BÀN VỀ ĐỌC SÁCH
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh:
- Hiểu được sự cần thiết của việc đọc sách và những phương pháp đọc sách.
- Rèn luyện thêm cách viết văn nghị luận qua việc lĩnh hội bài nghị luận sâu sắc, sinh động giàu tính thuyết phục của Chu Quang Tiềm
B. CHUẨN BỊ: - Giáo viên: Ảnh chân dung của Chu Quang Tiềm và các nhà khoa học. - Học sinh: Đọc và soạn bài.
TuÇn 19 Ngµy so¹n 14 / 01 / 2007 TiÕt: 91 - 92 bµn vÒ ®äc s¸ch A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc sù cÇn thiÕt cña viÖc ®äc s¸ch vµ nh÷ng ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch. - RÌn luyÖn thªm c¸ch viÕt v¨n nghÞ luËn qua viÖc lÜnh héi bµi nghÞ luËn s©u s¾c, sinh ®éng giµu tÝnh thuyÕt phôc cña Chu Quang TiÒm B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: ¶nh ch©n dung cña Chu Quang TiÒm vµ c¸c nhµ khoa häc. - Häc sinh: §äc vµ so¹n bµi. C. ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña thÇy ®Þnh híng Ho¹t ®éng cña trß Bµi cò Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña hoc sinh. Giíi thiÖu bµi míi §äc s¸ch lµ mét viÖc lµm thêng xuyªn vµ thiÕt yÕu ®èi víi chóng ta ®Ó tÝch luü vµ n©ng cao häc vÊn. VËy chóng ta ph¶i ®äc nh thÕ nµo? Lùa chän c¸c lo¹i s¸ch ra sao? Bµi häc h«m nay sÏ gióp chóng ta hiÓu râ h¬n vÒ ®iÒu ®ã. Gäi häc sinh ®äc phÇn chó thÝch SGK. ? Dùa vµo chó thÝch, em h·y nªu mét vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n? Gi¸o viªn: Bµi viÕt lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝch luü kinh nghiÖm, dµy c«ng suy nghÜ, lµ nh÷ng lêi t©m huyÕt cña ngêi ®i tríc muèn truyÒn l¹i cho c¸c thÕ hÖ sau. - Gi¸o viªn híng dÉn - gäi häc sinh ®äc bµi, nhËn xÐt. ? Nªu bè côc cña v¨n b¶n? ? Theo t¸c gi¶ th× s¸ch cã vai trß nh thÕ nµo? ? §Ó tiÕp thu c¸i míi, chóng ta ph¶i chuÈn bÞ nh÷ng g×? ? Theo t¸c gi¶ th× ®äc s¸ch lµ lµm viÖc g×? ? Theo t¸c gi¶, nh÷ng nguy h¹i dÔ gÆp khi ®äc s¸ch lµ g×? ? §Ó lµm râ sù nguy h¹i, t¸c gi¶ ®· liªn hÖ víi nh÷ng vÊn ®Ò g×? ? Theo t¸c gi¶ cÇn lùa chän s¸ch khi ®äc nh thÕ nµo? cã nh÷ng lo¹i s¸ch nµo cÇn ®äc? ? §Ó lµm râ vai trß cña viÖc chän s¸ch, t¸c gi¶ ®· lËp luËn nh thÕ nµo? ? Khi ®· chän ®îc s¸ch tèt th× cÇn ph¶i ®äc nh thÕ nµo? - Gi¸o viªn: §äc nhiÒu mµ kh«ng chÞu nghÜ s©u ch¼ng kh¸c cìi ngùa xem hoa, chØ tæ lõa m×nh dèi ngêi, thÓ hiÖn phÈm chÊt tÇm thêng thÊp kÐm. ? Theo em, ®iÒu g× ®· t¹o nªn søc hÊp dÉn cña t¸c phÈm? (c¸c ý kiÕn, bè côc, c¸ch tr×nh bµy... cã g× ®¸ng chó ý) ? C¶m nhËn cña em sau khi häc xong v¨n b¶n "Bµn vÒ ®äc s¸ch"? ? Qua bµi häc, ®iÒu g× lµm em thÊm thÝa nhÊt. - HS tr×nh vë so¹n bµi cho gi¸o viªn kiÓm tra. - HS nghe: I. §äc - HiÓu chó thÝch: Häc sinh ®äc: 1. T¸c gi¶: Chu Quang TiÒm (1897 - 1986) lµ nhµ mÜ häc vµ lÝ luËn v¨n häc næi tiÕng Trung Quèc. ¤ng ®· nhiÒu lÇn bµn vÒ ®äc s¸ch vµ ®· cã nhiÒu ®ãng gãp cho vÊn ®Ò nµy. 2. T¸c phÈm: - "Bµn vÒ ®äc s¸ch" trÝch tõ "Danh nh©n Trung Quèc bµn vÒ niÒm vui nçi buån cña viÖc ®äc s¸ch". XuÊt b¶n t¹i B¾c Kinh 1995. - Häc sinh nghe II. T×m hiÓu chung vÒ t¸c phÈm: 1. §äc: Gäi 3 häc sinh ®äc bµi. 2. Bè côc: 3 phÇn. - Tõ ®Çu...ph¸t hiÖn thÕ giíi míi. TÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch. - TiÕp ®ã... tiªu hao lùc lîng. Nh÷ng khã kh¨n vµ nguy h¹i dÔ gÆp trong viÖc ®äc s¸ch. - Cßn l¹i. Ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch. 3. Ph©n tÝch: a. TÇm quan träng cña viÖc ®äc s¸ch. - Ghi chÐp, c« ®óc, lu truyÒn mäi trÝ thøc, mäi thµnh tùu mµ nh©n lo¹i t×m tßi tÝch luü ®ù¬c qua tõng thêi ®¹i. - S¸ch lµ kho tµng quý b¸u cña di s¶n tinh thÇn mµ loµi ngêi thu lîm ®îc. - Nh÷ng cuèn s¸ch cã gi¸ trÞ lµ nh÷ng cét mèc trªn con ®êng tiÕn ho¸ cña nh©n lo¹i. - Ph¶i biÕt kÕ thõa, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng thµnh tùu mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®îc. - Tõ ®ã tÝch luü n©ng cao vèn kiÕn thøc, hiÓu biÕt, biÕn nh÷ng tri thøc nh©n lo¹i thµnh trÝ tuÖ cña b¶n th©n. ChuÈn bÞ ®Ó "lµm cuéc trêng chinh v¹n dÆm trªn con ®êng häc vÊn, ®Ó ph¸t hiÖn thÕ giíi míi". - Häc sinh th¶o luËn, tr×nh bµy: =>Tr¶ nî cho nh÷ng thµnh tùu cña nh©n lo¹i trong qu¸ khø, ®em nh÷ng kinh nghiÖm, t tëng ¸p dông vµo thùc tiÔn. b. Nh÷ng nguy h¹i dÔ gÆp khi ®äc s¸ch - S¸ch nhiÒu khiÕn ngêi ta kh«ng chuyªn s©u, dÔ sa vµo lèi "¨n t¬i, nuèt sèng" kh«ng kÞp tiªu ho¸, kh«ng biÕt nghiÒn ngÉm: "liÕc qua tuy rÊt nhiÒu nhng ®äng l¹i th× rÊt Ýt". - S¸ch nhiÒu khiÕn ngêi ®äc bÞ lÖch híng, l·ng phÝ thêi gian vµ søc lùc trªn nh÷ng cuèn s¸ch kh«ng thËt cã Ých. => §äc s¸ch còng nh ¨n uèng, ®¸nh trËn, dÔ sinh bÖnh vµ tù tiªu hao lùc lîng. c. Ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch - Chän cho tinh: Chän nh÷ng quyÓn s¸ch thËt sù cã gi¸ trÞ, cã lîi Ých cho m×nh (phï hîp víi tr×nh ®é, løa tuæi) ®ã lµ s¸ch thuéc lÜnh vùc chuyªn m«n, vµ s¸ch thêng thøc (gÇn gòi, kÕ cËn víi chuyªn m«n). - NÕu ®äc mêi quyÓn kh«ng cã gi¸ trÞ, kh«ng b»ng ®em thêi gian vµ søc lùc Êy mµ ®äc mét quyÓn thËt sù cã gi¸ trÞ ... - §äc cho kÜ: miÖng ®äc, t©m ghi: "NÕu ®äc 10 quyÓn s¸ch mµ ®äc qua loa, kh«ng b»ng ®äc mét quyÓn mµ ®äc mêi lÇn...) - Kh«ng ®äc trµn lan, ngÉu høng. §äc ph¶i cã kÕ ho¹ch vµ cã hÖ thèng, ®äc s¸ch ngoµi viÖc häc tËp kiÕn thøc cßn lµ viÖc rÌn luyÖn tÝnh c¸ch, viÖc häc lµm ngêi. - HS nghe. - Néi dung lêi bµn vµ c¸ch tr×nh bµy võa ®¹t lÝ võa thÊu t×nh. C¸c ý kiÕn nhËn xÐt thËt x¸c ®¸ng, lËp luËn chÆt chÏ, s¾c s¶o. C¸c so s¸nh dÔ hiÓu, giäng ®iÖu t©m t×nh, th©n ¸i. - Bè côc chÆt chÏ, hîp lÝ, c¸c ý kiÕn ®îc dÉn d¾t tù nhiªn. - C¸ch viÕt giµu h×nh ¶nh, diÔn t¶ vÝ von cô thÓ vµ thó vÞ: "LiÕc qua...lu t©m th× Ýt", "gièng nh ¨n uèng", "gièng nh ®¸nh trËn", "®äc nhiÒu mµ kh«ng chÞu nghÜ s©u nh cìi ngùa qua chî...träc phó khoe cña" - HS chiÕm lÜnh ghi nhí III. LuyÖn tËp - HS tr×nh bµy, tuú theo c¶m nhËn cña c¸c em ®Ó nhËn