Giáo án môn học Ngữ văn khối 6 - Bài 3: Sự việc và nhân vật trong văn tự sự

Ngày soạn: 20/9/2006 
Ngày dạy: 
Tiết 11&12 . Bài 3:
 Sự việc và nhân vật trong văn tự sự
A. Mục tiêu cần đạt:
- HS hiểu được ý nghĩa của s.việc và nhân vật trong văn tự sự. Đây là hai yếu tố then chốt của tự sự ( s.việc có quan hệ với nhau và với chủ đề t.phẩm; s.việc gắn với t.gian, địa điểm, nhân vật, diễn biến, nguyên nhân, kquả’ nhân vật cừa là người làm nên s.việc h.động, vừa là người được mói tới)
- Rèn luyện kỹ năng nhận diện, phân loại nhân vật, tìm hiểu sâu c huỗi các s.việc, chi tiết trong truyện.
B. Chuẩn bị: GV: Bảng phụ (Kẻ cột cho h.sinh điền các nhân vật, lai lịch...)
	Hs: Chuẩn bị theo hướng dẫn.
C. Hoạt động dạy và học:
1.ổn định tổ chức: Sĩ số:
2. Kiểm tra: 
H. Tự sự là gì? Tác dụng của phương thức tự sự? 
(Là p.thức t.bày 1 chuỗi các s.vật, s.việc này dẫn đến s.việc kia, cuối cùng k.thúc thể hiện 1 ý nghĩa.) - Kiểm tra BTVN.
3. Bài mới:
H. Truyện ST-TT có những nhân vật nào? Có bao nhiêu s.việc? Đó là những s.việc nào? 
GV: Trong văn tự sự hai ytố cơ bản là s.việc và nhân vật. Để hiểu rõ đặc điểm của s.việc vànhân vật trong văn tự sự cô cùng các em tìm hiểu bài học hôm nay.
- GV dùng bảng phụ treo 7 s.việc lên bảng.
- Gọi h.sinh đọc BT:
H. Dựa vào truyện ST-TT và các s.việc trên " cho biết các s.việc có liên quan với nhau ko? Liên quan ntn?
(Liên quan theo mối quan hệ nhân quả: SV1: Mở đầu giới thiệu nguyên nhân, SV2, 3, 4, 5, 6.. đẩy lên cao trào; SV7: Kết thúc.
VD: Vì 2 thần mà chỉ có 1 cô gái " Vua phải ra điều kiện. ĐK của vua lại cố ý thiên về ST " ST thắng. TT thua " ắt phải báo thù
H. Nếu thay đổi vị trí của các sự kiện liệu có được ko? (Vì s.việc trước là ng.nhân s.việc sau "ko được)
H. Trong chuỗi các s.việc trên nếu bỏ đi s.việc nào đó có được ko? Vì sao?
H. Nếu thêm 1 s.việc nào đó vào truyện liệu có được không?( Ko. "thừa)
H. Trong truyện t.giả để ST thắng mấy lần? ý nghĩa của chiến thắng ấy?
 (ST thắng 2 lần: Mang lễ đến trước; 2 bên giao chiến... ST thắng mãi)
H.Chiến thắng ấy nêu lên chủ đề gì của câu chuyện?
( Ca ngợi công cuộc chinh phục tự nhiên và ước mơ chiến thắng lũ lụt của ND ).
H. Vậy các s.việc trong văn tự sự được sắp xếp ntn?
H. Các s.việc trong truyện là do những nhân vật nào làm nên?
 (Vua Hùng, ST,TT) 
H. Các sự việc xảy ra vào thời gian nào? 
ở đâu? Nguyên nhân xảy ra?
(Hùng Vương thứ 18, (Thành Phong Châu, Vua Hùng kén rể, TT ko lấy được Mỵ Nương)
H. Theo em đặc điểm của s.việc trong văn tự phải đảm bảo những yếu tố nào?
H. Nếu bỏ t.gian, đ.điểm đi liệu có được ko? Vì sao? 
(Ko được " Truyện ko còn ý nghĩa truyền thuyết.)
GV: Nhân vật trong văn tự sự phải đảm bảo yêu cầu nào? -> chuyển ý 2.
