Giáo án môn Ngữ văn 9 - Tiết 92: Bàn về đọc sách

 Ngày soạn:
Ngày Giảng: 
 Tiết 92 Bài 18
Bàn về đọc sách
Chu Quang Tiềm
I. Mục tiêu cần đạt
 Giúp HS:
- Hiểu được sự cần thiết của việc đọc sách và phương pháp đọc sách.
- Rèn luyện thêm cách viết văn nghị luận qua việc lĩnh hội bài nghị luận sâu sắc, sinh động, giàu tính thuyết phục của Chu Quang Tiềm.
- Giáo dục thói quen, lòng say mê đọc sách.
II. Phương tiện dạy học:
SGK và các tư liệu liên quan đến nội dung bài học
III. Hoạt động dạy học:
ổn định tổ chức:
Kiểm tra bài cũ: (Không)
Bài mới:
Hoạt động 1: GV vào bài. 
GV hướng dẫn HS phân tích lời bàn của tác giả về cách lựa chọn sách đọc, phương pháp đọc qua các câu hỏi gợi ý:
- Theo em đọc sách có dễ không? 
- Cần lựa chọn sách khi đọc như thế nào? 
HS thảo luận, trình bày trên cơ sở tìm hiểu văn bản.
2. Cách chọn và đọc sách
a) Cách lựa chọn sách
Trong tình hình hiện nay, sách vở ngày càng nhiều thì việc chọn sách lại càng không dễ. Trước hết tác giả chỉ ra hai thiên hướng sai lạc thường gặp khi chọn sách:
+ Sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu, dễ sa vào lối "ăn tươi nuốt sống", không kịp tiêu hoá.
+ Sách nhiều khiến người đọc khó chọn lựa, lãng phí thời gian.
- Cách lựa chọn sách:
+ Chọn những quyển sách thực sự có giá trị, có lợi cho mình.
+ Cần đọc kĩ những cuốn sách thuộc lĩnh vực chuyên môn, chuyên sâu của mình.
+ Đảm bảo nguyên tắc "vừa chuyên vừa rộng", trong khi đọc tài liệu chuyên sâu, cần chú ý các loại sách thường thức, kế cận với chuyên môn.
GV hướng dẫn HS phân tích lời bàn của tác giả về phương pháp đọc sách qua một hệ thống câu hỏi gợi ý. Ví dụ:
- Khi đọc sách, cần chú ý những điểm gì?
- Việc đọc sách còn có ý nghĩa gì đối với việc rèn luyện tính cách, nhân cách con người?
HS phân tích văn bản và trả lời. Các HS khác nhận xét, bổ sung.
b. Phương pháp đọc sách
- Phương pháp đọc
+ Không đọc lấy số lượng. Không nên đọc lướt qua, đọc để trang trí bề mặt mà phải vừa đọc vừa suy ngẫm: "trầm ngâm - tích luỹ - tưởng tượng".
+ Đọc có kế hoạch, có hệ thống, không đọc tràn lan theo kiểu hứng thú cá nhân.
- ý nghĩa của việc đọc sách đối với việc rèn luyện nhân cách, tính cách con người
+ Đọc sách còn là một công việc rèn luyện, một cuộc chuẩn bị âm thầm và gian khổ cho tương lai.
Đọc sách không chỉ là việc học tập tri thức mà còn là chuyện rèn luyện tính cách, chuyện học làm người.
GV hướng dẫn HS phân tích tính thuyết phục, sức hấp dẫn của văn bản.
GV: ở đây tác giả còn so sánh việc đọc sách (chiếm lĩnh học vấn) giống như đánh trận. Em hãy tìm đọc đoạn đó và cho biết cách lập luận ví von của tác giả có tác dụng gì? 
HS thảo luận, trả lời.
Tác giả đã ví việc đọc sách giống như đánh trận:
- Cần đánh vào thành trì kiên cố.
- Đánh bại quân tinh nhuệ.
- Chiếm cứ mặt trận xung yếu.
- Mục tiêu quá nhiều, che lấp mất vị trí kiên cố. Chỉ đá bên đông đấm bên tây hoá ra thành lối đánh "tự tiêu hao lực lượng"
Cách nói ví von, lập luận chặt chẽ làm tăng sức thuyết phục, làm cơ sở tiền đề cho việc lập luận ở phần sau.
GV: Sự hấp dẫn của văn bản đối với bạn đọc còn được thể hiện ở những phương diện nào?
HS trả lời, nhận xét.
Ngoài cách viết giàu hình ảnh, cách ví von, so sánh vừa cụ thể, thú vị vừa sâu sắc, văn bản còn hấp dẫn bạn đọc ở nhiều phương diện:
- Nội dung lời bàn và các lời bình vừa đạt lý vừa thấu tình.
- Bố cục chặt chẽ, hợp lý.
- Các ý kiến được dẫn dắt rất tự nhiên.
Hoạt động 2. Tổng kết
GV hướng dẫn HS tổng kết theo các nội dung Ghi nhớ trong SGK.
III. Tổng kết
- Về nội dung
Bài viết của tác giả đã nêu ra những ý kiến xác đáng về việc chọn sách và đọc sách, phương pháp đọc sách hiệu quả trong thời đại ngày nay.
- Về nghệ thuật 
Sức thuyết phục, hấp dẫn của văn bản được thể hiện ở:
+ Nội dung luôn thấu tình đạt lý. Các ý kiến nhận xét đưa ra thật xác đáng, có lý lẽ đưa ra với tư cách là một học giả có uy tín, cách trò chuyện thân tình, chia sẻ những kinh nghiệm trong cuộc sống.
- Bố cục chặt chẽ, hợp lý, ý kiến dẫn dắt tự nhiên.
- Cách viết giàu hình ảnh, ví von cụ thể sinh động.
IV. Củng cố:
? Qua văn bản “ Bàn về cách đọc sách” tác giả muốn khuyên chúng ta điều gì?
? Sau khi phân tích văn bản em rút ra được bài học gì cho bản thân?
V. Dặn dò:
HS về nhà học bài và chuẩn bị bài mới theo nội dung hướng dẫn trong SGK.