Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết 14: Luyện tập làm bài tập về các biện pháp tu từ từ vựng

Ngµy: 22-11-2009
TiÕt: 14
LuyÖn tËp lµm bµi tËp
 vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng
A. Môc tiªu: Gióp häc sinh:
1. KiÕn thøc:
- Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ tiÕng ViÖt qua lµm c¸c bµi tËp thùc hµnh. 
2. Kü n¨ng:
 - RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi tËp
B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
- GV: So¹n bµi vµ ®äc tµi liÖu tham kh¶o.
- HS: §äc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ; tham kh¶o tµi liÖu cã liªn quan ®Õn bµi häc.
C. tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc
* æn ®Þnh líp, kiÓm tra bµi cò.
Bµi cò: Lµm c¸c bµi tËp GV giao vÒ nhµ.
* Tæ chøc HS luyÖn tËp:
Bµi tËp 1: X¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch phÐp tu tõ cã trong c¸c ®o¹n th¬ sau:
A. 	§au lßng kÎ ë ng­êi ®i 	
LÖ r¬i thÊm ®¸ t¬ chia rò t»m. (NguyÔn Du)
B.	 RÔ siªng kh«ng ng¹i ®Êt nghÌo
Tre bao nhiªu rÔ bÊy nhiªu cÇn cï (NguyÔn Duy)
C. 	Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy 
 ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u
 Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu
Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai? (Chinh phô ng©m khóc)
D. 	Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶ 
Cã søc ng­êi sái ®¸ còng thµnh c¬m (ChÝnh H÷u)
Gîi ý:
A. Nãi qu¸: thÓ hiÖn nçi ®au ®ín chia li kh«n xiÕt gi÷a ng­êi ®i vµ kÎ ë.
B. Nh©n ho¸ - Èn dô: PhÈm chÊt siªng n¨ng cÇn cï cña tre nh­ con ng­êi ViÖt Nam trong suèt chiÒu dµi lÞch sö d©n téc.
C. §iÖp ng÷: NhÊn m¹nh kh«ng gian xa c¸ch mªnh m«ng b¸t ng¸t gi­a ng­êi ®i vµ kÎ ë. Tõ ®ã t« ®Ëm nçi sÇu chia li, c« ®¬n cña ng­êi chinh phô.
D. Ho¸n dô: bµn tay ®Ó chØ con ng­êi.
Bµi tËp 2: C©u nµo sau ®©y sö dông biÖn ph¸p nãi gi¶m nãi tr¸nh?
A. Th«i ®Ó mÑ cÇm còng ®­îc.
B. Mî mµy ph¸t ®¹t l¾m, cã nh­ d¹o tr­íc ®©u.
C. B¸c trai ®· kh¸ råi chø.
D. L·o h·y yªn lßng mµ nh¾m m¾t.
Gîi ý: D
Bµi tËp 3: Cho c¸c vÝ dô sau: Ch©n cøng ®¸ mÒm, ®en nh­ cét nhµ ch¸y, dêi non lÊp biÓn, ngµn c©n treo sîi tãc, xanh nh­ tµu l¸, long trêi lë ®Êt.
 NhËn xÐt nµo sau ®©y nãi ®óng nhÊt vÒ c¸c vÝ dô trªn?
A - Lµ c¸c c©u tôc ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p so s¸nh.
B - Lµ c¸c c©u thµnh ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸.
C - Lµ c¸c c©u tôc ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸.
D - Lµ c¸c c©u thµnh ng÷ dïng biÖn ph¸p so s¸nh.
Gîi ý: B
Bµi tËp 4: VËn dông c¸c phÐp tu tõ ®· häc ®Ó ph©n tÝch ®o¹n th¬ sau:
“ Cø nghÜ hån th¬m ®ang t¸i sinh
Ng«i sao Êy lÆn, ho¸ b×nh minh.
C¬n m­a võa t¹nh, Ba §×nh n¾ng
B¸c ®øng trªn kia, vÉy gäi m×nh”
(Tè H÷u)
Gîi ý: 
- X¸c ®Þnh ®­îc c¸c phÐp tu tõ cã trong ®o¹n th¬: 
ho¸n dô: Hån th¬m; Èn dô: Ng«i sao, b×nh minh
- Tõ ng÷ cïng tr­êng tõ vùng chØ c¸c hiÖn t­îng tù nhiªn: Ng«i sao, lÆn, b×nh minh, c¬n m­a, t¹nh, n¾ng.
- Ph©n tÝch c¸ch diÔn ®¹t b»ng h×nh ¶nh ®Ó thÊy c¸i hay c¸i ®Ñp cña ®o¹n th¬: thÓ hiÖn sù vÜnh h»ng, bÊt tö cña B¸c: ho¸ th©n vµo thiªn nhiªn, tr­êng tån cïng thiªn nhiªn ®Êt n­íc, gi¶m nhÑ nçi ®au xãt sù ra ®i cña Ng­êi. H×nh ¶nh th¬ võa giµu s¾c th¸i biÓu c¶m võa thÓ hiÖn tÊm lßng thµnh kÝnh thiªng liªng cña t¸c gi¶ ®èi víi B¸c Hå.
* H­íng dÉn häc sinh häc bµi ë nhµ
- N¾m v÷ng toµn bé kiÕn thøc tiÕt häc; 
	- BTVN: Lµm hoµn chØnh bµi tËp vµo vë BT
	- ChuÈn bÞ: Trau dåi vèn tõ.
_________________________