xÐt, bæ sung D. Híng dÉn häc bµi : - VËn dông kiÕn thøc bµi viÕt ®Ó rót ra bµi häc cho b¶n th©n trong qu¸ tr×nh ®äc s¸ch. - So¹n bµi míi Ngµy so¹n 16 / 01 / 2007 TiÕt: 93 khëi ng÷ A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: - NhËn biÕt khëi ng÷, ph©n biÖt khëi ng÷ vµ chñ ng÷ cña c©u. - NhËn biÕt c«ng dông cña khëi ng÷ lµ nªu ®Ò tµi cña c©u chøa nã. (c©u hái th¨m dß nh sau: "C¸i g× lµ ®èi tîng ®îc nãi ®Õn trong c©u nµy"?) - BiÕt ®Æt nh÷ng c©u cã khëi ng÷. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: B¶ng phô, ng÷ liÖu. - Häc sinh: So¹n theo yªu cµu SGK C. ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña thÇy ®Þnh híng Ho¹t ®éng cña trß Bµi cò - Nªu nh÷ng nguy h¹i thêng gÆp trong khi ®äc s¸ch? - §äc s¸ch ph¶i cã ph¬ng ph¸p nh thÕ nµo? Bµi míi - Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi vÝ dô SGK- gäi hs ®äc ? X¸c ®Þnh chñ ng÷ trong c¸c vÝ dô trªn. ? Trong c¸c vÝ dô trªn ®Ò tµi ®îc nãi ®Õn lµ g×? VÞ trÝ cña chóng nh thÕ nµo? ? C¸c ®Ò tµi ®îc nãi ®Õn trong c©u cã vai trß nh thÕ nµo? ? Tríc nh÷ng tõ ng÷ in ®Ëm cã (hoÆc cã thÓ thªm) nh÷ng quan hÖ tõ nµo? - Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi vÝ dô cho HS ph©n tÝch. Nh÷ng tõ in ®Ëm lµ khëi ng÷. VËy theo em khëi ng÷ lµ g×? ? §Æt mét vµi c©u cã khëi ng÷ vµ ph©n tÝch. Bµi tËp 1: T×m khëi ng÷ trong c¸c ®o¹n trÝch sau: Bµi tËp 2: ViÕt l¹i c¸c c©u sau b»ng c¸ch chuyÓn phÇn in ®Ëm thµnh khëi ng÷. - Gi¸o viªn nªu mét sè bµi tËp n©ng cao cho HS lµm - NhËn xÐt. Gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc tËp cho häc sinh lµm sau ®ã thu l¹i vµ nhËn xÐt: Nhãm 1,2: Nhãm 3,4: - HS tr×nh bµy, gi¸o viªn nhËn xÐt chuyÓn vµo bµi míi. I. §Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña khëi ng÷ trong c©u. 1. XÐt vÝ dô: HS ®äc vÝ dô + X¸c ®Þnh chñ ng÷: - a( anh 2), b( t«i), c( chóng ta) + X¸c ®Þnh ®Ò tµi: - a( anh 1), b( giµu), c( c¸c thÓ... v¨n nghÖ) => §øng ®Çu c¸c c©u (tríc chñ ng÷) - Lµ thµnh phÇn c©u, nªu lªn c¸i ®Ò tµi ®îc nãi ®Õn trong c©u. - Quan hÖ tõ : Cßn, vÒ, ®èi víi... VÝ dô: - Lµ mét häc sinh, t«i ph¶i ch¨m chØ häc tËp. - Lµm con, t«i ph¶i hiÕu nghÜa víi bè mÑ. 2. Ghi nhí: HS chiÕm lÜnh ghi nhí SGK - HS lµm - c¶ líp theo dâi, nªu ý kiÕn, gi¸o viªn nhËn xÐt. II. LuyÖn tËp - a(®iÒu nµy), b(®èi víi chóng m×nh), c(mét m×nh), d(lµm khÝ tîng), e(®èi víi ch¸u). - Lµm bµi, anh Êy cÈn thËn l¾m. - HiÓu th× t«i hiÓu råi nhng gi¶i th× t«i cha gi¶i ®îc. VÝ dô: - X©y c¸i l¨ng Êy, c¶ lµng g¸nh g¹ch, ®Ëp ®¸, c¶ lµng phôc dÞch cho nã. (Lµng - Kim L©n) - Nhµ, bµ Êy cã hµng d·y ë kh¾p phè. Ruéng, bµ Êy cã hµng tr¨m mÉu ë nhµ quª. (NguyÔn C«ng Hoan) - Mµ y, y kh«ng muèn chÞu cña Oanh mét tÝ g× gäi lµ tö tÕ. (Nam Cao) - Quan, ngêi ta sî c¸i uy cña quyÒn thÕ. NghÞ l¹i, ngêi ta sî c¸i uy cña ®ång tiÒn. - ¤ng gi¸o Êy, thuèc kh«ng hót, rîu kh«ng uèng. (NguyÔn C«ng Hoan) - HS lµm vµo phiÕu häc tËp råi n¹p