Giáo án môn Ngữ văn 9 - Trường THCS Hàm Hiệp - Tuần 14

LẶNG LẼ SAPA
 (Trích) * Nguyễn Thành Long * 
TUẦN 14
 Tiết 66-67
 VĂN HỌC	
A. MTCĐ: Giúp HS:
- Cảm nhận được vẻ đẹp của nhân vật anh thanh niên trong công việc, trong cách sống, suy nghĩ, t9ình cảm, trong quan hệ với mọi người. Hiểu được chủ đề của truyện: Niềm hạnh phúc của con người trong lao động có ích. Vẻ đẹp của thiên truyện giáu màu sắc trữ tình.
- Rèn luyện kĩ năng phân tích nhân vật.
- Có ý thức sống tốt , có quan niệm sống đúng đắn.
B. CHUẨN BỊ:	+ GV: Chủ đề của văn bản; Bài soạn- Những điều cần lưu ý SGV/ 199 
+ HS: Đọc kĩ văn bản – Soạn bài.
 C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
Hoạt động 1: Khởi động (5 phút)
Ổn định lớp
- Bài cũ : + Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng-Kim Lân.
 + Nét nghệ thuật tiêu biểu của tác phẩm?
- Dẫn vào bài mới: Vào những năm 60-70 của thế kỉ XX, những sáng tác văn học ở miền Bắc chủ yếu đều hướng vào ngợi ca cuộc sống mới và con người mới và con người mới trong sự nghiệp xây dựng CNXH ở miền Bắc. Truyện ngắn Lặng lẽ Sapa của Nguyễn Thành Long cũng ở trong trào lưu đó.Văn bản được học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn nội dung chủ đề đó và nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm.
 Hoạt động 2: Đọc – hiểu văn bản (60 phút)
Hoạt động của gv và hs
Nội dung ghi bảng
* HS đọc phần Chú thích :
+ Tóm lược nét chính về tác giả.
Kim Lân (1925-1991 )
Sở trường về truyện ngắn
+ Hoàn cảnh ra đời?
* HS đọc đoạn trích (giọng: chậm, cảm xúc , lắng sâu ) nhận xét cách đọc
 + Tóm tắt cốt truỵên:
- Cốt truyện đơn giản, kể lại cuộc gặp gỡ tình cờ giữa ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư trẻ và bác lái xe với anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh núi Yên Sơn trong chuyến đi nghỉ trước nghỉ hưu của ông hoạ sĩ.
 + Giải thích: SGK
 +Thể loại: truyện ngắn
+ Ngôi kể? Điểm nhìn trần thuật? (Ngôi 3, điểm nhìn trần thuật: nhân vật ông hoạ sĩ)
 + Phân tích bố cục ?
Hết tiết 66 chuyển tiết 67
* HS đọc phần 1:
+ Đọc vb em hình dung được những gì về anh thanh niên? (hoàn cảnh sống và làm việc, những nét tính cách và phẩm chất đáng mến)
Qua lời giới thiệu của bác lái xe, ta biết được gì về anh? (Một anh thanh niên  cô độc nhấät thế gian)
Qua lời kể của anh, ta biết được công việc của anh như thế nào? (Cháu ở đây  chiến đấu)
Hoàn cảnh sống và làm việc? ( Cháu lấy những con số  không thể nào ngủ lại được)
Điều gì giúp anh vượt lên được hoàn cảnh ấy?
“Hồi chưa vào nghề  chết mất”
“Khi ta làm việc  không ngờ là như thế”
Trồng hoa, nuôi gà, đọc sách
* HS đọc phần 2: 
+ Nhân vật ông hoạ sĩ có vai trò gì trong truyện? Tình cảm, thái độ của ông khi tiếp xúc với anh thanh niên?
+ Ông hoạ sĩ ngĩ gì về nghề nghiệp, về nghệ thuật, về cuộc sống con người?
+ Cuộc gặp gỡ đã để trong cô những ấn tượng, tình cảm gì? Tác dụng nghệ thuatä?
+ Nếu thiếu nhân vật bac lái xe, câu chuện sẽ ra sao?
+Những nhân vật khác trong truyện? Tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề?
 Hoạt động 3 : Tổng kết (10phút)
* HS suy nghĩ trả lời:
+ Nội dung chính và nghệ thuật của truyện ngắn?
* Nghệ thuật:
- Cốt truyện đơn giản.
- Tình huống tự nhiên.
- Kết hợp tự sự với trữ tình, bình luận.
à chốt nội dung Ghi nhớ
* HS đọc ghi nhớ SGK/ 189
 Hoạt động 4 : Luyện tập- củng cố ( 8 phút)
 + Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ về nhận vật anh thanh niên.
A/ Tìm hiểu bài:
I. Tác giả- tác phẩm: 
+ Nguyễn Thành Long(1925-1991): cây bút chuyên truyện ngắn và kí, rất cần mẫn và nghiêm túc trong lao động nghệ thuật.
