Giáo án môn học Ngữ văn khối 9 - Tiết 110: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý

Ngày soạn : 8/ 2/ 2012
Ngày soạn : 11/2/ 2012
Tiết 110
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÝ
A. Mục tiêu
1- Kiến thức : HS hiểu được kiểu bài nghị luận XH – Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lý.
2- Kỹ năng : Rèn kỹ năng nhận diện và rèn luyện viết văn bản nghị luận xã hội về tư tưởng đạo lý.
3. Giáo dục : HS hoàn thiện hơn về dạo đức của bản thân.
B . Chuẩn bị
- GV : Bài soạn, sgk, sgv
- HS : Soạn bài ở nhà
C. Các hoạt động dạy- học
1. Ổn định
2. Kiểm tra ( 5’)
 - Kiểm tra phần chuẩn bị bài ở nhà của hs.
3. Bài mới
Gv Giới thiệu bài
Hoạt động của Gv và Hs
Tg
 Nội dung cần đạt
Hoạt động 1
- HS đọc VB (34)
? VB bàn về vấn đề gì ?
? VB chia làm mấy phần ?
? Nội dung của phần mở bài là gì ?
? Phần thần bài làm sáng tỏ những luận điểm nào ?
? Ở luận điểm này người viết lấy dẫn chứng nào để chứng minh ?
? Còn phần kết bài làm nhiệm vụ gì 
? Đánh dấu các câu mang luận điểm chính trong bài ?
( đoạn 1?: 4 câu, đoạn 2: câu mở và hai câu kết, đoạn 3: câu mở đoạn, đoạn 4: câu mở và 2 câu kết)
? Các luận điểm có rõ ràng không ?
? VB chủ yếu dùng phép lập luận nào là chính ?
? VB này đề cập đến vấn đề gì trong xã hội ?
? Bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lý khác với bài nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống như thế nào ?
(Xuất phát từ thực tế đời sống à Khái quát thành một vấn đề tư tưởng.
- Từ một tư tưởng đạo lý à Dùng phép lập luận chúng minh  thuyết phục người đọc nhận thức đúng vấn đề tư tưởng đạo lý )
? Từ những vấn đề tìm hiểu trên em rút được những gì về yêu cầu của bài nghị luận về một V.đề tư tưởng đạo lý ?
- HS đọc
Hoạt động 2 
- HS đọc
GV hướng dẫn để HS tự trả lời các câu hỏi và lập dàn ý.
a, Mở bài: Nêu vấn đề
b, Thân bài: Các luận điểm chính và chứng minh từng luận điểm
- Thời gian là sự sống, là thắng lợi, là tiền, là tri thức.
c, Kết bài: Rút ra KL: Biết tận dụng thời gian thì làm được nhiều điều cho bản thân
- hs thực hiện 
- Gv nhận xét, sửa chữa.
20
18
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lý.
1 . Ví dụ : Vb “Tri thức là sức mạnh”
2 . Nhận xét
a, Vấn đề: Bàn về giá trị của tri thức khoa học và người tri thức.
b, VB có 3 phần:
+ Mở bài (đoạn 1): Nêu vấn đề cần bàn luận.
+ Thân bài (đoạn 2,3)
Đoạn 2: Luận điểm: Tri thức là sức mạnh.
à Tri thức có thể cứu một cỗ máy khỏi số phận một đống phế thải.
Đoạn văn 3: Luận điểm: Tri thức là sức mạnh của CM.
à Bác Hồ thu hút nhiều nhà tri thức lớn theo người tham gia đóng góp cho cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ thành công, góp phần tăng sản lượng nông nghiệp khiến nước ta 
+ Phần kết bài (đoạn cuối): Phê phán một số người không biết quý trọng tri thức sử dụng không đúng chỗ.
c, Các câu mang luận điểm.
à Các luận điểm diễn đạt rõ ràng dứt khoát ý kiến người viết (tô đậm ý tri thức là sức mạnh – vai trò to lớn của tri thức trong mọi mặt đời sống).
d, Phép lập luận chủ yếu là chứng minh à có sức thuyết phục giúp người đọc nhận thức được vai trò của tri thức và người tri thức đối với sự tiến bộ xã hội.
à Vấn đề tư tưởng đạo lý.
e, Sự khác biệt
- Nghị luận vấn đề sự việc hiện tợng đời sống: Từ sự việc hiện tượng đời sống mà nêu ra những vấn đề tư tưởng.
- Nghị luận về vấn đề tư tưởng đạo lý: Dùng giải thích chứng minh làm sáng tỏ các tư tưởng, đạo lý quan trọng đối với đời sống con người.
3 . Ghi nhớ (SGK)
II . Luyện tập
1. Văn bản: “Thời gian là vàng”
- VB: Về vấn đề tư tưởng đạo lý.
- Vấn đề: Bàn về giá trị của thời gian từ một câu ngạn ngữ.
( câu nói của người xa truyền lại)
- Phép lập luận: Chứng minh và phân tích. Các luận điểm được triển khải theo lối phân tích những biểu hiện chứng tỏ thời gian là vàng à Chứng minh bằng dẫn chứng.
2. Lập dàn ý cho đề bài sau
Giải thích câu tục ngữ “ Đói cho sạch, rách cho thơm”.
* . Củng cố, dặn dò: (2’)
- Củng cố : ? Bố cục của bài nghị luận cần những yêu cầu gì ?
- Dặn dò : Học bài, chuẩn bị tiết 110