Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết 108: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

Tiết: 108 NGHỊ LUẬN 
VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
Ngày soạn: 29/1/2010
Ngày dạy: 02/2/2010
A. MỤC TIÊU:
1.Kiếnthức:Giúp HS biết làm bài văn nghị luận về 1 vấn đề tư tưởng, đạo lí.
2. Kỹ năng: Rèn kĩ năng nhận diện và viết văn bản nghị luận xã hội về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
3. Thái độ: HS có ý thức tự giác trong học tập.
B. PHƯƠNGPHÁP: Đàm thoại, thảo luận, thực hành.
C. CHUẨN BỊ:
1.Giáoviên: Soạn bài
2. Họcsinh: Đọc và trả lời câu hỏi SGK.
D. TIẾN TRÌNH:
I. Ổnđịnh: (1’)
II. Bài cũ: (3’)
? Thế nào là bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống?
III.Bàimới:
 1.Đặtvấnđề: (1’)
2.Triểnkhai:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung kiến thức
HĐ1: (25’) Hướng dẫn tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
* Cho HS đọc văn bản “Tri thức là sức mạnh”.
?Văn bản trên bàn về vấn đề gì?
? Văn bản có thể chia làm mấy phần? 
? Chỉ ra nội dung của mỗi phần và mối quan hệ của chúng với nhau?
? Chỉ ra câu mang luận điểm chính trong bài? Các luận điểm ấy đã diễn đạt được rõ ràng, dứt khoát ý kiến của người viết chưa?
? Văn bản đã sử dụng phép lập luận nào là chính? ? Cách lập luận có thuyết phục hay không?
? Bài nghị luận về 1 vấn đề tư tưởng, đạo lí khác bài nghị luận về 1 sự việc, hiện tượng đời sống như thế nào?
* Sự khác biệt giữa bài nghị luận về 1 sự việc, hiện tượng đời sống và bài nghị luận về 1 vấn đề tư tưởng, đạo lí là: Một đằng từ sự việc, hiện tượng đời sống mà nêu ra những vấn đề tư tưởng, còn 1 đằng dùng giải thích và chứng minh làm sáng tỏ các tư tưởng, đạo lí quan trọng đối với đời sống con người.
* Văn bản trên là bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí. Vậy thế nào là bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí? 
* HS trả lời.
* GV chốt ghi nhớ, cho HS đọc ghi nhớ.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về 1 vấn đề tư tưởng, đạo lí.
1. Ví dụ: Văn bản “Tri thức là sức mạnh”.
 * Văn bản bàn về giá trị của tri thức khoa học và người trí thức.
* Văn bản có thể chia làm 3 phần.
+ Phần mở bài: (đoạn 1) nêu vấn đề
+ Phần thân bài: (gồm 2 đoạn) nêu 2 ví dụ chứng minh tri thức là sức mạnh.
+ Phần kết bài: (còn lại) phê phán 1 số người không biết quí trọng tri thức, sử dụng không đúng chổ,
* Câu có luận điểm chính trong văn bản:
- 4 câu của đoạn mở bài, câu mở và 2 câu kết đoạn 2, câu mở đoạn 3, câu mở và kết đoạn 4.
* Văn bản đã sử dụng phép lập luận chủ yếu trong bài này là chứng minh, dùng sự thực, thực tế để nêu 1 vấn đề tư tưởng, đạo lí, phê phán tư tưởng không biết trọng tri thức, dùng sai mục đích.
2. Ghi nhớ: SGK trang 36
Hoạt động 2: (10’) Hướng dẫn luyện tập.
* Cho HS đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi.
? Văn bản trên thuộc loại nghị luận nào?
? Văn bản nghị luận về vấn đề gì? Hãy chỉ ra luận điểm chính của nó?
? Phép lập luận chủ yếu trong bài văn này là gì? Cách lập luận trong bài có sức thuyết phục như thế nào?
* HS làm việc cá nhân, trả lời.
* GV nhận xét, cho điểm.
II. Luyện tập:
 * Văn bản: Thời gian là vàng
a) Văn bản thuộc loại nghị luận về 1 vấn đề tư tưởng, đạo lí.
b) Văn bản nghị luận về giá trị của thời gian. Các luận điểm chính của từng đoạn là:
+ Thời gian là sự sống.
+ Thời gian là thắng lợi.
+ Thời gian là tiền
+ Thời gian là tri thức.
-> Sau một luận điểm là một dẫn chứng chứng minh thuyết phục cho giá trị của thời gian.
c) Phép lập luận trong bài chủ yếu là phân tích và chứng minh. Các luận điểm được triển khai theo lối phân tích những biểu hiện chứng tỏ thời gian là vàng. Sau mỗi luận điểm là dẫn chứng, chứng minh cho luận điểm.
IV.Củngcố: (3’)
? Thế nào là bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí? Yêu cầu đối với kiểu bài nghị luận này là gì
V. Dặn dò: (2’)
- Học thuộc phần ghi nhớ SGK.
-Nắm chắc kiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
- Chuẩn bị bài: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí (nhận xét đề bài và tìm hiểu cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí )
E.Rút kinh nghiệm: