Giáo án môn học Ngữ văn khối 9 - Tiết 64: Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Ngày soạn: 8/11/ 2011
Ngày giảng: 14/11/2011
Tiết 64
Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
a. Mục tiêu
1. Kiến thức
- Hiểu được thế nào là đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
- Tác dụng của việc sử dụng đối thoại, độc thoại và độc thoiaj nội tâm trong văn bản tự sự.
2. Kĩ năng
- Phân biệt được đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.
- Phân tích được vai trò của đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức sử dụng đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
b. chuẩn bị của gv và hs
- Gv: giáo án, bảng phụ
- Hs: soạn bài theo câu hỏi sgk
c. Các hoạt dộng chủ yếu
1. ổn định
2. Kiểm tra (6’)
- Kiểm tra sự chuẩn bị bài
3. Bài mới (1’)
Gv: Nói đến tự sự không thể không nói đến nhân vật. Vì nhân vật là yếu tố trung tâm của VB tự sự. Nhân vật được MT ở nhiều phương diện. Trong chương trình Ngữ Văn lớp 6,7,8 các em được học về MT nhân vật ở các mặt: ngoại hình, hành động, trang phục. Trong chương trình NV lớp 9 chúng ta sẽ tập trung xem xét nhân vật ở phương diện ngôn ngữ. Ngôn ngữ của nhân vật thể hiện trong VB tự sự bao gồm: Ngôn ngữ đối thoại và ngôn ngữ độc thoại.
Hoạt động của Gv và hs
Tg
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1
- Hs đọc VD (Bảng phụ)
? Nội dung của đoạn trích là gì
- Ông Hai khi nghe tin làng theo giặc
? Ba câu đầu là lời của ai nói với ai? Tham gia câu chuyện có ít nhất mấy người
? Dấu hiệu nào cho thấy đây là cuộc trò chuyện trao đổi qua lại
GV: Kết luận
? Thế nào là đối thoại
? Câu “- Hà...nào...” ông Hai nói với ai
? Đây có phải cuộc đối thoại không? Vì sao?
? Hãy tìm trong đoạn trích những câu tương tự
- “ Chúng bay...thế này.”
GV: Kết luận
? Thế nào là độc thoại
- Hs chú ý những câu “Chúng nó...”
? Đây là những câu của ai hỏi ai? 
? Tại sao trước những câu này không có gạch đầu dòng như các câu nêu ở mục a, b
Gv: Chúng thể hiện tâm trạng dằn vặt, đau đớn của ông trong những phút giây khi nghe tin làng mình theo giặc. Vì không thốt ra thành lời, chỉ nghĩ thầm nên không có gạch đầu dòng.
? Thế nào là độc thoại nội tâm
? Các hình thức diễn đạt trên có tác dụng ntn trong việc thể hiện diễn biến của câu chuyện và thái độ của những người tản cư trong buổi trưa ông Hai gặp họ? Đặc biệt chúng đã giúp nhà văn thể hiện thành công những diễn biến tâm lý của nhân vật ông Hai ntn?
? Các yếu tố đối thoai, độc thoại, độc thoại nội tâm có tác dụng gì với bài văn tự sự? ? Vì sao trong bài văn tự sự cần có yếu tố này.
- GV : Kết luận
? Thế nào là đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự ?? Tác dụng ? 
- Hs đọc 
35 
I. Tìm hiểu các yếu tố đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1.Ví dụ ( sgk tr. 177)
2.Nhận xét
a.Ba câu đầu: Cuộc nói chuyện của những người phụ nữ tản cư:
- - Có ít nhất 2 người phụ nữ tham gia bởi có 2 lượt lời. Cùng hướng vào một chủ đề.
- Dấu hiệu: Trước lời thoại có dấu gạch đầu dòng.
=>Đối thoại
b.Câu “ nắng gớm về nào?
- Ông Hai nói với chính mình 
- Được phát ra thành tiếng
- Dâu hiệu: Đặt sau dấu gạch đầu dòng.
=> Độc thoại
c. Câu “Cchúng nó...đầu”
- Ông H ai nói với chính mình
- Không phát ra thành tiếng
- Không có dấu gạch đầu dòng
=> Độc thoại nội tâm
d. Tác dụng: 
+ Câu chuyện có không khí gần gũi, thật như cuộc sống đang diễn ra trong thực tế
+ Thể hiện thái độ yêu – ghét phân minh của những người phụ nữ tản cư.
+ Tạo tình huống để tác giả khai thác nội tâm nhân vật.
-> Giúp thể hiện tính cách nhân vật một cách sâu sắc.
3. Ghi nhớ (sgk)
* Củng cố- Dặn dò (2)
- ? Thế nào là đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm? Tác dụng
- Học bài
- Làm BT, chuẩn bị bài mới
Ngày soạn: 8/11/ 2011
Ngày giảng: 15/11/2011
Tiết 65
Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự (Tiếp)
a. Mục tiêu
1. Kiến thức
- Hiểu được thế nào là đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
- Tác dụng của việc sử dụng đối thoại, độc thoại và độc thoiaj nội tâm trong văn bản tự sự.
2. Kĩ năng
- Phân biệt được đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.
- Phân tích được vai trò của đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức sử dụng đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
b. chuẩn bị của gv và hs
- Gv: giáo án, bảng phụ
- Hs: soạn bài theo câu hỏi sgk
c. Các hoạt dộng chủ yếu
1. ổn định
2. Kiểm tra (7’)
? Thế nào là đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự ? Tác dụng ?
- Hs trả lời
- Nhận xét, cho điểm.
3. Bài mới (1’)
- Gv : Giới thiệu tiếp tiết 2
Hoạt động của Gv và hs
Tg
Nội dung cần đạt
Hoạt động 2
- HS đọc đoạn trích
? Trong đoạn xuất hiện hình thức ngôn ngữ nào? Của ai với ai?
? Đọc đoạn đối thoại đó em hình dung ra hoàn cảnh, thái độ tâm trạng gì của những người tham gia đối thoại? 
? Mỗi nhân vật gồm mấy lượt lời? Mỗi lượt lời bộc lộ nội dung, tâm trạng gì?
? Yêu cầu 
- Hs thực hiện theo yêu cầu
- Gv hướng dẫn VD kể lại một lần em trót có lỗi với cô giáo, bố ,mẹ hay bạn bè
- Hs viết
- Trình bày
- Nhận xét
35
I. Tìm hiểu các yếu tố đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
II. Luyện tập 
1. Bài tập 1
Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích
- Đối thoại: của ông Hai với bà Hai.
- Có ba lượt lời trao nhưng chỉ có hai lượt lời đáp.
+ Lời thoại đầu của bà, ông Hai không đáp lại “nằm rũ ra ở trên giường không nói gì”.
+ Câu hỏi thứ hai của bà ông khẽ nhúc nhích đáp bằng câu “ gì”
+ Lần thứ ba ông gắt lên “biết rồi,,
] Tác giả làm nổi bật tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc
2. Bài tập 2
Viêt đoạn văn theo chủ đề tự chọn, kể truyện mà trong đó sử dụng các yếu tố ĐT, ĐT, ĐTNT 
VD:
* Củng cố- Dặn dò (2’)
- ? Thế nào là đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm? Tác dụng
- Học bài
- Làm BT, chuẩn bị bài mới