Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tiết 1: Văn bản Phong cách Hồ Chí Minh

NS: 
NG: 
 TiÕt 1
V¨n b¶n
Phong c¸ch Hå ChÝ Minh
Lª anh trµ
A. Môc tiªu: Gióp HS.
 - ThÊy ®­îc vÎ ®Ñp trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i, DT vµ nh©n lo¹i, thanh cao vµ gi¶n dÞ.
 - Tõ lßng yªu kÝnh, tù hµo vÒ B¸c, HS cã ý thøc tu d­ìng, häc tËp, rÌn luyÖn theo g­¬ng B¸c HCM.
 - BiÕt ®­îc sù kÕt hîp b×nh luËn, liÖt kª, SS ®Ó t¨ng søc thuyÕt phôc trong v¨n TM.
B. chuÈn bÞ: 
- H: bµi so¹n. 
 - G: GA; SGK; b¶ng phô; phiÕu häc tËp.
C. ph­¬ng ph¸p: 
- G: PT; ph¸t vÊn; gi¶ng b×nh;...
 - H: ho¹t ®éng ®éc lËp; ho¹t ®éng nhãm;...
D. TiÕn tr×nh giê d¹y:
I. æn ®Þnh líp: 
II. KiÓm tra bµi cò: KT sù chuÈn bÞ cña HS. 
III. Nd bµi míi: 
 GV: Ai ®· tõng 1 lÇn ®­îc ®Õn th¨m l¨ng B¸c. ®­îc th¨m ng«i nhµ sµn trong khu«n viªn Phñ chñ tÞch h¼n kh«ng khái xóc ®éng nghÑn ngµo tr­íc n¬i ë vµ lµm viÖc cña B¸c - ng­êi ®øng ®Çu §¶ng vµ Nhµ n­íc ta.
 GV: Giíi thiÖu ¶nh B¸c sèng vµ lµm viÖc ë nhµ sµn.
 Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh«ng chØ lµ anh hïng DT vÜ ®¹i mµ cßn lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi (Ng­êi ®­îc tÆng danh hiÖu danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi n¨m 1990). Bëi vËy, phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña B¸c Hå kh«ng chØ lµ phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña ng­êi anh hïng DT vÜ ®¹i mµ cßn lµ cña 1 nhµ v¨n ho¸ lín, 1 CN cña nÒn v¨n ho¸ t­¬ng lai. VÎ ®Ñp v¨n ho¸ chÝnh lµ 1 trong nh÷ng nÐt næi bËt cña phong c¸ch Hå ChÝ Minh. §Ó biÕt ®­îc vÎ ®Ñp v¨n ho¸ ë B¸c ntn th× thÇy trß chóng ta cïng nhau t×m hiÓu bµi h«m nay
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß
Ghi b¶ng
* H§1: §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch (10 phót)
G Giäng ®äc chËm r·i, khóc triÕt.
G §äc mÉu vµ gäi 2 HS ®äc tiÕp.
? Gi¶i thÝch nghÜa c¸c tõ: Phong c¸ch, siªu phµm, hiÒn triÕt, danh nho.
? VB ra ®êi vµo thêi ®iÓm nµo?
? VB ®­îc viÕt víi môc ®Ých g×?
? Qua ®©y em h·y x¸c ®Þnh ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña VB?
? VËy theo em, cã thÓ chia VB thµnh mÊy phÇn? Mçi phÇn t­¬ng øng víi ®o¹n nµo cña VB? ND chÝnh cña c¸c phÇn?
G YC 1 HS ®äc thÇm l¹i phÇn ®Çu cña VB.
? HCM ®· tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i trong hoµn c¶nh nµo?
G TÝch hîp víi lÞch sö líp 9 qua bµi Nh÷ng ho¹t ®éng cña NguyÔn ¸i Quèc.
? Em h·y ®äc 1 vµi c©u th¬ diÔn t¶ nh÷ng gian khã B¸c v­ît qua trong qu¸ tr×nh t×m ®­êng cøu n­íc?
