Văn bản : TRONG LÒNG MẸ
(Nguyên Hồng)
A. Mục tiêu
- Học sinh hiểu được tình cảm đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương mãnh liệt của chú đối với mẹ.
- Học sinh bước đầu hiểu được văn hồi ký và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng, thấm được chất trữ tình, lời văn tự truyện chân thành, giàu sức truyền cảm.
- Rèn kỹ năng phân tích nhân vật, cách kể chuyện, củng cố hiểu biết về thể loại tự truyện - hồi kí.
- Giáo dục tình cảm mẹ con.
B. Chuẩn bị:
- Thày: Tập truyện "Những ngày thơ ấu'' ; chân dung Nguyên Hồng; bảng phụ: Bài tập trắc nghiệm.
- Trò: Soạn bài.
TuÇn 2 Ngµy so¹n: 8 -9 TiÕt 5 Ngµy d¹y: 13-9- 2005 V¨n b¶n : Trong lßng mÑ (Nguyªn Hång) A. Môc tiªu - Häc sinh hiÓu ®îc t×nh c¶m ®¸ng th¬ng vµ nçi ®au tinh thÇn cña nh©n vËt chó bÐ Hång, c¶m nhËn ®îc t×nh yªu th¬ng m·nh liÖt cña chó ®èi víi mÑ. - Häc sinh bíc ®Çu hiÓu ®îc v¨n håi ký vµ ®Æc s¾c cña thÓ v¨n nµy qua ngßi bót Nguyªn Hång, thÊm ®îc chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt, c¸ch kÓ chuyÖn, cñng cè hiÓu biÕt vÒ thÓ lo¹i tù truyÖn - håi kÝ. - Gi¸o dôc t×nh c¶m mÑ con. B. ChuÈn bÞ: - Thµy: TËp truyÖn "Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' ; ch©n dung Nguyªn Hång; b¶ng phô: Bµi tËp tr¾c nghiÖm. - Trß: So¹n bµi. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. Tæ chøc líp: (1') II. KiÓm tra bµi cò: (5') ? V¨n b¶n '' T«i ®i häc'' ®îc viÕt theo thÓ lo¹i nµo, v× sao em biÕt? (thÓ lo¹i truyÖn ng¾n, ph¬ng thøc biÓu ®¹t...) ? BiÖn ph¸p tu tõ nµo ®îc sö dông nhiÒu trong v¨n b¶n? H·y nh¾c l¹i 3 h×nh ¶nh vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cña nã. III. Bµi míi: - Giíi thiÖu bµi: Cho häc sinh xem ch©n dung Nguyªn Hång vµ cuèn ''Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' T/g Ho¹t ®éng cña thµy Ho¹t ®éng cña trß 7' 15' 13' ? H·y nªu kh¸i qu¸t nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång. ? §Æc ®iÓm phong c¸ch s¸ng t¸c cña «ng. *V¨n xu«i Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh, d¹t dµo c¶m xóc thiÕt tha, rÊt mùc ch©n thµnh. ? Em hiÓu g× vÒ t¸c phÈm ''Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' *''Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' lµ tËp håi ký cña t¸c gi¶. +§o¹n trÝch lµ ch¬ngIV cña t¸c phÈm. - Giíi thiÖu thÓ håi ký:thÓ v¨n ghi l¹i nh÷ng truyÖn cã thËt ®· x¶y ra trong cuéc ®êi mét con ngêi cô thÓ -Treo b¶ng phô: Bµi tËp t¾c nghiÖm vÒ thÓ lo¹i. +Chän ®¸p ¸n A, gi¸o viªn chèt: ThÓ håi ký (tù truyÖn) cña t¸c phÈm - nh©n vËt chÝnh lµ ngêi kÓ truyÖn vµ trùc tiÕp béc lé c¶m nghÜ. +Liªn hÖ víi thÓ tuú bót, bót ký. - Gi¸o viªn ®äc mÉu. ? CÇn ®äc ®o¹n trÝch nh thÕ nµo cho phï hîp. ? Gi¶i nghÜa: ''rÊt kÞch''; ''tha h¬ng cÇu thùc'' ? Tong sè c¸c tõ sau, tõ nµo lµ tõ thuÇn viÖt, tõ nµo lµ tõ h¸n viÖt. ? T×m tõ ®ång nghÜa víi tõ ''®o¹n tang'' ? Cã thÓ chia ®o¹n trÝch thµnh mÊy ®o¹n. ? ý chÝnh cña tõng ®o¹n - §Ó hiÓu ®îc nh©n vËt bµ c«, chóng ta cÇn hiÓu ®îc c¶nh ngé cña Hång ? C¶nh ngé cña Hång cã g× ®Æc biÖt. ? Nh©n vËt bµ c« xuÊt hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt, lêi nãi nµo. ? Cã g× ®Æc biÖt trong c¸ch hái cña bµ c«. ? Tõ ng÷ nµo ®· ph¶n ¸nh thùc chÊt th¸i ®é cña bµ. * Th¸i ®é cña bµ c« gi¶ dèi ®îc che ®Ëy díi giäng ngät ngµo. ? Sau lêi tõ chèi cña bÐ Hång, bµ c« l¹i hái g×. ? NÐt mÆt vµ th¸i ®é cña bµ thay ®æi ra sao. ? §iÒu ®ã thÓ hiÖn c¸i g×. * Ch©m chäc, nhôc m¹ Hång. - Gi¸o viªn nh¾c häc sinh chó ý ®Õn giäng ®iÖu cña bµ c«. ? Khi Hång khãc, bµ c« ®· cã th¸i ®é nh thÕ nµo . * L¹nh lïng, v« c¶m, gi¶ ®èi, tr¬ trÏn. * ¡n nãi m©u thuÉn, tr¸o trë. ? Qua ph©n tÝch trªn em cã nhËn xÐt kh¸i qu¸t g× vÒ bµ c« cña Hång. - Gi¸o viªn chèt l¹i * B¶n chÊt cña bµ c« lµ l¹nh lïng ®éc ¸c, th©m hiÓm, gi¶ dèi. §ã lµ h×nh ¶nh mang ý nghÜa tè c¸o h¹ng ngêi sèng tµn nhÉn, kh« hÐo c¶ t×nh m¸u mñ, ruét rµ trong x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn lóc bÊy giê. I. T×m hiÓu chung (6') 1. T¸c gi¶ - Häc sinh ®äc chó thÝch trong SGK - Do hoµn c¶nh sèng Nguyªn Hång (1918-1982) sím thÊm thÝa nçi c¬ cùc vµ gÇn gòi nh÷ng ngêi nghÌo khæ. ¤ng ®îc coi lµ nhµ v¨n cña nh÷ng ngêi lao ®éng cïng khæ, líp ngêi ''díi ®¸y'' x· héi s¸ng t¸c cña «ng híng vÒ hävíi t×nh yªu th¬ng m·nh liÖt, tr©n träng... 2. T¸c phÈm - T¸c phÈm lµ tËp håi ký kÓ vÒ tuæi th¬ cay ®¾ng cña t¸c gi¶; gåm 9 ch¬ng. -Häc sinh nghe. -Lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: Em hiÓu g× vÒ nh÷ng sù kiÖn ®îc nãi tíi trong håi ký? A. Lµ nh÷ng sù kiÖn ®· x¶y ra trong qu¸ khø mµ t¸c gi¶ lµ ngêi tham dù hoÆc chøng kiÕn. B. Lµ nh÷ng sù kiÖn do nhµ v¨n hoµn toµn h cÊu ®Ó thÓ hiÖn nh÷ng t tëng nghÖ thuËt cña m×nh. C. Lµ nh÷ng sù kiÖn do nhµ v¨n h cÊu dùa trªn nh÷ng tëng tîng suy ®o¸n vÒ t¬ng lai. D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n (10') 1. §äc - Giäng chËm, t×nh c¶m, chó ý c¶m xóc cña nh©n vËt ''t«i'', cuéc ®èi tho¹i, giäng cay nghiÖt cña bµ c«. -Häc sinh tr¶ lêi. + Giç ®Çu: thuÇn ViÖt. + §o¹n tang, hoµi nghi, ph¸t tµi, t©m can, thµnh kiÕn, cæ tôc, ¶o ¶nh...:: tõ H¸n viÖt. - M·n tang, hÕt tang, hÕt trë. 2. Bè côc + §o¹n 1: tõ ®Çu ngêi ta hái ®Õn chø: cuéc trß truyÖn víi bµ c« + §o¹n 2: cßn l¹i: cuéc gÆp gì gi÷a 2 mÑ con bÐ Hång. III. Ph©n tÝch a. Nh©n vËt bµ c«. - ''T«i ®· bá chiÕc kh¨n tang...'' - MÑ t«i ë Thanh Ho¸ cha vÒ... Hång må c«i cha; mÑ do nghÌo tóng ph¶i tha h¬ng cÇu thùc. Hai anh em sèng nhê nhµ ngêi c« ruét. + C« t«i gäi t«i ®Õn, cêi hái: Hång, mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ kh«ng? Cuéc gÆp gì vµ ®èi tho¹i do chÝnh bµ c« t¹o ra - ''cêi hái'' chø kh«ng ph¶i lo l¾ng hái, nghiªm nghÞ hái, ©u yÕm hái. LÏ ra víi mét chó bÐ thiÕu thèn t×nh th¬ng, chó ph¶i tr¶ lêi lµ cã. Nhng chó nhËn ra ý nghÜa cay ®éc cña bµ c« nªn kh«ng ®¸p. - Cêi rÊt kÞch...: rÊt gièng ngêi ®ãng kÞch rÊt gi¶ dèi, gi¶ vê. Bµ c« hái víi giäng ngät ngµo nhng kh«ng hÒ cã ý ®Þnh tèt ®Ñp mµ nh ®ang b¾t ®Çu 1 trß ch¬i tai ¸c ®èi víi ®øa ch¸u ®¸ng th¬ng cña m×nh. - Sao l¹i kh«ng vµo? Mî mµy ph¸t tµi l¾m... - Hai con m¾t long lanh... ch»m chÆp nh×n. lêi nãi, cö chØ nµy chøng tá sù gi¶ dèi, ®éc ¸c cña bµ, tiÕp tôc trªu cît ch¸u. Hµnh ®éng tai ¸c theo dâi ch¸u - Mµy d¹i qu¸ ...th¨m em bÐ chø - Hai tiÕng em bÐ ng©n dµi thËt ngät Bµ c« ®· ch©m chäc, nhôc m¹, s¨m soi, hµnh h¹, ®éng ch¹m vµo vÕt th¬ng lßng cña Hång. + C¸ch ng©n dµi 2 tiÕng ''em bÐ'' cña bµ rÊt hiÖu qu¶ khiÕn Hång v« cïng ®au ®ín: xo¸yvµo nçi ®au - VÉn t¬i cêi kÓ c¸c chuyÖn vÒ chÞ d©u m×nh(m©u thuÉn víi ph¸t tµi l¾m), råi ®æi giäng vç vai nghiªm nghÞ, tá râ sù th¬ng xãt anh trai (bè bÐ Hång) Bµ tá ra l¹nh lïng tríc sù ®au ®ín cña ®øa ch¸u kÓ vÒ ngêi mÑ tóng thiÕu víi th¸i ®é thÝch thó lµm Hång khæ t©m h¬n sau ®ã míi tá vÎ th¬ng xãt ngêi ®· mÊt. ThËt gi¶ dèi tr¬ trÏn. - Häc sinh th¶o luËn nhãm. - Häc sinh tr×nh bµy kÕt qu¶ - Nhãm kh¸c nhËn xÐt. - Giäng ngät ngµo nhng mô hµnh ®éng tµn nhÉn: nãi xÊu mÑ Hång ®Ó Hång c¨m ghÐt mÑ, ph¸ vì t×nh mÉu tö cña ch¸u. IV. Cñng cè: (3') ? Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt bµ c« . ? Em hiÓu thÕ nµo vÒ thÓ håi ký. V. Híng dÉn häc ë nhµ: (1') - KÓ tãm t¾t v¨n b¶n, n¾m ®îc b¶n chÊt nh©n vËt bµ c« . - T×m nh÷ng c©u thµnh ng÷ nãi lªn b¶n chÊt bµ c« ( giÆc bªn Ng« kh«ng b»ng... ) - So¹n tiÕt 2 cña bµi. TuÇn 2 TiÕt 6 Ngµy so¹n: 8 -9 Ngµy d¹y: 13-9- 2005 V¨n b¶n : Trong lßng mÑ (tiÕp) (Nguyªn Hång) A. Môc tiªu. - Häc sinh hiÓu ®îc t×nh c¶m ®¸ng th¬ng vµ nçi ®au tinh thÇn cña nh©n vËt chó bÐ Hång, c¶m nhËn ®îc t×nh yªu th¬ng m·nh liÖt cña chó ®èi víi mÑ. - Häc sinh bíc ®Çu hiÓu ®îc v¨n håi ký vµ ®Æc s¾c cña thÓ v¨n nµy qua ngßi bót Nguyªn Hång, thÊm ®îc chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù nguyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt, c¸ch kÓ tchuyÖn, cñng cè hiÓu biÕt vÒ thÓ lo¹i tù truyÖn - håi kÝ. - Gi¸o dôc t×nh c¶m mÑ con. B. ChuÈn bÞ: - Thµy: B¶ng phô: ghi c©u hái tr¾c nghiÖm phÇn kiÓm tra bµi cò, phÇn cñng cè. - Trß: Häc phÇn tãm t¾t, phÇn ph©n tÝch vÒ bµ c« , so¹n bµi. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. Tæ chøc líp: (1') II. KiÓm tra bµi cò: (5') - Gi¸o viªn treo b¶ng phô: 1) Bµi tËp tr¾c nghiÖm: nh©n vËt bµ c« hiÖn lªn trong cuéc trß chuyÖn lµ mét ngêi nh thÕ nµo : A. Lµ 1 ngêi ®µn bµ xÊu xa, x¶o quyÖt, th©m ®éc víi nh÷ng ''r¾p t©m tanh bÈn'' B. Lµ mét ngêi ®¹i diÖn cho nh÷ng thµnh kiÕn phi nh©n ®¹o, cæ hñ cña x· héi lóc bÊy giê C. Lµ mét ngêi cã tÝnh c¸ch tiªu biÓu cho nh÷ng phô n÷ tõ xa ®Õn nay. D. gåm A vµ B. 2) KÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch? III.Bµi míi: T/g Ho¹t ®éng cña thµy Ho¹t ®éng cña trß 10' 12' 7' 5' ? Nh¾c l¹i hoµn c¶nh sèng cña bÐ Hång . ? DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång sau c©u hái ®Çu tiªn cña bµ c« . * B»ng