Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tuần học 8

Ngày giảng:2.10.08
Ngày soạn : 7.10.08
Bài 8 - Tiết 29-30
 Văn bản: Chiếc lá cuối cùng 
(O-hen-ri)
A. Mục tiêu cần đạt:
Qua việc đọc và tìm hiểu văn bản giúp Hs khám phá vài nét vơ bản nghệ thuật truyện ngắn của nhà văn Mỹ O-Hen-Ri, rung động trớc cái hay, cái đẹp và lòng thương cảm của tác giả đối với những nỗi bất hạnh của ngươì nghèo.
- Rèn kỹ năng đọc, kể, phân tích nhân vật.
- Giáo dục học sinh trân trọng những tác phẩm nước ngoài, cảm thông yêu mến và kính trọng những con người làm nghệ thuật .
B. Chuẩn bị của thầy và trò:
Thầy: Soạn bài, bảng phụ bố cục văn bản 
Trò: sưu tầm đọc tác phẩm Chiếc lá cuối cùng. Soạn bài theo hướng dẫn .
C. Các bước lên lớp:
1. ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ:
Phân tích ưu, nhược điểm của giám mã Xan chô pan xa trong đoạn trích đánh nhau với cối xay gió. Em rút ra bài học gì từ 2 nhân vật trong văn bản .
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học:
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung
 Hoạt động 1: Khởi động 
Đọc các tác phẩm chúng ta vô cùng xúc động trước tình cảm gia đình sâu nặng, tình cha con, tình mẹ con, tình bà cháu. Những tác phẩm ca ngợi tình người trong văn chương không chỉ dừng lại trong tình cảm gia đình ruột thịt mà còn được mở rộng ra với người cùng số phận, cùng cảnh ngộ. Đó là tình yêu thương, tấm lòng nhân ái. Nhà văn sẵn sàng chia xẻ những khó khăn thiếu thốn, thậm chí còn hi sinh cả tính mạng để đổi lấy sự sống, để đổi lấy một tâm hồn. Đó là bài ca bất tử về tình người mà nhà văn Mỹ O-Hen-Ri đã gửi đến chúng ta qua văn bản “Chiếc lá cuối cùng” tiết học hôm nay sẽ tìm hiểu.
HĐ2: Đọc hiểu văn bản
GV hớng dẫn đọc: Đọc diễn cảm, chú ý phân biệt lời kể, tả của tác giả với những câu, đoạn đặt trong dấu ngoặc kép - lời nói trực tiếp của nhân vật. Đoạn cuối truyện, lời kể của Xiu về cái chết của cụ Bơ - men cần đọc lời giọng rưng rưng,cảm động nghẹn ngào.
GV đọc mẫu, HS đọc, nhận xét.
HS tóm tắt văn bản, giáo viên sửa chữa.
2
17
10
I. Đọc và tìm hiểu chú thích.
1. Đọc.
? Nêu đôi nét về tác giả, tác phẩm?
7
2. Tìm hiểu chú thích.
* Tác giả: O Hen ri (1862 - 1910) là nhân văn Mĩ chuyện viết truyện ngắn.
* Tác phẩm: Đoạn trích là phần cuối truyện.
GV và HS tìm hiểi các chú thích trong SGK
* Chú thích khác.
? Phương thức biểu đạt của văn bản?
- Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.
? Trình tự kể chuyện? - thời gian.
? Câu chuyện có mấy nhân vật? nhân vật trung tâm?
- Giôn xi -> Diễn biến tâm trạng ( nhân vật trung tâm)
- Xiu -> tình thơng yêu của Xiu với bạn bè.
- Cụ Bơ men -> Bí mật chiếc lá cuối cùng.
GV: Không cần chia đoạn vì câu chuyện liền mạch theo dòng thời gian và sự việc tiếp nối.
HS theo dõi nhân vật Giôn xi.
? Trong đoạn trích, em thấy Giôn xi đang ở trong tình trạng ntn?
- Cái nghèo túng theo đuổi cô.
20
II.tìm hiểu văn bản:
1. Diễn biến tâm trạng của Giôn xi:
- Giôn xi là một họa sĩ trẻ đang trong tình trạng sức khỏe yếu ớt, gần như cạn kiệt sức sống vì bị xưng phổi nặng.
