Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết học 10: Luyện tập sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

Tiết 10: Tập làm văn Ngày giảng:26/08/08
LUYỆN TẬP SỬ DỤNG YẾU TỐ MIÊU TẢ
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
 I. Mục tiêu cần đạt:
 Học sinh:
 - Rèn luyện kĩ năng kết hợp thuyết minh và miêu tả trong bài văn thuyết minh.
 - Có tác phong mạnh dạn, chững chạc khi đứng trước tập thể.
 - Rèn kĩ năng diễn đạt. 
II. Chuẩn bị: 
Giáo viên:
 - Dàn ý cho đề bài “Con trâu ở làng quê Việt Nam”
 - Đồ dùng dạy học: Bảng phụ ghi dàn ý.
 - Nội dung tích hợp: Văn miêu tả. 
 - Phương pháp: Vấn đáp, thực hành-luyện tập.
Học sinh: 
 - Lập dàn ý chi tiết.
 - Bảng phụ,bút dạ.
III. Tiến trình lên lơp: 
 1. Ổnđịnh: 9a / 36 (vắng) 
 2. Kiểm tra: 
 a. Câu hỏi: Người ta thường sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào trong văn bản thuyết minh? Nêu tác dụng?
 b. Đáp án: Nêu được một số biện pháp và tác dụng cơ bản: Làm đối tượng thuyết được nổi bật, gây ấn tượng.( 10đ )
3. Bài mới: 
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
HS
Gv
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
* Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý.
- Yêu cầu học sinh đọc đề.
- Đề yêu cầu trình bày vấn đề gì?
- Cụm từ “con trâu ở làng quê Việt Nam” bao gồm những ý gì? 
- Có thể hiểu đề bài muốn trình bày con trâu trong đời 
sống làng quê Việt Nam không?
+ Trình bày:Con trâu gắn bó với nghề làm ruộng, công 
việc đồng áng của người dân Việt.
- Hãy rút ra những ý cần trinh bày.(có thể tìm từ văn bản khoa học)
+ Dựa vào phần chuẩn bị ở nhà để nêu những ý cơ bản.
+ Lớp nhận xét, bổ sung.
- Bố cục của bài thuyết minh gồm mấy phần?
- Mở bài cần trình bày những ý gì? 
+ Giới thiệu chung về con trâu.
- Phần thân cần nêu những ý nào?
- Hãy sắp xếp những ý đã tìm được theo thứ tử trong phần thân bài?
- Trong nghề làm ruộng con trâu đóng vai trò như thế nào? 
- Ở huyện ta có lễ hội nào mà trâu tham gia không? Lễ hội 
đó của dân tộc nào? Ý nghĩa?
- Giải thích rõ hơn về lễ hội đâm trâu của dân tộc Châu Mạ
 ở Đạ Tẻh.
- Thịt, da, sừng trâu có tác dụng gì?
- Đối với người nông dân con trâu có giá trị như thế nào?
- Đối với những đứa trẻ nơi thôn dã con trâu gắn với những kỉ niệm gì về tuổi thơ của chúng?
+ Dựa vào phần chuẩn bị ở nhà trình bày.
+ Lớp nhận xét, bổ sung.
- Từng gắn bó lâu đời với mình, người nông dân đã có 
tình cảm như thế nào đối với con trâu?
-Thử tìm vài câu ca dao, tục ngữ nói về tình cảm của 
con người đối với con trâu.
+ Lấy một số ví dụ như:
 a. Con trâu là đầu cơ nghiệp.
 b. Trâu ơi ta bảo trâu này,
 Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta
* Hoạt động 2: Hướng dẫn viết bài. 
- Nêu yêu cầu khi viết bài và hướng dẫn,quy định thời gian thảo luận.
- Chia lớp làm 4 nhóm:
+ Nhóm 1: Viết đoạn mở bài.
+ Nhóm 2: Thuyết minh con trâu ở làng quê Việt Nam
(trong việc làm ruộng).
+ Nhóm 3: Thuyết minh con trâu với tuổi thơ ở nông thôn 
+ Nhóm 4: Viết đoạn kết bài.
+ Tiến hành viết các đoạn thuyết minh vào giấy nháp.
- Theo dõi hướng dẫn thêm cho những nhóm yếu.
- Gọi đại diện nhóm trình bày.
+ Lớp nhận xét, bổ sung.
- Sửa chữa, cho điểm tuyên dương.
- Củng cố kiéân thức cơ bản. (Bảng phụ)
- Miêu tả trong văn thuyết minh có vai trò gì?
 a. Làm cho đối tượng thuyêt minh hiên lên cụ thể, gần gũi, dễ hiểu.
 b. Làm cho đối tượng thuyết minh có tính cách và cá tính riêng.
 c. Làm cho bài văn thuyết minh có tính biểu cảm.
 d. Làm cho bài văn thuyết minh giàu tính lôgic và màu sắc triết lí. 
+ Chọn đáp ứng đúng và đọc lại ghi nhớ. 
I.Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý.
* Đề bài: Con trâu ở làng quê Việt Nam.
 1. Tìm hiểu đề:
 -Yêu cầu: 
 + Thể loại: thuyết minh 
 + Nội dung: giá trị nhiều mặt của con trâu.
 + Phạm vi: con trâu trong đời sống người nông dân Việt Nam.
 2. Tìm ý và lập dàn ý chi tiết.
 a. Mở bài: 
 Giới thiệu chung về con trâu ở làng quê Việt Nam.
 b. Thân bài: 
 + Nguồn gốc của con trâu.
 + Đặc điểm hình thức của con trâu.
 + Sức kéo của trâu.
 + Trâu là gái trị vật chất và tinh thần.
c. Kết bài:
 Con trâu trong tình cảm của người nông dân.
II.Viết bài:
 1. Xây dựng đoạn mở bài.
 “Trâu ơi ta bả trâu này,
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta”
Câu ca dao là một lời tâm tình của những người nông dân với người bạn đã gắn bó với mình hàng ngàn đời nay. Trâu giúp người nông dân công việc đồng áng, trâu còn đem lại lợi ích kinh tế rất cao cho mổi gia đình
 2. Xây dựng đoạn: “Con trâu với tuổi thơ ở nông thôn”
Ví dụ: Về báât cứ miền quê nào ở Việt Nam ta cũng bắt gặp hình ảnh đàn trâu mộng chăm chú gặm cỏ trên cánh đồng xanh mướt. Lũ trẻ chăn trâu tha hồ mà tắm mát, chơi trận giả. Chiều về trên lưng trâu tiếng sáo vắt vẻ, du dương
 4. Củng cố: Vai trò của yếu tố nghệ thuật trong văn bản thuyết minh?
 5. Hướng dẫn – dặn dòø:
 - Nắm lại vai trò của miêu tả trong văn huyết minh.
 -Viết bài hoàn chỉnh .
 - Chuẩn bị: Văn bản Tuyên bố thế giới về sự sống còn quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em.
 - Soạn câu 1-> câu 5 Sgk/tr35.
 - Sưu tầm tranh ảnh về Bác Hồ với thiếu nhi. 
***********************************