+ Viết sau chuyến đi nghỉ của tác giả ở Sapa vào mùa hè năm 1970, sau được in trong tập truyện ngắn Giữa trong xanh (1972).
II/ Kết cấu:
* Đọc –kể tóm tắt:
* Bố cục: 
+ Đoạn 1: Bác lái xe giới thiệu với mọi người về anh thanh niên.
+ Đoạn 2: Cuộc gặp gỡ và trò chuyện giữa anh thanh niên và bác hoạ sĩ, cô kĩ sư.
+ Đoạn còn lại: cuộc chia tay giữa 3 người.
 III. Phân tích:
1- Nhân vật anh thanh niên:
- Thanh niên 27 tuổi.
- Làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu.
- Công việc nhẹ nhàng nhưng đòi hỏi tỉ mỉ chính xác và có tinh thần trách nhiệm cao.
+ Yêu nghề.
+ Suy nghĩ đúng đắn về công việc và hiểu được ý nghĩa công việc mình làm.
+ Rất yêu đời.
+ Sống cởi mở, chân thành, ân can, chu đáo với mọi người và rất khiêm tốn.
2- Các nhân vật khác :
a. Ông hoạ sĩ:
 - Những cảm xúc và suy tư của nhân vật ông hoạ sĩ về người thanh niên và những điều khác nữa được gợi lên từ câu chuyện của anh thanh niên đã làm cho chân dung nhật vật chính thêm sáng đẹp và chứa đựng những chiều sâu tư tưởng.
 b. Cô kĩ sư:
- Qua trò chuyện tiếp xúc với anh thanh niên, cô cảm thấy yên tâm hơn với quyết định của mình, cảm nhận được lối sống đẹp đáng khâm phục ở anh thanh niên.
 c. Bác lái xe:
- là người giới thiệu với mọi người về nhân vật anh thanh niên.
 d- Ông kĩ sư ở vườn rau Sapa, anh cán bộ làm bản đồ sét:
-Góp phần tạo nên thế giới những con người như anh thanh niên, miệt mài lao động khoa học lặng lẽ vì lợi ích của đất nước, vì cuộc sống của mọi người.
 III. Tổng kết:
 (Ghi nhớ: SGK/ 189)
B/ Luyện tập:
 Bài tập 1: Phát biểu cảm nghĩ về nhân vật anh thanh niên trong truyện.
 Hoạt động 5: Đánh giá ( 5 phút)
 * Qua truyện ngắn, em cảm nhận được vẻ đẹp nào của nhân vật anh thanh niên? Chủ đề truyện?
* Gv nhận xét tiết học.
 Hoạt động 6: Dặn dò ( 2 phút)
 * Chuẩn bị bài Bài viết số 3 ( Tự sự kết hợp yếu tố nghị luận với miêu tả)
* * *
VIẾT BÀI LÀM VĂN SỐ 3
VĂN TỰ SỰ
 Tiết 68-69
 TẬP LÀM VĂN
A. MTCĐ: Giúp HS:
- Củng cố kiến thức văn tự sự- 
- Rèn luyện viết văn bản tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm, yếu tố nghị luận.
- Giáo dục tính độc lập, sáng tạo cá nhân.
B. CHUẨN BỊ:	+ GV: Đề bài
+ HS: Tổng hợp các kiến thức về văn bản tự sự
TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
Hoạt động 1: Khởi động (2phút)
Ổn định lớp
- Bài cũ: ( thông qua)
Dẫn vào bài mới:
 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (83 phút)
Hoạt động của gv và hs
Nội dung ghi bảng
* GV phát đề – Nêu yêu cầu chung của bài làm:
+ Nắm kĩ đặc điểm cơ bản của văn bản tự sự.
+ Kết hợp yếu tố nghị luận và miêu tả nội tâm
* HS làm bài tại lớp
Biểu điểm:
+ Điểm 9-10: 
- Đáp ứng đầy đủ nội dung, yêu cầu bài làm; văn viết trôi chảy.
- Ít mắc lỗi chính tả.
+ Điểm 7-8:
- Đáp ứng nội dung, yêu cầu bài làm; văn viết đôi chỗ chưa trôi chảy, lưu loát.
- Còn mắc một vài lỗi chính tả.
+ Điểm 5-6:
- Chưa nêu được đầy đủ các yêu cầu nội dung và hình thức
- Mắc lỗi chính tả nhiều.
+ Điểm 3-4:
- Chưa đáp ứng các yêu cầu của bài làm; văn viết tối nghĩa. lủng củng; bố cục không rõ ràng.
- Sai chính tả từ 5 lỗi trở lên.
+ Điểm 0-2:
- Chưa nắm kiểu bài; bài làm hời hợt, sơ sài, quá cẩu thả.
- Bỏ giấy trắng hoặc hoàn toàn lạc đề.
 Đề: 
 Nhân ngày 20-1, kể cho bạn nghe về một kỉ niệm đáng nhớ giữa mình và thầy (cô) giáo cũ.
