Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tiết học 127, 128: Ôn tập thơ

Tiết 127+ 128: 	Ngày dạy: 7/03/09
ÔN TẬP THƠ
I. Mục tiêu cần đạt:
 Học sinh:
 - Biết hệ thống hoá kiến thức cơ bản về các tác phẩm thơ hiện đại đã học trong chương trình ngữ văn lớp 9.
 - Tự hào về những thành tựu cơ bản của thơ hiện đại qua từng chặng đường văn học.
 - Củng cố thể loại trữ tình và nội dung cơ bản.
 - Rèn kĩ năng tổng hợp kiến thức.
II. Tiến trình lên lớp:
 1. Ổn định: 9a /35 ( vắng) 
 2. Kiểm tra: Đọc thuộc lòng bài thơ “Mây và sóng”. Chứng minh tính nhân văn sâu sắc được thể hiện qua bài thơ?
 3. Bài mới:
 I. Những tác phẩm thơ hiện đại Việt nam trong chương trình ngữ văn lớp 9.
 - Giáo viên kẻ bảng hệ thống – tổ chức trò chơi “Tìm người uyên bác”.
 - Hình thức: Phát cho 5 Hs / 5 phiếu ghi hai câu thơ vào trong đó. Ai mở phiếu ra cũng phải trình bày những thông tin theo bảng hệ thống ( đạt một ý sẽ được 2 điểm), sau 1 phút ai trình bày được nhiều thông tin nhất sẽ được chọn là người uyên bác.
 - Giáo viên theo dõi, cổ vũ, bổ sung.
TT
Tên bài thơ
Tác giả
Thời gian
Thể thơ
Nội dung chính
Đặc sắc nghệ thuật
1
 Đồng chí
Chính Hữu
1948
Tự do
Vẻ đẹp chân thực, giản dị và tình đồng chí thiêng liêng, cao cả của anh bộ đội cụ Hồ thời kháng chiến chống Pháp
Chi tiết hình ảnh tự nhiên, bình dị, gợi cảm.
2
 Đoàn thuyền đánh cá
Huy Cận
1958
7 chữ
Ca ngợi con người lao động mới hăng say, tích cực giữa vũ trụ, thiên nhiên tráng lệ.
Từ ngữ giàu hình ảnh, sử dụng các biên pháp tu từ ẩn dụ, nhân hoá.
3
 Con cò
Chế lan viên
1962
Tự do
Ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru đối với đời sống con người.
Vận dụng sáng tạo ca dao, biện pháp ẩn dụ.
4
 Bếp lửa
Bằng Việt
1963
7 chữ, 
8 chữ
Tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của người cháu đối với bà.
Hồi tưởng kết hợp với cảm xúc tự sự và bình luận.
5
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Pham Tiến Duật
1969
Tự do
Vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, lạc quan của người lính lái xe Trường Sơn.
Ngôn ngữ bình dị, mộc mạc, hình ảnh độc đáo, giọng thơ trẻ trung.
6
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Nguyễn Khoa Điềm
1971
Tự do
Tình yêu thương con lông trong tình yêu nước và khát vọng của bà mệ Tà ôi thời chống Mĩ.
Giọng thơ tha thiết, hình ảnh giản dị, gần gũi.
7
Viếng lăng Bác
Viễn Phương
1976
8 chữ
Lòng thành kính và nièm xúc động sâu sắc của Viễn Phương đối với Bác.
Giọng thơ trang tọng, thiết tha, sử dụng nhiều ẩn dụ gợi cảm, mạch cảm xúc tăng tiến.
8
Ánh trăng
Nguyễn Duy
1978
5 chữ
Nhắc nhở thái độ “Uống nước nhớ nguồn”. Thuỷ chung với quá khứ.
Giọng tâm tình, hồn nhiên, hình ảnh gợi cảm.
9
Nói với con
Y Phương
Sau 1975
Tự do
Tình cảm gia đình ấm cúng, truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương 
Từ ngữ, hình ảnh giàu sức gợi cảm
10
 Mùa xuân nho nhỏ
Thanh Hải
1980
5 chữ
Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước và ước nguyện chân tành, khiêm tốn làm xuân nho nhỏ dâng hiến cho đời.
Thể thơ 5 chữ, nhạc điệu trong sáng, tha thiết gần dân ca, hình ảnh đẹp, giản dị.
11
 Sang thu
Hữu Thỉnh
Sau 1975
5 chữ
Chuyển biến nhẹ nhàng của thiên nhiên lúc giao mùa từ hạ sang thu qua sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ.
Hình ảnh thơ giàu sức gợi 
cảm.
Hs 
Gv 
Hs 
Gv 
Hs 
Gv 
Hs
Gv 
Hs 
 * Tiết 128.
+ Sắp xếp bài thơ đã học theo từng giai đoạn văn học.
- Hướng dẫn học sinh dựa vào lịch sử đất nước để chia giai đoạn văn học.
- Gv treo bảng phụ 4 giai đoạn văn học cho Hs chơi “Ai nhanh hơn”.
+ Hs lên bảng ghép các tác phẩm (giấy) vào từng giai đoạn.
- Nêu các nội dung cơ bản của thơ từ sau 1945?
Hãy nêu những dẫn chứng tiêu biểu từ các bài thơ đã học?
+ Hs làm nổi bật được hình ảnh của đất nước trong hai cuộc kháng chiến anh hùng và trong cuộc xây dựng đất nước.
- Hướng dẫn học sinh tìm hiểu một số chủ đề trong các bài thơ.
+ Nhận xét về những điểm chung và riêng trong nội dung và cách biểu hiện tình mẹ con trong các bài thơ: Khúc hát ru, Con cò, mây và sóng?
+ Thảo luận theo nhóm (5’)
+ Đại diện nhóm trình bày.
- Nhận xét và cho điểm.
- Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng chí của họ trong các bài th: Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Ánh trăng.
+ Hs trình bày tại chỗ.
II. Sắp xếp theo từng giai đoạn:
1. Từ 1945 -> 1954:
 Đồng chí.
 2. Từ 1954 -> 1964:
 Đoàn thuyền đánh ca, Bếp lửa,
 Con cò.
 3. Từ 1965 -> 1975:
 Khúc hát ru , Bài thơ về tiểu đội xe không kính.
 4. Sau 1975:
 Ánh trăng, Viếng lăng Bác, Mùa xuân nho nhỏ, Nói với con, Sang thu.
 => Phản ánh tư tưởng, tình cảm quê hương, đất nước, tình đồng chí, kính yêu Bác, tình cảm gắn bó bền chặt của mẹ con, bà cháu.
III. Tìm hiểu chủ đề:
 1. Tình mẹ con:
 - Điểm chung: Tình mẹ con đằm thắm, thiêng liêng, dùng lời ru.
 - Nét riêng:
 + Bài 1: Thể hiện tính thống nhất giữa tình yêu con và yêu nước.
 + Bài 2: Khai thác hình tượng con cò trong ca dao.
 + Bài 3: Hoá thân, trò chuyện với thiên nhiên.
 2. Người lính và tình đồng chí:
 - Điểm chung: Viết về người lính cách mạng với vẻ đẹp, tính cách, tâm hồn.
4. Củng cố: Hãy đọc diễn cảm một bài thơ mà em thích.
5. Hướng dẫn – dặn dò:
 a. Bài học: Nắm kĩ nội dung, nghệ thuật các bài thơ đã học ở chương trình lớp 9.
 - Nắm được thì gian sáng tác, thể thơ của từng tác phẩm.
 - Biết sắp xếp các tác phẩm theo từng giai đoạn.
 b. Chuẩn bị: Cách làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
*****************************