Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tiết học 111, 112: Trả bài tập làm văn số 5

Tiết 111,112:	 Ngày dạy: 13 /02/09
HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM: CON CÒ
 - Chế Lan Viên - 
TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 5
I. Mục tiêu cần đạt:
 Học sinh:
 - Cảm nhận được vẻ đẹp và ý nghĩa của hình tượng con cò trong bài thơ được phát triển từ những câu ca dao để ngợi ca tình mẹ và những lời hát ru. Qua tiết trả bì giúp học sinh củng cố lại kiến thức về văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
 - Giáo dục lòng yêu kính mẹ, yêu lãnh tụ và có ý thức bảo vệ môi trường sống.
 - Rèn kĩ năng cảm thụ và phân tích, đặc biệt là những hình tượng thơ được sáng tạo bằng liên tưởng, tượng; kĩ năng lập dàn ý.
II. Chuẩn bị: Tranh minh hoạ, chân dung tác giả, bài viết và một số đoạn văn
III. Tiến trình lên lớp:
 1 .Ổn định: 9a /36 ( vắng) 
 2. Kiểm tra:
 a. Câu hỏi: Tại sao nói “Đặc trưng của sáng tạo nghệ thuật mang đậm dấu ấn cá nhân”?. Hãy chứng minh điều đó qua văn bản Chó Sói và Cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông – ten?
 b. Gợi ý: Giải thích được đặc trưng của sáng tạo nghệ thuật qua việc so sánh cách nhìn nhận của nhà văn với nhà khoa học (10đ)
 3. Bài mới:
 Gv
Hs
Gv
Hs
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Hs
Gv
Gv
Gv
Hs
Gv
Gv
Gv
Gv
Gv
Gv
* Hoạt động 1: Hướng dẫn đọc thêm bài thơ “Con cò”
- Em hãy giới thiệu vài nét cơ bản bằng minh hoạ chân dung tác giả?
+ Phong cách suy tưởng triết lí, đậm chất trí tuệ và tính hiện đại.
- Hãy lựa chọn giọng đọc cho bài thơ?
- Phương thức biểu đạt chính của bài thơ?
- Lời ru được chia làm ba khúc. Hãy khái quát nội dung chính của từng khúc ru?
+ Thảo luận theo bàn - trình bày (3 phút)
- Bao trùm toàn bài thơ là hình tượng nào? Mỗi đoạn được diễn tả hình tượng ấy như thế nào?
- Hình tượng con cò xuyên suốt lời ru với những biểu tưởng nào?
+ Đọc thầm khúc ru thứ nhất và cho biết:
- Khi con còn bế trên tay, lới ru của mẹ có cánh cò nào đang bay?
- Em thường gặp những cánh cò ấy trong thể loại văn học nào?
- Một cuộc sống như thế nào gợi lên từ những con cò?
- Vì sao, những người mẹ Việt Nam lại ru con bằng ca dao về con cò?
- Lời mẹ ru cò hoà lẫn lời ru con. Từ đó em cảm nhận được gì về người mẹ?
- Có gì độc đáo trong hình thức thơ ở đoạn này? Tác dụng?
- Khúc hát ru gợi cho em nhớ về những kỉ niệm nào của tuổi ấu thơ?
+ Thảo luận – trình bày (5phút)
+ Theo dõi khúc ru thứ 2:
- Trong khúc ru thứ hai, cò trắng mang những biểu tượng nào?
- Biểu tượng cánh cò bầu bạn được thể hiện trong lời thơ nào?
- Nhũng hình ảnh thơ mới lạ? Mong ước của mẹ bộc lộ qua lời ru?
- Biểu tượng cánh cò trong thi ca được thể hiện trong lời thơ nào?
- Hình ảnh: Thi sĩ – cánh cò trước hiên nhà và trong hơi mát câu văn. Giúp ta liên tưởng tới mong ước nào của mẹ?
+ Chia lớp thành hai nhóm tranh luận – trình bày ý kiến.