? §©u lµ nh÷ng biÓu hiÖn cña sù tiÕp xóc víi v¨n ho¸ nhiÒu n­íc cña B¸c?
? Ngoµi ra, em h·y kÓ bæ sung c¸c t­ liÖu kh¸c ®Ó lµm râ thªm nh÷ng biÓu hiÖn v¨n ho¸ ®ã ë B¸c?
? VËy, c¸ch “tiÕp xóc v¨n ho¸” cña B¸c cã g× ®Æc biÖt?
G B¸c tiÕp thu 1 c¸ch chñ ®éng vµ tÝch cùc: n¾m v÷ng ng«n ng÷ giao tiÕp; häc qua thùc tÕ vµ s¸ch vë nªn cã kiÕn thøc uyªn th©m.
- TiÕp thu 1 c¸ch chän läc.
- TiÕp nhËn tinh hoa v¨n ho¸ tiÕn bé cña nh©n lo¹i nh­ng kh«ng ®o¹n tuyÖt víi v¨n ho¸ truyÒn thèng cña DT.
? Em hiÓu thÕ nµo lµ cuéc ®êi ®Çy tru©n chuyªn?
? ThÕ nµo lµ cuéc ®êi ®Çy uyªn th©m v¨n ho¸?
? Th¶o luËn 1 phót (1 bµn 1 nhãm): C¸ch tiÕp xóc v¨n ho¸ nh­ thÕ ®· cho thÊy vÎ ®Ñp nµo trong phong c¸ch v¨n ho¸ HCM?
? T¸c gi¶ ®· b×nh luËn ntn vÒ nh÷ng biÓu hiÖn v¨n ho¸ ®ã cña B¸c?
? Em hiÓu nh÷ng ¶nh h­ëng quèc tÕ vµ c¸i gèc v¨n ho¸ d©n téc ë B¸c ntn?
G §ã lµ sù ®an xen, kÕt hîp, bæ sung, s¸ng t¹o hµi hoµ 2 nguån v¨n ho¸ nh©n lo¹i vµ d©n téc trong tri thøc v¨n ho¸ HCM.
? §Ó lµm râ ®Æc ®iÓm phong c¸ch v¨n ho¸ HCM, TG ®· SD nh÷ng PPTM nµo?
? C¸c PP TM ®ã ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ g× cho phÇn bµi viÕt nµy?
? Th¶o luËn 1 phót: (1 bµn 1 nhãm): Cã ý kiÕn cho r»ng: “Phong c¸ch HCM lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i” dùa trªn c¬ së nµo ®Ó kh¼ng ®Þnh ®iÒu ®ã?
- 2 HS ®äc tiÕp v¨n b¶n.
- HS dùa vµo phÇn chó thÝch nhá cuèi VB ®Ó tr¶ lêi.
- VB tr×nh bµy cho ng­êi ®äc hiÓu vµ quý träng vÎ ®Ñp cña phong c¸ch HCM.
- P1: Tõ ®Çu -> hiÖn ®¹i (vÎ ®Ñp trong phong c¸ch v¨n ho¸ cña B¸c).
- P2: PhÇn cßn l¹i (vÎ ®Ñp trong phong c¸ch sinh ho¹t cña B¸c).
- Tõ khi B¸c ra ®i t×m ®­êng cøu n­íc n¨m 1911
- §êi båi tµu lªnh ®ªnh theo sãng bÓ
Ng­êi ®i hái kh¾p bãng cê ch©u MÜ, ch©u Phi
Nh÷ng ®Êt tù do, nh÷ng trêi n« lÖ
Nh÷ng con ®­êng CM ®ang t×m ®i”
(Ng­êi ®i t×m h×nh cña n­íc - ChÕ Lan Viªn).
- GhÐ l¹i nhiÒu h¶i c¶ng; th¨m c¸c n­íc Ch©u Phi, Ch©u MÜ, Ch©u ¸
- Sèng dµi ngµy ë Ph¸p, Anh.