sù th«ng minh, nh¹y c·m xuÊt ph¸t tõ lßng kÝnh yªu mÑ, Hång ®· nhËn ra sù cay ®éc cña bµ c« . ? Sau c©u hái thø 2 cña bµ c«, th¸i ®é cña Hång nh thÕ nµo . ? C¶m nghÜ cña Hång sau lÇn nãi thø 3 cña bµ c« . ? Chi tiÕt''cêi dµi trong tiÕng khãc''cã ý nghÜa g×. *Cµng nhËn ra sù th©m ®éc cña ngêi c«, Hång cµng uÊt hËn vµ cµng yªu th¬ng ngêi mÑ bÊt h¹nh cña m×nh nhiÒu h¬n. - C©u v¨n thÓ hiÖn râ phong c¸chviÕt rÊt Nguyªn Hång: thÓ hiÖn 1 c¸ch nång nhiÖt, m¹nh mÏ cêng ®é, trêng ®é t©m tr¹ng nh©n vËt. ? Sau nh÷ng lêi bµ c« t¬i cêi kÓ vÒ mÑ Hång th× Hång cã c¶m nghÜ nh thÕ nµo. ? Ph©n tÝch nghÖ thuËt vµ gi¸ trÞ cña chóng trong ®o¹n v¨n. * - NT so s¸nh, lêi v¨n dån dËp h×nh ¶nh, c¸c ®iÖp tõ m¹nh mÏ: béc lé lßng c¨m tøc tét cïng d©ng lªn ®Õn cùc ®iÓm ë trong Hång . - Tæ chøc cho häc sinh th¶o luËn: ? Ph¬ng thøc biÓu ®¹t ë ®o¹n nµy lµ g×. ? T¸c dông. ? NhËn xÐt vÒ tÝnh c¸ch cña bµ c« vµ bÐ Hång . ? Em hiÓu g× vÒ Hång ë ®o¹n v¨n nµy. * T×nh mÉu tö cña bÐ Hång v« cïng trong s¸ng, cao c¶. ? TiÕng gäi bèi rèi cña Hång khi nh×n thÊy mÑ gióp ta hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña chó bÐ. ? T¸c gi¶ ®· ®a ra gi¶ ®Þnh nh thÕ nµo . ? Ph©n tÝch c¸i hay cña gi¶ ®Þnh ®ã. * T¸c gi¶ sö dông h×nh ¶nh ®éc ®¸o, hay phï hîp víi viÖc béc lé t©m tr¹ng thÊt väng cïng cùc cña Hång nÕu ngêi ®ã kh«ng ph¶i lµ mÑ nh»m lµm næi bËt h¹nh phóc v« h¹n cña Hång . + §©y lµ chi tiÕt thÓ hiÖn rÊt râ phong c¸ch v¨n ch¬ng Nguyªn Hång : s©u s¾c, nång nhiÖt. ? Cö chØ, hµnh ®éng vµ t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi gÆp mÑ. ? Khi ë trong lßng mÑ Hång cã c¶m gi¸c nh thÕ nµo . * C¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp, tg ®· m« t¶ c¶m gi¸c sung síng ®Õn cùc ®iÓm cña Hång khi ë trong lßng mÑ. ? T¹i sao lóc Êy tiÕng nãi cña bµ c« bÞ ch×m ®i ngay. ? Ph¬ng thøc biÓu ®¹t cña ®o¹n v¨n nµy. ? T¸c dông. ? NhËn xÐt cña em vÒ ®o¹n cuèi ch¬ng nµy. * §o¹n trÝch vµ ®Æc biÖt phÇn cuèi lµ bµi ca ch©n thµnh vµ c¶m ®éng vÒ t×nh mÉu tö thiªng liªng bÊt diÖt. ? H·y nhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch. ? ChÊt tr÷ t×nh ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ph¬ng diÖn nµo. ? Ph¸t biÓu vÒ néi dung ®o¹n trÝch. ? Nh¾c l¹i ®Æc ®iÓm thÓ håi ký. ? NhËn xÐt g× vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång . b) Nh©n vËt bÐ Hång * Nh÷ng ý nghÜa, c¶m xóc cña chó bÐ khi tr¶ lêi bµ c« - Hoµn c¶nh ®¸ng th¬ng (häc sinh nh¾c l¹i) -Míi ®Çu nghe bµ c« hái, lËp tøc trong ký øc chó bÐ sèng dËy h×nh ¶nh, vÎ mÆt rÇu rÇu, hiÒn tõ cña mÑ nªn ®· toan tr¶ lêi bµ c« nhng råi l¹i ''cói ®Çu kh«ng ®¸p''. §Õn ''cêi ®¸p l¹i c« t«i'' lµ 1 ph¶n øng th«ng minh, nh¹y c¶m, lßng tin yªu mÑ cña chó bÐ. Bëi chó ®· nhËn ra ý nghÜ cay ®éc trong giäng nãi vµ nÐt mÆt cña bµ c« , biÕt c« chØ muèn gieo r¾c... - Kh«ng muèn t×nh th¬ng yªu vµ quÝ mÕn mÑ bÞ nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn x©m ph¹m ®Õn nªn em ®· tr¶ lêi'' Kh«ng...'' víi lý do rÊt cã lý. - Lßng cµng th¾t l¹i, khoÐ m¾t cay cay ®au ®ín, tñi nhôc, th¬ng mÑ, th¬ng th©n. - Níc m¾t rßng rßng rít xuèng hai bªn mÐp råi chan hoµ ®Çm ®×a ë c»m vµ ë cæ xóc ®éng tÝch tô, trµo d©ng , kh«ng k×m nÐn næi khi Hång thÊ ... kh¸i qu¸t. -Hµnh ®éng cña bµ l·o, chÞ DËu :t×nh lµng , nghÜa xãm, víi ngêi th©n . -T×nh c¶m gia ®×nh , lµng xãm ©n cÇn Êm ¸p > <Kh«ng khÝ c¨ng th¼ng, ®Çy ®e do¹ ë ®Çu lµng. b. Nh©n vËt cai lÖ - H¾n lµ tªn tay sai chuyªn nghiÖp . §¸nh trãi ngêi lµ nghÒ cña h¾n, ®îc h¾n lµm víi kü thuËt thµnh th¹o say mª. H¾n ®Õn gióp bän lÝ dÞch trãc n· ngêi nghÌo tiÒn su. - Häc sinh th¶o luËn vµ bµo c¸o kÕt qu¶: + Hµnh ®«ng:sÇm sËp tiÕn vµo, trîn ngîc 2 m¾t, giËt ph¾t c¸i thõng, bÞch mÊy bÞch, t¸t ®¸nh bèp, nh¶y vµo, sÊn ®Õn... + ng«n ng÷: qu¸t, thÐt, chöi, m¾ng, hÇm hÌ. + §¸nh trãi anh DËu ®ang èm nÆng. + Bá ngoµi tai nh÷ng lêi van xin, ®¸p l¹i b»ng nh÷ng lêi ®Óu c¸ng H¾n lµ c«ng cô b»ng s¾t v« tri v« gi¸c. H¾n ®¹i diÖn cho ''nhµ níc'' lªn s½n sµng g©y téi ¸c kh«ng chïn tay. - NghÖ thuËt : Miªu t¶ kÕt hîp b»ng c¸c chi tiÕt ®iÓn h×nh vÒ bé d¹ng, lêi nãi hµnh ®éng ®Ó kh¾c ho¹ nh©n vËt. - Tªn nghiÖn thÊt b¹i th¶m h¹i nh÷ng víi b¶n chÊt ®Óu c¸ng, cµ cuèng chÕt ®Õn ®Ýt cßn cay h½n vÉn muèn ®Ì nÐn ngêi hÌn kÐm. §o¹n v¨n g©y cho ngêi ®äc sù kho¸i c¶m h¶ hª. c. ChÞ DËu ®¬ng ®Çu víi cai lÖ vµ ngêi nhµ lý trëng - Ban ®Çu chÞ cè van xin tha thiÕt v× chóng lµ ngêi nhµ níc cßn chång chÞ lµ kÎ cïng ®inh cã téi. Ngêi n«ng d©n thÊp cæ bÐ häng ®· lÔ phÐp nhÉn nhôc van xin. - Khi chóng cø sÊn vµo trãi anh DËu, ®¸nh chÞ, chÞ ®· cù l¹i b»ng lý, xng h« ngang hµng, sö dông c¸i lý ®¬ng nhiªn. chÞ ®· ®øng th¼ng lªn c¶nh c¸o chóng. - khi cai lÖ t¸t chÞ vµ cø nh¶y vµo chç anh DËu th× chÞ nghiÕn r¨ng... chÞ ®øng dËy víi niÒm c¨m giËn ngïn ngôt, t thÕ ®øng trªn ®Çu kÎ thï ®Ì bÑp ®èi ph¬ng, ®Êu lùc víi chóng. - Víi cai lÖ chÞ chØ cÇn mét ®éng t¸c tóm lÊy cæ h¾n Ên dói ra cöa. - Víi tªn ngêi nhµ lý trëng : cuéc ®Êu cã gi»ng co h¬n: du dÈy, bu«ng gËy ra ¸p vµo vËt nhau, chÞ tóm tãc h¾n l¼ng mét c¸i ng· nhµo ra thÒm. - Giäng hµi híc, kh«ng khÝ hµo høng lµm ngêi ®äc h¶ hª. - Do lßng c¨m hên nhng c¸i gèc vÉn lµ lßng yªu th¬ng ®· t¹o lªn søc m¹nh. - Häc sinh kh¸i qu¸t. - Häc sinh nghe vµ c¶m nhËn 4. Tæng kÕt a. NghÖ thuËt - Kh¾c ho¹ nh©n vËt râ nÐt. - Ngßi bót miªu t¶ linh ho¹t sèng ®éng: NhiÒu hµnh ®éng dån dËp nh÷ng vÉn râ nÐt, c¸c chi tiÕt ®Òu ''®¾t'' - Ng«n ng÷ kÓ chuyÖn, miªu t¶, ®èi tho¹i ®Æc s¾c: B×nh dÞ nhng l¹i cã nÐt rÊt riªng. b. Néi dung - Häc sinh ph¸t biÓu theo ghi nhí. * Ghi nhí: SGK - Tr 33 III. LuyÖn tËp - Tøc níc vì bê ph¶n ¸nh quy luËt x· héi cã ¸p bøc cã ®Êu tranh, con giun xÐo l¾m còng qu»n, con ®êng sèng cña quÇn chóng bÞ ¸p bøc chØ cã thÓ lµ con ®êng ®Êu tranh. NhËn xÐt cña NguyÔn Tu©n rÊt x¸c ®¸ng. - Lªn ¸n x· héi cò, c¶m th«ng víi ngêi n«ng d©n, cæ vò tinh thÇn ph¶n kh¸ng