l¹i. Trong c¸c c©u sau, c©u nµo biÕn ®æi cã khëi ng÷ 1. T«i cø ë nhµ t«i, t«i lµm viÖc t«i, t«i ¨n c¬m g¹o t«i. a. T«i ë nhµ t«i, lµm viÖc t«i, ¨n c¬m g¹o t«i. b. T«i cø nhµ t«i, t«i ë, viÖc t«i t«i lµm, c¬m g¹o cña t«i t«i ¨n. c. Nhµ t«i, t«i cø ë, viÖc t«i t«i lµm, t«i ¨n c¬m g¹o cña t«i. 2. C« Êy nãi rÊt hay vµ cêi còng rÊt duyªn. a. Nãi, c« Êy nãi rÊt hay vµ cêi th× cêi rÊt duyªn. b. Nãi rÊt hay vµ cêi rÊt duyªn lµ thÕ m¹nh cña c« Êy. c. C« Êy nãi th× nãi rÊt hay vµ cêi th× cêi rÊt duyªn. D. Híng dÉn häc bµi : - HÖ thèng l¹i bµi häc - So¹n bµi míi Bµi tËp vÒ nhµ: [...] Mµy cã b¾n tao th× tao còng b¾n ®îc mµy ! Mµy chØ giái giÕt gia ®×nh tao, cßn ®èi víi tao th× mµy lµ th»ng ch¹y. H«m qua, mµy ®· ch¹y trwíc mÆt tao mµ...MÆt ViÖt nãng nh ngåi bÕp. L¹i ruåi, ruåi dµy ®Æc bay ®Ëp vµo mÆt vµo cæ ViÖt. §ãi, nghe giÆc ®Õn gÇn sao bông nã b¾t ®ãi k× l¹, ViÖt rê rê vµo cß sóng. (NguyÔn Thi - Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh) Ngµy so¹n 18 / 01 / 2007 TiÕt: 94 phÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: - HiÓu vµ biÕt vËn dông c¸c phÐp lËp luËn ph©n tÝch, tæng hîp trong lµm v¨n nghÞ luËn. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Bµi so¹n, ng÷ liÖu - Häc sinh: So¹n theo yªu cÇu SGK C. ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña thÇy ®Þnh híng Ho¹t ®éng cña trß Bµi cò ? ThÕ nµo lµ khëi ng÷ ? Cho vÝ dô. ? Tríc vµ sau khëi ng÷ cã thÓ cã nh÷ng tõ g×? Bµi míi - Gäi hs ®äc v¨n b¶n SGK ? Bµi v¨n ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò g×? ? Bµi v¨n ®· nªu lªn nh÷ng biÓu hiÖn g× trong trang phôc? ? VÒ vÊn ®Ò nµy, t¸c gi¶ lËp luËn nh thÕ nµo? Gi¸o viªn: MÆc ¸o Êm víi quÇn löng, ¸o céc èng cïng gilª... ? TiÕp theo t¸c gi¶ ®a ra yªu cÇu g× trong ¨n mÆc? ? Nh÷ng biÓu hiÖn kh«ng phï hîp ë ®©y lµ g×? ? Yªu cÇu thø ba mµ t¸c gi¶ nªu ra trong ¨n mÆc ®ã lµ g×? ? Tr×nh bµy nhËn xÐt cña em vÒ c¸c vÊn ®Ò nªu trªn. ? Tõ c¸c yªu cÇu trªn, t¸c gi¶ ®· tæng hîp vÊn ®Ò nh thÕ nµo? §îc thÓ hiÖn ë c©u nµo? ? Tõ tæng hîp quy t¾c ¨n mÆc nãi trªn, bµi viÕt ®· më réng sang vÊn ®Ò ¨n mÆc ®Ñp nh thÕ nµo? ? Qua viÖc ph©n tÝch trªn, em h·y cho biÕt vai trß cña phÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp. Bµi tËp 1: §Ó lµm râ luËn ®iÓm: "Häc vÊn kh«ng chØ lµ chuyÖn ®äc s¸ch nhng ®äc s¸ch rèt cuéc l¹i lµ con ®êng cña häc vÊn", t¸c gi¶ ®· ph©n tÝch nh thÕ nµo? Bµi tËp 2: T¸c gi¶ ®· ph©n tÝch nh÷ng lÝ do ph¶i chän s¸ch ®Ó ®äc nh thÕ nµo? Bµi tËp 3: Ph©n tÝch tÇm quan träng cña viÖc ®äc s¸ch. Bµi tËp 4: Nªu vai trß cña ph©n tÝch trong lËp luËn. HS tr×nh bµy, gi¸o viªn nhËn xÐt chuyÓn vµo bµi míi. I. T×m hiÓu phÐp lËp luËn ph©n tÝch vµ tæng hîp. 1. V¨n b¶n: Trang phôc HS ®äc => Sù phï hîp trong c¸ch ¨n mÆc - HS th¶o luËn, tr×nh bµy, gi¸o viªn chèt l¹i: - ¡n mÆc chØnh tÒ. "Kh«ng ai ¨n mÆc chØnh tÒ mµ l¹i ®i ch©n ®Êt hoÆc ®i giµy cã bÝt tÊt...phanh hÕt cóc ¸o, lé c¶ da thÞt ra tríc m¾t mäi ngêi". => Chíng m¾t v× tr¸i víi quy t¾c ®ång bé vµ chØnh tÒ. HS nghe: - ... hËu mµ ph¶i m¹nh d¹n thay ®æi ph¬ng thøc tæ chøc qu¶n lÝ ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn; ®õng ch¹y theo chñ nghÜa h×nh thøc mµ cÇn coi träng thùc tiÔn, cÇn coi träng hiÖu qu¶ thiÕt thùc cña c«ng viÖc. - §Æt trong t×nh h×nh ®Êt níc lóc bÊy giê, vÊn ®Ò T«i vµ chóng ta ®Æt ra cã ý nghÜa thùc tiÔn lín lao. Nã lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt tõ thùc tÕ cuéc sèng, thùc tÕ x· héi vµ cã ý nghÜa trùc tiÕp ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc. - T×nh tr¹ng ngõng trÖ cña xÝ nghiÖp ®· ®Õn lóc ph¶i gi¶i quyÕt b»ng nh÷ng quyÕt ®Þnh t¸o b¹o. sau qu¸ tr×nh cñng cè l¹i xÝ nghiÖp, h«m nay gi¸m ®èc Hoµng ViÖt quyÕt ®Þnh c«ng bè kÕ ho¹ch më réng s¶n xuÊt vµ ph¬ng thøc lµm ¨n míi. Nh vËy cã nghÜa lµ anh (cïng víi kÜ s Lª S¬n) ®· c«ng khai “tuyªn chiÕn” víi c¬ chÕ qu¶n lÝ cò, ph¬ng thøc s¶n xuÊt lçi thêi. Nh÷ng c«ng bè cña Hoµng ViÖt liªn tiÕp g©y bÊt ngê víi nhiÒu ngêi vµ bÞ phã gi¸m ®èc NguyÔn ChÝnh, qu¶n ®èc ph©n xëng Tr¬ng ph¶n øng gay g¾t. - T×nh huèng ngµy cµng c¨ng th¼ng, xung ®ét ngµy cµng gay g¾t. - Muèn më réng quy m« s¶n xuÊt ph¶i cã nhiÒu thay ®æi m¹nh mÏ, ®ång bé. - Häc sinh nghe. b. TÝch tÝnh c¸ch cña c¸c nh©n vËt - Hoµng ViÖt: Mét ngêi l·nh ®¹o cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao, n¨ng ®éng, d¸m nghÜ, d¸m lµm v× sù ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp vµ quyÒn lîi cña anh chÞ em c«ng nh©n. Anh lµ ngêi trung thùc, th¼ng th¾n, kiªn quyÕt ®Êu tranh vµo niÒm tin vµo ch©n lÝ. - KÜ s Lª S¬n: Mét kÜ s cã n¨ng lùc, cã tr×nh ®é chuyªn m«n giái, tõng g¾n bã nhiÒu n¨m cïng xÝ nghiÖp. Dï biÕt cuéc ®Êu tranh sÏ rÊt khã kh¨n nhng anh vÉn chÊp nhËn, s½n sµng cïng Hoµng ViÖt c¶i tiÕn toµn diÖn ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. - Phã gi¸m ®èc NguyÔn ChÝnh: Tiªu biÓu cho lo¹i ngêi m¸y mãc, b¶o thñ nhng còng gian ngoan, nhiÒu m¸nh khoÐ. NguyÔn ChÝnh lu«n vin vµo c¬ chÕ, c¸c nguyªn t¾c dï ®· trë thµnh l¹c hËu ®Ó chèng l¹i sù ®æi míi. Anh ta khÐo luån lät xu nÞnh cÊp trªn. - Qu¶n ®èc Tr¬ng: Lµ ngêi suy nghÜ vµ lµm viÖc nh c¸i m¸y vµ kh« c»n t×nh ngêi, thÝch tá ra quyÒn thÕ, h¸ch dÞch víi anh chÞ em c«ng nh©n. - §©y lµ cuéc ®Êu tranh cã tÝnh tÊt yÕu vµ gay g¾t: t×nh huèng xung ®ét mµ vë kÞch nªu lªn lµ vÊn ®Ò nãng báng cña thùc tiÔn ®êi sèng sinh ®éng. C¸c quan niÖm, c¸ch lµm míi, t¸o b¹o ë giai ®o¹n ®Çu tÊt nhiªn sÏ vÊp ph¶i nhiÒu c¶n trë. - Cuéc ®Êu tranh gay go nhng cuèi cïng phÇn th¾ng sÏ thuéc vÒ c¸i míi, c¸i tiÕn bé. Híng dÉn häc bµi : LuyÖn tËp tãm t¾t sù ph¸t triÓn cña m©u thuÈn kÞch trong ®o¹n trÝch. DÆn c¸c em so¹n bµi : “Tæng kÕt v¨n häc” Ngµy so¹n 09 / 05 / 2007 TiÕt: 167,168 Tæng kÕt v¨n häc A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: - H×nh dung l¹i hÖ thèng c¸c v¨n b¶n t¸c phÈm v¨n häc ®· häc vµ ®äc thÓm trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n toµn cÊp. -H×nh thµnh nh÷ng hiÓu biÕt ban ®Çu vÒ nÒn v¨n häc ViÖt nam: C¸c bé phËn v¨n häc, c¸c thêi k× lín, nh÷ng ®Æc s¾c vÒ t tëng vµ nghÖ thuËt. - Cñng cè vµ hÖ thèng ho¸ nh÷ng tri thøc ®· häc vÒ c¸c thÓ lo¹i v¨n häc g¾n víi tõng thêi kØtong tiÕn tr×nh vËn ®éng cña v¨n häc. BiÕt vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt nµy ®Ó ®äc vµ hiÓu ®óng c¸c t¸c phÈm trong ch¬ng tr×nh. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Híng dÉn kÜ cho häc sinh c¸ch chuÈn bÞ tæng kÕt. - Häc sinh: so¹n theo híng dÉn cña gi¸o viªn. C. ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña thÇy ®Þnh híng Ho¹t ®éng cña trß Gi¸o viªn nªu yªu cÇu cña tiÕt häc. KiÓm tra chuÈn bÞ cña häc sinh. Gi¶ng bµi míi: - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh xem b¶ng thèng kª ®· chuÈn bÞ ë nhµ, ®èi chiÕu so s¸nh trong nhãm ®Ó chän b¶ng tèt nhÊt, c¶ nhãm ®èi chiÕu s÷a ch÷a. Sau ®ã híng dÉn häc sinh t×m hiÓu tõng môc trong SGK. ? Nh×n vµo b¶ng tæng kÕt h·y cho biÕt v¨n häc ViÖt nam ®îc t¹o thµnh tõ nh÷ng bé phËn nµo? ? V¨n häc d©n gian ®îc h×nh thµnh tõ lóc nµo? Cã ®Æc ®iÓm g×? ? Vai trß cña v¨n häc d©n gian? ? C¸c thÓ lo¹i chñ yÕu cña v¨n häc d©n gian? ? Ra ®êi tõ lóc nµo? ? XÐt vÒ mÆt v¨n tù v¨n häc viÕt bao gåm nh÷ng c¸c thµnh phÇn nµo? ? Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ ba thµnh phÇn v¨n häc nµy? ? V¨n häc viÕt ViÖt nam chñ yÕu tr¶i qua c¸c thêi k× nµo? ? Dùa vµo bµi giíi thiÖu trong SGK vµ b¶ng hÖ thèng c¸c t¸c phÈm ®· häc, h¶y cho biÕt ®Æc ®iÓm cña c¸c giai ®o¹n v¨n häc nµy? ? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c næi bËt vÒ néi dung t tëng? ? LÊy dÉn chøng minh ho¹? ? VÒ h×nh thøc nghÖ thuËt: ? Em hiÓu g× vÒ thÓ lo¹i v¨n häc? ? Ngêi ta c¨n cø vµo ®iÒu g× ®Ó ph©n chia ra c¸c thÓ lo¹i v¨n häc? ? Nh×n chung tæng thÓ v¨n häc cã nh÷ng lo¹i h×nh nµo? ? TÝnh æn ®Þnh cña thÓ lo¹i v¨n häc nh thÕ nµo? Gi¸o viªn lÊy vÝ dô minh ho¹ (nh bµi C©y tre ch¼ng h¹n). ? Nªu ®Æc ®iÓm cña mét sè thÓ lo¹i v¨n häc d©n gian, v¨n häc trung ®¹i vµ v¨n häc hiÖn ®¹i? - Häc sinh tr¶ lêi - gi¸o viªn nhËn xÐt chuyÓn vµo bµi míi. - Häc sinh lµm viÖc theo nhãm. A. Nh×n chung vÒ nÒn v¨n häc ViÖt Nam I. C¸c bé phËn hîp thµnh nÒn v¨n häc ViÖt Nam: - V¨n häc ViÖt nam còng nh nhiÒu nÒn v¨n häc kh¸c, ®îc t¹o thµnh tõ hai bé phËn lín: V¨n häc d©n gian vµ v¨n häc viÕt. 1. V¨n häc d©n gian: - §îc h×nh thµnh tõ thêi xa xa, tiÕp tôc ®îc bæ sung vµ ph¸t triÓn trong c¸c thêi k× lÞch sö tiÕp theo. - Nã n»m trong tæng thÓ v¨n ho¸ d©n gian. Lµ s¶n phÈm cña nh©n d©n, chñ yÕu lµ tÇng líp b×nh d©n. §îc lu truyÒn chñ yÕu b»ng c¸ch truyÒn miÖng, thêng cã hiÖn tîng dÞ b¶n. - VHDG cã vai trß quan träng nu«i dìng t©m hån, trÝ tuÖ cña nh©n d©n vµ lµ kho tµng phong phó cho v¨n häc viÕt khai th¸c ph¸t triÓn. - Häc sinh nªu. 2. V¨n