+ Đọc khúc ru thứ 3.
- Trong khúc ru này xuất hiện hình ảnh cò với hai biểu tượng. Đó là biểu tượng nào?
- Cảm nhận của em về người mẹ qua những hình ảnh “ Dù ở.mãi yêu con”?
- Từ đó, lời ru “Con dù lớnvẫn theo con” gợi cho em cmả nghĩ gì về tình mẹ?
- Từ cánh cò trong câu hát thành cuộc đời vỗ cánh qua nôi. Liên tưởng này gợi cho em có cảm nghĩ gì?
Tiết 112:
* Hoạt động 2: Trả bài Tập làm văn số 5.
- Yêu cầu HS nhắc lại đề bài a,b 
a. Bác Hồ là lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Việt Nam, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới. Hãy viết bài văn nêu suy nghĩ của em về Người.
b. Xả rác bừa bãi nơi công cộng là hiện tượng phổ biến hiện nay trên đất nước ta. Em hãy viết bài văn nêu suy nghĩ của mình về hiện tượng ấy.
- Đề bài trên thuộc thể loại gì?
- Yêu cầu của đề?
- Phạm vi của đề?
* Hoạt động 2: Hướng dẫn lập dàn ý.
- Bố cục của một bài văn nghị luận gồm có mấy phần? Nêu nhiệm vụ của từng phần?
- Rừng có tầm quan trọng như thế nào đối với đời sống con người?
- Hiện nay hiện tượng chặt phá rừng xảy ra có nghiêm trọng không? Vì sao?
- Nguyên nhân nào dẫn đến chặt phá rừng bừa bãi?
- Việc chặt phá như vậy có tác hại gì?
- Biện pháp khắc phục?
-Thái độ?
* Đề 2: 
+ Trả lời câu hỏi để hình thành lại dàn ý.
* Hoạt động 3: Nhận xét ưu, khuyết điểm. 
 Ưu điểm:
- Cả hai bài viết bố cục rõ ràng.
+ Xay dựng được hệ thông luận điểm, luận cứ để làm nổi bật vấn đề nghị luận
 Nhược điểm:
- Kiến thức: Một số em chưa đưa ra được luận cứ để làm nổi bật luận điểm, một số bài viết chưa bám sat yêu cầu của đề.
- Kĩ năng: Dùng từ, đặt câu, dựng đoạn của một số em còn yếu. ( Tú, Trinh, Xuân Đức...)
- Thái độ: Chưa bày tỏ được thái độ của bản thân đối với hiện tượng đáng khen (chê)
- Hình thức trình bày: Còn hiện tượng tẩy xoá trong bài, sai chính tả nhiều.
* Hoạt động 4: Hướng dẫn sửa lỗi.
Bảng phụ:
I. Hướng dẫn đọc thêm
 1. Giới thiệu chung:
 (Sgk)
2. Đọc – hiểu văn bản:
 a. Đọc – tìm hiểu chú thích.
 b. Cấu trúc văn bản.
 Ba khúc ru:
 + Lời ru tuổi ấu thơ
 + Lời ru mong ước tuổi học trò
 + Lời ru mong ước con khôn lớn, trưởng thành.
c. Phân tích.
 *. Lời ru tuổi ấu thơ.
 -> Vận dụng ca dao, giọng thơ thiết tha, êm ái
 => Lời ru vỗ về, che chở, giữ yên giấc ngủ trẻ thơ: tình mẹ nhân từ, rộng mở
 * Lời ru mong ước tuổi học trò
 - Với bạn bè:
 -> Tưởng tượng phong phú, gợi cuộc sống ấm áp, được che chở, nâng niu.
 => Mong con được học hành, sống trong tình cảm ấm áp, trong sáng của bạn bè.
 - Với thi ca:
 -> Thi sĩ tạo ra cái đẹp, khơi gợi, bồi dắp tình cảm đẹp...
 => Mong tâm hồn con trong sáng, màm đẹp cuộc đời.
