Giáo án môn học Ngữ văn khối 9 - Tiết 124: Văn bản: Nói với con - Y Phương

Ngày soạn: 25/ 2/ 2012
Ngày giảng: 29/ 2/ 2012 
 Tiết : 124
 	Văn bản: NÓI VỚI CON
	 -Y Phương-
A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Cảm nhận được tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái, tình yêu quê hương sâu nặng cùng niềm tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của dân tộc mình qua bài thơ của Y Phương.
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng đọc- hiểu một văn bản thơ trữ tình
- Phân tích cách diễn tả độc đáo, giàu hình ảnh, gợi cảm của thơ ca miền núi.
3. Thái độ:
- Bồi đắp tình cảm gia đình, tình yêu, niềm tự hào quê hương đất nước.
B. CHUẨN BỊ:
- Gv : Chân dung nhà thơ Y Phương
- HS : Đọc, soạn bài theo câu hỏi trong SGK
C. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC
1. Ổn định
2. Kiểm tra bài cũ (4’)
- Đọc thuộc lòng bài thơ “Nói với con”
? Cảm nhận về khổ thơ đầu
3. Bài mới
Gv: Lòng thương yêu con cái, ước mong thế hệ sau tiếp nối xứng đáng, phát huy truyền thống của tổ tiên, của quê hương vốn là một tình cảm cao đẹp của con người Việt Nam từ xưa đến nay. Bài thơ “Nói với con” của nhà thơ Y Phương cũng nằm trong nguồn cảm hứng rộng lớn, phổ biến ấy nhưng tác giả lại có cách nói xúc động của riêng mình. Đều tạo nên cái riêng, động đáo ấy là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu bài thơ 
Hoạt động của gv và hs
Tg
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1
? Dựa vào chú thích * hãy giới thiệu những nét chính về tác giả và tác phẩm
- Thơ ông thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ và trong sáng, cách tư duy đầy hình ảnh của con người miền núi.
- GV : Hướng dẫn HS đọc : to, rõ, chính xác, giọng ấm áp, yêu thương, ngọt ngào
- GV đọc mẫu -> HS đọc-> nhận xét
? Bài thơ viết theo thể thơ gì, đặc điểm? 
- Vần, nhịp linh hoạt
? Cho biết bố cục của bài thơ và nhận xét bố cục
-> Bố cục lô gic, chặt chẽ.
Hoạt động 2
- Hs đọc khổ 1.
? Người cha đã nói với con về những tình cảm cội nguồn nào? 
Tình g/đ
Tình làng xóm
- Theo dõi 4 câu thơ đầu
? ở 4 câu thơ đầu, tác giả cho chúng ta biết được điều gì?
- đứa trẻ lẫm chẫm tập đi, tập nói
? Lời thơ nói về tình cảm gia đình cú gì đặc biệt?
? Bước chân người con chạm tiếng nói người cha và tới tiếng cười người mẹ. Em cảm nhận ý thơ này như thế nào?
- Con được nuôi dỡng và lớn lên trong tỡnh yờu thương, che chở, nâng đón và mong chờ của cha mẹ.
? Từ đó một cảnh tượng như thế nào hiện lên?
? Vì sao lời đầu tiên của người cha nói với con lại là điều đó? 
(Nhắc nhở con về tình cảm ruột thịt, cội nguồn sinh dưỡng của mỗi người)
? Ngoài 4 câu thơ trên, còn có câu thơ nào cũng nói về cuộc sống gia đình hạnh phúc, đầm ấm.
“Cha mẹ trên đời” -> Cha mẹ mãi thương yêu nhau => Cuộc sống gia đình thật hạnh phúc.
? Bên cạnh đó con còn được lớn, trưởng thành từ đâu nữa
? Em hiểu “Người đồng mình”: có nghĩa là gì
? Cuộc sống lao động của người đồng mình được gợi lên qua các hình ảnh nào
? Nhận xét gì về các từ cài, ken trong hai câu thơ trên.
? Cuộc sống lao động của “Người đồng mình” hiện lên như thế nào
- Hãy theo dõi hai câu thơ “Rừng cho hoa.. tấm lòng” 
? Hai câu thơ gợi cho em suy nghĩ gì?
-> Rừng núi quê hương thật thơ mộng và nghĩa tình. Vẻ đẹp của thiên nhiên không chỉ là ở màu sắc, cái ta nhìn thấy mà còn là cả “tấm lòng”: đó là sự che chở, nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn, lối sống.
GV: “Người đồng mình” có những đức tính cao đẹp gì ? Người cha mong ước gì ở con mình chúng ta tiếp tục tìm hiểu
? Cuộc sống gian khổ của người đồng mình được gợi nhắc qua chi tiết điển hình nào?