Yêu cầu cần đạt :
- Viết đúng thể loại: tự sự có kết hợp nghị luận và miêu tả nội tâm.
 - Đối tượng kể chuyện: các bạn cùng trang lứa.
Phải là một kỉ niệm đáng nhớ
Thể hiện rõ nội dung sự việc (thời gian, diễn biến)
Bài học về tình cảm, đạo lí (miêu tả nội tâm)
Vai trò đạo lí thầy trò trong cuộc sống (Nghị luân)
 Hoạt động 3: Đánh giá ( 3 phút)
 * Thu bài.
 * Gv nhận xét tiết làm bài.
 Hoạt động 4: Dặn dò ( 2 phút)
 * Soạn bài Người kể chuyện trong văn bản tự sự
* * *
NGƯỜI KỂ CHUYỆN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
 Tiết 70
 TẬP LÀM VĂN 
A. MTCĐ: Giúp hs:
- Hệ thống hóa kiến thức về văn bản tự sự.
- Rèn luyện kĩ năng xac định người kể chuyện trong văn bản tự sự và lĩ năng chuyển đổi ngôi kể.
B. CHUẨN BỊ:	+ GV: Bài soạn- Bảng phụ ghi ví dụ tìm hiểu bài
+ HS: Xem tìm hiểu bài
 C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
Hoạt động 1: Khởi động (5phút)
Ổn định lớp
- Bài cũ :	(thông qua)
Dẫn vào bài mới:
Ai cũng biết tự sự là kể lại sự việc, thuật lại sự việc diễn ra như thế nào. Nhưng ai là người kể chuyện? Người kể xuất hiện ở ngôi nào, xưng là gì? Có nghĩa là sự việc ấy được nhìn nhận qua con mắt (điểm nhìn) của ai? Người đó là người nào, trong cuộc hay ngoài cuộc?  bài học hôm nay giúp ta rõ điều đó.
 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (23 phút)
Hoạt động của gv và hs
Nội dung ghi bảng
* Hs đọc đoạn văn 1 (suy nghĩ, thảo luận nội dung câu hỏi sau)
+ Em hãy đọc kĩ đoạn trích từ truyện ngắn Lặng lẽ Sapa của Nguyễn Thành Long và cho biết chuyện kể về ai và về việc gì? 
+ Ai là người kể chuyện trên? Người kể đứng ở ngôi thứ mấy để kể?
Đoạn trích kể về phút chia tay giữa anh thanh niên với ông hoạ sĩ già và cô kĩ sư trẻ .
Tác giả là người kể câu chuyện này ở vai người kể chuyện ngôi thứ ba. 
+Những câu “giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ”; “những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy”,là nhậïn xét của người nào? Về ai?
+ Những căn cứ nào để có thể nhận xét: người kể chuyện ở đây dường như thấy hết, biết hết mọi việc, mọi hành động, tâm tư, tình cảm của các nhân vật?
Ở đây ngưởi kể chuyện giấu mình nhưng có mặt ở khắp mọi nơi trong văn bản. Người kể chuyện dường như biết mọi việc, hành động, tâm tư, tùnh cảm của các nhân vật và thường đưa ra các nhận xét, đánh giá về những điều được kể.
 Hoạt động 3 : Tổng kết (3 phút)
 +Các hìønh thức kể chuyện 
* HS đọc ghi nhớ:
 Hoạt động 4 : Luyện tập- củng cố ( 10 phút)
* HS đọc bài tập 1:
+ Hãy đọc đoạn trich Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng,thảo luận và trả lời:
Người kể?
Ngôi kể? Hạn chế và ưu điểm? 
A/ Tìm hiểu bài:
I. Vai trò của người kể chuyện trong văn bản tự sự:
 * Các hình thức kể chuyện: 
- Ngôi thứ nhất (xưng tôi).
- Ngôi thứ ba(người kể chuyện giấu mình nhưng có mặt khắp nơi trong văn bản, dường như biết hết mọi việc).
 II. Tổng kết:
 Ghi nhớ : ( Sgk / 193)
B/ Luyện tập:
Bài tập1: Đọc VB
Bài tập 2:
+ Người kể: nhân vật “tôi”
 + Ngôi kể : thứ nhất
+ Ưu: miêu tả được những diễn biến tâm lí sâu sắc, phức tạp; những tình cảm tinh tế, sinh động của nhân vật “tôi”.
+ Hạn chế: không miêu tả được những diễn biến nội tâm của nhân vật”người mẹ”, tính khái quát không cao, lời văn trần thuật dễ nhàm chán, đơn điệu.
 Hoạt động 5: Đánh giá ( 5 phút)
 * Vai trò của người kể chuyện?
 * Gv nhận xét tiết học.
 Hoạt động 6: Dặn dò ( 2 phút)
 * Nắm nội dung bài
 * Chuẩn bị : Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng (Tìm hiểu tình huống truyện)
***