H. Hãy kể tên các nhân vật trong truyện ST-TT? (5 nhân vật) GV đưa bảng phụ " Ycầu h.sinh điền ND các cột.
I. Đặc điểm của s.việc và nhân vật trong văn tự sự:
1. Sự việc trong văn tự sự:
a. Bài tập: Tìm hiểu các s.việc trong truyện ST-TT:
- Các s.việc có mối quan hệ nhân- quả.
- Ko thay đổi vị trí của các s.việc được.
- Ko thể bỏ đi s.việc nào được " Nếu bổ đi 1 s.việc nào đó ko đảm bảo tính liên tục.
b. Nhận xét:
- Các s.việc được chọn lọc và sắp xếp theo 1 trình tự có ý nghĩa nhằm thể hiện chủ đề của câu chuyện.
- S.việc trong văn tự sự phải được tr.bày cụ thể,chi tiết.
 Phải đảm bảo được 6 yếu tố: Địa điểm, thời gian, nhân vật thực hiện, ng.nhân, d.biến, k.quả.
2. Nhân vật trong văn tự sự:
a. Bài tập:
N.vật
Tên gọi
Lai lịch
Tài năng
Chân dung
Việc làm
Vua Hùng
Sơn Tinh
Thuỷ Tinh
Mị Nương
Lạc Hầu
Vua Hùng
Sơn Tinh
Thuỷ Tinh
Mị Nương
Thứ mười tám
ở vùng núi Tản Viên
ở vùng nước thẳm
Con Vua Hùng thứ 18
có nhiều tài lạ:hô mưa gọi gió.đem sính lễ đến trước
Không
Không
Xinhđẹp, nết na
Kén rể, mời Lạc Hầu gả cho MN cho Sơn Tinh.
-Đến cầu hôn ...
- Đến cầu hôn muộn đuổi đánh Sơn Tinh,rút quân.
- Theo Sơn Tinh về núi.
- Giúp việc vua.
H. Hãy cho biết ai được nói đến nhều nhất ( ST – TT " Nhân vật chính ; được nói đến nhiều nhất.
H. Ai là nhân vật được nói đến ít? 
( Hùng Vương, Mị Nương).
H. Nhân vật phụ có cần thiết không, có bỏ đi được không? 
( Không bỏ đi được chuyện xẽ có nguy cơ chệch hướng, đổ vỡ)
H. Qua việc tìm hiểu nhân vật? Em hiểu nhân vật là gì? 
H. Cách kể nhân vật?
H. Qua phân tích BT, em hiểu: Sự việc, nhân vật trong văn tự sự là gì? Cách kể nhân vật?
- HS đọc ghi nhớ.
- GV chốt KThức.
- HS đọc BT.
Nêu yêu cầu.
*Y/cầu: chỉ ra các sự việc và các nhân vật trong truyện ST – TT ?
- Dựa vào bảng phụ đã điền.
- Vai trò, ý nghĩa của các nhân vật 
b. Nhận xét:
+ Nhân vật là người làm ra sự việc.
 + Nhân vật chính .
+ Nhân vật phụ.
*. Cách kể nhân vật :
+ Tên gọi.
+ Giới thiệu lai lịch, tình hình, tài năng.
+ Miêu tả chân dung, trang phục, dáng điệu.
+ Hoạt động, lời nói, ý nghĩa. 
 3/ Ghi nhớ (sgk- 38)
4/ Củng cố:
H. Đ2 của việc và nhân vật trong văn tự sự?
5/ HDH:
Học bài + Làm bài tập 3,4,5 (18-19) SBT .
Chuẩn bị bài “ Sự tích Hồ Gươm ”.
Ngày soạn: 20/9/2006 
Ngày dạy: 
Tiết 12 . Bài 3:
 Sự việc và nhân vật trong văn tự sự
A. Mục tiêu cần đạt:
- HS hiểu được ý nghĩa của s.việc và nhân vật trong văn tự sự. Đây là hai yếu tố then chốt của tự sự ( s.việc có quan hệ với nhau và với chủ đề t.phẩm; s.việc gắn với t.gian, địa điểm, nhân vật, diễn biến, nguyên nhân, kquả’ nhân vật cừa là người làm nên s.việc h.động, vừa là người được mói tới)
- Rèn luyện kỹ năng nhận diện, phân loại nhân vật, tìm hiểu sâu c huỗi các s.việc, chi tiết trong truyện.
