Giáo án môn Ngữ văn 9 - Tiết 125: Cách làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

Ngày tháng năm 
Tiết 125 Cách làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. 
 A. Mục tiêu: 
 Giúp học sinh:
- Hiểu cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ đúng yêu cầu 
 Rèn luyện kĩ năng thực hiện các bước làm bài nghị luận về đoạn thơ , bài thơ. 
 Có ý thức bày tỏ ý kiến trước tác phẩm thơ.
 B.Phương pháp :
 Gợi tìm, luyện tập.
 C .Chuẩn bị:
Giáo viên: bảng phụ ghi ngữ liệu
Học sinh: Đọc và chuẩn bị bài ở nhà(theo sgk)
D. Tiến trình lên lớp:
 I . ổn định:
 II. Bài củ:
 	Thế nào là nghị luận về đoạn thơ , bài thơ ?
 III . Bài mới.
 1.Giới thiệu bài:
 2.Các hoạt động:
HĐ 1.
HS đọc 8 đề bài (sgk)
Các đề trên được cấu tạo ntn ?
( Đề 4, 7 chỉ định ngầm về yêu cầu:
- Hình tư ợng người chiến sĩ lái xe.
- Những đặc sắc trong bài thơ viếng lăng Bác)
So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa các đề?
Từ phân tích yêu cầu nghị luận vấn đề gì?Cảm nhận? Suy nghĩ?
HĐ 2
Làm bài văn NL gồm có mấy bước?
Trước khi làm bài phải làm gì?
Vấn đề nghị luận là gì?
Chỉ định phương pháp nghị luận?
Tư liệu chủ yếu? (Bài thơ Quê hương của Tế Hanh).
Nội dung của bài thơ là gì?
Nghệ thuật sử dụng trong bài thơ là gì?
Mở bài ntn ?
Thân bài cần phân tích vấn đề gì?
Có mấy luận điểm?
Kết bài viết ntn ?
HS đọc văn bản (sgk)
Trong văn bản trên đâu là phần thân bài? Người viết đã trình bày những nhận xét gì về tình yêu quê hương trong bài thơ?
Phần thân bài được liên kết với phần mở bài và kết bài ntn? 
Văn bản có tính thuyết phục vì sao?
HS đọc ghi nhớ sgk.
HĐ 3
I.Đề bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.
 1.Ví dụ:
2.Nhận xét:
-Đề không kèm theo lệnh cụ thể.
( Đề 4, 7 chỉ định ngầm về yêu cầu).
-Đề có chỉ định cụ thể ( Các đề còn lại)
* Giống: Đều là nghị luận về đoạn thơ, bài thơ.
* Khác: Phân tích: Yêu cầu nghiêng về cách nghị luận.
Cảm nhận: Yêu cầu nghiêng về cảm thụ của người viết.
Suy nghĩ: Yêu cầu nghị luận nhấn mạnh tới nhận định , đánh giá của người viết.
II.Cách làm bài nghị luận về đoạn thơ , bài thơ.
 Đề bài. Phân tích tình yêu quê hương trong bài thơ quê hương của Tế Hanh .
1. Các bước làm bài:
a .Tìm hiểu đề- Tìm ý.
- Vấn đề: Tình yêu quê hương.
-Yêu cầu: Phân tích.
+Nội dung: Nỗi nhớ quê hương thể hiện qua tâm trạng, hình ảnh, màu sắc, mùi vị.
+ Nghệ thuật: Cách miêu tả chọn lọc hình ảnh, ngôn từ, cấu trúc, nhịp điệu .
b. Lập dàn bài.
* Mở bài.
Giới thiệu bài thơ và vấn đề cần nghị luận là tình yêu quê hương
* Thân bài.
+ Phân tích nội dung
Cảnh dân chài bơi thuyền ra khơi đánh cá.
Cảnh thuyền cá về bến.
Nổi nhớ làng quê biển.
+ Phân tích nghệ thuật.
 Thể thơ 8 chữ, nhịp thơ
 - Cấu trúc , ngôn từ , bút pháp . hình ảnh.
* Kết bài.
Đánh giá nhận xét khẳng định ý kiến về tác phẩm.
c. Viết bài.
d. Đọc lại bài viết và sửa chữa
2. Cách tổ chức triển khai luận điểm
Thân bài: từ nhà thơ--> Tế Hanh
- Nhà thơ viết... thơ mộng của mình.
- Những hình ảnh đẹp...,sức mạnh khi ra khơi.
- Cảnh lao động tấp nập..
- Vẻ đẹp bình dị...
- Hình ảnh âm thanh...
- Một tâm hồn như thế...
- Nổi nhớ quê hương...
-Tâm hồn tha thiết của Tế Hanh.
* Thân bài liên kết với phần mở bài bằng các luận điểm, luận cứ; liên kết với phần kết bài bằng những kết luận mang tính quy nạp.
*Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng xác đáng.
*Ghi nhớ. ( SGK)
III . Luyện tập.
Phân tích khổ thơ đầu Sang thu của Hữu Thỉnh.
 3. Củng cố: 
 Nhắc lại cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ ,bài thơ.
 V . Hướng dẫn về nhà:
 Học thuộc cách làm bài. Lập dàn bài chi tiết bài thơ Sang thu.
 Soạn bài Mây và sóng.
 Chuẩn bị ôn tập về thơ theo hệ thống câu hỏi sgk.