? Một không gian sống như thế nào hiện lên từ những chi tiết ấy?
- Cuộc sống cằn cỗi, hiểm trở, gian khổ.
? Hãy nhận xét giọng điệu của đoạn thơ?
? Trong các câu thơ trên, người cha đã nói với con về những đức tính gì của người đồng mình
? Vì sao trong lời nói với con, người cha nhắc tới điều này?
(Để con không quên và thương quý mảnh đất, con người nơi quê hương gian khó.)
? Từ đó, người cha mong muốn ở con điều gì ?
- Con phải có nghĩa tình chung thuỷ với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách bằng ý chí và bằng niềm tin của mình
- Theo dõi các câu thơ còn lại
? Ở các câu thơ này, người cha tiếp tục nói với con về những đức tính gì của “người đồng mình”
? Em cảm nhận như thế nào về lời thơ "người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương – còn quê hương thì làm phong tục"
- Lao động sáng tạo để tồn tại,giữ vững truyền thống dân tộc, không chịu... giàu chí khí, niềm tin, không nhỏ bé về tâm hồn về ý chí và mong ước xây dựng quê hương. Chính họ đã làm nên quê hương với truyền thống với phong tục tập quán tốt đẹp.
? Từ những đức tính quý báu này của “người đồng mình”, người cha mong ước ở con điều gì 
? Qua những lời nói với con, tình cảm nào của người cha đối với quê hương được bộc lộ?
 Thương yêu quê hương, gian lao, vất vả
Tự hào về khí phách và ý chí vươn lên
 Hoạt động 3 
? Khái quát nghệ thuật của văn bản
? Qua bài thơ, em cảm nhận được tình cảm của người cha dành cho con ntn? Điều lớn lao nhất mà cha muốn truyền cho con là gì.?
- Hs đọc ghi nhớ (SGK)
 Hoạt động 4 
- Hướng dẫn hs về nhà 
4
30
4
2
I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả
- Hứa Vĩnh Sước (1948), dân tộc Tày, quê ở Cao Bằng. 
- Hiện là Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Cao Bằng.
b. Tác phẩm:
- Trích trong cuốn "Thơ Việt Nam" (1945-1985)
2. Đọc – Giải thích từ khó:
3. Thể loại
- Thể thơ: Tự do.
4. Bố cục: 2 phần
+ Đoạn 1: (Từ đầu đến "ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời"): nói với con về tỡnh cảm cội nguồn (tình yêu thương của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hương đối với con).
+ Đoạn 2: còn lại: Nói với con về sức sống bền bỉ, mãnh liệt của quê hương 
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Đoạn thơ thứ nhất
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
-> Tả, kể, lời thơ giản dị, mộc mạc; hình ảnh cụ thể giầu sức gợi cảm
=> Từng bước đi, từng tiếng nói, tiếng cười của con đều được cha mẹ chăm chút, mừng vui đón nhận -> Một mái ấm gia đình hạnh phúc ( t/c ruột thịt, cội nguồn sinh dưỡng của mỗi người).
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
-> Động từ
=> Cuộc sống lao động cần cù, tươi vui.
2. Đoạn thơ thứ hai
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chớ lớn
Không chê đá gập ghềnh
Không chê thung nghèo đói
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
-> Thiết tha trìu mến, cương nghị, rắn rỏi
=> Can trường, dũng cảm, có ý chí vượt lên gian khổ, yêu quý, gắn bó với mảnh đất quê hương.
 Thô sơ da thịt
Tự đục đá kê cao quê hương
Quê hương làm phong tục...
Không bao giờ nhỏ bé...nghe con
-> + Chân chất, mộc mạc nhưng khoẻ mạnh giàu ý chí, tự tin trong cuộc sống.
 + Người cha mong muốn con biết tự hào về truyền thống quê hương, dặn dò con cần tự tin mà vững bước trên đường đời. 
III. TỔNG KẾT:
1. Nghệ thuật:
- Giọng điệu thiết tha, trìu mến
- Xây dựng các hình ảnh cụ thể mà có tính khái quát, mộc mạc và vẫn giàu chất thơ
- Bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên.
2. Nội dung:
3. Ghi nhớ: sgk
IV. LUYỆN TẬP
 Về nhà
* Củng cố –Dặn dò (2)
? Bài thơ cho em hiểu thêm điều gì về tấm lòng của người cha, người mẹ đối với người con?
 ? Cuộc sống nơi rẻo cao miền núi trong bài có giống cuộc sống , con người trên quê hương em không?
Học thuộc lòng bài thơ
Chuẩn bị “ Nghĩa tường minh và hàm ý”