cña hä, tin vµo phÈm chÊt tèt ®Ñp cña hä. IV. Cñng cè: (3') - Nh¾c l¹i gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch? - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt chÞ DËu qua ®o¹n trÝch? - Em häc tËp ®îc g× qua nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña t¸c gi¶ ? V. Híng dÉn häc ë nhµ: (1') - LuyÖn ®äc ph©n vai 4 nh©n vËt : ChÞ DËu, anh DËu, cai lÖ , ngêi nhµ lý trëng. - Tãm t¾t ®o¹n trÝch, n¾m ®îc gi¸ trÞ néi dung nghÖ thuËt - Em cã ®ång t×nh víi c¸ch can ng¨n cña anh DËu kh«ng ? v× sao ? - So¹n bµi : ''L·o H¹c'' TuÇn 3 TiÕt10 Ngµy so¹n: 12/9/2006 Ngµy d¹y: 20/9/2006 TËp lµm v¨n: x©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n A. Môc tiªu. - Häc sinh n¾m ®îc kh¸i niÖm ®o¹n v¨n, tõ ng÷ chñ ®Ò, c©u chñ ®Ò, quan hÖ gi÷a c¸c c©u trong ®o¹n v¨n . -Häc sinh viÕt ®îcc¸c ®o¹n v¨n m¹ch l¹c ®ñ søc lµm s¸ng tá mét néi dung nhÊt ®Þnh . - RÌn luyÖn kü n¨ngviÕt ®o¹n v¨n hoµn chØnh theo c¸c yªu cÇuvÒ cÊu tróc vµ ng÷ nghÜa.. B. ChuÈn bÞ: - Thµy:xem l¹i c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n ë s¸ch TiÕngViÖt9(cò) . - Trß:®äc tríc bµi ë nhµ, suy nghÜ tr¶ lêi c©u hái. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. Tæ chøc líp: (1') II. KiÓm tra bµi cò(4') ?ThÕ nµo lµ bè côc v¨n b¶n ?NhiÖm vô tõng phÇn ?C¸ch s¾p xÕp, bè trÝ néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n -Gi¶i bµi tËp 3sgk trang 27 G/v nhËn xÐt, cho ®iÓm. III. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thµy Ho¹t ®éng cña trß 10' 10' 15' -Gäi häc sinh ®äc v¨n b¶n . ?V¨n b¶n trªn gåm mÊy ý. ?Mçi ý ®îc viÕt thµnh mÊy ®o¹n v¨n ?DÊu hiÖuh×nh thøc nµo gióp em nhËn biÕt ®o¹n v¨n. ?VËy theo em ®o¹n v¨n lµ g×. * §o¹n v¨n lµ ®¬n vÞ trùc tiÕp t¹o nªn v¨n b¶n . VÒ h×nh thøc :viÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ cã dÊu chÊm xuèng dßng . VÒ nd: thêng biÓu ®¹t mét ý t¬ng ®èi hoµn chØnh . - Gi¸o viªn nãi thªm :®o¹n v¨n lµ ®¬n vÞ trªn c©u , cã vai trß quan träng trong viÖc t¹o lËp v¨n b¶n -Yªu cÇu häc sinh ®äc thÇm ®o¹n v¨n 1 ?T×m tõ ng÷ cã t¸c dông duy tr× ®èi tîng trong v¨n b¶n * Tõ ng÷ chñ ®Ò lµ c¸c tõ ®îc dïng lµm ®Ò môc hoÆc lÆp l¹i nhiÒu lÇn nh»m duy tr× ®èi tîng ®îc nãi ®Õn. - Gäi häc sinh ®äc ®o¹n v¨n hai. ? t×m c©u then chèt cña ®o¹n v¨n ? T¹i sao em biÕt ®ã lµ c©u then chèt cña ®o¹n v¨n . ? Tõ t×m hiÓu trªn em thÊy c©u chñ ®Ò lµ g×. ? Chóng ®ãng vai trß g× trong v¨n b¶n ? C¸c c©u kh¸c cã mèi quan hÖ nh thÕ nµo ®èi víi c©u chñ ®Ò. * C©u chñ ®Ò ®Þnh híng néi dung cho c¶ ®o¹n v¨n ... - Cho häc sinh ®äc ghi nhí - Cho häc sinh xem l¹i c¸c ®o¹n v¨n môc I,II SGK ? Cho biÕt ®o¹n v¨n nµo cã c©u chñ ®Ò vµ ®o¹n v¨n nµo kh«ng cã c©u chñ ®Ò * §o¹n v¨n cã thÓ cã hoÆc kh«ng cã c©u chñ ®Ò. ? VÞ trÝ cña c©u chñ ®Ò trong mèi ®o¹n. * c©u chñ ®Ò cã thÓ n»m ë ®Çu hoÆc cuèi ®o¹n v¨n. ? Cho biÕt c¸ch tr×nh bµy ý ë mçi ®o¹n v¨n. - Gi¸o viªn chèt l¹i: + §o¹n 1 tr×nh bµy theo c¸ch song hµnh + §o¹n 2 tr×nh bµy theo c¸ch diÔn dÞch + §o¹n 3 tr×nh bµy theo c¸ch quy n¹p. * C¸c c©u trong ®o¹n v¨n triÓn khai vµ lµm s¸ng tá chñ ®Ò b»ng c¸ch song hµnh, diÔn dÞch, quy n¹p. ? VËy em h·y nªu c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n . ? Néi dung bµi häc cÇn ghi nhí mÊy ý. - Cho häc sinh ®äc ghi nhí - NhÊn m¹nh ghi nhí ? V¨n b¶n sau ®©y cã thÓ chia thµnh mÊy ý? Mçi ý ®îc diÔn ®¹t b¨ng mÊy ®o¹n v¨n . ? H·y ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy néi dung trong 3 ®o¹n v¨n. - Cho c©u chñ ®Ò :'' LÞch sö ta ®· cã nhiÒu cuéc kh¸ng chiÕn vÜ ®¹i chøng tá tinh thÇn yªu níc cña d©n ta''. H·y viÕt 1 ®o¹n v¨n theo c¸ch diÔn dÞch, sau ®ã biÕn ®æi ®o¹n v¨n ®ã thµnh ®o¹n v¨n quy n¹p. - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh I. ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n: 1. VÝ dô: -Häc sinh ®äc v¨n b¶n: ''Ng« TÊt Tè vµ t¸c phÈm T¾t ®Ìn''. 2.NhËn xÐt: -Gåm 2 ý -Mçi ý ®îc viÕt thµnh mét ®o¹n v¨n -ViÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ chÊm xuèng dßng. -Häc sinh kh¸i qu¸ 3. KÕt luËn : *Ghi nhí( ý1sgk-tr36) häc sinh ®äc ghi nhí . II. Tõ ng÷ vµ c©u trong ®o¹n v¨n . 1. Tõ ng÷ chñ ®Ò vµ c©u chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n . a. VÝ dô -H/s ®äc ®o¹n v¨n b. NhËn xÐt : -Tõ ng÷ cã t¸c dông duy tr× ®èi tîng cña ®o¹n v¨n lµ Ng« TÊt Tè. C¸c c©u trong ®o¹n dÒu thuyÕt minh cho ®èi tîng nµy. Tõ nµy ®îc lÆp l¹i, cã lóc ®îc thay thÕ lµ «ng. -H/s ®äc ®o¹n v¨n. - C©u: ''T¾t ®Ìn'' lµ t¸c phÈm tiªu biÓu nhÊt cña Ng« TÊt Tè. + V× nã mang ý kh¸i qu¸t cña c¶ ®o¹n. (vÒ néi dung) + Lêi lÏ ng¾n gän, thêng cã ®ñ 2 thµnh phÇn chÝnh(vÒ h×nh thøc) - Häc sinh kh¸i qu¸t. - C¸c c©u kh¸c trong ®o¹n v¨n cã mèi quan hÖ chÆt chÏ vÒ ý nghÜa víi c©u chñ ®Ò (quan hÖ chÝnh - phô) c. KÕt luËn *Ghi nhí: (ý 2 - Tr 36) - Häc sinh ®äc ghi nhí 2. C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n a. vÝ dô: Häc sinh t×m hiÓu c¸c ®o¹n v¨n (môc I, II - SGK ) b. NhËn xÐt: - §o¹n v¨n 1 (môcI) kh«ng cã c©u chñ ®Ò - §äan v¨n 2 (môcI) cã c©u chñ ®Ò - §o¹n v¨n 3 (môcII) cã c©u chñ ®Ò - §o¹n 2 c©u chñ ®Ò n»m ë ®Çu ®o¹n - §o¹n 3 c©u chñ ®Ò n»m ë cuèi ®o¹n. - §o¹n 1: C¸c ý ®îc lÇn lît tr×nh bµy trong c¸c c©u b×nh ®¼ng víi nhau. - §o¹n 2: ý chÝnh n»m trong c©u chñ ®Ò ë ®Çu ®o¹n, c¸c c©u tiÕp theo cô thÓ ho¸ ý chÝnh (chÝnh - phô) - §o¹n 3: ý chÝnh n»m trong c©u chñ ®Ò ë cuèi ®o¹n v¨n, cac c©u tríc nã nªu ý cô thÓ. c©u chñ ®Ò chèt l¹i (phô - chÝnh). - Häc sinh kh¸i qu¸t. c. KÕt luËn * Ghi nhí: ý 3 - SGK - Häc sinh ®äc ghi nhí. - Häc sinh ®äc c¶ ghi nhí III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 - Häc sinh ®äc bµi tËp 1 - v¨n b¶n gåm 2 ý, mçi ý ®îc diÔn ®¹t b»ng mét ®o¹n v¨n mèi ®o¹n v¨n tr×nh bµy 1 ý, nh÷ng ®o¹n v¨n t¹o thµnh 1 v¨n b¶n 2. Bµi tËp 2 - Häc sinh ®äc bµi tËp 2, lµm viÖc nhãm. + §o¹n a: diÔn dÞch C¸c c¸ch + §o¹n b: song hµnh tr×nh bµy néi + §o¹n c: song hµnh dung ®v 