? Tình trạng ấy kiến cô họa sĩ trẻ có tâm trạng gì?
- Đó cũng là tậm trạng thừơng gặp ở những ngời ít nghị lực khi gặp bệnh tật hay khó khăn.
- Tâm trạng: chán nản, mệt mỏi và thất vọng
? ở tâm trạng như vậy, Giôn xi đã làm công việc gì?
- Giôn xi đếm từng chiếc lá còn lại trên cây thường xuân bám vào bức tường gạch đối diện với cửa sổ.
? Sáng hôm sau tại sao Giôn xi lại mở to cặp mắt thần thờ nhìn tấm mành màu xanh đã kéo xuống và thều thào ra lệnh cho xiu "kéo nó lên".
- Giôn xi gắn sự sống của mình với những chiếc lá thường xuân.
- Muốn nhìn xem chiếc lá có còn ở đó không?
HS đọc "Em cứ tưởng ... thì em sẽ chết"
? Khi nhìn thấy chiếc lá cuối cùng vẫn còn ở trên cây Giôn xi đã nghĩ như thế nào ? Suy nghĩ này nói lên điều gì?
- Giôn xi hơi ngạc nhiên một chút rồi làm nhan chóng trờ với ý nghĩ rằng nhất định đêm tới nó sẽ rụng và cô sẽ qua đời như chiếc lá lìa cành.
? Mặc dù vậy Xiu vẫn dành cho Giôn xi những lời yêu thương nhng Giôn xi không đáp lại lời lẽ yêu thương ấy "Tâm hồn đang chuẩn bị sẵn sàng cho chuyến đi xa xôi bí ẩn của mình". Em có suy nghĩ gì về chi tiết này?
- Vô cùng cô đơn và tuyệt vọng -> không còn muốn sống, nhng sợi dây ràng buộc cô với tình bạn và với thế gian cứ lơi lỏng dần từng sợi 1. ý nghĩ kỳ quặc ấy như choáng lấy tâm trí cô mạnh mẽ hơn.
? Tại sao tác giả lại viết. Khi trời hửng sáng thì Giôn xi, con người tàn nhẫn lại ra lệnh kéo mành lên. Hoạt động này thể hiện tâm trạng gì? Có phải cô là người tàn nhẫn?
- Tàn nhẫn, thờ ơ, chán chường không phải bản tình của cô mà do bệnh nặng, do thiếu nghị lực gây nên. Cô đã sẵn sàng đón đời mình lìa đời như chiếc lá.
- >Cô không còn tin vào sự sống của mình, lạnh lùng, tuyệt vọng.
? Sau một đêm mưa gió dữ dội, khi chiếc mành được kéo lên lúc trời vừa hửng sáng, Giôn xi phát hiện điều gì?
? Giôn xi đã cảm nhận được điều gì từ chiếc lá cuối cùng vẫn còn đó?
Lạ lùng thay chiếc lá vẫn hiên ngang bám trụ. Cô hết sức ngạc nhiên, ngắm nhìn chiếc lá hồi lâu.
-> Giôn xi tự cảm thấy mình là một con bé h vì cô cảm nhân đợc có 1 cái gì đấy đã làm cho chiếc lá cuối cùngvẫn còn đó để cho 
 rằng mình đã tệ ntn?
- Sau một đêm mừa gió dữ dội, chiếc lá thường xuân vẫn còn đó 
-> Trong chiếc lá mỏng manh nhỏ nhoi ấy chứa đựng một sức sống mãnh liệt, bền bỉ.
? Rồi Giôn xi gọi Xiu quấy món cháo gà, chút sữa pha rợu, đòi soi gương, ngồi dạy sem nấu nướng, rồi đến chiều lại hui vọng 1 ngày nào đó sẽ đợc vẽ vịnh Na -phơ đã cho thấy điều đổi thay nào ở cô?
- Tóm lại đến hôm sau Giôn xi đã hoàn toàn qua khỏi cơn nguy hiểm, đã muốn sống.
? Vậy,nguyên nhân làm cho Giôn xi khỏi bệnh là gì? Từ chiếc lá cuối cùng không chịu rụng, từ sự chăm sóc tận tình của Xiu hay từ tác dụng của thuốc.
- Chính từ tâm trạng hồi sinh, cái ý định muốn sống cứ mạnh dần lên. Nhưng cái quyết định cho sự thay đổi đó là sự khâm phục sự gan góc kiên cường của chiếc lá ( Mà cho đến lúc ấy cô vấn không biết đó là chiếc lá giả, lá vẽ). Chính cô đã tự chữa bệnh cho mình nhờ chiếc lá. 
? Việc Giôn xi tuy khỏi bệnh nói lên điều gì? Theo em một con người có thể vợt lên cái chết chỉ vì chiếc lá mỏng vẫn còn sống ở trên cây? 
- Chiếc là dù mỏng manh,nhỏ nhoi vẫn là một sự sống, sự sống dẻo dai, bền bỉ của lá có thể kích thích tình yêu sự sống của con ngời.
? Tại sao khi nghe Xiu kể lại chuyện cái chết của cụ Bơmen, tác giả không để cho Giôn xi tỏ thái độ gì? 
Học sinh thảo luận 
- Như vậy truyện sẽ có dư âm, để lại trong lòng người đọc nhiều suy nghĩ và những dự đoán, để câu truyện thêm gợi mở. Truyện sẽ kém hay nếu tác giả cho ta biết cụ thể Giôn xi nghỉ gì.
? Bài học rút ra từ câu truyện?
- Phải tự chữa lành cho mình bằng nghị lực tình yêu cuộc sống, bằng sự đầu tranh và chiến thắng bệnh tật -> nội lực từ chính con người
- Nhu cầu sống, tình yêu bạn tình yêu nghệ thuật hội họa đã trở lại 
-> Giôn xi đã vợt qua được cái chết.
Tiết 2 : 9.10.08
15
2. Nhận vật Xiu:
? Xiu là người ntn? Có mối quan hệ với Giôn Xi ra sao?
Là hoạ sĩ nghèo cùng số với Giôn Xi, giàu tình cảm và am hiểu cuộc sống. Coi Giôn xi nh em gái mình.
? Vì sao Xiu và cụ Bơ men lại sợ xệt ngó ra ngoài của nhìn cây thường xuân rồi nhìn nhau chẳng nói năng gì?
- Vì lo cho bệnh tật và tính mạng của Giôn Xi. Giôn Xi đang ở trạng thái tuyệt vọng.
? Xiu đã nói gì với cô? làm những gì?
+ Làm theo yêu cầu của Giôn Xi một cách chán nản.
+ Động viên Giôn xi Em hãy nghĩ đến chị, nếu em không còn nghĩ mình nữa.
H: Sáng hôm sau Xiu có biết chiế lá cuối cùng là giả không? Tại sao?
(Cả 2 người đều không biết, cùng ngạc nhiên chính sự bí mật của Cụ Bơ men đã làm câu chuyện thêm bất ngờ và hấp dẫn.
H: Vậy Xiu biết rõ sự thật lúc nào?
(Cô biết đó là lá vẽ trong ngày hôm đó. Chỉ có điều cha chắc chắn là của Cụ Bơ men)
? Khi Giôn Xi tươi tỉnh, vui vẻ, lạc quan, xiu đã có những việc làm ntn?
+ Chăm sóc Giôn Xi.
+ Kể cho Giôn Xi về cái chết của Cụ Bơ Men..
? Qua hành động việc làm, lời nói của Xiu em hiểu gì về nhân vật này?
- >Xiu là hoạ sĩ nghèo song tốt bụng, chân thành, yêu thương bạn, hết lòng
-> GV : Cả đoạn văn nói lên tâm trạng lo lắng, thấm đợm tình người của cô hoạ sĩ Xiu.
 vì bạn. Kính phục nhớ tiếc ngời hoạ sĩ ( Thấm đợm tình người, giàu tình yêu thương).
H: Tại sao tác giả lại để cho Xiu kể về cái chết và nguyên nhân dẫn đến cái chết của Cụ Bơ men?
