Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết số 63: Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh

 Tiết 63: Tập làm văn Ngày dạy: 02 /12 /08
VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH.
I. Mục tiêu cần đạt:
Học sinh: 
Học sinh:
 - Biết nhận dạng, sắp xếp ý và viết một đoạn thuyết minh ngắn.
 - Xác định chủ đề, sắp xếp và phát triển ý khi viết đoạn văn thuyết minh.
 - Rèn kĩ năng viết đoạn văn.
II. Tiến trình lên lớp: 
 1. Ổn định: 8a / 28 ( vắng)
 2. Kiểm tra:
 a. Câu hỏi:
 - Thế nào là văn đoạn văn? Vai trò của đoạn văn trong bài văn? Cấu tạo thường gặp của đoạn văn?
 - Em hiểu thế nào là câu chủ đề?
 b. Đáp án:
 - Nêu được: Đoạn văn là một bộ phận của bài văn. Nhiều đoạn văn kết hợp lại thành một bài văn. Đoạn văn có từ 2 câu trở lên sắp xếp theo trình tự nhất định. ( 5 đ )
 - Câu chủ đề là ý chính, ý chủ chốt, khái quát nhất của đoạn văn. Một đoạn văn chỉ có một câu chủ đề, câu chủ đề có thể ở đầu hoặc cuối đoạn. ( 5 đ )
 3. Bài mới:
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Gv
Hs
Hs
Gv
Hs
Gv
Gv
Hs
* Hoạt động 1:Nhận dạng đoạn văn.
- Cho học sinh đọc đoạn văn a ghi sẵn ở bảng phụ.
- Đoạn văn có mấy câu?Từ nào được nhắc lại trong các câu ấy?Dụng ý?
(5 câu, từ nước được nhắc lại ở tất cả các câu đó là từ quan trọng)
- Từ đó có thể khái quát chủ đề của đoạn văn là gì?
(Chủ đề được thể hiện ở câu 1, tập trung vào ngữ thiếu nước sạch nghiêm trọng)
- Nêu vai trò từng câu trong đoạn văn trên?
- Đoạn văn trên có phải là miêu tả, kể chuyện, hay biểu cảm nghị luận không?
- Cho học sinh theo dõi đoạn b trên bảng phụ.
- Đoạn văn có mấy câu?Từ nào được nhắc lại trong các câu ấy?Dụng ý?
 (3 câu, câu nào cũng nói tới một người đó là PVĐ )
- Từ đó có thể khái quát chủ đề của đoạn văn là gì?
(Chủ đề được thể hiện ở câu 1, tập trung vào ngữ giới thiệu đồng chí PVĐ cụm từ Phạm Văn Đồng)
- Nêu vai trò từng câu trong đoạn văn trên?
- Đoạn văn trên có phải là miêu tả, kể chuyện, hay biểu cảm nghị luận không? 
(Không giới thiệu về một danh nhân một con người nổi tiếng theo kiểu cung cấp thông tin về các mặt hoạt động khác nhau về người đó)
+ Đọc ghi nhớ 1, 2 – Sgk/ tr11
* Hoạt động 2: Nhận xét và sửa chữa đoạn văn thuyết minh chưa chuẩn.
- Cho học sinh đọc đoạn văn Sgk/ tr 14.
- Đoạn văn trên thuyết minh về cái gì?
- Đoạn văn trên cần đạt những yêu cầu gì? Cách sắp xếp nên như thế nào? Đối chiếu với các chuẩn ấy, đoạn văn mắc những lỗi gì?
- Cần sửa chữa như thế nào? 
(Giới thiệu cây bút bi- vật dụng học tập quen thuộc.
Các yêu cầu: Nêu rõ chủ đề, cấu tạo, công dụng và cách sử dụng bút bi
 Đối chiếu với các chuẩn trên thì đoạn văn sắp xếp lộn xộn thiếu mạch lạc. Cần tách 3 đoạn rõ ràng: cấu tạo, công dụng và cách sử dụng.)
- Ở đoạn b thì câu 1 với các câu sau gắn kết gượng gạo, có thể sửa lại như sau: ( Bảng phụ )
 Đèn bàn là chiếc đèn để trên bàn làm việc ban đêm. 
 Đèn bàn có hai loại chủ yếu: đèn dầu và đèn điện. Ở đây chỉ nói đến đèn bàn bằng điện.Nếu tính từ dưới lên, từ ngoài vào trong thì đầu tiên là đến đèn được làm bằng khối thuỷ tinh vững chãi, có gắn công tắc để bật đèn tuỳ ý người sử dụng. Dây dẫn điện từ nguồn điện nối qua đến đèn nối với công tắc, luồn dưới lên trong một ống thép không gỉ thẳng đứng tới đầu ống, nối với đui đèn. Bóng đèn bàn công suất có thể từ 25-75W tập trung nguồn sáng, trên bóng đèn là chao đèn làm bằng đồng, sắt hay hợp kim
- Từ phân tích ví dụ, hãy cho biết khi viết đoạn văn thuyết minh cần đảm bảo yêu cầu gì?
+ Khái quát kiến thức cơ bản.
I. Đoạn văn trong văn bản thuyết minh:
1.Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh.
a. Ví dụ: Sgk.
 - Câu chủ đề: thế giới  nghiêm trọng.
 - Từ ngữ chủ đề: Phạm Văn Đồng  Quãng Ngãi.
 - Câu bổ sung, giải thích làm rõ ý câu chủ đề: các câu còn lại 
b. Ghi nhớ 1,2 Sgk / tr11
 2. Sửa lại các đoạn văn thuyết minh chưa chuẩn.
a. Ví dụ: Sgk/ tr14
 Hiện nay bút bi là loại bút thông dụng nhất trên toàn thế giới. 
 Bút bi khác bút mực là ở chỗ đầu bút có hòn bi nhỏ xíu. Ngoài ống nhựa có vỏ bút bi. Đầu bút có nắp đậy, có móc thẳng để cài vào túi áo. Loại không có nắp đậy thì có lò xo và nút bấm. 
 Khi viết thì người ta ấn đầu cán bút cho ngòi trồi ra, khi thôi viết thì ấn nút bấm cho ngòi thụt vào bên trong vỏ bút. Dùng bút bi nhẹ nhàng, tiện lợi. Nhưng học sinh Tiểu học chưa nên sử dụng vì đầu bút bi tròn trơn nên khó luyện
chữ.
b. Ghi nhớ: Sgk ý 3/1
Gv
Hs
Gv
* Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập:
- Cho học sinh đọc và xác định yêu cầu của bài tập 1.
- Bài tập1:học sinh viết đoạn MB & KB cho đề văn: “giới thiệu trường em”.
+ Tự thảo luận độc lập để làm.
+ Lên bảng trình bày.
- Nhận xét – sửa chữa.
Bài tập 2: viết 1 đoạn văn thuyết minh với chủ đề: “Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của nhân dân VN”.
- Gợi ý học sinh viết theo các ý.
+ Viết và trình bày trước lớp.
- Nhận xét – sửa chữa.
II. Luyện tập. 
Bài 1/15
- Mở bài: Mời bạn đến thăm trường tôi- ngôi trường nằm trên ngọn đồi cao, đó là ngôi nhà chung của chúng tôi.
- Kết bài: 
a. Trường tôi như thế: giản dị, khiêm nhường mà xiết bao gắn bó. Chắc chắn ngôi trường ấy sẽ đi theo chúng tôi suốt cả cuộc đời.
 b. Ngôi trường đã gắn bó với em biết bao kỉ niệm vui buồn của cuộc đời học sinh, dù có đi đâu xa, hình ảnh ngôi trường vẫn không bao giờ phai mờ trong tâm trí em .
Bài 2/15
 Có thể giới thiệu theo trình tự:
 + Giới thiệu về cuộc đời hoạt động của Bác .
 + Tình cảm của Bác dành cho nhân dân cho tổ quốc .
 + Tình cảm của nhân dân đối với Bác .
 4. Củng cố: Tại sao phải xây dựng đoạn trước khi viết một bài văn thuyết minh? Câu chủ đề và từ ngữ chủ đề có vai trò gì?
 2. Hướng dẫn – dặn dò
 a. Bài học:
 Tiếp tục rèn kĩ năng viết đoạn văn thuyết minh.
 b. Chuẩn bị:
 - Xem lại bài viết số 3.
 + Sửa lỗi chính tả, câ, tư, cách diễn đạt. 
 + Hình thành lại dàn ý. 
**************************