häc viÕt: - XuÊt hiÖn tõ thÕ kØ thø X. -V¨n häc ch÷ H¸n, v¨n häc ch÷ n«m vµ v¨n häc ch÷ quèc ng÷. - Häc sinh nªu. II. TiÕn tr×nh lÞch sö v¨n häc ViÖt nam: - V¨n häc ViÖt Nam (chñ yÕu lµ v¨n häc viÕt) tr¶i qua ba thêi k× lín: + Tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIX (cßn gäi lµ v¨n häc trung ®¹i). + Tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn 1945: V¨n häc chuyÓn m×nh sang thêi k× hiÖn ®¹i. + Tõ sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 ®Õn nay: NÒn v¨n häc cña thêi ®¹i míi- thêi ®¹i ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ ®i lªn chñ nghÜa x· héi. V¨n häc tr¶i qua hai giai ®o¹n lín( 1945->1975 vµ 1975-> nay). - Häc sinh nªu. III. MÊy nÐt ®Æc s¾c næi bËt cña v¨n häc ViÖt nam: - Tinh thÇn yªu níc, ý thøc céng ®ång; tinh thÇn nh©n ®¹o; søc sèng bÒn bØ vµ tinh thÇn l¹c quan. - Häc sinh nªu. - Tinh tÕ mµ dung dÞ, cã vÏ ®Ñp hµi hoµ. B. S¬ lîc vÒ mét sè thÓ lo¹i v¨n häc: - ThÓ lo¹i v¨n häc lµ sù thèng nhÊt gi÷a mét lo¹i néi dung víi mét d¹ng h×nh thøc v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc chiÕm lÜnh ®êi sèng. - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña hiÖn tîng ®êi sèng ®îc miªu t¶ trong t¸c phÈm, ph¬ng thøc chiÕm lÜnh thùc t¹i cña t¸c gi¶, c¸ch tæ chøc t¸c phÈm vµ lêi v¨n mµ ngêi ta ph©n chia. - Nh×n chung v¨n häc thuéc ba lo¹i h×nh chÝnh lµ: Tù sù, trö t×nh vµ kÞch. Ngoµi ra cßn cã lo¹i h×nh nghÞ luËn chñ yÕu dïng ph¬ng thøc lËp luËn. - Võa cã tÝnh æn ®Þnh võa cã biÕn ®æi theo lÞch sö, võa cã tÝnh chung cña mäi nÒn v¨n häc. L¹i mang tÝnh ®Æc thï cña mçi nÒn v¨n häc riªng. - Häc sinh nghe vµ t×m thªm vÝ dô minh ho¹. - Häc sinh nªu. Híng dÉn häc bµi : - Gi¸o viªn tæng kÕt tiÕt häc, vµ gäi häc sinh ®äc ghi nhí. - DÆn c¸c em «n tËp ®Ó kiÓm tra häc k×. Ngµy so¹n 14/ 05/2007 TiÕt: 169,170 kiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: - §¸nh gi¸ ®îc c¸c néi dung c¬ b¶n cña c¶ ba phÇn trong SGK Ng÷ v¨n 9, chñ yÕu lµ tËp hai. - BiÕt c¸ch v©n dông nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng Ng÷ v¨n ®· häc mét c¸ch tæng hîp, toµn diÖn theo néi dung vµ c¸ch thøc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ míi. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Ra ®Ò, ®¸nh m¸y, in Ên, ph« t«. - Häc sinh: ¤n tËp ®Ó chuÈn bÞ kiÓm tra theo híng dÉn cña gi¸o viªn. C. ho¹t ®én g d¹y häc: Gi¸o viªn nªu yªu cÇu cña tiÕt kiÓm tra. Ph¸t ®Ò cho häc sinh. Kh¶o ®Ò. Häc sinh lµm bµi trong hai tiÕt. Gi¸o viªn qu¶n lÝ vµ thu bµi vÒ chÊm. §Ò ra: PhÇn 1: Tr¾c nghiÖm: (3®iÓm) Khoanh trßn ch÷ c¸i ®øng tríc c©u tr¶ lêi mµ em cho lµ ®óng. C©u1. Trong c©u nh÷ng bé phËn kh«ng tham gia vµo viÖc diÔn ®¹t nghÜa sù vËt sù viÖc cña c©u gäi lµ thµnh phÇn g×? A. Thµnh phÇn t×nh th¸i. B. Thµnh phÇn c¶m th¸n. C. thµnh phÇn gäi ®¸p. D. Thµnh phÇn biÖt lËp. C©u 2. Tõ ViÖt Nam trong c©u ¤ng Êy cã phong c¸ch rÊt ViÖt Nam thuéc