 * Lời ru mong ước con khôn lớn, trưởng thành. 
 - Con làm thi sĩ 
 - Cánh cò  không nghỉ
=> Cò hiện thân người mẹ bền bỉ, âm thầm nâng bước con.
 - Con dù lớn vẫ là con  
 - Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo
=>Lời ru - lòng mẹ luôn bên con, làm chỗ dựa vững chắc suốt đời con.
 * Ghi nhớ: Sgk
II. Trả bài:
 * Đề bài:
1. Phân tích đề:
 -Thể loại: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống.
 -Yêu cầu: 
 1. Nêu suy nghĩ về Bác Hồ.
 2. Nêu suy nghĩ về hiện tượng xả rác bừa bãi.
 - Phạm vi: Trong đời sống, xã hội.
2. Lập dàn ý:
 ( Ở tiết 104, 105)
3. Nhận xét:
 a. Ưu điểm:
 - Chữ viết có tiến bộ.
 - Bố cục mạch lạc.
 - Đưa yếu tố nghị luận vào bài phù hợp, lập luận chặt chẽ.
 b. Nhược điểm:
 - Dùng từ, đặt câu còn vụng, chưa phù hợp.
 - Trình bày còn bẩn, lỗi chính tả.
4. Sửa lỗi.
Đoạn văn lỗi
Nguyên nhân lỗi
Đoạn văn mẫu (Sửa)
* Đề 1: “Bác đã lãnh đạo các cuộc đấu tranh, trạnh đánh cuối cùng vào điện biên phủ ít lâu bác đã đọc tuyên ngôn độc lập. Nuớc Việt Nam là một nước nhỏ nhưng có truyền thống đấu tranh rất kiên cường và bách khoách. Việt nam từ thời trung cổ đến nay có rất niều anh hùng dân tộc. Ai cũng có rất nhiều công lao về dình giữ hoà bình”
* Đề 2: Bước vào thời đại văn minh, công nghiệp hoá – hiện đại hoá nhưng hiện nay môi trường hiện nay đang bị ô nhiễm nặng vì nước ta là một nước lạc hậu, con người không được giáo dục chu đáo nên ý thức kém
Vậy môi trường là gì?...
* Đoạn 1:
- Dùng từ: Sai chính tả.
- Kiến thức sai.
- Giữa các câu không liên kết vì không thống nhất về chủ đề.
* Đoạn 2: 
- Dẫn dắt vấn đề chưa bám sát vào yêu cầu nghị luận.
- Lạc đề.
 Sau ngày đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hoà. Bác đã trực tiếp lãnh đạo nhân dân tham gia kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ dành thắng lợi( Tiêu biểu là chiến thắng điện Biên phủ). Bác xứng đámg là một vị anh hùng dân tộc.
 Môi trường là lá phổi của nhân loại nhưng hiện nay lá phổi ấy đang bị ô nhiễm nặng. Một trong những nguyên nhân gây ra sự ô nhiễm ấy là hiện tượng xả rác bừa bãi nơi công cộngĐiều đó khiến cả xã hội bất bình
5. Rút kinh nghiệm:
Qua tiết trả bài em rút ra được kinh nghiệm gì cho bản thân?
- Dùng từ: chuẩn.
- Diễn đạt: mạch lạc.
- Nội dung: thể hiện được suy nghĩ , trách nhiệm của thế hệ trẻ.
 * Thống kê kết quả:
Lớp
ss
o
1
2
3
4
Dưới 5
5
6
7
8
9
10
Từ 5 -10
9a
36
 4. Củng cố:
 5. Hướng dẫn về nhà:
 a. Bài học:
 - Tập hát ru bài con cò
 - Làm bài tập 2
 b. Chuẩn bị: “Cách làm bài văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lí”
 Giáo viên : PTDH: Bảng phụ ghi ví dụ, ghi nhớ.
 Học sinh: Nghiên cứu các dạng đề và lập dàn ý