líp trỴ”.IIi. LUYỆN TẬP3. Bài tập 3 + 4 (SGK - 33): X§ thµnh phÇn phơ chĩ, nªu t/dơng vµ giíi h¹n t¸c dơng cđa thµnh phÇn phơ chĩ- C©u d) nªu th¸i ®é cđa ng­êi nãi tr­íc sù v©t, sù viƯc “Cã ai ngê”-> ThĨ hiƯn sù ng¹c nhiªn cđa nh©n vËt “T«i”“Th­¬ng th­¬ng qu¸ ®i th«i” -> thĨ hiƯn t×nh c¶m tr×u mÕn cđa nh©n vËt “T«i” víi nh©n vËt “C« bÐ nhµ bªn”-> C¸c thµnh phÇn phơ chĩ nµy liªn quan ®Õn nh÷ng tõ ng÷ mµ nã cã nhiƯm vơ gi¶i thÝch hoỈc cung cÊp th«ng tin phơ vỊ th¸i ®é, suy nghÜ, t×nh c¶m cđa c¸c nh©n vËt ®èi víi nhau.4. Bài tập 5 (SGK): Viết đoạn văn có chứa thành phần phụ chú trình bày suy nghĩ về việc thanh niên chuẩn bị hành trang bước vào thế kỉ mới VD: Chĩng ta – nh÷ng ng­êi chđ thùc sù cđa t­¬ng lai, ph¶i x¸c ®Þnh ®­ỵc m×nh sÏ lµm g× trong cuéc hµnh tr×nh khi b­íc vµo thÕ kØ míi – thÕ kØ cđa khoa häc c«ng nghƯ – mçi chĩng ta cÇn ph¶i ®­ỵc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, hiƯn ®¹i... H­íng dÉn häc bµi- Häc bµi, n¾m ch¾c c¸c thµnh phÇn gäi - ®¸p vµ thµnh phÇn phơ chĩ, biÕt vËn dơng trong nãi, viÕt v¨n b¶n ChuÈn bÞ tiÕt 106 + 107: ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5- v¨n nghÞ luËn TiÕt 108 + 109 - v¨n b¶n: Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngơ ng«n cđa La-ph«ng-ten (§äc kÜ v¨n b¶n, chĩ thÝch; t×m hiĨu bè cơc; tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK) (Häc tr­íc tiÕt viÕt TLV)