(Giúp câu chuyện diễn ra một cách tự nhiên góp phần bộc lộ rõ hơn phẩm chất cả Xiu. Kính phục, nhớ tiếc cụ hoạ sĩ hết lòng với bạn
? Phần chữ in nhỏ cho biết cụ Bơ men được giới thiệu ntn? Nhận xét gì về cụ?
20
3. Nhân vật Cụ Bơ - Men với kiệt tác chiếc lá cuối cùng.
(Yêu nghề - kiên trì với NT)
+ Là hoạ sĩ nghèo ư ớc mơ vẽ kiệt tác.
? Trước cảnh ngộ của Giôn Xi cụ có thái độ ra sao?
+ Sợ sệt nhìn ra cửa sổ, nhìn những chiếc lá cuối cùng sắp rụng
? Tại sao cụ lại có thái độ sợ sệt như vậy?
? Cụ đã vẽ chiếc lá cuối cùng trong hoàn cảnh nào ? với mục đích gì? Cụ có ý định ấy từ bao giờ?
+ Cụ vẽ chiếc lá cuối cùng trong đêm rét buốt với mục đích để cứu sống Giôn-xi 
- Đọc đoạn lời của Xiu kể cho Giôn Xi về cái chết của Cụ Bơ Men.
+ Kết quả : cụ đã chết vì sưng phổi.
H: Tại sao nhà văn lại bỏ qua không kể sự việc cụ đã vẽ?
H: Tại sao (Xiu lại gọi) bức tranh đó là kiệt tác nghệ thuật ? HS thảo luận nhóm bàn (3’)
- Hs trả lời – Nxét – GV KL
(Trước hết vì lá vẽ rất giống hệt Giôn Xi tưởng đấy là chiếc lá thật. Chiếc lá trở thành kiệt tác vì nó đem lại sự sống cho Giôn Xi. Chiếc lá không chỉ được vẽ bằng bút lông bột màu mà bằng cả tình thương bao la, và lòng hi sinh cao thượng)
(Nghệ thuật vị nhân sinh – nghệ thuật đích thực phục vụ cho cuộc sống con ngời)
? Vừa tạo nên tác phẩm kiệt tác ấy mà Cụ Bơ Men đã chết. Em có nhận xét gì về nghệ thuật xây dựng truyện của tác giả ? 
- Nghệ thuật đảo ngược tình huống bất ngờ đã khẳng định tấm lòng nhân hậu ,đánh quý của Cụ Bơ Men cao thượng quên mình vì người khác của cụ Bơ Men.
* Hoạt động 3: HD tổng kết rút ra ghi nhớ.
5
IV. Ghi nhớ: SGK tr90)
H: Qua tìm hiểu VB. Em có nhận xét gì về nghệ thuật dựng truyện của tác giả? nội dung văn bản ?
- NT đảo ngược tình huống 2 lần. Giôn Xi muốn chết – sống; Cụ Bơ Men đang khoẻ mạnh – chết.
- ND: Tình yêu thương cao cả của những con người nghèo khổ, cùng cảnh ngộ.
- HS đọc ghi nhớ. GV chốt 
4. Củng cố.
Bức tranh SGK minh hoạ cảnh gì? nét nghệ thuật đặc sắc của truyện là gì?
5. HD học bài:
-Học bài, Tóm tắt tác phẩm , phân tích nhân vật Xiu, Cụ Bơ Men.
- Chuẩn bị bài: Chương trình địa phương.
Yêu cầu: Tìm từ ngữ địa phương tương ứng với từ toàn dân đã cho.
 -------------------------------------------------------
Ngày soạn: 5.10.08
Ngày giảng: 11.10.08
 Bài 8 - Tiết 31
 Chương trình địa phương
(Phần tiếng việt)
A. Mục tiêu cần đạt:
- Hs hiểu được từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích, được dùng ở địa phương các em đang sống.
- Bước đầu so sánh các từ ngữ địa phương với các từ ngữ toàn dân tương ứng. Thấy rõ những từ ngữ trùng từ ngữ toàn dân.
- Giáo dục ý thức dùng từ ngữ toàn dân có nghĩa tương ứng tránh lạm dụng từ địa phương.
B. Chuẩn bị:
Thầy: Nghĩa vụ sưu tầm từ ngữ toàn dân.
Trò: Chuẩn bị theo yêu cầu. Tìm từ ngữ địa phương chỉ quan hệ ruột thịt.
C. Các bước lên lớp:
1. ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
Thế nào là tình thái từ? Có mấy loại tình thái từ? Làm bài tập 3.
Khi sử dụng tình thái từ lưu ý điều gì? Làm bài tập 5.
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động:
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung
* Hoạt động 1: Khởi động.
2
Học sinh hiểu thế nào là từ ngữ địa phương? Khi sử dụng từ ngữ địa phương cần lu ý điều gì? Tìm từ địa phương tương ứng với từ cha?
GV: Khác với từ ngữ toàn dân từ ngữ địa phương chỉ được dùng trong một hoặc 1 số địa phương nhất định. Một từ toàn dân nhng ở mỗi địa phương lại có thể có các từ địa phương tương ứng khác nhau. Tiết học ngày hôm nay sẽ tìm hiểu từ ngữ chỉ người có quan hệ ruột thịt, thân thích đợc dùng ở địa hương mình.
* Hoạt đông 2: HD Hs luyện tập.
30
Bài tập 1+2: (SGK Tr91)
- Hs đọc BT. XĐ yêu cầu?
GV thực hiện như sau chia lớp thành 3 tổ phát cho mỗi tổ 1 tờ tôky yêu cầu Hs thảo luận nhóm điền vào bảng 
Thời gian 6phút.
HS treo bảng - lớp Nxét -GVKL.
Tìm các từ ngữ chỉ người quan hệ ruột thịt, thân thích được dùng ở địa phương em hoặc ở địa phương khác.
STT
Từ ngữ toàn dân
Từ ngữ dùng ở
ĐP em
Từ ngữ dùng ở
ĐP khác
1
Cha
Bố
Ba, tía, thầy
2
Mẹ
Mẹ
U, bầm, má
3
Ông nội
Ông nội
4
Bà nội
Bà nội
5
Ông ngoại
Ông ngoại
Ông vãi
6
Bà ngoại
Bà ngoại
Bà vãi
7
Bác (Anh trai cha)
Bác
Cậu
8
Bác (Vợ anh trai cha)
Bác
Bá
9
Chú (em trai cha)
Chú
10
Thím (Vợ em trai cha)
Thím
Cô
11
Bác (chị gái mẹ)
Bác
Bác
12
Cô (Em gái cha)
Cô
13
Chú (chồng em gái cha)
Chú
14
Bác (Anh trai mẹ)
Bác
Cậu
15
Cậu (em trai mẹ)
Cậu
16
Mợ (Vợ em trai mẹ)
Mợ
Cô
17
Bác (Chị gái mẹ)
Bác
18
Bác (Chồng chị gái mẹ)
Bác
19
Dì (Em gái mẹ)
Dì
Cô
20
Chú (Chồng em gái mẹ)
Chú
Dợng
21
Chị Dâu (Vợ anh trai)
Chị dâu
22
Anh rể (Chồng chị gái)
Anh rể
23
Em gái
Em gái
24
Em rể (Chồng em gái)
Em rể
25
Con
Con
26
Chị dâu (Vợ anh trai)
Chị dâu
27
Con rể (Chồng con gái)
Con rể
28
Cháu nội (con con trai)
Cháu nội
29
Cháu ngoại (Con con gái)
Cháu ngoại
- Hs đọc bài tập . Xác định yêu cầu bài tập
10
Bài tập 3:
- Hs làm trình bày NXét - GVKL.
Su tầm 1 số bài thơ ca sử dụng từ ngữ chỉ người có quan hệ ruột thịt, thân thích ở địa phương em.
1. Sẩy cha, còn chú, sẩy mẹ, bú dì.
2. Chị ngã em nâng.
3. Cây xanh thì lá cũng xanh
Cha mẹ hiền lành để đức cho con.
4. Bán anh em xa, mua láng giềng gần
5. Mấy đời bánh đúc có xơng
Mấy đời dì ghẻ lại thương con chồng
6. Thật thà cũng thể lúc trâu
Thương nhau cũng thể nàng dâu mẹ chồng
4. Củng cố:
Phân biệt từ ngữ địa phương và từ ngữ toàn dân .
Khi sử dụng từ ngữ địa phương lưu ý điều gì? Sử dụng từ ngữ địa phương có tác dụng gì?
5. Hướng dẫn học bài:
Tiếp tục sưu tầm thơ ca có sử dụng từ ngữ địa phương.
Chuẩn bị bài: Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp, miêu tả biểu cảm. Xem lại dàn ý bài văn tự sự lớp 6.
 ---------------------------------------------------------------
Ngày soạn: 5.10.08
Ngày giạy: 11.10.08
Tiết 32: 
Lập dàn ý cho bài văn tự sự 
kết hợp với miêu tả và biểu cảm
A. Mục tiêu cần đạt 
	- HS nhận diện được bố cục các phần mở bài , thân bài , kết bài của một văn bản tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
 - Bước đầu lập được dàn ý bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm . 
	- Rèn luyện kỹ năng tìm, lựa chọn và sắp xếp ý trong bài văn ấy.
B . Chuẩn bị:
	- GV: GSK, tài liệu tham khảo, bảng phụ.
	- HS: Đọc, soạn bài.
C . Các bước lên lớp.
	1.ổn định tổ chức.
	2. Kiểm tra bài cũ.
	3. Tiến trình tổ chức các hoạt động
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung
HĐ1. Khởi động:
 Bài văn khác với đoạn văn trước hết ở tính hoàn chỉnh, trọn vẹn về nội dung cũng như hình thức thể hiện.Nếu như đoạn văn chỉ tập trung vào một việc ở một thời điểm nhất định, thì bài văn là một chuỗi sự việc kế tiếp nhau, có mở đầu, có quá trình phát triển, có đỉnh điểm và có kết thúc.
2
Hoạt động 2 : hình thành kiến thức mới 
GV cho học sinh toàn văn bản .
? Đây có phải là văn bản tự sự? ở đó người ta sử dụng những phương thức biểu đạt nào?
25
20
I. Dàn ý của bài văn tự sự
1. Bài tập : Văn bản “Món quà sinh nhật”
(SGK Tr 92 – 93)
? Hãy xác định bố cục 3 phần của văn bản và nội dung của từng phần.? 
- “Món quà sinh nhật” là văn bản tự sự kết hợp với phương thức biểu đạt : Kể, tả, biểu cảm.
- Văn bản có bố cục 3 phần.
+ Mở bài: Từ đầu đến: bày la liệt trên bàn.
(Kể và tả quang cảnh chung của buổi sinh nhật).
+ Thân bài: Tiếp đến: chỉ gật đầu không nói.
(Kể về món quà sinh nhật độc đáo).
+ Kết bài: Phần còn lại.
(Cảm nghĩ của người kể về món quà sinh nhật).
? Hãy xác định các yếu tố sau: 
a. Sự việc chính và ngôi kể.
b. Thời gian, không gian, hoàn cảnh của câu chuyện
- Sự việc chính: Diễn biến buổi sinh nhật.
- Ngôi kể: Ngôi thứ nhất số ít: (Tôi = Trang)
- Thời gian: buổi sáng. Không gian: Trong nhà Trang
- Hoàn cảnh: Ngày sinh của Trang có các bạn đến chúc mừng.
c. Sự việc chính xoay quanh nhân vật nào? Số lượng các nhân vật? Nhân vật chính? Tính cách mỗi nhân vật?
- Sự việc chính xoay quanh nhân vật chính (đó là Trang) ngoài ra còn có Trinh, Thanh...
+ Trang: Hồn nhiên, vui mừng, sốt suột.
+Trinh: Kín đáo, đằm thắm, chân tình.
+Thanh: Hồn nhiên , nhanh nhẹn, tinh ý.
? Diễn biến câu chuyện (Mở đầu, đỉnh điểm, kết thúc)?
- Diễn biến câu chuyện:
+ Mở đầu: Buổi sinh nhật sắp đến hồi kết, Trang sốt ruột vì người bạn thân nhất chưa đến.(giới thiệu hoàn cảnh và và tình huống truyện).
+ Diễn biến: Trinh đến và giải toả những băn khoăn của Trang. Đỉnh điểm là món quà độc đáo.
+ Kết thúc: Cảm nghĩ của Trang về món quà độc đáo của Trinh.
? Chỉ ra các yếu tố miêu tả, biểu cảm và tác dụng của chúng?
- Các yếu tố miêu tả, biểu cảm và tác dụng.
+ Miêu tả: Nhà tôi tấp nập kẻ ra người vào, các bạn ngồi chật cả nhà, nhìn thấy Trinh đang tươi cười ....Trinh dẫn tôi ra vườn .......Trinh lom khom....lặng lẽ cười....gật đầu không nói.
--> Miêu tả tỉ mỉ các diễn biến của buổi sinh nhật giúp người đọc hình dung ra không khí của nó, nhận được tình bạn thắm thiết của Trang – Trinh.
+ Biểu cảm : Bồn chồn không yên ....bắt đâu lo tủi thân và giận Trinh...giận mình quá ....Tôi run run .....Cảm ơn Trinh quá.....quý giá làm sao.
--> Bộc lộ sắc thái biểu cảm của nhân vật tôi.
(Lo lắng, tủi thân, giận bạn, giận mình, lòng biết ơn..)
? Dàn ý bài văn tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm gồm mấy phần. Đó là những phần nào?
Nhiệm vụ chính của mỗi phần là gì?
(Giáo viên chp học sinh rút ra kết luận, gọi 1 em đọc ghi nhớ SGK.
5
2. Ghi nhớ: SGK Tr 94.
Hoạt động 3 : HD luyện tập 
Nêu yêu cầu của bài tập 1
(Lập dàn ý của văn bản “Cô bé bán diêm” theo gợi ý).
18
II. Luyện tập
Bài tập: Lập dàn ý cho văn bản “Cô bé bán diêm”
- Mở bài: Giới thiệu ai?, trong hoàn cảnh nào?
+ Mở bài: Giới thiệu quang cảnh đêm giao thừa, giới thiệu nhân vật chính (em bé), giới thiệu gia cảnh nhà em.
? Nêu các sự việc chính xảy ra với nhân vật theo trật tự thời gian? (Lúc đầu, sau đó, tiếp sau và kết quả (mấy lần quẹt diêm, mỗi lần diễn ra như thế nào? Kết quả ra sao?).
Trong khi nêu sự việc chính chỉ ra các yếu tố miêu tả, biểu cảm.
+ Thân bài:
- Lúc đầu: Do không bán được diêm sợ không dám về, tìm chỗ tránh rét, vẫn bị gió rét hành hạ.
- Sau đó: Em bật từng que diêm để sởi ấm cho mình.
+Bật lần1:Thấy như đang ngồi trước lò sưởi.
+Bật lần 2: Bàn ăn thịnh soạn
+Bật lần 3: Cây thông nô en
+Bật lần 4: Nhìn rõ bà em
+Bật lần 5: Bật tắt diêm để níu giữ bà. 
- Miêu tả: Ngọn lửa lúc đầu xanh lam, trắng ra, rực hồng lên, sáng chói...
Gió bấc thổi hun hút sáng rực lên, khăn trải bàn trắng tinh, hàng ngàn ngọn nến .....lấp lánh trên cành lá.....
- Biểu cảm: Chà ! Giá ....một chút nhỉ.
Chà ! ánh sáng mới kỳ diệu làm sao....
Thật là dễ chịu......khoái biết bao.
Em bần thần cả người.
Kết cục số phận nhân vật như thế nào? Và cảm nghĩ của người kể ra sao?
+ Kết bài: 
Em bé chết vì giá rét đêm giao thừa:
“Ngày đầu năm mới mọi người thấy....nhưng chẳng ai biết những cái kỳ diệu mà em đã trông thấy”.
4. Củng cố: Nhắc lại điểm giống và khác giữa một bài văn tự sự và một bài văn tự sự có kết hợp miêu tả, biểu cảm.
5. HDHT: Tập làm dàn ý cho đề bài: 
Kể về một kỷ niệm với ngời bạn tuổi thơ khiến em xúc động và nhớ mãi.