Giáo án môn Ngữ văn 9 - Nghĩa tường minh và hàm ý

Ngày tháng năm 
Tiết 123 Nghĩa tường minh và hàm ý 
 A. Mục tiêu: 
 Giúp học sinh: 
- Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý trong cách diễn đạt , có ý thức sử dụng cách diễn đạt để vận dụng trong cuộc sống 
 -Rèn luyện kĩ năng nhận biết và vận dụng
 -Giáo dục ý thức nói , viết đúng trong cuộc sống.
 B.Phương pháp :
 Gợi tìm, phân tích.
 C .Chuẩn bị:
 Giáo viên: Soạn bài , bảng phụ
 Học sinh: Đọc bài mới ở nhà
D. Tiến trình lên lớp:
 I . ổn định:
 II. Bài củ:
 	 Vì sao khi viết đoạn văn, bài văn phải chú ý liên kết câu, liên kết đoạn?
 Có những phép liên két nào thường được sử dụng?
 III . Bài mới.
 1.Giới thiệu bài:
 2.Kiến thức:
HĐ 1.
-HS đọc đoạn trích ( sgk)
?Qua câu: "trời ơi chỉ còn 5 phút" , em hiểu anh thanh niên muốn nói điều gì?
Trong những cách hiểu đó , cách nói nào mang tính phổ biến?
?Vì sao anh không nói thẳng điều đó với cô gái và ông hoạ sĩ. (không tế nhị)
?Câu nói thứ 2 của anh thanh niên có hàm ý gì không ?( không có hàm ý)
 ??Vậy nghĩa tường minh là gì?
 ?Hàm ý là gì?
HĐ 2.
1. Câu nào cho thấy người hoạ sĩ cũng chưa muốn chia tay với anh thanh niên?
Từ ngữ nào giúp em nhận ra điều đó?
Tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn
Thái độ ấy giúp em đoán ra điều gì liên quan đến chiếc mùi soa?
2. Hãy cho biết hàm ý in đậm trong câu sau đây?
3. Tìm câu chứa hàm ý của câu in đậm trong đoạn trích sau và cho biết nội dung của hàm ý?
4. Đọc đoạn trích sgk.
Cho biết những câu in đậm có phải là câu chứa hàm ý không?
I.Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
1.Ví dụ :
2.Nhận xét:
a - Thời gian còn rất ngắn.
b - Tiếc quá , không còn nhiều thời gian để trò chuyện.
- Cách a.( ai cũng hiểu)=. Nghĩa tường minh.
- Cách b. ( người hiểu người không)= >
Hàm ý
* Ghi nhớ(sgk)
II. Luyện tập.
* Bài tập 1.
a. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy.
- từ : tặc lưỡi.
b. Mặt đỏ ửng: ngượng ngùng, khó nói.
- nhận lại chiếc khăn: Hành động thay cho lời nói cảm ơn.
- quay vội đi: Lúng túng , bối rối
* Bài tập 2.
- Ông hoạ sĩ già chưa kịp uống nước chè đã phải đi.
* Bài tập 3.
- Câu: cơm chín rồi= chứa hàm ý
- Nội dung: ông vô ăn cơm đi
* Bài tập 4
Hà nắng gớm về nào => không chứa hàm ý mà là câu đánh trống lãng.
- Tôi thấy người ta đồn=> không có hàm ý mà chỉ là câu nói bỏ lững.
 3.Củng cố: 
 ?Phân biệt nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý 
 E .Dặn dò:
 - Học thuộc phần ghi nhớ
 - Chuẩn bị một số câu có nghĩa tường minh và hàm ý.
 - Đọc trước bài nghị luậnvề đoạn thơ , bài thơ.