- Nãi vµ viÕt th¹o nhiÒu thø tiÕng ngo¹i quèc: tiÕng Ph¸p, Anh, Hoa, Nga.
- Häc hái, t×m hiÓu v¨n ho¸ thÕ giíi mét c¸ch uyªn th©m
- Lµm th¬ = ch÷ H¸n.
- ViÕt v¨n (b¸o) = tiÕng Ph¸p, tiÕng Anh.
 - TiÕp xóc trªn ®­êng ho¹t ®éng CM (cã thùc tÕ).
- Trong L§ th× lµm nhiÒu nghÒ (häc ®i ®«i víi hµnh).
- Häc hái nghiªm tóc (®Õn ®©u B¸c còng t×m hiÓu, häc hái).
- TiÕp thu cã ®Þnh h­íng (tiÕp thu c¸i hay, c¸i ®Ñp; phª ph¸n c¸i dë, c¸i xÊu).
- DiÖn tiÕp xóc réng (ë nhiÒu n­íc, nhiÒu vïng trªn thÕ giíi).
- B¸c lµ ng­êi cã nhu cÇu cao vÒ v¨n ho¸.
- B¸c lµ ng­êi cã n¨ng lùc v¨n ho¸.
- Lµ ng­êi ham häc hái vµ nghiªm tóc trong tiÕp cËn v¨n ho¸.
- Nh­ng ®iÒu k× l¹ lµ  rÊt hiÖn ®¹i. 
- HiÖn ®¹i vµ truyÒn thèng, DT vµ nh©n lo¹i, 
- PP liÖt kª, SS, kÕt hîp lêi b×nh.
- §¶m b¶o tÝnh kh¸i qu¸t cho ND tr×nh bµy.
- Kh¬i gîi c¶m xóc tù hµo, tin t­ëng ë ng­êi ®äc.
- Phong c¸ch HCM lµ sù kÕt hîp 2 YT:
+ HiÖn ®¹i: tinh hoa v¨n ho¸ cña c¸c n­íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi.
+ TruyÒn thèng: nh©n c¸ch ViÖt Nam, nÐt ®Ñp v¨n ho¸ ViÖt vµ v¨n ho¸ ph­¬ng §«ng.
I. §äc- Chó thÝch:
1. §äc.
2.Chó thÝch.
II. PT VB:
1. KÕt cÊu, bè côc:
- KÕt cÊu: tr×nh bµy ph­¬ng thøc TM.
- Bè côc: 2 phÇn.
2. PT:
a. VÎ ®Ñp trong phong c¸ch v¨n ho¸ cña B¸c:
- V¨n ho¸ cña B¸c mang tÝnh nh©n lo¹i vµ b¶n s¾c d©n téc.
IV. Cñng cè: 
 ? 2 HS 1 nhãm th¶o luËn 1 phót: Em h·y nªu nh÷ng biÓu hiÖn cña sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng v¨n ho¸ DT vµ tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i trong phong c¸ch HCM?
 - B¸c qua nhiÒu n¬i, tiÕp xóc víi v¨n ho¸ nhiÒu n­íc, nhiÒu vïng trªn thÕ giíi.
 - Ng­êi hiÓu biÕt s©u réng nÒn v¨n ho¸ c¸c n­íc.
 - Ng­êi nãi vµ viÕt th¹o nhiÒu thø tiÕng n­íc ngoµi.
 - B¸c tiÕp thu 1 c¸ch cã chän läc tinh hoa v¨n ho¸ n­íc ngoµi.
 - B¸c tiÕp thu trªn nÒn t¶ng v¨n ho¸ d©n téc.
V. H­íng dÉn: 
 - §äc l¹i v¨n b¶n vµ xem bµi PT.
 - So¹n tiÕt 2.
E. Rót kinh nghiÖm:
...
Cuộc sống giản dị của Bác ở Phủ Chủ tịch
14:50:39, 26/11/2007
Trong những năm ở Phủ Chủ tịch, Bác đã sống hàng ngày như thế nào?