3. Bµi tËp 3 - C©u chñ ®Ò - C¸c c©u khai triÓn: C©u 1: Khëi nghÜa Hai Bµ Trng C©u 2: ChiÕn th¾ng cña Ng« QuyÒn C©u 3: ChiÕn th¾ng cña nhµ TrÇn C©u 4: ChiÕn th¾ng cña Le Lîi C©u 5: Kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p thµnh c«ng. C©u 6: Kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p cøu níc toµn th¾ng ®æi sang quy n¹p: tríc c©u chñ ®Ò thêng cã c¸c tõ: v× vËy, cho lªn, do ®ã, tãm l¹i... IV. Cñng cè: (4') - Nh¾c l¹i c¸c néi dung cÇn n¾m trong bµi: ? Kh¸i niÖm ®o¹n v¨n. ?Tõ ng÷ chñ ®Ò vµ c©u chñ ®Ò. ?C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n . V. Híng dÉn häc ë nhµ: (1') - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 4 SGK - Tr 37 ; bµi tËp 5 SBT - Tr 18 TuÇn 3 TiÕt11,12 Ngµy so¹n:12/9/2006 Ngµy d¹y: 27/9/2006 TËp lµm v¨n: viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1- v¨n tù s A. Môc tiªu . - Häc sinh «n l¹i kiÓu bµi tù sù ®· häc ë líp 6, cã kÕt hîp víi kiÓu bµi biÓu c¶m ®· häc ë líp 7: chó ý t¶ ngêi, kÓ viÖc, kÓ nh÷ng c¶m xóc cña t©m hån m×nh . -Häc sinh luyÖn tËp viÕt bµi v¨n vµ ®o¹n v¨n B. ChuÈn bÞ. - Thµy:Tham kh¶o c¸c ®Ò tËp lµm v¨n trong SGK , xem l¹i kiÓu bµi tù sù , biÓu c¶m . - Trß:¤n l¹i kiÓu bµi tù sù , biÓu c¶m. C. TiÕn tr×nh tiÕt kiÓm tra: I. Tæ chøc líp: (1') II. KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ cña häc sinh (3') III TiÕn hµnh viÕt bµi :(82') 1. §Ò bµi : Em h·y kÓ l¹i nh÷ng kØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®i häc cña m×nh . 2. Yªu cÇu cÇn ®¹t : a. Më bµi : - Nªu lÝ do nhí l¹i ngµy tùu trêng ®Çu tiªn. - Ên tîng s©u ®Ëm vÒ buæi tùu trêng. b. Th©n bµi : -Nh÷ng kØ niÖm cã thÓ kÓ l¹i( Nh÷ng c¶m xóc cña b¶n th©n khi chuÈn bÞ ®i; Khi ®i trªn ®êng ®Õn trêng; Khi ®øng trªn s©n trêng; Khi xÕp hµng cïng c¸c b¹n; Khi nhËn thµy gi¸o chñ nhiÖm; Khi vµo líp; Khi ngåi vµo ghÕ trong líp häc bµi ®Çu tiªn.) -Nh÷ng kØ niÖm cã thÓ ®îc kÓ theo tr×nh tù: + Thêi gian, kh«ng gian. + DiÔn biÕn t©m tr¹ng. + Mçi kØ niÖm ®Ó l¹i Ên tîng c¶m xóc s©u ®Ëm ®îc tr×nh bµy thµnh mét ®o¹n. c. KÕt bµi : -KÕt thóc nh÷ng kØ niÖm b»ng dßng c¶m xóc cña b¶n th©n vÒ ngµy ®Çu ®i häc. 3. BiÓu ®iÓm. -Bµi viÕt ®óng thÓ lo¹i tù sù cã kÕt hîp yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m nhuÇn nhuyÔn, khÐo lÐo, giµu c¶m xóc, v¨n viÕt m¹ch l¹c (®iÓm giái). -§¶m b¶o ®óng thÓ lo¹i, cã c¶m xóc, diÔn ®¹t cã chç cha m¹ch l¹c, sai mét sè lçi (®iÓm kh¸). -§óng thÓ lo¹i ,Ýt yÕu tè c¶m xóc, sai nhiÒu lçi diÔn ®¹t vµ chÝnh t¶ (®iÓm trung b×nh). -Bµi lµm vông vÒ, diÔn ®¹t yÕu , sai qu¸ nhiÒu lçi chÝnh t¶(®iÓm yÕu). IV.Thu bµi (2') -Rót kinh nghiÖm ý thøc lµm bµi -Cñng cè vÒ kiÓu bµi tù sù cã vËn dông yÕu tè biÓu c¶m. V.Híng dÉn vÒ nhµ; (2') -¤n l¹i kiÓu bµi tù sù , xem l¹i c¸c bµi ''T«i ®i häc'', ''Trong lßng mÑ'' ,''Tøc níc vì bê'' ®Ó häc tËp c¸ch kÓ , t¶. -Xem tríc bµi''Liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n'' .
Tài liệu đính kèm: