Giáo án môn Ngữ văn 9 - Tôi đi học

Ngày tháng năm 
Tiết :1và2.
Văn bản: Tôi đi học 
 A.Mục tiêu:
 Giúp hs: 
 _Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp,cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong đời.
 _Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, man mác,trữ tình của Thanh Tịnh.
 _Rèn luyện kỉ năng phân tích. Giáo dục HS tình cảm yêu quý công việc đi học.
 B.Phương pháp: Gợi tìm, nêu vấn đề.
 C.Chuẩn bị: ảnh nhà văn Thanh Tịnh
 D.Tiến trình:
 I.ổn định lớp:
 II.Kt.bài cũ:
 III.Bài mới:
 1.Giới thiệu: Ai cũng có kỉ niệm,nhất là kỉ niệm thời tuổi thơ. Nhà văn Thanh Tịnh sẽ cùng ta sống lại một kỉ niệm đáng nhớ qua một truyện ngắn rất hay của ông: Tôi đi học.
 2.Đọc- hiểu:
1.HĐ1: HD hs tìm hiểu chung.
1.1.+HS đọc chú thích dấu sao.
?Qua giới thiệu của sgk,ta biết đặc điểm nổi bật trong sáng tác của nhà văn Thanh Tịnh là gì ?
?Theo em, điều gì làm nên đặc điểm đó?
1.2.+Đọc văn bản(êm dịu,trong sáng): 2 hs đọc, GV nhận xét.
+Quan sát chú thích,giải nghĩa từ: mơn man ? (êm ái,dịu nhẹ,man mác)
1.3.? Tôi đi học là văn bản tự sự. Hãychỉ ra các yếu tố tự sự của nó ? 
(nhân vật: tôi,ông đốc,lời kể,diễn biến sự việc,)
1.4.? Đọc văn bản,ta thấy nhân vật tôi nhớ lại những gì ? Nêu trình tự hồi tưởng của nhân vật và bố cục văn bản ?
2.HĐ2:HD hs tìm hiểu chi tiết.
2.1.+Đọc thầm phần 1 văn bản.
(Từ đầulòng tôi lại tưng bừng rộn rã.)
2.2.?Những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật tôi kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên ?
?Từ ngữ, hình ảnh nào trong đoạn văn thể hiện rõ cảm giác, tâm trạng của nhân vật?
2.3.
??Vì sao ở thời điểm cuối thu, nhân vật tôi lại nhớ buổi tựu trường đầu tiên? ?Em có nhận xét gì về lời kể của tác giả trong phần mở đầu văn bản? 
I.Tìm hiểu chung :
_Thanh Tịnh(1911_1988),tên khai sinh là Trần Đăng Ninh.
 +Các tác phẩm đều giàu chất trữ tình.
 +”Tôi đi học” in trong tập Quê Mẹ.
_Văn bản tự sự: nhân vật “Tôi”kể.
+Những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên.
+Bố cục 2 phần.
II.Phân tích:
1.Từ hiện tại nhớ về dĩ vãng:
+Đất trời cuối thu biến đổi.
+Thấy mấy em nhỏ núp dưới nón mẹ đến trường.
+ Lòng tôi lại nao nức...
+ Quên thế nào được cảm giác trong sáng ấy ...
+Lòng tôi lại tưng bừng rộn rã.
*Khoảnh khắc đáng nhớ. Kỉ niệm đẹp.Tình cảm sâu sắc,thiết tha.
*Lời kể đằm thắm, êm dịu.
*GV tiểu kết phần 1.
*GV dặn dò :HS về nhà đọc văn bản,soạn bài chu đáo cho tiết 2(tiếp theo).
 Tiết 2(tiếp theo).
*K.T.bài củ: 
 ?Văn bản “Tôi đi học”kể gì ?Những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” điều đó ? Em có nhận xét gì về tác giả sau khi đã tìm hiểu phần đầu của tác phẩm?
*Bài mới: (tiếp tục tìm hiểu văn bản).
1.HĐ1(tiếp tục HD hs tìm hiểu chi tiết ).
?Nêu 3 sự việc chính trong dòng hồi tưởng của nhân vật Tôi?
+HS Đọc đoạn văn: “Buổi mai hôm ấynhư một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.” 
?Tìm những chi tiết, hình ảnh chứng tỏ tâm trạng hồi hộp,cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “Tôi” trên đường tới trường ?
?Qua những chi tiết, hình ảnh trên, ta thấy nhân vật “Tôi” đang có sự chuyển biến gì?
?? Vì sao lại như vậy?(Việc học làm tăng giá trị con người )
?Hãy quan sát phần văn bản tiếp theo và cho biết: Trước sân trường Mĩ Lí nhân vật “Tôi” thế nào ?
?Hình ảnh nào được nhân vật “Tôi”so sánh với tình cảnh, tâm trạng của mình lúc đó? ?Em có nhận xét gì về cách diễn tả của tác giả ?
+Đọc phần cuối của văn bản(Sau khi thấy hai mươi tám cậu học trò)
?Hãy cho biết nhân vật “Tôi”vào lớp học buổi đầu tiên với những cảm xúc và tâm trạng mới mẻ như thế nào ?
?Nhận xét của em về cảm xúc,tâm trạng nhân vật ?
??Qua tìm hiểu,phân tích cảm giác,tâm trạng nhân vật ở 3 thời điểm,ta thấy được điều gì?
(Đi học đã làm cho “Tôi”lớn lên. Buổi đi học đầu tiên là một kỉ niệm đẹp,sâu sắc .Sự bỡ ngỡ và những khao khát của tuổi thơ...)
+GV: Trong buổi đi học đầu tiên đó của nhân vật “Tôi”, người lớn như thế nào ?
??Qua những chi tiết trên,ta thấy được điều gì ? (Gia đình, nhà trường, xã hội luôn vì các em)
2.HĐ2:HD tổng kết.
?Văn bản có rất nhiều hình ảnh SS hay và đẹp.Hãy chỉ ra các hình ảnh đó ?
?Truyện ngắn “Tôi đi học”lôi cuốn rất nhiều thế hệ.Theo em, điều gì tạo nên sức hút đó ?
+HS đọc ghi nhớ.
II.Phân tích:
1.
2 .Tâm trạng,cảm giác của nhân vật trong ngày đầu tiên đi học:
a-Trên đường đến trường:
+Thấy lạ với con đường làng, cảm thấy cảnhvật thay đổi và trong lòng đang có sự thay đổi lớn.
+Thấy mình trang trọng đứng đắn.
+Bặm tay ghì chặt hai cuốn vỡ, nghĩ người thạo mới cầm nỗi bút thước ...
 Nhân cách đang thay đổi,lớn lên.
b,Trước sân trường Mĩ Lí:
+Thấy trường xinh xắn,oai nghiêm, lòng lo sợ vẫn vơ.
+Bỡ ngỡ đứng nép bên người thân.
+Thấy chơ vơ, vụng về, run run. 
+Cảm thấy quả tim như ngừngđập, giật mình và lúng túng, nức nở khóc.
 Như con chim con bỡ ngỡ và khát khao.
*SS đẹp,diễn tả chính xác
c,Vào lớp học:
+Chưa lần nào thấy xa mẹ như lần này.
+Cảm thấy một mùi hương lạ, hình treo trên tường lạ và hay hay.
+Quyến luyến người bạn ngồi bên, nhận bàn ghế là của mình.
+Kỉ niệm đi bẫy chim vụt đến nhưng tiếng phấn trên bảng đã đưa về cảnh thật.
+Vòng tay trên bàn,chăm chỉ nhìn thầy và lẩm nhẩm đánh vần.
 Vừa ngỡ ngàng vừa tự tin, vừa nghiêm trang.
*Đi học là công việc đẹp nhất.
3.Thái độ, cử chỉ của những người lớn :
+Phụ huynh lo lắng chu đáo,coi trọng việc học .
+Ông Đốc dịu dàng, bao dung.
+Thầy giáo vui tươi,thương yêu học sinh nhưng rất nghiêm trong dạy học.
*Gia đình, nhà trường, xã hội luôn luôn vì trẻ thơ, vì học sinh.
4.Tổng kết:
III.Ghi nhớ (SGK).
III.Luyện tập_Củng cố:
?Cảm nghĩ của em về nhân vật “Tôi”? Hãy đặt một cái tên khác cho văn bản ?
?Viết đoạn văn ngắn ghi lại một ấn tượng của em trong buổi đến trường đầu tiên ?
E.Dặn dò :
_Đọc lại văn bản,ghi nhớ các hình ảnh SS được sử dụng trong bài.
_Chuẩn bị bài: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.(tiết 3)
_Đọc "Trong lòng mẹ" và chuẩn bị bài theo câu hỏi của SGK.