Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tiết học 95: Luyện tập phép phân tích và tổng hợp

Tiết 95: Tập làm văn	 Ngày dạy: 06/01/08
LUYỆN TẬP PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP
I. Mục tiêu cần đạt:
 Học sinh:
 - Hiểu và biết vận dụng các thao tác phân tích và tổng hợp trong làm văn nghị luận.
 - Giáo dục ý thức tự giác thực hành, biết vận dụng lí thuyết vào phân tích các văn bản cụ thể.
 - Rèn kĩ năng viết đoạn văn nghị luận có sử dụng các phép phân tích và tổng hợp, diễn dịch và quy nạp.
II. Tiến trình lên lớp:
 1. Ổn định: 9a: / 36 ( Vắng ) 
 2. Kiểm tra: Trình bày phép phân tích và tổng hợp? Nêu quan hệ giữa phân tích và tổng hợp ? Cho ví dụ?
 3. Bài mới: GV nêu yêu cầu của tiết luyện tập.
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Hs
Gv
Gv
Gv
Hs
Hs
Gv
Hs
Gv
Gv
Hs
* Hoạt động 1: Hướng dẫn nhận diện phép phân tích
- Cho HS ôn lại, hệ thống hoá kiến thức về phép phân tích và tổng hợp.
+ Đứng ở dưới lớp trả lời.
- Đọc yêu cầu bài tập 1 (hai đoạn a,b)và cho biết tác giả đã sử dụng phép lập luận nào và vận dụng như thế nào ?
+ Thảo luận theo nhóm :nhóm 1, 2 câu a; nhóm 3, 4 câu b.
- Theo dõi, hướng dẫn cho học sinh yếu.
+ Đại diện nhóm trình bày – lớp nhận xét và bổ sung.
- Đoạn 1: Nêu cách phân tích theo lối diễn dịch: đi từ ý chung -> khái quát đén ý riêng, cụ thể.
- Đoạn 2 cách lập luận có gì khác đoạn 1?
+ Trái ngược.
- Nêu cách lập luận, phân tích theo lối quy nạp: đi từ ý riêng, chi tiết đến ý chung (Tổng hợp). 
* Hoạt động 2: Hướng dẫn thực hành.
- Cho Hs đọc và nêu yêu cầu bài tập 2.
- Hiện nay có một số học sinh học qua loa, đối phó, không học thật sự. 
- Em hãy phân tích bản chất của học đối phó để nêu lên tác hại của nó?
-Yêu cầu : vừa phân tích, vừa tổng hợp (phân tích thực chất của lối học đối phó và tổng hợp tác hại của nó.
+ Thảo luận theo nhóm và trình bày kết quả ở phiếu học tập (7’); đại diện nhóm thuyết trình theo hình thức “Thi hùng biện”
+ Đọc và nêu yêu cầu bài tập 3:
- Dựa vào “Bàn về dọc sách” của Chu Quang Tiềm, em hãy phân tích lí do khiến mọi người phải đọc sách? 
+ Đứng tại chỗ trình bày lí do của mình.
- Nhận xét, cho điểm tuyên dương. 
* Hoạt động 4: Hướng dẫn thực hành phân tích một văn bản.
- Gợi ý trên lớp
+ Về nhà viết đoạn văn vào vở
I. Nhận diện văn bản phân tích:
Bài 1/ 12
a. Đoạn văn của Xuân Diệu bình bài Thu điếu của Nguyễn Khuyến được tác giả lập luận và phân tích (Theo lối diễn dịch)
- Mở đầu đoạn: Nêu ý kháo quát “Thơ hay  hay cả bài”
- Tiếp theo là sự phân tích tinh tế làm sáng tỏ cái hay, cái đẹp của bài thu điếu
 + Ở các điệu xanh.
 + Ở những cử động.
 + Ở các vần thơ 
 b. Phân tích 4 nguyên nhân khách quan của sự thành đạt: gặp thời, hoàn cảnh, điều kiện, tài năng.
-Tổng hợp về nguyên nhân chủ quan sự phấn đấu, kiên trì của cá nhân. (Quy nạp)
->Thành đạt là làm cái gì đó có ích cho mọi người, xã hội, được xã hội thừa nhận.
 II. Thực hành phân tích một vấn đề
Bài 2 /12.
Phân tích tình trạng học đối phó, học qua loa:
- Gặp đâu học đó, không có mục đích.
- Giao bài mới làm, thụ động.
- Sợ thầy cô kiểm tra .
=>Tổng hợp tác hại: hậu quả không nắm được kiến thức.
 Bài 3/12. Các lí do khiến mọi người phải đọc sách.
- Đọc sách là con đường quan trọng của học vấn.
- Đọc sách là con đường tích luỹ, nâng cao vốn kiến thức.
III. Thực hành phân tích một văn bản.
Bài 4 / 13:
- Vấn đề đặt ra: “ Tại sao phải đọc sách?”
- Các luận điểm. Luận cứ của vấn đề
 4. Củng cố: Phân tích một vấn đề khác phân tích một văn bản ở chỗ nào?
5. Hướng dẫn – dặn dò:
 a. Bài học:
 - Nắm được kiến thức cơ bản về phép phân tích và tổng hợp.
 - Làm bài tập 2,3,5,6,sách bài tập trang 4,5.
 b. Chuẩn bị: Văn bản “ Tiếng nói của văn nghệ”
 + Em hiểu Văn nghệ là gì?
 + Chú ý thể loại, phương thức biểu đạt.
 + Tóm tắt những ý chính. 
 + Suy nghĩ của em về vai trò của văn nghệ trong đơi sống hàng ngày.
**************************