tõ lo¹i g×? A. TÝnh tõ. B. Danh tõ. C. §éng tõ. D. Phã tõ. C©u 3. Trong bèn ý sau, ý nµo ®óng? Mét c©u nãi hay ph¶i lµ mét c©u nãi cã hµm ý. Muèn sö dông hµm ý, ngêi nãi cÇn hiÓu râ t×nh huèng, ®Æc biÖt lµ t×nh huèng giao tiÕp. ChØ cÇn ngêi nghe hiÓu hµm ý, nghÜa lµ hµm ý Êy ®· thµnh c«ng. Trong khi nãi chuyÖn víi b¹n bÌ ngêi th©n th× kh«ng nªn dïng hµm ý. C©u 4. Tªn cña hai t¸c phÈm ®îc trÝch häc trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n líp 9 cïng cã n¨m ra ®êi lµ 1948. A. Lµng, LÆng lÏ Sa Pa. B. Lµng, §ång chÝ. C. Lµng, ChiÕc lîc ngµ. D.Lµng, §oµn thuyÒn ®¸nh c¸. C©u 5. Hai bé phËn chÝnh hîp thµnh nÒn v¨n häc ViÖt Nam. A. V¨n häc d©n gian- V¨n häc viÕt. B. V¨n häc trung ®¹i- V¨n häc hiÖn ®¹i. C. V¨n häc d©n gian- V¨n häc trung ®¹i. D. V¨n häc viÕt- V¨n häc hiÖn ®¹i. C©u 6. Tªn cña mét kiÓu v¨n b¶n cã môc ®Ých giao tiÕp lµ: Bµy tá t×nh c¶m vµ kh¬i gîi sù ®ång c¶m. A. V¨n b¶n tù sù. B. V¨n b¶n nghÞ luËn. C. V¨n b¶n thuyÕt minh. D. V¨n b¶n biÓu c¶m. PhÇn 2: Tù luËn (7 ®iÓm) C©u1: (2®iÓm): Giíi thiÖu ng¾n gän vÒ t¸c gi¶ Lç TÊn vµ t¸c phÈm Cè h¬ng. C©u 2: (5 ®iÓm): C¶m nhËn vµ suy nghÜ cña em vÒ khæ cuèi bµi th¬ ViÕng l¨ng B¸c cña nhµ th¬ ViÔn Ph¬ng. §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm: PhÇn1: Ttr¾c nghiÖm: 3 ®iÓm (tr¶ lêi ®óng mét c©u ®îc 0,5 ®iÓm). Yªu cÇu nªu ®óng: C©u 1: D. C©u 2: A. C©u 3: B. C©u 4: B. C©u 5: A. C©u 6: D PhÇn2: Tù luËn: C©u1: 2 ®iÓm: Giíi thiÖu ®îc vÒ Lç TÊn(1®): Yªu cÇu nªu ®îc: * -Lç TÊn(1881-1936) Tªn thËt lµ Chu Thô Nh©n. Tõng lµm nhiÒu nghÒ. Sau ®ã chuyÓn sang ho¹t ®éng v¨n nghÖ. - ¤ng viÕt v¨n víi môc ®Ých râ rÖt: Ph¬i bµy c¨n bÖnh tinh thÇn cña quèc d©n, lu ý mäi ngêi t×m c¸ch ch÷a trÞ. - Sù nghiÖp s¸ng t¸c cña Lç TÊn kh¸ phong phó. C¸c t¸c phÈm cña «ng giµu gi¸ trÞ nghÖ thuËt vµ tÝnh chiÕn ®Êu - N¨m 1981 toµn thÕ giíi kÜ niÖm 100 n¨m ngµy sinh Lç TÊn nh mét danh nh©n v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i. Giíi thiÖu ®îc t¸c phÈm (1®) *- Cè h¬ng lµ mét truyÖn ng¾n tiªu biÓu cña tËp Gµo thÐt. - TruyÖn kÓ l¹i mét chuyÕn vÒ quª cña nh©n vËt T«i - Giíi thiÖu ®îc: bè côc, c¸c nh©n vËt vµ vÞ trÝ cña c¸c nh©n vËt ®ã, gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt C©u 2: 5 ®iÓm. Yªu cÇu nªu ®îc: * Më bµi: 1®. Giíi thiÖu ®îc bµi th¬, vÞ trÝ cña ®o¹n th¬ cuèi. * Th©n bµi: 3®. - Nªu ®îc néi dung cña ®o¹n th¬(1®): DiÔn t¶ t©m tr¹ng lu luyÕn cña nhµ th¬ muèn ®îc ë m·i bªn l¨ng Ngêi. T¸c gi¶ muèn ®îc ho¸ th©n, hoµ nhËp vµo nh÷ng c¶nh vËt ë bªn l¨ng Ngêi - NghÖ thuËt(1®): §iÖp tõ muèn lµm thÓ hiÖn mong íc thiÕt tha vµ nçi lu luyÕn cña t¸c gi¶. Giäng ®iÖu s©u l¾ng, c¶m xóc - Tr×nh bµy ®îc c¶m nhËn ch©n thµnh, cã nh÷ng ph¸t hiÖn riªng, míi l¹ vÒ ®o¹n th¬(1®). * KÕt bµi: 1®iÓm: Kh¼ng ®Þnh l¹i vÞ trÝ cña ®o¹n th¬ vµ søc sãng cña c¶ bµi. Híng dÉn häc bµi : DÆn c¸c em chuÈn bÞ bµi: Th(®iÖn) chóc mõng vµ th¨m hái.
Tài liệu đính kèm: