Giáo án môn học Ngữ văn khối 9 - Tiết 164: Bắc sơn

Ngày soạn: 23/ 4/ 2012
Ngày giảng : 27/ 4/ 2012
Tiết 164
BẮC SƠN
A. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức :
- Đặc trưng cơ bản thể loại kịch
- Tình thế cách mạng khi cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn xảy ra.
- Nghệ thuật viết kịch của Nguyễn Huy Tưởng.
2. Kỹ năng : Rèn kỹ năng đọc hiểu một văn bản kịch
3. Giáo dục : Cho hs ý thức độc lập dân tộc.
B. CHUẨN BỊ
- GV : Bài soạn, sgk, sgv.
- HS : Soạn bài trước ở nhà.
C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định
2. Kiểm tra
? Phát biểu cảm nghĩ của em về nhân vật Rô-bin-xơn ?
3. Bài mới
Hoạt động của GV và HS
Tg
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1. Tìm hiểu chung về văn bản.
- HS đọc chú thích SGK
? Hãy giới thệu những nét chính về tác giả ?
GV giới thiệu thêm.
- HS đọc chú thích SGK
? Hãy giới thiệu hoàn cảnh ra đời của vở kịch Bắc Sơn ?
? Em biết gì về thể loại kịch?
- GV nhấn mạnh: tác phẩm kịch mang đậm tích chất anh hùng và không khí lịch sử. Và phương thức thể hiện, thể loại
- GV hướng dẫn cách đọc, chỉ định HS phân vai hai lớp kịch đầu.
- Tóm tắt 2 lớp còn lại.
- HS đọc một số chú thích (SGK).
? Hãy thuật lại diễn biến, sự việc, hành động trong lớp kịch?
Hoạt động 2. Đọc hiểu văn bản
? Các lớp kịch gồm các nhân vật nào? Nhân vật nào là nhân vật chính?
? Hãy chỉ ra tình huống bất ngờ, gay cấn mà tác giả xây dựng trong các lớp kịch?
( Khi Thái, Cửu bị Ngọc truy đuổi chạy vào đúng nhà Thơm (Ngọc).
Buộc nhân vật Thơm phải có chuyển biến thái độ, dứt khoát đứng về phía cách mạng)
? Tình huống ấy có tác dụng gì trong việc thể hiện xung đột và phát triển hành động kịch?
- GV: Hãy phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Thơm? (dựa theo gợi ý SGK)
- Hoàn cảnh :
- Tâm trạng :
- Thái độ đối với chồng :
- Hành động :
Gợi ý : HS đọc lời tự trách của nhân vật Thơm qua lớp kịch.
HS đọc lời đối thoại của Thơm với Ngọc thể hiện sự nghi ngờ của cô.
Hoạt động theo nhóm - Đại diện nhóm trình bày.-> Cả lớp nhận xét.
? Đánh giá của em về hành động của Thơm?
? Nhân vật Thơm đã có biến chuyển gì trong lớp kịch này?
(Dứt khoát đứng về phía cách mạng)
? Qua nhân vật Thơm, tác giả muốn khẳng định điều gì?
HS trả lời, nhận xét, bổ sung
Hết tiết 1
I. Đọc - Tìm hiểu chung :
1. Tác giả, tác phẩm :
a. Tác giả
Nguyễn Huy Tưởng (1912 - 1960), quê Hà Nội. Là một trong những nhà văn chủ chốt của nền văn học cách mạng sau Cách mạng tháng Tám
b. Tác phẩm:
* Hoàn cảnh ra đời vở kịch Bắc Sơn :
- Sáng tác 1946 – trong không khí sôi sục của những năm đầu kháng chiến 
- Vở kịch lấy bối cảnh là cuộc k/n Bắc Sơn ( 1940 – 1941 )
* Thể loại kịch :
 - Khái niệm kịch: Là một trong ba loại hình văn hoá thuộc loại hình nghệ thuật sân khấu.
- Phương thức thể hiện:
+ Bằng ngôn ngữ trực tiếp (đối thoại, độc thoại).
+ Bằng cử chỉ, hành động nhân vật.
- Thể loại:
+ Kịch hát (chèo, tuồng)
+ Kịch thơ.
+ Kịch nói (bi kịch, hài kịch, chính kịch).
- Cấu trúc: hồi hộp, lớp (cảnh).
2. Đọc – giải nghĩa từ khó :
3. Kể tóm tắt :
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Nhân vật Thơm
- Hoàn cảnh:
+ Cha, em trai: hi sinh.
+ Mẹ: bỏ đi
+ Còn một người thân duy nhất là Ngọc (chồng).
+ Sống an nhàn, được chồng chiều chuộng (sắm sửa, may mặc).
- Tâm trạng: Luôn day dứt, ân hận về cha, mẹ.
- Thái độ với chồng:
+ Băn khoăn, nghi ngờ chồng làm Việt gian.
+ Tìm cách dò xét.
+ Cố níu chút hi vọng về chồng
- Hành động:
+ Che dấu Thái, Cửu (chiến sĩ cách mạng) ngay trong buồng của mình.
+ Khôn ngoan, che mắt Ngọc bảo vệ cho 2 chiến sĩ cách mạng.
-> Là người có bản chất trung thực, lòng tự trọng, nhận thức về cách mạng nên đã biến chuyển thái độ, đứng hẳn về phía cách mạng.
=>Cuộc đấu tranh cách mạng ngay cả khi bị đàn áp khốc liệt, cách mạng cũng không thể bị tiêu diệt, vẫn có thể thức tỉnh quần chúng, cả với những người ở vị trí trung gian như Thơm.
*. CỦNG CỐ, DẶN DÒ :
- Củng cố : ? Nêu cảm nhận của em về nhân vật Thơm?
- Dặn dò : Tóm tắt đoạn kịch, nắm nội dung chính về nhân vật Thơm. + Soạn các nhân vật còn lại.