   Mùa hè nóng lắm, Hà Nội là vào nơi nóng bậc nhất ở đồng bằng Bắc Bộ. Nhưng như đã nói, Bác không cho lắp máy điều hòa không khí. Còn quạt máy thì cho đến năm 78,79 tuổi, Bác vẫn không chịu dùng quạt trần và quạt để bàn.
   Có một lẽ Bác không nói ra và đây mới là sẽ chính sâu xa ở trong lòng. Số đông người Việt Nam ta ngày ấy chưa có quạt máy để dùng, cho nên từ trong lòng, Bác Hồ không muốn dùng quạt máy . Những ngày hè nóng nực nhất, Bác Hồ chỉ dùng quạt giấy và quạt nan thôi.
   Đấy là mùa hè. Còn về mùa đông, Bác Hồ có một cái áo bông của đồng bào biếu. Bác dùng nhiều năm rồi. Mới đầu bông xốp còn dày, ấm. Sau dùng mãi nó lép kẹp xuống không ấm lắm nữa. Nhưng chưa ai dám nghĩ đến việc xin Bác bỏ cả mền bông đâu, chỉ nghĩ đến thay cái vỏ ngoài. Lúc đầu cái vỏ bằng vải mới, dần dần nó phai màu, đứt chỉ ở khủyu tay và ở cổ. Bác bảo mạng lại. Nó rách ở vai thì Bác bảo vá vai. Mùa rét tháng 2-1969, nó rách một miếng nữa ở vai, những đồng chí chuyên săn sóc sức khỏe của Bác nhân dịp ấy mới nhắc một đề nghị đã nhiều lần: Xin Bác cho thay vỏ ngoài, nó lại rách một lần thứ hai ở vai rồi. Đây là một người bạn chiến đấu mấy chục năm nay của Bác, cho nên Bác nói thẳng, thân tình lắm. Bác quay lại bảo đồng chí ấy thế này: "Này chú ạ, Chủ tịch Đảng, Chủ tịch nước mặc áo vá vai thế này là cái phúc cho dân đấy. Đừng bỏ cái phúc ấy đi". Và nhất định Bác không cho thay cái vỏ mới. Bây giờ trong bảo tàng vẫn là cái áo bông vá vai như thế. Bác còn có lò sưởi điện. Bác có mấy cái, nhưng Bác lại càng ít dùng lò sưởi điện. Cũng vì lẽ không muốn phụ thuộc vào lò sưởi điện, và nhất là vì lẽ số đông người Việt Nam không có sưởi điện hàng ngày sưởi về mùa đông.
   Ở đây cũng rõ một nét trong đời sống hàng ngày của Bác. Bất kỳ cái gì có tí lãng phí cũng quyết không để lãng phí. Nhưng đã cần thì dùng cho đủ mức cần.
   Về việc tiết kiệm điện, không biết bao nhiêu lần, tự tay Bác tắt những cái đèn, cái quạt và cái đài đang tiêu điện mà không ai dùng cả. Ở nước ta thế mà khi ra nước ngoài cũng thế. Đi lướt qua một hành lang trên con đường đến nơi nào đó bạn tiếp khách hay trong nhà khách của bạn, thấy có một bóng đèn điện để đấy không cần là Bác tìm xem chỗ tắt bật ở đâu, Bác tắt đi. Có đồng chí ở với Bác khá nhiều năm đã nói:
     - Tất cả các năm mình ở với Bác, luôn luôn mình là cán bộ tắt đèn. Bác cứ thấy xa xa có những bóng đèn đang sáng, Bác bảo xem lại có ai ở đấy không, có cần để ánh sáng để bảo vệ không? Nếu không thì tắt đi.
   Suốt thơì gian 15 năm từ ngày về Hà Nội, Bác nhận một ô tô loại trung bình chứ không phải loại sang nhất và Bác cứ dùng thế mãi cho đến khi qua đời.
Theo lời kể của đồng chí Việt Phương, nguyên thứ ký của
Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng.
Trích từ sách: Học tập tấm gương đạo đức Bác Hồ.
Nxb. Thanh niên, Hà Nội, 2006, tr. 408-409.