B. Chuẩn bị: GV: Bảng phụ (Kẻ cột cho h.sinh điền các nhân vật, lai lịch...)
	Hs: Chuẩn bị theo hướng dẫn.
C. Hoạt động dạy và học:
1.ổn định tổ chức: Sĩ số:
2. Kiểm tra: 
H. Sự việc và nhân vật trong bài văn tự sự phải đảm bảo những yêu cầu nào?
- GV kiểm tra việc chuẩn bị bài của HS.
3. Bài mới:
* Hoạt động 1: 
 Chúng ta đã được biết những yêu cầu cần phải đạt khi xây dựng nhân vật và sự việc trong văn tự sự. Để áp dụng vào thực tế, chúng ta cùng nhau luyện tập.
* Hoạt động 2:
- HS đọc bài tập.
- Nêu yêu cầu.
- HS làm bài tập vào vở.
- Một HS đứng tại chỗ trả lời.
- GV ghi bảng.
- HS tóm tắt truyện theo sự việc và các nhân vật chính.
- HS đọc yêu cầu bài tập Phần C.
- HS thảo luận nhóm bàn.
- Đại diện nhóm trình bày.
- HS đọc BT. Nêu yêu cầu.
H. Vậy truyện này có dựa vào một văn bản cụ thể nào không?
(Không, phải hư cấu)
H. Có thể kể ra các trường hợp không vâng lời?
(Trèo cây bị ngã.
Tắm sông một mình .
Quay cóp khi kiểm tra.)
H. Vậy câu chuyện em định kể có những nhân vật nào?
H. Những sự việc gì xảy ra trong câu chuyện của em?
- HS làm ra giấy nháp.
- Trình bày dự định của mình.
- HS nhạn xét 
- GV bổ xung.
III/ Luyện tập: 
1/ Bài tập1:
+ Vua Hùng: Nhân vật phụ không thể thiếu vì ông là người quyết định cuộc hôn nhân lịch sử.
+ Mị Nương: Nhân vật phụ không thể thiếu vì không có nàng thì không có truyện 2 thần xung đột.
+ S.Tinh: Nhân vật chính, người anh hùng chống lũ lụt của nhân vật việt cổ .
+ T.Tinh: Nhân vật chính, được nói tới nhiều " h/ảnh thần thoại hoá sức mạnh của bão lũ ở vùng châu thổ Sông Hồng.
* Tóm tắt truyện theo s.việc các nhân vật chính:
- Vua Hùng kén rể.
- Sơn Tinh, Thuỷ Tinh đến cầu hôn.
- Vua Hùng ra sính lễ.
- Sơn Tinh đến trước được vợ, Thuỷ Tinh đến sau nổi giận đem quân đánh Sơn Tinh. Nước ngập ruộng đồng, ngập nhà cửa, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên biển nước.
- Sơn Tinh không hề nao núng bốc từng quả đồi, rời từng dãy núi
- Thuỷ Tinh sức đã cạn kiệt đành rút lui.
- Hàng năm TT vẫn đem quân đánh ST, nhưng không được đành rút quân về.
* TP được đặt tên “ST - TT” Vì đó là tên của 2 thần, 2 Nhân vật chính của truyện " không thể đổi các tên khác.
Vì: - Tên thứ 1: Chưa rõ ND chính.
 - Tên thứ 2: Thừa (Hùng Vương, Mị Nương, chỉ đóng vai phụ)
 - Tên thứ 3: Chưa thực hện đầy đủ c.đề của truyện.
 2. Bài tập 2:
HS tưởng tượng ra câu chuyện viết ra giấy nháp những dự đinh sẽ kể về câu chuyện ấy. 
* Xác định sự việc:
- Sự việc gì? Diễn ra ở đâu?
- Diễn biến của câu chuyện ra sao?
Kết thúc như thế nào?
* Xác định nhân vật:
- Những ai tham gia? 
4/ Củng cố:
H. Đ2 của việc và nhân vật trong văn tự sự?
5/ HDH:
Học bài + Làm bài tập 3,4,5 (18-19) SBT .
Chuẩn bị bài “ Sự tích Hồ Gươm ”.